İçeriğe atla

Guanzhong

Shudao [en] haritası; Guanzhong, haritanın sağ üst kısmındaki vadidir.

Guanzhong (Çince (basitleştirilmiş): 关中; Çince (geleneksel): 關中) bölgesi, Guanzhong Ovası, Wei Nehri Ovası veya Wei Nehri Havzası olarak da bilinir, Çin'de günümüz Şensi Eyaleti'nin merkezindeki Wei Nehri'nin aşağılarında, hilâl şeklindeki vadi ovasına denk düşen tarihî bir bölgedir. Güneyinde Qin Dağları (bunlar Guanzhong'un "güney dağları" olarak da bilinir), kuzeyinde ise Huangtu Platosu [en] tarafından çevrelenir. Jin-Shaan Ova Kemeri'nin bir parçasıdır ve tarihî Qin Devleti'nin geleneksel merkezidir.

Guanzhong isminin anlamı "geçitlerin arasında" anlamına gelir; bu isim, tarihî Qin Devleti'nin topraklarını koruyan dağ geçidi tahkimatlarına bir atıftır. Bu bölge ayrıca sık sık "Qin topraklarının 800 li'si" (Çince: 八百里秦川; pinyin: Bā bǎi lǐ Qín chuān) lakabıyla anılırdı. Sarı Nehir, Lüliang Dağları [en] ve Qin Dağları'nın doğusu, Guanzhong bölgesini stratejik Hangu Geçidi [en]'nin doğusunda yer alan ve Qin'den politik olarak ayrı olan Zhongyuan [en] bölgesinden ayırdı; Qin halkı bu bölgeyi Guandong ("geçidin doğusu") olarak nitelendirirlerdi. MÖ 3. yüzyılda Qin Devleti, bu toprakları ele geçirip Çin'i merkezileştirilmiş bir imparatorluk olarak ilk kez birleştirdi. Qin Hanedanı'nın çöküşü ardından Guanzhong bölgesi, Han Hanedanı ile Tang Hanedanı (bunların ikisi Çin'in altınçağları olarak görülür) dahil olmak üzere Qin'in bazı ardıl hanedanlıklarının krallık toprakları olarak kuruldu.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Çin Seddi</span> Ayrı Çin krallıklarının inşa ettiği dünyanın en uzun savunma duvarı

Çin Seddi, Çin'in kuzeybatısı boyunca uzanan, dünyanın en uzun savunma duvarıdır. Kalıntıları Po Hay Körfezi'nde deniz kıyısında başlar. Pekin'in kuzeyinden geçerek batıya yönelir ve Huang-Ho Nehri'ni ikiye bölerek güneybatıya uzanır. Gobi Çölü'nün güneyinden batıya yönelerek devam eder.

<span class="mw-page-title-main">Sincan Uygur Özerk Bölgesi</span> Çin Halk Cumhuriyetinde özerk bölge

Sincan veya Şincan Uygur Özerk Bölgesi, Türkiye Türkçesinde yazılmış resmi Çin devlet kaynaklarında Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi veya sadece Xinjiang olarak geçer, Çin'in kuzeybatısında bulunan bir özerk bölge. Güneyde Tibet Özerk Bölgesi, güney doğuda Çinghay ve Gansu eyaletleri, doğuda Moğolistan, kuzeyde Rusya, kuzeybatıda Kazakistan ve batıda Kırgızistan, Tacikistan, Afganistan, Pakistan ve Hindistan kontrolündeki Keşmir bölgesiyle komşudur. 1.664.897,17 km² yüzölçümü ile Çin Halk Cumhuriyeti'nin en geniş idari bölgesidir. Başkenti Urumçi, resmî dilleri Uygurca ve Standart Çincedir.

