İçeriğe atla

Grozni Muharebesi (Ağustos 1996)

Grozni Muharebesi
Birinci Çeçen Savaşı
Tarih6-20 Ağustos 1996
Bölge
Grozni, Çeçenistan, Kuzey Kafkasya
Sonuç

Kesin Çeçen zaferi

  • Hasavyurt Anlaşması
Taraflar

Rusya Rusya

Çeçen İçkerya Cumhuriyeti

Komutanlar ve liderler
Rusya Konstantin Pulikovski
Rusya Doku Zagayev		 Aslan Mashadov
Şamil Basayev
Emir Hattab
Güçler
12,000 (Grozni'de kuşatma altında kalan 6.000-7.000 arası)[1] 1,300-3.000[1] (muharebenin ilk safhası)
7,000 (toplam)
Kayıplar
494 ölü
1,407 yaralı[2]
182 kayıp
18 tank
69 IFV/ZPT
3 helikopter imha edildi.[1]		 Bilinmiyor
2,000+ sivil hayatını kaybetti.[1]

Grozni Muharebesi veya Çeçenlerin verdiği adla Cihad Operasyonu 6 Ağustos'ta Çeçen İçkerya Cumhuriyeti'ne bağlı savaşçıların Rus işgali altında olan, Çeçenistan'ın başkenti Grozni diğer adıyla Caharkale'ye başlattığı saldırı sonrası 2 hafta içinde kendilerinden çok daha güçlü olan Rus Ordusu'nu mağlup edip Grozni'yi yeniden ele geçirmesiyle sonuçlanan muharebe. Çeçen zaferi sonrası Hasavyurt Anlaşması imzalandı, Rusya'nın Çeçenistan'dan çekilmesi bu mağlubiyet sonrası yapılan anlaşmalarla kararlaştırıldı.

Öncesi

Rusya, 1994 yılında Sovyetler Birliği'nin dağılması sonrası kurulan Çeçen İçkerya Cumhuriyeti'ni işgal etme kararı aldı. Ruslar 5 Ağustos 1996 itibarıyla birçok Çeçen yerleşimini ele geçirse de dağlarda, köylerde ve ülkenin güneyindeki bazı yerleşimlerde hala Çeçen kuvvetleri bulunmaktaydı. 6 Ağustos'ta Çeçenlerin Grozni'ye sürpriz saldırısı sonrası savaşta dengeler değişti.

Muharebe

6 Ağustos 1996'da Çeçen birlikleri, Grozni'ye 1,300 ile 3,000 savaşçı ile saldırdı. Şehrin içinde ise 12,000 kişilik Rus garnizonu bulunuyordu. Çeçen lider Aslan Mashadov Rusların sayısal üstünlüğünü aşmak için şehre sızma yoluya girmek istedi. Çeçen birlikleri şehir hakkındaki bilgilerini kullanarak Grozni'ye sızmayı başardı fakat Rus mevzilerine Çeçenler tarafından saldırı yapılmadı.[3] Çeçenlerin ana hedefi Hankale'deki[4] askeri havaalanındaki komuta ve kontrol noktaları, Grozni Havalimanı ve bölgedeki Rus istihbarat servislerinin karargahlarıydı. Çeçen komutan Turpal Ali-Kaimov, 1,500 Çeçenin ilk etapta şehre sızdığını ve 47'sinin ilk saldırılarda hayatını kaybettiğini ifade etti.[3] Direnişçiler 6 Ağustos günü saat 05:50'de üç saat süren operasyonla Grozni'ye saldırdı. Tüm kontrol noktalarını, kışlaları, polis karakollarını ve diğer Rus mevzilerini ele geçirmeye veya yok etmeye çalışmak yerine, çoğuna giden yolları kesti ve mevzileri kuşattı, Rus askerlerinin teslim olmalarını bekledi.[5] Rus haber ajansı İnterfax 7,000 Rus askerinin kuşatıldığını iddia etti.[6] Rus yanlısı Çeçen yönetimine bağlı binlerce polis ve askeri kuvvet saf değiştirerek Çeçen İçkerya Cumhuriyeti saflarına geçti, bunun sonucunda Çeçen direnişçi gücünün 7,000'e kadar çıktığı iddia edildi. Çatışmalar başladığından beri geçen 5 gün içinde Rusya birçok kez kuşatma altındaki askerlerini kurtarma girişiminde bulunsa da Çeçenler desteğe gelen Rus birliklerini geri püskürttü, bu süreçte Ruslar 18 tank, 69 zırhlı araç ve 3 helikopter kaybetti. Avrupa Birliği acil ateşkes çağrısında bulundu.[7] 19 Ağustos'ta Rus General Kostantin Pulikovsky şehri kuşattı ve direnişçilerin Grozni'yi 48 saat içinde terk etmeleri, etmezlerse topyekun bir saldırıyla karşı karşıya kalacaklarını açıkladı. Çeçenler şehirden çıkmayınca 20 Ağustos'ta Rus bombardımanı başladı, sivil hastaneler de dahil olmak[8] üzere yerleşimler hedef alındı, 220,000 sivil bombardıman bölgelerinden kaçtı. 20 Ağustos'ta Aleksandr Lebed yeni bir ateşkes emri verdi ve Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı'nın (AGİT) yardımıyla Çeçen liderlerle doğrudan görüşmeler başladı. 22 Ağustos'ta Rusya, Çeçenistan'daki tüm güçlerini Hankale ve Grozni Havalimanı'ndaki üslerine çekmeyi kabul etti. 30 Ağustos 1996'da Generaller Aleksandr Lebed ve Aslan Mashadov, Birinci Çeçen Savaşı'nın sonunu belirleyen bir anlaşma olan Hasavyurt anlaşmasını imzaladı.

