Guano Adaları Yasası

Guano Adaları Yasası, 18 Ağustos 1856'da Amerika Birleşik Devletleri Kongresi tarafından kabul edildi. Hâlen yürürlükte olan bu federal yasa, çıkarılabilir belirli kuş dışkısı (guano ) içeren, üzerinde yerleşim olmayan ve sahiplenilmemiş bir adanın, bir ABD vatandaşı tarafından keşfedilip ele geçirildiğinde Amerika Birleşik Devletleri topraklarının bir parçası hâline geleceğini belirtir. Kâşifin kendisi ve yasal halefleri guano yataklarının özel madencilik ve satış haklarını elde eder.

Bu durumun oluşması için şu şartlar gerekir:

ada ıssız olmalı,
başka bir milletin topraklarına ait olmamalı ve
ABD vatandaşı barışçıl bir şekilde adayı ele geçirmeli.

Whenever any citizen of the United States discovers a deposit of guano on any island, rock, or key, not within the lawful jurisdiction of any other government, and not occupied by the citizens of any other government, and takes peaceable possession thereof […]

19. yüzyılın başlarında guano (kuş dışkısı anlamına gelen Quechua terimi) tarımda gübre olarak büyük önem kazandı. 1840 civarında Amerikalı balina avcısı Benjamin Morrel, Güneybatı Afrika kıyısı açıklarındaki Penguen Adaları'na gitti, ancak 1844'te yayınlanan History of a Voyage to the Southern and Western Coasts of Africa adlı kitabına orada bulunduğu açıklanan guano zenginliğine rağmen madencilik faaliyetleri için yatırımcı bulamadı. 1855'te Amerikan tarımı, Pasifik Okyanusu'nda büyük guano rezervlerinin bulunduğunu öğrendi. Bu olaydan kısa bir süre sonra Guano Adaları Yasası yürürlüğe girdi. Ancak bu yasa aynı zamanda Amerika'nın etki alanını genişletmeye de hizmet etti.

Böylece elliden fazla ada , Amerika Birleşik Devletleri'nin küçük dış adaları kolektif adı altında ABD topraklarına eklendi. Baker Adası, Jarvis Adası, Howland Adası, Kingman Resifi, Johnston Atolü ve Midway Adaları hâlen ABD kontrolü altında bulunmaktadır.

Navassa Adası artık bir yaban hayatı sığınağıdır ve 1999'dan beri Amerika Birleşik Devletleri Balık ve Yaban Hayatı Servisi tarafından yönetilmektedir.^[1] Ancak Haiti ile uluslararası hukukî anlaşmazlık günümüzde de devam etmekte.^[2] 1971 yılında Kristof Kolomb tarafından keşfedilen Kuğu Adaları ^[3] üzerindeki hak iddiası Honduras lehine çözüldü. Guano Adası Yasası nedeniyle, bazı ABD vatandaşlarının yanı sıra Fransa ve Meksika da Clipperton Adası'nın mülkiyetini talep ediyor.^[4]

Galeri

Jarvis Adası'ndaki guanoulaşım şeridi
Baker Adası'ndakiMünzevi Yengeçleri
Navassa Adası'ndakiDeniz Feneri

Dış bağlantılar

USC Başlık 48 Bölgeler ve Ada Mülkiyetleri, Amerika Birleşik Devletleri Kanunu Bölüm 8, §§ 1411-1419 – Guano Adaları (İngilizce)
Bella Hinke: Guano Adaları Yasası Insel-Lexikon.de, 11 Ağustos 2019'da erişildi (Almanca)
Martin Rath: 1856 Guano Yasası: Ne saçmalık... LTO, 16 Ağustos 2015

Kaynakça

^ Navassa Island 15 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. U.S. Departement of the Interior, Website abgerufen am 11. August 2019 (englisch).
^ Michaelle Pierre: Haiti's claim over Navassa Island : a case study 18 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. World Maritime University Dissertations 2014 (englisch).
^ Tom Henderson Wells: The Swan Islands Dispute. In: Journal of Inter-American Studies. Band 6, Nr. 1, 1964, S. 57–68, JSTOR 164929, (englisch).
^ Jon M. Van Dyke: The Status of Clipperton Atoll Under International Law, and the Right to Fish in Its Surrounding Waters 30 Mart 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (PDF) 15. Mai 2006 (englisch).

