İçeriğe atla

Guangdong

Koordinatlar: 23°24′N 113°30′E / 23.4°K 113.5°D / 23.4; 113.5
Guangdong
广东

Kanton, Kwangtung
Eyalet
Guangdong Eyaleti
Çince transkripsiyon
 • Basitleştirilmiş ÇinceBasitleştirilmiş Çince: 广东省
 • Hanyu pinyinGuǎngdōng shěng
 • Kantonca JyutpingGD / 粤 (Yuè / jyut6)
Üstten saat yönünde: Yukarıdan aşağıya, soldan sağa: Guangzhou'da Kanton Kulesi, Shenzhen Körfezi, Hong Kong–Zhuhai–Makao Köprüsü, Huangmanzhai Şelalesi, Taishan Xiachuan Adası
Guangdong Eyaletinin konumunu gösteren harita
Guangdong Eyaletinin konumunu gösteren harita
ÜlkeÇin
BaşkentGuangzhou
İdare
 • ValiWang Weizhong
Yüzölçümü
 • Toplam179.800 km²
Nüfus
 (2013)
 • Toplam106.440,000
 • Yoğunluk700/km²
Resmî site
www.gd.gov.cn

Guangdong (Çince (basitleştirilmiş): 广东省; Çince (geleneksel): 廣東省; pinyin: Guǎngdōng shěng), Güney Çin'de, Güney Çin Denizi'nin kuzey kıyısında Çin'in 23 eyaletinden (sheng) biridir.[1] Eyalet başkenti Guangzhou'dur. Toplam yaklaşık 179,800 km2 (69,421 sq mi),[2] alanda 126,84 milyon nüfusuyla (2021 itibarıyla)[3] Guangdong, Çin'in en kalabalık eyaleti ve bölgeye göre 15'inci en büyük ve aynı zamanda dünyanın en kalabalık üçüncü ülke alt bölümüdür.

Batısında Guangşi özerk bölgesi, kuzeyinde Hunan ve Jiangxi eyaletleri, kuzeydoğusunda Fujian yönetim bölgesi, güneyinde de özel yönetim bölgeleri Hong Kong ve Makao ile Güney Çin Denizi vardır. Çin'in en uzun kıyı şeritli eyaletidir.

Guangdong ekonomisi, 2023 yılında 13,57 trilyon RMB'lik (nominal GSYH cinsinden 1,9 trilyon dolar) GSYİH ile Çin anakarasının toplam ekonomik üretiminin yaklaşık %10,6'sına katkıda bulunarak halen Çin'deki eyalet düzeyindeki tüm bölümlerin en büyüğüdür. Ekonomisi çok çeşitlidir ve antik Çin'in Deniz İpek Yolu'nun başlangıç noktası olarak bilinirdi.[4] Çeşitli Çinli ve yabancı şirketlerin üretim tesisleri ve ofisleri buradadır. Guangdong, güney sınırındaki Hong Kong'un finans merkezine olan yakınlığından yararlandı. Guangdong'da aynı zamanda Çin'in en büyük ithalat ve ihracat fuarı olan ve eyalet başkenti Guangzhou'da düzenlenen Kanton Fuarı vardır. Bir Çin megalopolü olan İnci Nehir Deltası Ekonomik Bölgesi, yüksek teknoloji, imalat ve dış ticaretin merkezidir.

Bu bölgede, GSYİH'ye göre Çin'in en iyi dört şehrinden ikisi ve Çin'in vilayet düzeyindeki ilk iki şehri olan Guangzhou ve ülkenin ilk özel ekonomik bölgesi Shenzhen yer alır. Bu ikisi Çin'in en kalabalık ve önemli şehirleri arasında ve halen dünyanın en kalabalık mega şehirlerinden ikisidir ve Asya-Pasifik bölgesinin önde gelen finans merkezlerindendir.[5]

