İçeriğe atla

Grigoris Afksentiu

Grigoris Pieris Afksentiu (Yunanca: Γρηγόρης Πιερής Αυξεντίου; 22 Şubat 1928 – 3 Mart 1957) Kıbrıs'ta İngiliz egemenliğine karşı savaşan ve Kıbrıs Rumlarınca ulusal kahraman olarak görülen gerilla savaşçısı. EOKA hiyerarşisinde Yeoryos Grivas'tan sonra ikinci sıradaydı. Zidros (Ζήδρος) takma adını kullanırdı.

Hayatı

Lisi (günümüzde Akdoğan) köyünde[1] 22 Şubat 1928 günü Pieris ve Antonia Afksentiu çiftinin çocuğu olarak doğdu. Hristala isimli bir kız kardeşi vardı. Lisi İlkokulunda başladığı eğitimine Mağusa'daki Elen Ortaokulunda devam etti. Tanıdıkları tarafından bu dönemde spora meraklı olduğu, özellikle futbola karşı tutku beslediği ifade edildi. Mağusa'nın güçlü kulüplerinden Anortosis'in taraftarıydı.[2]

Sonraları Yunanistan'a gitse de Atina'daki Yunan Askerî Akademisine giremedi. Aralık 1949'da gönüllü olarak Yunan Ordusuna girdi. Mart-Ekim 1950 arasında Siros adasında Piyade Yedek Subay Akademisinde eğitim gördü. Yunanistan-Bulgaristan sınırında teğmen olarak görev yaptıktan sonra Kıbrıs'a dönüp EOKA'ya katıldı.[3]

Yunan Ordusundan 15 Kasım 1953'te terhis edilmesinin ardından döndüğü Kıbrıs'ta ilk olarak taksi şoförü olarak çalışıp babasına yardım etti. Bu sırada nişanlandı.

EOKA'ya katılmasından bir süre sonra Yeoryos Grivas'ın ardından emir-komuta zincirinde ikinci sıraya yerleşti.[4] İlk olarak yakından tanıdığı Mağusa kazasının komutası kendisine verildi.[1] Bu görevi sırasında İkinci Dünya Savaşı'nda kullanılmayan patlayıcıların Britanya Ordusu tarafından atılmış olduğu Mağusa kıyılarından EOKA için patlayıcı temini yapılması fikrini öne sürdü.[1] Çevresindekilerce sevilen biri olan Afksentiu, Grivas tarafından kısa sürede Girne kazası komutanlığına atandı.[5]

1955 baharında Britanya kontrolündeki Kıbrıs Yayın Kurumu ve Lefkoşa elektrik idaresine saldırılar düzenledi. Zidros kod adıyla bilindi, saldırılar nedeniyle Britanya yönetiminin en çok arananlar listesinde en üst sırada yer aldı.[6] Yakalanması için ilk olarak sunulan £250'lik ödül, sonraları £1000'e yükseltildi.[7] Daha sonra Britanya'nın mülkünü patlattığı ifade edilerek bu ödül £5000'e kadar çıkarıldı.[8]

Yakalanması için ödül konulunca Beşparmak Dağları'na çıkıp saklanmaya başladı. Burada EOKA'cılara silah kullanımı ve gerilla taktikleri konusunda eğitim verdi.[9]

Ekim 1955'te, Mareşal John Harding'in Kıbrıs'a gelmesinin ertesi günü, Lefkonuk polis karakoluna saldırdı. Güpegündüz yapılan bu saldırıda karakolun tüm cephaneliğine EOKA tarafından el konuldu. Saldırı önceden planlanmış olsa da mareşalin otoritesine karşı ciddi bir tehdit olarak algılandı, böylece Harding Afksentiu'nun peşine düştü.[10]

Aralık 1955'te Grivas'ın emirleri üzerine Trodos Dağları'na geçti ve Grivas'ın Spilya bölgesindeki sığınağında görev aldı. Böylece Spilya çatışmalarında yer aldı.[11]

Bir muhbir tarafından bulunduğu yerin İngilizlere sızdırılmasının ardından, 3 Mart 1957 günü, Lazanya köyünün Maheras Manastırı yakınlarındaki sığınağının çevresi Britanya askerlerince çevrelendi.[12] İngilizlerin sayıca üstün olduğunu anlayan Afksentiu, adamlarına teslim olma çağrısı verdikten sonra kendisi ölene dek savaştı.[12] İngilizlerin silah bırakma çağrısına "gelin alın" cevabını verdi. Kayıp vermelerine rağmen sığınağı ele geçiremeyen İngiliz kuvvetleri, sığınağı ateşe verdi ve Afksentiu'yu yakarak öldürdü. Ayaklanma korkusu yaşayan İngilizler Afksentiu'nun naaşını Lefkoşa Merkezi Cezaevi avlusunda Mahpus Mezarlar olarak bilinen yere defnetti.[13]

Kaynakça

  1. ^ a b c Grivas Memoirs (1964), p. 30
  2. ^ Xystouris, George. "Memory of Grigoris Afxentiou". Anorthosis FC Official Website. 8 Ağustos 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2008. 
  3. ^ Papapolyviou, Petros (3 Mart 2006). "Grigoris Afxentiou". Phileleftheros (Yunanca). 3 Mart 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2007. 
  4. ^ Grivas Memoirs (1964)
  5. ^ Grivas Memoirs (1964), p. 34
  6. ^ "Presidential Commissioner's Office, Heroes from occupied Cyprus (1955 - 1959) / Ayxentiou Grigoris" (Yunanca). 30 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2009. 
  7. ^ "Grivas Memoirs (1964), p. 33
  8. ^ "Cyprus Bishop's Approach To Disavowal Of Terrorists". The Times Digital Archive. 23 Temmuz 1956. ss. 7; Issue 53590; col D. 6 Eylül 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2008. 
  9. ^ Grivas Memoirs (1964), p. 54
  10. ^ Grivas Memoirs (1964), p. 48.
  11. ^ Grivas Memoirs (1964), p. 54.
  12. ^ a b Grivas Memoirs (1964), p. 111
  13. ^ Grivas Memoirs (1964), p. 71