İlgili Araştırma Makaleleri

Porto Riko ya da resmî adıyla Porto Riko Topluluğu, ABD'ye bağlı, içişlerinde bağımsız özerk bölgedir. Karayipler denizinin kuzeydoğusunda Dominik Cumhuriyeti'nin doğusundadır. Adı İspanyolcada zengin liman anlamına gelir.

Haiti ya da resmî adıyla Haiti Cumhuriyeti, Amerika'da Karayip Denizi'nde bir ada ülkesidir. Küba'nın doğusunda yer alan Hispaniola adasını Dominik Cumhuriyeti ile paylaşır ve adanın batı kısımdadır. Küba ve Jamaika'nın doğusunda Bahamalar'ın güneyinde bulunur. Yüzölçümü 27.750 km² olan ülke Karayipler'in yüzölçümü en büyük üçüncü; 11 milyon nüfusu ile Karayipler bölgesinin en kalabalık nüfuslu ülkesi konumundadır. Başkenti Port-au-Prince'tir.

Baker Adası, İngilizce telaffuz: [ˈbeɪkər] Büyük Okyanus'ta ekvatorun kuzeyinde Honolulu'nun yaklaşık 3090 km güneybatısında bulunan üzerinde yerleşim olmayan bir atol. Hawaii ve Avustralya'nin hemen hemen ortasında bulunan adanın en yakınındaki yerleşim adanın 68 km kuzeyindeki Howland Adası'dır. Birleşik Krallık adayı 1897 ile 1936 arası kendi imparatorluğuna dahil saysa da ada 1857 yılından beri Amerika Birleşik Devletleri'nin toprağıdır.

Howland Adası ekvatorun hemen kuzeyinde, Büyük Okyanus'un ortasında, Honolulu'nun 3.100 km güneybatısında, 0°48′24"K 176°36′59"B koordinatlarında bulunan bir mercan adasıdır. Hawaii ve Avustralya arasında neredeyse yarıyolda yer alan ada üzerinde yerleşim yoktur ve yasal olarak Amerika Birleşik Devletleri'ne bağlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Navassa Adası</span> A.B.D.nin Karayiplerde yer alan, üzerinde yerleşim olmayan denizaşırı bölgesi

Navassa Adası, Karayip Denizi'nde bir adadır. 1850'lerde Amerika Birleşik Devletleri'nden bir gübre şirketi adayı sahiplendi ve fosfat çıkarmaya başladı. 1898'de ada tamamen terkedildi. Şimdi adada insan yaşamamaktadır.

Dominika, resmî adıyla Dominika Topluluğu, Karayipler'de bir ada ülkesidir. Başkenti Roseau adanın batı kıyısındadır. Coğrafi olarak Küçük Antiller'in güneyini oluşturan Rüzgârüstü Adaları'nda bulunur. Kuzeyinde Guadeloupe, güneyinde Martinik bulunur. Dominika'nın yüzölçümü 750 km², en yüksek noktası 1447 m'lik Morne Diablotins'tir. 2011 verilerine göre adada 71.293 kişi yaşamaktadır.

Jarvis Adası, Güney Büyük Okyanus'unda Amerika Birleşik Devletleri'ne bağlı bir ada. 19. yüzyılda guano madenciliği için kullanıldı.

Britanya Denizaşırı Toprakları ya da Birleşik Krallık Denizaşırı Toprakları, Birleşik Krallık'ın bir parçasını oluşturmamakla birlikte Birleşik Krallık hâkimiyeti altında bulunan on dört bölgedir.

Kuzey Amerika, yüzölçümü bakımından Asya ve Afrika'dan sonra dünyanın en büyük üçüncü, nüfus bakımından ise Asya, Afrika ve Avrupa'dan sonra en büyük dördüncü kıtasıdır. Yaklaşık 24.247.039 km²lik alanı ile dünya topraklarının %16,3'ini kapsamaktadır. 500 milyondan fazla kişi barındırmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Amerika Birleşik Devletleri pasaportu</span> Amerika Birleşik Devletleri vatandaşlarına uluslararası seyahatler için verilen resmî belge

Amerika Birleşik Devletleri pasaportu, Amerika Birleşik Devletleri vatandaşlarına seyahat etmek için verilen bir kitapçıktır.