<span class="mw-page-title-main">Çin Hanedanı</span>

Çin Hanedanı, MÖ 221 - MÖ 206 yılları arasında Çin'i yönetmiş ilk hanedandır. Qin Hanedanlığı adını bugün Gansu ve Shaanxi eyaletlerinin kalbinde bulunan Qin bölgesinden alır. Qin Hanedanlığı'nın gücü, Shang Yang'ın MÖ 4. yüzyılda Savaşan Devletler Çağı'ndaki kanunlarda yaptığı legalist reformlarla artmıştır. MÖ 3. yüzyılın ortalarında ve sonlarında, Qin Hanedanlığı güçsüz Zhou Hanedanlığı'ndan başlayıp kalan diğer altı savaşan devleti de fethetmiş ve tüm Çin üzerinde kontrol elde ederek yönetimi tek çatı altında toplamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Mançurya</span> Doğu Asyadaki coğrafi bir bölge

Mançurya, Doğu Asya'da bugünkü Çin'in kuzeydoğu bölgesi ve Rusya'nın Primorski bölgesini kapsayan tarihî bir bölge.

<span class="mw-page-title-main">İç Moğolistan</span> Çinin kuzeydoğusunda özerk bölge

İç Moğolistan ya da resmî adıyla İç Moğolistan Özerk Bölgesi, Çin Halk Cumhuriyeti'ne bağlı bir özerk bölge. Ülkenin kuzey ve kuzeydoğusunda bulunur. Kuzeyde Moğolistan, doğuda Heilongjiang, Jilin ve Liaoning, güneyde Hebei, Şansi ve Şensi yönetim bölgeleri ile Ningxia özerk bölgesi, batıda da Gansu yönetim bölgesi ile çevrilidir. Yüzölçümü 1.183.000 km², yönetim merkezi Huhhot'tur. Nüfus; 24.049.155 (2020).

<span class="mw-page-title-main">Kansu</span>

Kansu (Çince : 甘肃; Çince : 甘肅; pinyin: Gānsù

<span class="mw-page-title-main">Ningşia Huy Özerk Bölgesi</span>

Ningksia Huy Özerk Bölgesi, Çin'de bulunan bir özerk bölgedir. Ülkenin kuzeyinde bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Toprak Askerler</span>

Toprak Askerler ya da Terrakotta Ordusu, ilk Çin imparatoru Qin Shi Huang'ın mezarında bulunan terrakotta heykeller. MÖ 210 tarihinde yapılmış olan heykeller, 1974'te Çin'in Shaanxi eyaletine bağlı Xi'an yakınlarında bir çiftçi tarafından bulunmuştur. Ordunun "İlklerin imparatoru" olarak bilinen Qin Shi Huang'ın mezarını koruduğuna inanılır.

<span class="mw-page-title-main">Şensi</span>

Şensi ya da Shaanxi, Çin'de bir yönetim bölgesi. Wei Nehri ile verimli Loess Platosu'nu içeren bölge, İç Moğolistan'ın güneyinde yer alır. Yönetim merkezi Xi'an'dır.

İl ya da İllig Kağan, Pinyin: xiélì kěhàn, Wade-Giles: hsieh-li k'o-han, Baghatur Shad, kişisel adları; Ashina Duobi/To-pi, 621-630 yılları arasında kağanlık yapan Doğu Göktürk Kağanlığı’ nın son hükümdarıdır. Yami Kağan' ın oğludur.

Yanshan Dağları ya da Yan dağları, Kuzey Çin Ovası'nın kuzeyindeki -Hebei bölgesi- büyük dağlardan biridir. Bölge, batıda Chaobai Nehri ve doğuda ünlü Shanhai Geçidi arasında bulunur. Dağın büyük bölümü kireçtaşı, granit ve bazalt yapısındadır. Denizden yüksekliği 400-1000 metre arasında değişmektedir. En yüksek zirve -Wuling Dağı- denizden 2116 metre yüksekliktedir ve Hebei eyaletinin Xinglong bölümünde bulunmaktadır. Bölge birçok dar geçit barındırmaktadır: Gubei Geçidi, Xifeng Geçidi ve Leng Geçidi. Çin Seddi'nin doğu sınırı -Pekin'in Badaling kısmı da dahil olmak üzere- Yan Dağları içerisindedir. Dağlar aynı zamanda Kuzey-Güney arasında önemli bir trafik geçidi oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Çang'an</span>

