İçeriğe atla

Groß-Rosen toplama kampı

Koordinatlar: 51°00′37″K 16°16′33″D / 51.01028°K 16.27583°D / 51.01028; 16.27583
Groß-Rosen toplama kampı
Girişteki Arbeit Macht Frei ibaresi
Kampın modeli
Polonya üzerinde Gross-Rosen
Gross-Rosen
Gross-Rosen
Gross-Rosen'in Polonya'daki konumu
Koordinatlar
Tanınma sebebiHolokost
İnşa edenNazi Almanyası
İşletenSS-Totenkopfverbände
KomendantArthur Rödl
Asıl kullanım sebebiToplama kampı
MahkumlarÇoğunlukla Yahudiler, Polonyalılar ve Sovyet savaş esirleri
Mahkum sayısı125.000
Ölü40.000
Kurtuluş14 Şubat 1945
KurtaranKızıl Ordu
İnternet sitesihttps://encyclopedia.ushmm.org/content/en/article/gross-rosen
İşgal altındaki Polonya'da bulunan Nazi toplama kampları (siyah karelerle işaretlenmiş bölgeler)
Groß-Rosen anıtı

Groß-Rosen toplama kampı, Polonya'nın Groß-Rosen, Aşağı Silezya (bugünkü Rogoźnica) bölgesinde kurulmuş bir Nazi toplama kampı. Kamp, Jauer (bugünkü Jawor) ile Striegau (bugünkü Strzegom) arasındaki demiryolu üzerinde bulunmaktaydı.

1940 yazında Sachsenhausen Toplama Kampı'nın uydu kampı olarak kurulmuş ve 1 Mayıs 1941 tarihinde bağımsız bir kampa dönüştürülmüştür. Kampın kurulduğu yıllarda iş yükü, SS-Deutsche Erd- und Steinwerke GmbH tarafından işletilen taş ocağı üzerinde yoğunlaşmış ve zaman içinde alt kampların geliştirilmesi üzerinde çalışılmıştır.

SS, 3000 Sovyet savaş tutsağını Ekim 1941'de Groß-Rosen'a aktarmış ve tümü için idam kararı çıkarılmıştır.

Groß-Rosen, NN (Nacht und Nebel) tutsaklarına taş ocaklarında yapılan acımasız işkencelerle gündeme gelmiştir. Politik ve Yahudi tutsaklar, kampta tutulanların büyük bir bölümünü oluşturmaktaydı. Politik tutsakların 1942 yılındaki ortalama yaşam süresinin iki ay olduğu sanılmaktadır.

Ağustos 1942'de yapılan bir değişiklikle tutsaklar, Alman endüstrisinde çalıştırılmak istenmiş ve bu nedenle daha uzun yaşamaları hedeflenmiştir. Çalışacak durumda olmayan ya da ölümüne sayılı günler kalan tutsakların bir bölümü Dachau'ya gönderilmiştir. Bu tutsaklardan biri olan Willem Lodewijk Harthoorn, Nisan-Ağustos 1942 arasında kampta bulunmuş ve anılarını Verboden te sterven (Felemenkçede Ölüm Yasaklıları) adıyla yayımlamıştır. Kampa katılan tutsakların büyük bölümü Dachau ve Sachsenhausen'deki kamplardan ve Buchenwald bölgesinden getirilen Yahudilerdi. Yahudiler genellikle Polonya ve Macaristan'dan gelirken diğer tutsaklar Belçika, Fransa, Hollanda, Yunanistan, Yugoslavya, Slovakya ve İtalya'dan gelmekteydi.

Groß-Rosen 1944 yılında en geniş sınırlarına ulaşmış ve Almanya'nın doğusu ile Polonya'nın işgal altındaki bölgelerinde kurulmuş olan 60 alt kampa sahip olmuştur. Etkin olduğu süre boyunca 125000 tutsağın uğrak yeri olan kamp, 1945 yılında tüm Nazi toplama kamplarında bulunan tutsakların %11'ini barındırmaktaydı. 40000'i aşkın kişinin ölümüne neden olan kamp 14 Şubat 1945'te Kızıl Ordu tarafından dağıtılmıştır.

Groß-Rosen'de hizmet etmek üzere 500 kadın kamp korucusu yetiştirilmiştir. Bu kişiler; Bruennlitz, Graeben, Gruenberg, Gruschwitz Neusalz, Hundsfeld, Kratzau II, Oberalstadt, Reichenbach ve Schlesiersee Schanzenbau kadın kamplarında görevlendirilmişlerdir.

Nazilerin Sovyet savaş esirlerine karşı işledikleri suçlar kapsamında pek çok kişi burada infaz edildi.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

Alfried Konieczny, Holokost Ansiklopedisi. NY: Macmillan, 1990, Cilt 2, sf. 623–626.