Guam (İngilizce: Guam, telaffuz:

Pasifik Adaları, Pasifik Okyanusu'ndaki adalardır. Üç büyük adalar grubu Polinezya, Mikronezya ve Melanezya'dır.

Kodiak Island ili veya Kodiak Island Borough, Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Alaska eyaletinde büyük ölçüde Kodiak Takımadası'ndan oluşan ve Eskimo halklarından Supiklerce meskun olan bir ili. Borough terimi diğer eyaletlerden farklı olarak Alaska'da yaklaşık county-equivalent terimi ile benzerdir. İlin yönetim merkezi Kodiak'tır.

Amerika Birleşik Devletleri'nin siyasî birimleri ve bölümleri arasında aşağıdakiler bulunur:

50 eyaleti. Eyaletler county'lerden oluşur. County, eyaletleri oluşturan ikinci derece bir idarî birim olması ve kendisi de belediye bölgelerinden oluşması bakımından bakımından Türkçede "ilçe" kavramına yakın olmakla beraber, diğer yönetimsel ayrıntıları bakımından Türkiye'deki ilçelerden farklıdır. County'ler township'lere bölünür. Bir eyaletin kentsel bölgeleri tüzelleşmiş şehir (city), kasaba (town), köy (village) ve diğer yerel yönetimler şeklinde ve bunlara tâbi veya otonom amme işletmeleri ve kurumları olarak örgütlenebilir. İlk 13 Eyalet, eyalet statülerinin Amerikan Bağımsızlık Bildirisi ile, 4 Temmuz 1776'da başladığını kabul eder. Diğer 37 eyaletin her biri ABD Kongresi'nin bir kanunu ile Birleşik Devletler'e kabul edilmiştir.
Columbia Bölgesi, Birleşik Devletler'in Başkenti. Columbia Bölgesi, eyalet olmasa ve Kongre'de oy hakkına sahip olmasa da, D.C. mukimleri başkanlık seçimlerinde oy kullanabilir ve Seçiciler Kurulunda üç seçmenleri vardır.
Yerli Amerikalı rezervasyonları yarı otonom statüye sahiptir. Her rezervasyon bir eyaletin parçasıdır ve mukimleri içinde bulundukları eyaletin bir mukimi olarak oy kullansa ve federal vergi ödese de, rezervasyonlar çoğu eyalet ve yerel yönetim kanunundan muaftır. Rezervasyonların statülerinin muğlak olması Kızılderili kabilelerine hem bazı fırsatlar vermiş, hem de zorluklar yaratmıştır.
Birleşik Devletler toprakları (Territory) belli bir eyalete ait olmayan, federal devletin denetiminde olan topraklardır. Territory'ler enkorpore olmuş (incorporated) veya enkorpore olmamış (unincorporated) olabilir. Bunlar için "possession" (zilyetlik), "overseas territory" veya "commonwealth" terimleri kullanılır. Territory'ler ayrıca organize olmuş (organized) ve organize olmamış olarak sınıflandırılır. Organize olmuş federal topraklar, ABD Kongresinin bir kurucu yasası ile verilmiş özerkliğe sahiptir, organize olmamış olanlar ise özyönetim için doğrudan verilmiş izni olmayanlardır. Burada "organize" terimi Türkçedeki düzenli olmak anlamında değil, bu statünün verildiği kanunlara "Organic Act" denmesinden kaynaklanır. Amerikan hukukundaki anlamıyla "Organic", organize bir tüzel varlık için kurucu, onun yasalarını meydana getirici demektir, dolayısıyla organized, Türkçede "teşkilatlanmış" veya "yapısallaşmış" olarak anlaşılabilir. Mevcut 50 eyaletten 31'i, Birlik'e dahil edilmeden önce ABD'nin organize enkorpore bölge'si statüsündeydi. 1959'dan beri ABD'nin tek bir enkorpore bölgesi vardır ama ABD, çeşitli enkorpore olmamış bölgeler üzerinde kontrolünü sürdürmektedir.
Askeri üsler, yabancı ülkelerde bulunan Amerikan sefaretleri ve konsoloslukları ve Columbia Bölgesi, sadece federal birliğin nüfuzundadır. Federal birlik, eyaletlerden oluşan bir birlik olarak Birleşik Devletleri meydana getirir.
Yarı politik bölümler, Doğal koruma bölgeleri ve okul bölgeleri gibi, genelde özel, coğrafî olarak tanımlanmış kamu alt idareleridir.
Bazı yerel yönetim işlevlerini yerine getiren tanınmlı kuruluşlar, örneğin ev sahibi birlikleri. Normalde yerel yönetimler için belirlenmiş kanun ve tüzüklerin bu tür kuruluşlara da uygulanması gerektiği mahkeme kararları ile belirlenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Amerika Birleşik Devletleri'nin vize politikası</span>