Ayrıca Bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b c d https://archive.org/details/chechenwars00matt
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2021. 
  3. ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 13 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2021. 
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2021. 
  5. ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2021. 
  6. ^ https://web.archive.org/web/20030322151230/http://edition.cnn.com/WORLD/9608/09/chechnya.fighting/index.html
  7. ^ https://web.archive.org/web/20080503034658/http://edition.cnn.com/WORLD/9608/11/russia.grozny/
  8. ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Aslan Mashadov</span> Çeçen lider

Aslan Aliyeviç Mashadov, Çeçen İçkerya Cumhuriyeti 3. cumhurbaşkanı ve Çeçenistan Bağımsızlık Mücadelesi'nin lideriydi.

<span class="mw-page-title-main">Cevher Dudayev</span> Çeçen asker ve siyasetçi

Cevher Musayeviç Dudayev, Sovyet Hava Kuvvetleri generali olmuş Çeçen lider. 1991'den 1996'daki ölümüne kadar Kuzey Kafkasya'da ayrılıkçı bir bölge olan Çeçen İçkerya Cumhuriyeti'nin cumhurbaşkanlığını yapmıştı.

<span class="mw-page-title-main">Şamil Basayev</span> Çeçen komutan

Şamil Salmanoviç Basayev, Çeçen direniş lideri ve Çeçen İçkerya Cumhuriyeti silahlı kuvvetleri komutanı.

<span class="mw-page-title-main">Grozni</span> Rusyaya bağlı Çeçenistanın başkenti

Grozni Rusya'nın Çeçen Cumhuriyeti'nin başkentidir. Şehir Sunja Nehri'nin kıyısında yer almaktadır. Şehrin ismi Rus çarı Korkunç İvan'a ithafen Grozni olarak seçilmiştir. Eski isimleri ise Süncekale ve Cevherkale'dir. Yüzölçümü 324,16 km² olan şehrin nüfusu 2010 yılı itibarıyla 271.573'tür. 2010 nüfus sayımına göre, nüfusu 271.573 olan nüfusu, 2002 nüfus sayımına göre 210.720 olan nüfusuna kıyasla artmış olsa da, 1989 nüfus sayımına göre 399.688 olan nüfusun sadece üçte ikisi kaydedilmiştir. 1870'e kadar Rusça: Groznaya olarak bilinirdi.

