İçeriğe atla

Guaraníler

Guaraniler (Guaraní)
Önemli nüfusa sahip bölgeler
Diller
Din

Guaraníler, Güney Amerika'da yaşayan yerli topluluğudur, ayrıca Guaraní dili de bulunmaktadır.

Çoğunlukla Paraguay, Uruguay'da, yer yer de Arjantin, Brezilya ile Bolivya'nın bazı bölgelerinde yaşarlar.

Guaraniler bölgeye gelen ilk Avrupalı yerleşimcilerin karşılaştıkları Güney Amerika uygarlığının bir bölümü olan geniş tupí-guaraní kültür-dil topluluğunun bir parçasını oluştururlar.

'Jaguar', 'toucan' gibi İngilizce sözcüklerin kökeni Guarani diline dayanır.

1600'lü yılların başında, bölgeye Hristiyan misyonerlerin gelmesiyle (Cizvitler), ABD'deki yerlilerin başlarına gelenlerin benzeri, Guaranilerin de başına gelmiştir. Roland Joffe'nin 1986 yapımı filmi "The Mission", Guaraniler ve onlar üzerine misyonerler ile Portekizliler arasında geçen çekişmeleri konu alır. Filmde geçen olaylar düş ürünü olsa da, geçmişte Avrupalıların Guaranilere yaptıkları ile benzeşir.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Belize</span> Orta Amerika ülkesi

Belize, Orta Amerika'nın kuzeydoğu kıyısında bir Karayip ülkesidir. Kuzeyinde Meksika, batı ve güneyinde Guatemala, doğusunda ise Karayip Denizi yer almaktadır. Yüzölçümü 22.970 km² ve nüfusu 2020 verilerine göre 419.199'dur. Ülke toprakları doğu-batı ekseninde 110 km, kuzey-güney ekseninde ise 290 km uzunluğundadır. Orta Amerika'nın en düşük nüfusa ve nüfus yoğunluğuna sahip ülkesidir. Buna karşın yıllık %1,87'lik nüfus büyüme hızı Belize'yi Batı Yarımküre'nin en hızlı kalabalıklaşan ülkelerinden biri yapmaktadır.

Guarani'nin birkaç anlamı vardır:

<span class="mw-page-title-main">Paraguay</span> Güney Amerikada ülke

Paraguay Cumhuriyeti, Güney Amerika'da bir ülkedir. Denize kıyısı olmayan bir ülke, güneyi ile güneybatısında Arjantin, kuzeyi ile kuzeydoğusunda Brezilya, kuzeybatısında ise Bolivya ile çevrelenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Tupi dilleri</span>

Tupi dilleri, Avrupalı sömürgeciler ilk kez Brezilya kıyılarına ayak bastıklarında bölgede konuşulan diller topluluğuna verilen addır.

<span class="mw-page-title-main">Amerikan Samoası</span> Okyanusyada yer alan A.B.D. denizaşırı bölgesi

Amerikan Samoası, Güney Pasifik Okyanusu kesiminde konuşlanmış bir ada ülkesidir. En büyük ve gelişmiş adası Tutuila adasıdır. Amerikan Samoası, Amerikalıların bu bölgeyi ve halkını dünyaya açmak için Mikronezya, Filipinler, Guam, Marshall adalarıyla birlikte yayılmacılıkta kullandığını söyleyebiliriz. Amerika Birleşik Devletleri'ne ait bir bölgedir.

<span class="mw-page-title-main">Niue</span> Büyük Okyanusta, Yeni Zelanda ile ilişkili devlet statüsüne sahip ülke

Niue, Polinezya ada öbeği içerisinde, Büyük Okyanus'un güneyinde yer alan, kendi kendine yöneten, bağımsız bir ülke olan ancak Yeni Zelanda ile ilişkili devlet statüsünde olan Okyanusya ada ülkesi. Niue'nin başkenti Alofi'dir.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Mariana Adaları</span> ABDnin Okyanusya bölgesinde yer alan denizaşırı bölgesi

Kuzey Mariana Adaları ya da resmî adı ile Kuzey Mariana Adaları Milletler Topluluğu, Büyük Okyanus'un kuzey kesiminde Amerika Birleşik Devletleri'ne bağlı ancak Amerika Birleşik Devletleri'nin ada bölgeleri'ne dâhil olarak A.B.D.'nin yapısına entegre olmayan sadece siyasi birlik içerisinde olan Okyanusya adalar topluluğudur. Kuzey Mariana adalarının başkenti Saipan'dır.

<span class="mw-page-title-main">Québec</span> Kanada eyaleti

Quebec, Kanada'nın doğu bölgesinde en büyük eyaleti olmasının yanı sıra Kanada'da sadece Fransızcanın resmî dil olduğu tek eyalettir.

<span class="mw-page-title-main">Afrikanerler</span>

Afrikaner, Güney Afrika'da Hollanda kökenli, bir Hollandaca lehçesi olan Afrikaans konuşan halk.