Vizeden muaf ülkelerden veya Vize Muafiyet Programı ülkelerden birinden gelinmediği sürece Amerika Birleşik Devletleri'ne gelen ziyaretçiler Amerika Birleşik Devletleri'nin dış temsiliciliklerinden vize almaları gerekmektedir. Aynı kurallar Porto Riko ve Amerika Birleşik Devletleri Virjin Adaları için de geçerlidir.

Niihau veya Ni'ihau, Amerika Birleşik Devletleri'nin Hawaii eyaletini oluşturan Hawaii Adaları'nın en batısında yer alan bir ada. Hawaii Adalarının coğrafi olarak yedinci en büyük adası ve üzerinde yerleşim olan en küçük adasıdır.

Amerika Birleşik Devletleri'nin küçük dış adaları, ISO 3166-1 standartların göre Amerika Birleşik Devletleri'nin denizaşırı küçük adaları için kullanılan bir istatistiksel adlandırmadır. Adalarda kalıcı bir yerleşim bulunmamaktadır.

Uluslararası Standartlar Teşkilatı (ISO), ISO 3166 standardı – Ülke ve alt bölümlerinin adlarının temsili için kodlar oluşturmuş ve sürdürmüştür. ISO 3166 standardı üç bölümden oluşur:

ISO 3166-1, Ülkelerin ve alt bölümlerinin isimlerinin temsili için kodlar – Bölüm 1: Ülke kodları, ülke, özerk bölge, il ve eyalet isimlerinin kodlarını tanımlar. Üç ülke kodu grubu tanımlar:
- ISO 3166-1 alpha-2 – ISO 3166-2 ülke alt bölüm kodlarını ve İnternet ülke üst seviye alan adı oluşturmak için de kullanılan iki harfli ülke kodları.
- ISO 3166-1 alpha-3 – kodlar ve ülke adları arasında 3166-1 alfa-2 kodlarından daha iyi bir görsel ilişkilendirmeye izin verebilecek üç harfli ülke kodları.
- ISO 3166-1 sayısal – Üç basamaklı ülke kodları, Birleşmiş Milletler İstatistik Bölümü tarafından geliştirilen ve sürdürülen kodlarla bağımsızlığı avantajıyla aynı olan ve dolayısıyla Latin alfabesi kullanmayan kişiler veya sistemler için kullanışlı olan üç basamaklı ülke kodları.
ISO 3166-2, Ülkelerin ve alt bölümlerinin isimlerinin temsili için kodlar – Bölüm 2: Ülke alt bölümleri kodları, ISO 3166-1'de kodlanmış tüm ülkelerin ana alt bölümlerinin adlarının kodlarını tanımlar.
ISO 3166-3, Ülkelerin ve alt bölümlerinin isimlerinin temsili için kodlar – Bölüm 3: Ülkelerin daha önce kullanılan adları için kod, 1974'teki ilk yayınından bu yana ISO 3166-1'den silinen ülke adlarının kodlarını tanımlar.

Amerika'da pornografinin yasallığı ülkelere göre değişir.

Kuğu Adaları, Orta Amerika ülkesi Honduras'a bağlı olan ve Karayip Denizi'nin kuzeybatısında yer alan adalar grubu.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.