<span class="mw-page-title-main">Çeçenistan</span> Rusya Federasyonunda idari bir bölge

Çeçenistan, resmî adıyla Çeçen Cumhuriyeti, yaygın olarak bilinen şekliyle Çeçenya, Rusya Federasyonu'nun federal bölgelerinden (cumhuriyet) birisidir.

Çeçenler, Kafkasya’nın kuzeydoğu kesiminde, Sunja ve Argun ırmakları civarında yaşayan yerli Kafkasya halkı. Kendilerini Nohçi olarak adlandırırlar. Bu ad, Çeçenlerin Nohçmekhahoi adlı kabilesinden ve bu kabilenin topraklarından gelir.

<span class="mw-page-title-main">Kafkasya Emirliği</span>

Kafkasya Emirliği veya Kafkas Emirliği veya Kafkasya İslam Emirliği, İçkerya Çeçen Cumhuriyeti'nin ardılı kabul edilen, 31 Ekim 2007 tarihinde eski Çeçenistan lideri Dokka Umarov tarafından ilan edilen devlettir. Devlete bağlı askeri birlik Kafkasya Cephesi'dir. Kafkasya Emirliği'nin toprakları Çeçenistan, İnguşetya, Dağıstan, Karaçay-Çerkez, Kabardin-Balkar, Doğu Osetya (İriston) ve Stavropol eyaletidir.

<span class="mw-page-title-main">Birinci Çeçen Savaşı</span> Rusya Federasyonu ile Çeçen İçkerya Cumhuriyeti arasındaki, Aralık 1994ten Ağustos 1996ya kadar süren savaş

Birinci Çeçen Savaşı, diğer adıyla Çeçenistan Savaşı, Rusya Federasyonu ile Çeçen İçkerya Cumhuriyeti arasındaki, Aralık 1994'ten Ağustos 1996'ya kadar süren savaştır. 1994–1995 yıllarında, özellikle Grozni Muharebesi'nde zirveye ulaşan başlangıç harekâtından sonra Rus kuvvetleri, Çeçenistan'ın dağlık bölgelerinin kontrolünü ele geçirmeye çalıştı ancak daha üst konumda olduğu asker sayısı, silah gücü, yakın hava desteği gibi faktörlere rağmen, Çeçen gerilla savaşı ve düz arazilere yapılan baskınlar nedeniyle geri çekildi. Bunlar sonucunda oluşan Rus kuvvetlerindeki geniş çaplı demoralizasyon ve Rus kamuoyunun savaşa yönelik yaygın karşıtlığı, Boris Yeltsin hükûmetinin 1996'da Çeçenlerle ateşkes ilan etmesine ve bundan bir yıl sonra barış antlaşması imzalamasına neden oldu.

<span class="mw-page-title-main">İkinci Çeçen Savaşı</span> Rus-Çeçen Savaşı

İkinci Çeçen Savaşı, 29 Eylül 1999 tarihinde Rus ordusunun Çeçenistan'a girmesiyle başlayan ve Nisan 2009'a kadar süren savaş. Rusya'nın Çeçenistan'a girme nedeni, Çeçenistan'daki Mashadov hükûmetinin Uluslararası İslami Barış Tugayı adlı örgütün Dağıstan'ı işgal etmeye başlayıp burada Radikal İslamcı bir yönetim kurmasını engellemekte başarısız olmasıydı. Rusya Çeçenistan'ın ana hatlarına hava saldırısı düzenledikten sonra askeri kara operasyonlarına başladı. Rus ordusu teçhizat,sayı,askeri araç ve hava gücü bakımından çok daha üstündü,yaklaşık 1,5 yıl içinde Çeçen yerleşimleri Rusların eline geçti. Şehirlerdeki direnişçiler ve Yabancı Mücahitler dağlarda gerilla savaşı vermeye başladı. Çeçen savaşçılar ve Mücahitler Rus ordusuna vurkaç taktikleri ve pusular ile kayıp verdirmeye başladı. 2009 yılında Rusya savaşın bittiğini açıkladı. 2017 yılında da çatışmalar sona erdi ve silahlı Çeçenler ve Yabancı savaşçıların sayısı sıfırlandı.