Tutsak anıları:

Dış bağlantılar

{{#coordinates:}}: sayfa başına birden fazla birincil etiket olamaz

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Sachsenhausen toplama kampı</span> Berline yaklaşık 35 km mesafede 1936-1945 arasında kullanılmış Nazi toplama kampı

Sachsenhausen, Almanya'nın başkenti Berlin'e yaklaşık 35 km uzaklıktaki Oranienburg bölgesinde 1936-1945 yılları arasında faaliyet göstermiş bir Nazi toplama kampıdır.

<span class="mw-page-title-main">Auschwitz-Birkenau</span> toplama ve imha kampları ağı

Auschwitz-Birkenau, Nazi Almanyası tarafından II. Dünya Savaşı döneminde kurulmuş en büyük toplama, zorunlu çalışma, sistematik katliam ve imha kampı.

<span class="mw-page-title-main">Nazi toplama kampları</span> nazi yönetiminin kurduğu masum sivil ve esirlerin zorla çalıştırıldığı ve sistematik olarak katledildiği yerleşkeler

Nazi toplama kampları veya konsantrasyon kampları, Nazi Almanyası tarafından II. Dünya Savaşı döneminde Almanya'da ve işgal edilen bölgelerde, Nazilerce topluma faydasız olarak görülen kişileri zorunlu çalıştırmak üzere kurulmuşlardı. Aynı zamanda terim Yahudiler başta olmak üzere Nazilerin siyasi ya da ideolojik düşmanlarını kitlesel olarak imha etmek amacıyla kurulmuş olan imha kamplarını da ifade etmek için kullanılır. Buralara daha çok Yahudilerin getirilmesiyle birlikte, Romanlar, bazı Slav ırklarından olanlar ve akıl hastası olduğu düşünülenler de kurbanlar arasındadır. Eşcinsel insanlar da burada öldürüldüler. Öldürülme sebepleri ise üremeye bir katkıları olmamalarıydı. Büyük bir kısmı Polonya'da bulunmaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Majdanek toplama kampı</span>

Majdanek toplama kampı, II. Dünya Savaşı'nda Polonya'nın Alman işgali sırasında Schutzstaffel tarafından Lublin şehrinin eteklerinde inşa edilen ve işletilen bir Nazi toplama ve imha kampıydı. Yedi gaz odası, iki ahşap darağacı ve toplam 227 yapısıyla Nazi toplama kamplarının en büyükleri arasında yer alıyordu. Başlangıçta imhadan ziyade zorla çalıştırma amaçlı olsa da, Almanların işgal altındaki kendi anavatanlarındaki tüm Polonya Yahudilerini öldürme planı olan Reinhardt Operasyonu sırasında insanları endüstriyel ölçekte öldürmek için kullanıldı. 1 Ekim 1941'den 22 Temmuz 1944'e kadar faaliyette olan kamp neredeyse hiç bozulmadan ele geçirildi. Bagration Harekâtı sırasında Sovyet Kızıl Ordusu'nun hızlı ilerleyişi SS'lerin altyapısının çoğunu yok etmesini engelledi.

<span class="mw-page-title-main">Arbeit macht frei</span> Alman toplama kamplarının bazılarının kapılarında yazan, "Çalışmak özgürlük getirir" anlamına gelen deyiş

Arbeit macht frei; "çalışmak özgürlük getirir", "çalışmak özgür kılar", "çalışmak insanı özgürleştirir" anlamlarına gelen bir Almanca deyiştir. Slogan, birçok Nazi toplama kampının girişinde yer almasıyla ün kazanmıştır.

"Jedem das Seine", "herkes hak ettiğini bulur" anlamına gelen Latince deyiş suum cuique'nin Almanca karşılığıdır.

<span class="mw-page-title-main">Dachau toplama kampı</span> nazi almanyasında masum sivillerin ve esirlerin sistematik olarak yok edilmesi için kurulan ilk yerleşke

Dachau toplama kampı, Nazi Almanyası tarafından 22 Mart 1933'te inşa edilen ve en uzun süredir devam eden toplama kampıdır. Kamp başlangıçta Hitler'in komünistler, sosyal demokratlar ve diğer muhaliflerden oluşan siyasi muhaliflerini tutuklamayı amaçlıyordu. Almanya'nın güneyinde, Bavyera eyaletindeki Münih'in kuzeybatısına, yaklaşık 16 km uzaklıkta olan Orta Çağ kenti Dachau'nun kuzeydoğusunda, terk edilmiş bir mühimmat fabrikasının arazisinde bulunuyor. Heinrich Himmler tarafından açıldıktan sonra amacı, önce zorla çalıştırma ve daha sonra Yahudilerin, Romanların, Alman ve Avusturyalı suçluların ve son olarak Almanya'nın işgal ettiği veya istila ettiği ülkelerden gelen yabancı uyrukluların hapsedilmesini kapsayacak şekilde genişletildi. Dachau kamp sistemi, çoğu çalışma kampı olan yaklaşık 100 alt kampı içerecek şekilde büyüdü. Güney Almanya ve Avusturya'nın her yerinde bulunuyorlardı. Ana kamp 29 Nisan 1945'te ABD güçleri tarafından kurtarıldı.