Guangdong eyaleti, Ocak 2005'te Henan ve Şantung'u geçerek Çin'in en kalabalık eyaleti haline geldi; 79,1 milyon daimi ikamet sahibi ve yılın en az altı ayı boyunca eyalette yaşayan 31 milyon göçmeni kaydetti;[6][7] 2020 Çin nüfus sayımında toplam nüfus 126.012.510 idi ve bu, Çin anakarasının nüfusunun yüzde 8,93'ünü oluşturuyordu.[8] Bu, nüfusla Guangdong, Güney Asya dışındaki herhangi bir ülkenin en kalabalık birinci düzey idari alt bölümüdür. Tarihi Guangdong Eyaletinin büyük çoğunluğu Çin Halk Cumhuriyeti (PRC) tarafından yönetilir. Güney Çin Denizi'ndeki Pratas Adası, Kaohsiung, Tayvan (ÇHC) Cijin Bölgesinin bir parçasıdır; ada daha önce Çin İç Savaşı öncesinde Guangdong Eyaletinin parçasıydı.[9][10]

Coğrafya

Hongshan köyü, atlar

Guangdong, güneyde Güney Çin Denizine bakar ve toplam 4.300 km 4,300 km (2,672 mi) kıyı şeridi vardır. Leizhou Yarımadası eyaletin güneybatı ucundadır. Leizhou Yarımadası'nda birkaç aktif olmayan yanardağ vardır. İnci Nehri Deltası, yukarı yöndeki üç nehrin birleşme noktasıdır: Doğu Nehri, Kuzey Nehri ve Batı Nehri. Nehir deltası yüzlerce küçük adayla doludur. Eyalet coğrafi olarak kuzeyden, topluca Nan Dağları (Nan Ling) olarak adlandırılan birkaç sıradağ ile ayrılmıştır. Eyaletteki en yüksek zirve, deniz seviyesinden 6,240 fit (1,902 metre) yükseklikteki Shikengkong'dur.

İnci Nehri ve Humen Köprüsü

Guangdong, kuzeydoğuda Fujian, kuzeyde Jiangxi ve Hunan, batıda Guangşi özerk bölgesi ve güneyde Hong Kong ve Makao Özel İdari Bölgeleri ile komşudur. Hainan, Leizhou Yarımadası'nın karşısında açık denizdedir. Geleneksel olarak Guangdong'un parçası olarak yönetilen Pratas Adası, Tayvan'ın Kaoshiung eyaletindeki Cijin Bölgesi'nin (ROC) parçasıdır.[11]

İnci Nehri Deltası etrafındaki şehirler Dongguan, Foshan, Guangzhou, Huizhou, Jiangmen, Shenzhen, Shunde, Taishan, Zhongshan ve Zhuhai'dir.

Eyaletteki diğer şehirler Chaozhou, Chenghai, Nanhai, Shantou, Shaoguan, Zhanjiang, Zhaoqing, Yangjiang ve Yunfu'dur

Guangdong'un iklimi nemli subtropikaldir (iç kesimlerde (Köppen Cfa, kıyı boyunca Cwa). Kışlar kısa, ılık ve nispeten kurak, yazlar ise uzun, sıcak ve çok yağışlıdır. Ocak ve Temmuz aylarında Guangzhou'da günlük ortalama en yüksek sıcaklıklar 18 ve 33 °C (64 ve 91 °F)'dir ama nem yazın daha sıcak olmasına neden olur. Kıyılarda don nadir görülmesine rağmen her kış birkaç gün don olabilir.

