Guangxu

Guangxu, (Wade-Giles: Kuanghsu), asıl adı Zaitan (Wade-Giles: Tsai-Tien) (14 Ağustos 1871 - 14 Kasım 1908), Qing (Mançu) hanedanının dokuzuncu imparatoru (1875-1908). Hükümdarlığının büyük bölümünde dul imparatoriçe Cixi yönetime egemen olmuş ve yönetimi modernleştirmesini, çürümeyi önlemeyi amaçlayan reformları yürürlüğe koymasını engellemiştir.

İmparator Tongzhi'nin (1861-1875) annesi olan ve 1861-1873 arasında naip sıfatıyla ülkeyi yöneten dul imparatoriçe Cixi'nin yeğeniydi.Cixi, oğlu Tongzhi'nin ölümü (1875) üzerine dört yaşındaki yeğeni Zaitian'ı tahta geçirmeye karar verdi ve gene naip olarak ülkeyi yönetebilmek için onu evlat edindi.Veraset kurallarını hiçe sayan bu uygulama çeşitli tepkilere yol açtıysa da, muhalefet kısa zamanda bastırıldı ve Zaitian 25 Şubat 1875'te Guangxu adıyla tahta geçti.

Guangxu'nun 1887'de reşit olmasına karşın, Cixi iki yıl daha ülke yönetimi üzerindeki egemenliğini sürdürdü.İmparator ancak 1898'de, bazı yenilikçi devlet memurlarının yardımıyla bir dizi reform çıkartarak Yüz Gün Reformu olarak bilinen dönemi başlattı.Bu uygulamaya karşı çıkan tutucu devlet adamlarını çevresinde toplayan Cixi, imparatorluk ordusu başkomutanı Ronglu'nun (1836-1903) yardımıyla yönetime el koyarak imparatoru sarayına hapsetti ve çevreye onun ağır hasta olduğu söylentisini yaydı.Yabancı güçlerin öldürülmesi ya da tahttan indirilmesi karşısında tepkisiz kalmayacaklarını belirtmeleri Guangxu'nun yaşamını kurtardı.Ama bu tarihten sonra yönetime hiç karışmadı.

15 Kasım 1908'de Cixi öldü. Aynı gün Guangxu'nun da bir gün öldüğü ilan edildi.Ama ne zaman ve nasıl öldüğü hiçbir zaman açıklığa kavuşmadı. Cixi'nin vasiyeti üzerine tahta Xuantong adıyla imparatorun üç yaşındaki yeğeni Puyi geçti.