<span class="mw-page-title-main">Flossenbürg toplama kampı</span>

Flossenbürg Toplama Kampı, Çekoslovakya sınırına yakın olan Almanya, Bavyera'da Oberpfalz bölgesinde, Flossenbürg'de, Schutzstaffel (SS) İktisadi-İdari Merkez Ofisi tarafından Mayıs 1938 yılında inşa edilmiş bir Nazi toplama kampıydı. Nisan 1945'te müttefikler tarafından kurtarılışına kadar 96.000 tutuklu kampa getirildi ve o zamana 30.000 insan öldürülmüştür. Nazilerin Sovyet savaş esirlerine karşı işledikleri suçlar kapsamında 1941 sonuna kadar binden fazla Sovyet savaş esiri burada idam edildi.

<span class="mw-page-title-main">Belzec imha kampı</span>

Belzec, Polonya'nın güney doğusunda bulunan Nazi Almanyası tarafından II. Dünya Savaşı yıllarında özellikle Çingene soykırımı (Porajmos) ve Yahudi soykırımı (Holokost) için kullanılmış imha kampı ve toplama kampı. Günümüzde Polonya'nın Lublin Voyvodalığı'nın güney sınırına yakın bir köyde bulunmaktadır. Auschwitz-Birkenau ve Treblinka'nın ardından en büyük katliamın yaşandığı üçüncü toplama ve imha kampıdır.

<span class="mw-page-title-main">Nacht und Nebel</span>

Nacht und Nebel, Adolf Hitler'in 7 Aralık 1941'de siyasi eylemcilere ve II. Dünya Savaşı'ndaki direnişe "yardım edenlere" hapsedilme ya da öldürülmelerini hedefleyen bir talimattı. Nacht und Nebel, Almanca'da Gece ve Sis anlamına gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Stalag VIII-C</span>

Stalag VIII-C, II. Dünya Savaşı sırasında Sagan'da Nazi esir kampı. Yakınında II. Dünya Savaşı başlarında inşa edilmiş olan Stalag Luft III vardır. Bu kampta 29.436 savaş esiri tutuldu. Kamp koşulları kötüydü; Nazilerin Sovyet savaş esirlerine karşı işledikleri suçlar kapsamında pek çok kişi açlık, salgın hastalık ve işkence kaynaklı çok sayıda esir öldü. 1942'nin başında hayatta kalanlar diğer kamplara transfer edildi.

Stalag VIII-E veya Stalag 308, II. Dünya Savaşı sırasında şimdi Polonya'ya bağlı Świętoszów'de yer alan Nazi esir kampı. Stalag VIII-C ve Stalag Luft III'ün yaklaşık 15 km güneyinde kurulmuştu. İlk esirler Temmuz 1941'de getirildi. Kampta toplam 57.545 Sovyet savaş esiri kaldı. Nazilerin Sovyet savaş esirlerine karşı işledikleri suçlar kapsamında pek çok kişi burada öldürüldü. Günümüzde Polonya Kara Kuvvetleri'nin 10. Zırhlı Süvari Tugayı tarafından kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Bergen-Belsen toplama kampı</span>

Bergen-Belsen toplama kampı, Aşağı Saksonya'da, Celle yakınlarındaki Bergen kasabasının güneybatısında bulunan Nazi toplama kampı. 1943'te bir savaş esiri kampı olarak kuruldu, ardından bir kısmı toplama kampı hâline getirildi. Başlangıçta Yahudi esirlerin yurt dışında tutulan Nazi savaş esirleriyle değiş tokuş etmek amacıyla tutulduğu bir "takas kampı" idi. Kamp daha sonra diğer toplama kamplarındaki Yahudileri barındıracak şekilde genişletildi. Stalag XI-C 1943 yılında bu kampa dahil edildi.