İdari bölümler

Guangdong Eyaleti'nin İdari Bölümleri
Bölüm kodu[12]İsim Çince
Pinyin		Alan
(km2)[a]		Nüfus
(2020 Nüfus
Sayımı) 		Merkez İlçe düzeyi bölümler[13]
Semtlerİlçe düzeyi şehirlerİlçelerÖzerk ilçeler
440000Guangdong Eyaleti 广东省
Guǎngdōng Shěng		179.655,96126.012.510Guangzhou Şehri6520343
— Eyalet altı şehirler —
440100Guangzhou Şehri广州市
Guǎngzhōu Shì		7.246,6018.676.605Yuexiu Semti11
440300Shenzhen Şehri深圳市
Shēnzhèn Shì		1.991,6417.560.061[b]Futian Semti9
— İl düzeyi şehirler —
440200Shaoguan Şehri韶关市
Sháoguān Shì		18.412,532.855.131Zhenjiang Semti3241
440400Zhuhai Şehri珠海市
Zhūhǎi Shì		1.711,242.439.585Xiangzhou Semti3
440500Shantou Şehri汕头市
Shàntóu Shì		2.179,955.502.031Jinping Semti61
440600Foshan Şehri佛山市
Fóshān Shì		3.797,729.498.863Chancheng Semti5
440700Jiangmen Şehri江门市
Jiāngmén Shì		9.503,954.798.090Pengjiang Semti34
440800Zhanjiang Şehri湛江市
Zhànjiāng Shì		13.260,316.981.236Chikan Semti432
440900Maoming Şehri茂名市
Màomíng Shì		11.425,956.174.050Maonan Semti23
441200Zhaoqing Şehri肇庆市
Zhàoqìng Shì		14.891,234.113.594Duanzhou Semti314
441300Huizhou Şehri惠州市
Huìzhōu Shì		11.342,986.042.852Huicheng Semti23
441400Meizhou Şehri梅州市
Méizhōu Shì		15.864,513.873.239Meijiang Semti215
441500Shanwei Şehri汕尾市
Shànwěi Shì		4.861,792.672.819[c]Cheng Semti112
441600Heyuan Şehri河源市
Héyuán Shì		15.653,632.837.686Yuancheng Semti15
441700Yangjiang Şehri阳江市
Yángjiāng Shì		7.955,272.602.959Jiangcheng Semti211
441800Qingyuan Şehri清远市
Qīngyuǎn Shì		19.035,543.969.473Qingcheng Semti2222
441900Dongguan Şehri东莞市
Dōngguǎn Shì		2.460,0110.466.625Nancheng Bucağı
442000Zhongshan Şehri中山市
Zhōngshān Shì		1.783,674.418.060Dongqu Bucağı
445100Chaozhou Şehri潮州市
Cháozhōu Shì		3.145,892.568.387Xiangqiao Semti21
445200Jieyang Şehri揭阳市
Jiēyáng Shì		5.265,385.577.814Rongcheng Semti212
445300Yunfu Şehri云浮市
Yúnfú Shì		7.785,112.383.350Yuncheng Semti212

Dipnot

  1. ^ Veriler Çin Halk Cumhuriyeti İkinci Ulusal Arazi Araştırması [zh]'ndandır. Toplam veriler, üzerinde egemenlik anlaşmazlıkları süren toprakları da dahil etmektedir.
  2. ^ Shen-Shan Özel İşbirliği Alanı [zh]'nın kalıcı nüfusunu dahil etmektedir.
  3. ^ Shen-Shan Özel İşbirliği Alanı [zh]'nın kalıcı nüfusunu dahil etmemektedir.

Kaynakça

  1. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; SNA2008 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: )
  2. ^ "Doing Business in China – Survey". Ministry Of Commerce – People's Republic Of China. 5 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2013. 
  3. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; data2022 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: )
  4. ^ Ye, Guo (1 Temmuz 2019). "Canton Kung Fu: The Culture of Guangdong Martial Arts". SAGE Open (İngilizce). 9 (3). s. 2158244019861459. doi:10.1177/2158244019861459. ISSN 2158-2440. 
  5. ^ "The Global Financial Centres Index 28" (PDF). Long Finance. Eylül 2020. 18 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 26 Eylül 2020. 
  6. ^ English people.com.cn 10 Mart 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  7. ^ "Chinadaily.com". Chinadaily.com. 4 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2012. 
  8. ^ "Communiqué of the Seventh National Population Census (No. 3)". National Bureau of Statistics of China (İngilizce). 11 Mayıs 2021. 11 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2021. 
  9. ^ Sovereignty over the Spratly Islands
  10. ^ Spratly Islands. Microsoft Encarta Online Encyclopedia 2008. 29 Ekim 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  11. ^ "Sovereignty over the Spratly Islands – The China Post 22 June 2009". Chinapost.com.tw. 22 Haziran 2009. 24 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2012. 
  12. ^ "中华人民共和国县以上行政区划代码". 中华人民共和国民政部. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2020. 
  13. ^ 中华人民共和国民政部 (Ağustos 2014). 《中国民政统计年鉴2014》. 中国统计出版社. ISBN 978-7-5037-7130-9. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Şantung</span> Çin eyaleti

Şantung veya

<span class="mw-page-title-main">Guangşi Zhuang Özerk Bölgesi</span> Çinin güneyinde özerk bölge

Guangxi Zhuang Özerk Bölgesi Çin'in güneyinde özerk bölge (zìzhìqū). Batıda Yunnan, kuzeyde Guizhou, kuzeydoğuda Hunan, güneydoğuda Guangdong eyaletleri ile Vietnam ve Tonkin Körfeziyle çevrilidir.