Dağıstan Operasyonu, Dağıstan Savaşı veya Dağıstan'ın İşgali, 1999'da Uluslararası İslami Barış Tugayı adlı örgütün Çeçenistan topraklarından Dağıstan'da bazı köyleri işgal etmeye başlamasının ardından Rusya Silahlı Kuvvetleri tarafından Dağıstan'da İslami bir devlet kurulmasını engellemek ve kaybedilen bölgeleri geri almak için başlatılan operasyondur.

<span class="mw-page-title-main">İçkerya Çeçen Cumhuriyeti</span>

İçkerya Çeçen Cumhuriyeti, yahut farklı kullanım tarzlarıyla Çeçen İçkerya Cumhuriyeti, Çeçen Cumhuriyeti İçkerya, Kuzey Kafkasya'da 1991-2000 yılları arasında varlığını sürdürmüş tanınmamış bir devlettir.

<span class="mw-page-title-main">Zelimhan Yandarbiyev</span> Çeçenistan eski cumhurbaşkanı

Zelimhan Abdulmuslimoviç Yandarbiyev, 1996 ile 1997 yılları arasında ayrılıkçı İçkerya Çeçen Cumhuriyeti'nin ikinci cumhurbaşkanı olarak görev yapan bir yazar ve politikacıydı. 2004 yılında sürgünde olan Yandarbiyev'e Katar'da suikast düzenlendi.

<span class="mw-page-title-main">Aleksandr Lebed</span>

Aleksander Ivanovitj Lebed, d. 20 Nisan 1950 ; ö.28 Nisan 2002),Rus asker ve siyasetçi. Daha çocuk yaşta iken, 1962 Haziran'ında Kruşçev idaresi altındaki Sovyetler Birliği'nde doğduğu şehir Novotçersak'ta gıda maddelerindeki kısıtlama ve fiyat artışlarını protesto eden 70 kişinin emniyet güçlerince öldürülüşüne tanık olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Çeçen-İnguş Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti</span>

Çeçen-İnguş Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti, Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti'ne bağlı özerk sovyet cumhuriyeti. Başkenti Grozni idi.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Kafkasya'da çatışmalar</span>

Kuzey Kafkasya'da çatışmalar, Rusya'nın Kuzey Kafkasya bölgelerinde hükûmet güçleri ile İslamcı militanlar arasında gerçekleşen çatışmalardır. Çatışmalar, resmî olarak 16 Nisan 2009 tarihinde sona eren İkinci Çeçen Savaşı'nın devamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Ahmet Kadirov Camii</span>

Ahmet Kadirov Camii, Rusya'nın Çeçen Cumhuriyeti'nin başkenti Grozni'de bulunan bir camidir. 2008 yılında tamamlanmış olup Rusya'nın en büyük camilerinden biridir ve Çeçenistan'ın Kalbi olarak da bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Alu Alhanov</span> Rus politikacı; Rusyanın Çeçen Cumhuriyetinin ikinci cumhurbaşkanı

Alu Dadaşeviç Alhanov, Çeçen siyasetçi. Rusya'daki Çeçen Cumhuriyeti'nin eski cumhurbaşkanı.

<span class="mw-page-title-main">Çeçenistan Ulusal Müzesi</span>

Çeçenistan Ulusal Müzesi Grozni'de bulunan Çeçen kültür ve tarih müzesi. Müzenin ayrıca Çeçenistan genelinde beş şubesi bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Çeçen-Rus çatışması</span>

Çeçen-Rus çatışması, Rusya hükûmeti ile çeşitli Çeçen güçleri arasındaki çeşitli çatışmalardır. Çatışmaların geçmişi 1785 yılına kadar uzanmaktadır, ancak çatışmanın unsurları çok daha uzak zamanlara dayanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Çeçenistan'daki Arap mücahitler</span>

Çeçenistan'daki Arap Mücahitler, Çeçenistan'a savaşmaya gelen Araplar tarafından oluşturulan İslamcı bir Mücahid oluşumu. Fethi el-Ürdüni tarafından oluşturulan mücahit taburu, Birinci ve İkinci Çeçen Savaşında önemli rol oynadı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.