<span class="mw-page-title-main">Salaspils toplama kampı</span>

Salaspils toplama kampı, 1941 sonunda Riga'nın 15 km güneydoğusundaki Salaspils'de kurulan Nazi toplama kampı. Nazi bürokrasisi farklı kamp türleri arasında ayrım yaptı. Kampın adı resmî olarakSalaspils Yeniden Eğitim ve Çalışma Kampı Polis Hapishanesi idi. Ayrıca Kurtenhof kampı olarak da biliniyordu. Kampın ve esir yapısının geliştirilmesi için planlama birkaç kez değişti. 1943'te Heinrich Himmler, kampı resmi olarak kampı Ulusal Güvenlik Merkez Ofisine (Reichssicherheitshauptamt) bağlayacak resmi bir toplama kampına (Konzentrationslager) dönüştürmeyi düşündü, ancak bu gerçekleşmedi. Kamp, özellikle kamptaki çocuklar açısından Letonya ve Rusya kültüründe kalıcı bir mirasa sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Poniatowa</span> Polonyanın bir kasanası

Poniatowa, Polonya'nın güneydoğusunda yer alan Lublin Voyvodalığında yer alan Opole Lubelskie İlçesine bağlı kasana. 2006 sayımına göre nüfusu 10.500'tür. Küçük Polonya zamanında da var olan tarihî bir yerleşim merkezidir. 17.yüzyıldaki Polonya-Litvanya Birliği sırasında Poniatowa yine Lublin Voyvodalığının bir parçasıydı. Tarihinin çoğunda Poniatowa bir köydü; 18 Temmuz 1962’ye kadar şehir tüzüğü almadı. Kasabanın 1951 yılında kurulan Stal adlı bir spor kulübü vardır.

<span class="mw-page-title-main">Kraków-Płaszów toplama kampı</span> Polonyada ki bir alman toplama kampı

Płaszów ya da Krakau-Plaszow, SS tarafından Kraków'un güney banliyösü Płaszów'de inşa edilen bir Nazi çalışma ve toplama kampı, Almanya'nın Polonya'yı işgaliyle Genel Hükûmet'in güney-orta Polonya bölgesinde kurulmuştur.

Nazi toplama kamplarının listesi, Kamplar ve Gettoların Ansiklopedisi tarafından belirlenmiş 23 ana toplama kampını içerir:

<span class="mw-page-title-main">Banjica toplama kampı</span>

Banjica toplama kampı ; II. Dünya Savaşı sırasında Sırbistan'da yer alan bir Nazi toplama kampıydı. Belgrad'ın Banjica mahallesinde işletilen kampa 1941 ve 1944 yılları arasında 23.000'den fazla Sırp, Yahudi, Çingene, siyasi muhalif ve diğer kurban yerleştirildi. Mahkûmlar ya Gestapo, ya Feldgendarmerie ya da Sırp işbirlikçi bir polis teşkilatı olan Specijalna policija Uprave grada Beograda tarafından tutuklanıyor ve ardından kampa yerleştiriliyorlardı. Kamp Alman bir Gestapo subayı olan Willy Friedrich'in komutası altındaydı ve kamp personelinin kaynakları Milan Nedić altındaki Ulusal Kurtuluş Hükûmeti tarafından sağlanıyordu. Kamp; "acımasızlığı" ve mahkûmlarının tabi tutulduğu insanlık dışı ve zalim muamele ile ünlüydü, öyle ki; binlerce mahkûm Jajinci, Marinkova Bara ve mahallenin Yahudi mezarlığında yer alan poligonlarda yerinde infaz edilmişti. 1944'ün sonlarına doğru, savaşın gidişatı Nazi Almanyası için kötüleşmeye başladıkça, Naziler, Banjica'da işledikleri suçları saklamak amacıyla hayatta kalan mahkûmları kampta öldürülmüş olanların cesetlerini topraktan çıkarıp yakmaya zorladı. Alman kuvvetlerinin Ekim başlarında kamptan atılmasına kadar; 100 Yahudi ve Sırp savaş tutsağı ile 50 kadar Sicherheitspolizei memurundan oluşan özel bir birim bu görevi üstlendi.

Alman Ekipman İşleri, II. Dünya Savaşı sırasında merkezi Berlin'de olan, Schutzstaffel'in (SS) sahibi olduğu ve işlettiği bir Nazi Alman savunma yüklenicisiydi. Alman işgali altındaki Avrupa'da, Nazi toplama kamplarından ve işgal altındaki Polonya'daki Yahudi gettolarından esir köle emeğini sömüren, el konulmuş fabrikalar ve kamp atölyelerinden oluşan bir ağdan oluşuyordu. Deutsche Ausrüstungswerke, Alman ordusunu beklenmedik bir kârla doğu cephesinde botlar, üniformalar ve malzemelerle donattı ve ahşap ve metal malzemelerin yanı sıra demiryolu hatları ve yük trenlerinde yeniden yapılanma çalışmaları sağladı.

<span class="mw-page-title-main">Toplama Kampları Müfettişliği</span>

Toplama Kampları Müfettişliği, Nazi Almanyası'nın toplama kampı sistemini yöneten SS'nin merkezi departmanıydı.