<span class="mw-page-title-main">Çinghay</span>

Çinghay, Çin'in kuzeybatısında bir eyalettir. Tibet Platosu'nda yer alır. Kuzeybatıda Kansu, güneydoğuda Siçuan eyaletleri, kuzeybatıda Sincan Uygur Özerk Bölgesi ve güneybatıda da Tibet Özerk Bölgesi'yle çevrilidir.

<span class="mw-page-title-main">Kansu</span>

Kansu (Çince : 甘肃; Çince : 甘肅; pinyin: Gānsù

<span class="mw-page-title-main">Hubei</span>

Hubei (

<span class="mw-page-title-main">Ningşia Huy Özerk Bölgesi</span>

Ningksia Huy Özerk Bölgesi, Çin'de bulunan bir özerk bölgedir. Ülkenin kuzeyinde bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Guangzhou</span> Stadt in Schina, Huuptstadt vun Guangdong

Guangzhou ya da Guanco, Çin'in güneyindeki Guangdong Eyaleti'nin merkezi ve en büyük şehridir. Çin Hanedanı'na kadar dayanan 2,200 yıllık tarihi vardır; tarihi boyunca da Güney Çin'in siyasi, askerî, ekonomik, kültürel, bilim ve eğitim merkezi olarak işlev göstermiştir. Günümüz Guangzhou şehri, Çin'in birinci kademe şehirlerinden biridir. Lingnan kültürünün doğduğu ve geliştiği yer olup Modern Çağ'da devrimlere patlak verildiği bir yer olmuştur ve günümüzde çağdaş Çin kültürünün önemli bir beşiğidir. Guangzhou belediye dairesi, 1921 yılında Çin anakarasındaki ilk belediye yönetimi olarak açıldı. 2010 Yılı Çin Ulusal Nüfus Sayımı verilerine göre Guangzhou şehrinin 10,641,400 kişilik nüfusu vardı. Komşu şehir Foshan ile beraber sayıldığında nüfus açısından Çin'in en büyük ikinci ve Dünya'nın en büyük 10. metropol alanını teşkil eder.

<span class="mw-page-title-main">Hunan</span>

Hunan (Çince: 湖南; pinyin: Húnán,

<span class="mw-page-title-main">Çongçing</span>

Çongçing ya da Chongqing, Çin'in güneybatı bölgesinde yer alan eyalet düzeyinde bir şehirdir.
Yakın tarihlere kadar Siçuan eyaletine bağlı eyalet altı şehir olan Çongçing, 14 Mart 1997 tarihinde eyalet düzeyinde belediye seviyesine yükseltilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Anhui</span>

Anhui Çin'in bir eyaletidir. Gök Irmağı ile Huaihe Irmağı havzaları arasında Çin'in doğu bölgesinde yer alan eyaletin doğusunda Jiangsu, güneydoğusunda Zhejiang, güneyinde Jiangxi, güneybatısında Hubei, kuzeybatısında Henan ve kuzeyinde Şantung eyaletleri bulunur. Eyalet başkenti Hefei'dir. Ayrıca en küçük eyaletlerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Fujian</span>

Fujian'in büyük bir kısmı Çin Halk Cumhuriyeti tarafından idare edilmektedir. Ancak Kinmen ve Matsu olmak üzere iki takım ada Çin Cumhuriyeti'nin (Tayvan) idaresi altındadır. Bu nedenle Çin Cumhuriyeti idari bölümlenmesinde de bir Fujian eyaleti bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Hainan</span>

Hainan Çin'in en küçük eyaletidir. Eyalet takımadalar halinde 200'den fazla ada içerir. Alanı 33.920 km²'dir. Başkenti ve en büyük şehri Haikou'dur. Nüfusu 8.180.000 'dir.