Çang'an, Çin tarihinde ondan fazla hanedana başkentlik yapan tarihî bir kenttir. Kentin adı klasik Çincede "ebedi barış" anlamına gelmektedir. Bugün Çang'an'ın resmî adı Xi'an'dır. Kısa ömürlü Xin Hanedanı döneminde kentin adı "sabit barış" anlamına gelen olarak değiştirildiyse de, MS 23'te bu hanedanın yıkılmasıyla eski ad kullanılmaya devam etmiştir. Ming Hanedanı döneminde kentin adı yeniden değiştirilerek, "batıdaki barış" anlamına gelen Xi'an ismi kullanılmaya başlanmıştır. Bu adlandırma hâlâ kullanılmaya devam etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Çin tarihi</span> ulusal tarih

Çin tarihi, yazılı kaynaklara göre 3500 yıldan fazla geriye uzanmakta olup yazılı Çin tarihi ise MÖ 1500'lerde Shang Hanedanı döneminden başlamaktadır. Çin binlerce yıllık tarihi ile dünyanın en eski medeniyetlerinden biri ve uygarlığın beşiği olarak kabul edilmektedir. Çin uzun tarihi boyunca değişimli olarak birleşik bir devlet olarak veya birçok devlet halinde parçalanmış olarak varlığını sürdürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Qin Dağları</span>

Qin Dağları, Çin'in Shaanxi eyaletinde doğudan batıya uzanan sıradağlardır. Dağlar Kuzey ve Güney Çin arasında doğal bir sınır oluşturmakta ve bazıları Dünya'da başka hiçbir yerde bulunmayan çok çeşitli bitki ve vahşi hayatı desteklemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Dujiangyan Sulama Sistemi</span>

Dujiangyan Sulama Sistemi, Çin'in Sichuan eyaletinde bulunan bir tarihi sulama sistemidir. Sulama sistemi ilk olarak MÖ 256 yıllarında Qin Devleti tarafından bir su koruma ve taşkın kontrol projesi olarak inşa edilmiştir. Sistemin altyapısı, Yangtze Nehri'nin en uzun kolu olan Min Nehri üzerinde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Çin imparatoru</span>

Çin İmparatoru, MÖ 221'de Qin Hanedanı'nın kurulmasından Qing Hanedanı'nın 1912'de yıkılmasına kadar Çin hükümdarlarının unvanıydı. İmparator, aynı zamanda "Cennetin Oğlu" olarak kabul edilmekteydi. Uygulamada, çoğunlukla olsa da Çin'de her imparator yüksek güç sahibi değildi.

<span class="mw-page-title-main">Zhao (devlet)</span>

Zhao, Çin'in Zhou Hanedanı döneminde MÖ 403-222 yılları arasında var olan bir devletti. MÖ 5. yüzyılda Han ve Wei ile birlikte Jin'in üç yollu Bölünmesi'nden yaratıldı. Zhao, Kral Wuling'in hükümdarlığı sırasında başlatılan askeri reformlardan önemli ölçüde güç kazandı, ancak Changping Muharebesi'nde Qin'e karşı ezici bir yenilgiye uğradı. Toprakları şimdi modern İç Moğolistan, Hebei, Şansi ve Şensi eyaletlerini kapsamaktayd ve Qin, Wei ve Yan devletleri ile Hiung-nu ile çevrelenmekteydi.

<span class="mw-page-title-main">Han (devlet)</span>

Han, Çin'in Zhou Hanedanı döneminde MÖ 403-230 yılları arasında var olan bir devletti.

<span class="mw-page-title-main">Wei (devlet)</span>

Wei, Çin'in Zhou Hanedanı döneminde MÖ 403-225 yılları arasında var olan bir devletti.

<span class="mw-page-title-main">Shu (devlet)</span>

Shu, Çin'in Zhou Hanedanı döneminde MÖ 316 yılına kadar arasında var olan bir devletti. Devlet, Kuzey Çin Ovası'ndaki günümüz Henan eyaletinde yer almaktaydı. Batı Siçuan Havzası'nda Chengdu Ovası'na dayanıyordu ve kuzeydoğudaki üst Han Nehri vadisine kadar uzanıyordu. Doğusunda Ba kabile konfederasyonu, daha doğuda, Han ve Yangtze nehirlerinin aşağısında Chu devleti, kuzeyde Qin Dağları üzerinde Qin devleti ile batıda ve güneyde küçük askerî güce sahip kabile halkları bulunmaktaydı.