<span class="mw-page-title-main">Amerika</span> Tek bir kıta veya kara kütlesi olarak birlikte ele alındığında Kuzey Amerika ve Güney Amerika

Amerika veya Amerika Kıtası, Batı Yarımküre'de Yeni Dünya olarak adlandırılan bölgede, Kuzey Amerika, Orta Amerika, Güney Amerika ve bunlara bağlı adalardan meydana gelen kıtalar ve adalar topluluğu. Amerika Kıtası, Batı Yarımküre'deki kara alanının çoğunu kapsar ve Yeni Dünya'yı oluşturur. Amerika sözcüğü birçok dilde Amerika Birleşik Devletleri (ABD) anlamında da kullanıldığı için kavram karmaşasına neden olabilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Tehuelçe</span>

Tehuelçeler Patagonya'nın yerli kabilelerinin ortak adıdır. Ayrıca Patagonyalılar olarak da anlandırılırlar.

Guaraní alfabesi (achegety) daha çok Paraguay ve çevresindeki ülkelerde konuşulan Guaraní dilini yazmak için kullanılan fonetik yazı sistemidir. 33 harften oluşmuştur, sırası ile:

<span class="mw-page-title-main">Chaco (eyalet)</span>

Chaco eyaleti, Arjantin'in kuzeyinde Paraguay sınırı yakınında bir eyalettir. Eyalet başkenti Paraná Nehrinde bulunan Corrientes şehrinin karşı kıyısında yer alan Resistencia'dır. Eyaletin ikinci önemli şehri Sáenz Peña'dır. Eyaletin batısında Salta ve Santiago del Estero, kuzey ve doğusunda Formosa, güneydoğusunda Corrientes ve Paraguay, güneyinde de Santa Fe yer alır. 1950 yılından 1955 yılına kadar eyaletin adı Presidente Juan Perón olmuştur.

Tupi-Guarani dilleri, Güney Amerika'daki Tupi dillerinin en önemli alt ailesidir. 11 gruptaki 53 dili kapsar.

Avustralya yerlileri ya da Avustralya Aborjinleri, Avustralya kıtası yerlilerine verilen ad. Aborjinler, Avustralya'ya Güneydoğu Asya'dan gelmişlerdir. Bir göçebe hayatı sınırları boyunca hareket halinde yaşamışlardır. Avlanırken mızrak ve bumerang, balık avında ise kanolar kullanmışlar, meyve ve sebze toplamışlardır. Yazılı bir dilleri olmamasına rağmen şarkılar yoluyla ağızdan ağza birçok bilgi aktarılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Yeni Fransa</span>

Yeni Fransa Naipliği (Nouvelle-France) 1534'te Saint Lawrence Irmağı'nın Jacques Cartier tarafından keşfini izleyen süreçte Fransız egemenliğinde kalmış ve 1763'te İspanya ve Büyük Britanya'ya bırakılmış olan bölgedir. Meksika Körfezi, Newfoundland ve Hudson Körfezi 1721'de bölgenin sınırları içinde bulunuyordu. Bölge daha sonra yönetsel bağımsızlığı bulunan beş sömürgeye ayrılmıştır. Bunlar, Kanada, Acadia, Hudson Körfezi, Newfoundland ve Louisiana'dır.

<span class="mw-page-title-main">Kolomb öncesi Amerika</span>

Kolomb öncesi Amerika, Amerika olarak adlandırılan bölgede Avrupalı sömürgecilerin varlığının hissedilir derecede olan döneme kadarki tarihsel dönemi kapsar. Bu uzun dönem Eski Taş Çağından Orta Çağa kadar uzanır. Teknik olarak Kolomb öncesi dönem Kolomb'un 1492 ile 1504 yılları arasında yaptığı yolculuklara vurgu yapsa da bu tarihsel dönem yerli Amerika halkların egemenliğinin Avrupalılarca sona erdirilmesine kadar sürer, bu bazı durumlarda Kolomb'un Yeni Dünya'ya gelişinden sonra birkaç yüzyıl sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Guam</span> A.B.D.nin Okyanusyada yer alan denizaşırı bölgesi

Guam (İngilizce: Guam, telaffuz:

<span class="mw-page-title-main">Rus Amerikası</span>

Rus Amerikası günümüzde ABD topraklarının Alaska eyaleti, Kaliforniya’nın bir kısmı ile Hawaii’yi içerisine alan ve 1733 – 1867 yılları arasında Rus İmparatorluğuna ait olan sömürge bölgelerinin adıdır. Amerika'nın Ruslar tarafından sömürgeleştirilmesi ile başlayan sürecin resmiyet kazanıp sömürge topraklarının resmî ilhak edilmesi 1799 yılındaki Çarlık ukazı ile olacaktır.

<span class="mw-page-title-main">Guaranice</span> Güney Amerikada konuşan Tupi Dili

Guaraní dili ya da Guaranice, Tupi dillerinin alt ailesinden olan Tupi-Guarani dillerinin en çok konuşulan gruplarından biri. Güney Amerika yerlileri Guaraníler'in konuştuğu dil.