<span class="mw-page-title-main">Şanşi</span>

Şanşi, Çin'in kuzeyinde bulunan bir yönetim bölgesidir. Doğuda Hebei, güneyde ve güneydoğuda Henan, batıda Şensi yönetim bölgeleri, kuzeyde ise İç Moğolistan Özerk Bölgesi ile çevrilidir.

<span class="mw-page-title-main">Şensi</span>

Şensi ya da Shaanxi, Çin'de bir yönetim bölgesi. Wei Nehri ile verimli Loess Platosu'nu içeren bölge, İç Moğolistan'ın güneyinde yer alır. Yönetim merkezi Xi'an'dır.

<span class="mw-page-title-main">Hebei</span>

Hebei (Çince: 河北; pinyin: Héběi, Çin'in Kuzey Çin bölgesinde bulunan bir eyalet. Eyalet isminin "jì" şeklinde kısaltılması, eski Han Hanedanı'na ait Ji Eyaleti 'nden alınır. Ji Eyaleti, günümüz güney Hebei'in üstünde bulunurdu. "Hebei" isminin tam anlamı "ırmağın kuzeyi". Bu, eyaletin Sarı Irmak 'ın kuzeyinde yer almasından dolayıdır.

<span class="mw-page-title-main">Heilongjiang</span>

Heilongjiang, Çin'in kuzeydoğusunda bulunan bir eyalet. "Heilongjiang"'ın asıl anlamı 'Kara Ejderha Nehri'; bu, Amur Nehri'nin Çince ismidir. Heilongjiang'ın tek karakterli kısaltılması 黑 (Hēi)'dir. Bölgenin Mançuca ismi, "Sahalin" isminin türettiği Sahaliyan ula 'dır; aynı anlamı taşıyan Moğolca ismi ise Qaramörin.

<span class="mw-page-title-main">Henan</span>

Henan, Çin'in Orta Çin bölgesinin doğusunda bulunan bir eyalet.

<span class="mw-page-title-main">Jiangsu</span>

Jiangsu, Çin'in merkez doğusunda bulunan bir eyalet. Elektronik ve konfeksiyon üretimi alanlarında Çin'in önde gelen eyaletlerindendir. Eyaletin başkenti Nankin. Yüzölçümü açısından Çin'in en küçük 3. eyaleti olsa da, nüfus açısından en büyük 5. nüfusa sahip, üstelik Çin'deki en yüksek nüfus yoğunluğuna sahip olan eyalettir. Guangdong'dan sonra Çin eyaletleri arasındaki en yüksek 2. GSYİH'ya sahip. Jiangsu, kuzeyde Şantung, batıda Anhui ve güneyde Zhejiang ve Şanghay ile sınır paylaşmaktadır. Sarıdeniz'de yaklaşık 1.000 kilometrelik bir kıyısı var ve Yangtze Nehri eyaletin güneyinden geçmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Liaoning</span>

Liaoning, Çin'in kuzeydoğusunda bulunan bir eyalettir. Eyalet, günümüzdeki haliyle 1907 yılında Fengtian ismiyle kuruldu, ancak isim 1929'da "Liaoning" olarak değiştirildi. Eyalet başkenti ayrıca o dönemde Shenyang'ın eski ismi olan Shengjing'in Mançuca telaffuzu olan Mukden olarak bilinirdi. Japon Mançukuo kukla rejimi altında eyaletin ismi 1907'deki ismine dönüştürüldü, fakat Liaoning ismi 1945'te yine geri getirildi.

<span class="mw-page-title-main">Jiangxi</span>

Jiangxi, Çin'in doğusunda bulunan bir eyalet. Kuzeyde Anhui, kuzeydoğuda Zhejiang, doğuda Fujian, güneyde Guangdong, batıda Hunan ve kuzeybatıda Hubei eyaletleri ile sınır paylaşmaktadır. Başkenti Nanchang. Ji'an, Ganzhou, Pingxiang ve Jiujiang, eyalette bulunan diğer önemli şehirlerdir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.