Bibliyografya

  • The Memoirs of General Grivas by George Grivas, edited by Charles Foley. Longmans. London. 1964.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Rauf Denktaş</span> Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinin ilk cumhurbaşkanı

Rauf Raif Denktaş, Kıbrıs Türkü siyasetçi ve yazardır. Denktaş, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin kurucusu ve ilk cumhurbaşkanıdır. 1983'ten 2005'e kadar toplamda 21 yıl 5 ay 9 gün cumhurbaşkanlığı yapmıştır.

Nikos Sampson, EOKA-B isimli örgütün komutanıdır. Karpaz'ın Vasili (Gelincik) köyünde doğmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Lefkoşa</span> Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ve Kıbrıs Cumhuriyetinin başkenti

Lefkoşa, Kıbrıs adasının ortasında yer alan, Kıbrıs Cumhuriyeti ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin başkenti. Kıbrıs'ın en kalabalık kenti ve en önemli kültür, sanayi, ticaret ve ulaşım merkezidir. Lefkoşa, 35°10' kuzey, 33°21' doğuda bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Türk Mukavemet Teşkilatı</span> EOKA örgütüne karşı mücadele etmek için kurulan silahlı örgüt

Türk Mukavemet Teşkilatı ya da Türk Direniş Örgütü, Kıbrıs Türk toplumunun taksim hedefini gerçekleştirmek için faaliyet gösteren silahlı örgüttür. Kıbrıslı Rumların EOKA örgütüne karşı faaliyet göstermek üzere 1957'de kurulan TMT, 1958'de fiilî olarak faaliyet göstermeye başladı. Daha sonraları Millî Muhafız Ordusu, Akritas örgütü ve EOKA-B ile mücadele etti. 1 Ağustos 1976 tarihinde Kıbrıs Türk Güvenlik Kuvvetleri Komutanlığı'na dönüştürüldü. Üyelerine "mücahit" denmekteydi. Kıbrıs Harekâtı'nın başladığı 20 Temmuz 1974 tarihinde TMT üyesi 17.151 mücahit bulunuyordu.

<span class="mw-page-title-main">EOKA</span> Kıbrıslı Rum silahlı örgüt

EOKA, Kıbrıs'ta Britanya sömürge yönetiminin sonlanması ve adanın Yunanistan'a bağlanması (Enosis) için uğraşan Kıbrıslı Rum silahlı örgüttür.

<span class="mw-page-title-main">III. Makarios</span> Kıbrıs Cumhuriyetinin ilk cumhurbaşkanı ve Kıbrıs Ortodoks Kilisesi başpiskoposu

(Başpiskopos) III. Makarios asıl adı Mihail Hristodulu Muskos veya III. Makaryos, Kıbrıs Ortodoks Kilisesi başpiskoposu ve bağımsız Kıbrıs Cumhuriyeti'nin ilk cumhurbaşkanı. II. Dünya Savaşı'ndan sonra Kıbrıs'ın Yunanistan ile birleşmesi amacıyla başlatılan Enosis hareketinin önderleri arasında yer almıştır.

Kanlı Noel, 20 Aralık 1963'ü 21 Aralık'a bağlayan gece Kıbrıs adasında Kıbrıs Rumları'nın Kıbrıs Türkleri'ne karşı başlattığı çatışmalardır. Saldırılar Akritas Planı doğrultusunda gerçekleşti ve Türklerin adadan silinmesi hedeflendi. Olaylarda toplam 364 Kıbrıs Türk'ü ile 174 Kıbrıs Rum'u ölmüştür. 1963-64 yıllarındaki çatışmalar, çeşitli aralıklarla 10 Ağustos 1964 tarihine kadar devam etse de "Kanlı Noel" adıyla tasvir edilen ilk çatışmalar; 27 Aralık 1963 tarihinde imzalanan ateşkes ve 30 Aralık 1963 tarihinde imzalanan Yeşil Hat Anlaşması'yla sonuçlandı.

<span class="mw-page-title-main">Yeoryos Grivas</span> Kıbrıslı Rum EOKA lideri

Yeoryos Grivas, Kıbrıslı Yunan asker. EOKA örgütünün kurucusu ve lideridir.

<span class="mw-page-title-main">Kıbrıs Kilisesi</span>

Kıbrıs Ortodoks Kilisesi bağımsız bir Ortodoks kilisesidir. İlk kurucusu ve koruyucusunun havari Barnabas olduğu kabul edilir. Osmanlı Devleti, 1571 yılındaki fetihden sonra Kilisenin bağımsızlığını tanımış ve Kıbrıs Rum cematinin lideri olarak Kıbrıs episkoposunu kabul etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Britanya Kıbrısı</span> Birleşik Krallıkın 1878-1960 tarihleri arasında Kıbrısta kurduğu idare

Britanya Kıbrısı, Birleşik Krallık'ın 1878-1960 tarihleri arasında Kıbrıs'ta kurduğu idaredir.

Kıbrıs Sorunu, Akdeniz'in doğusunda bulunan Kıbrıs adasında Kıbrıs Rumlarıyla Kıbrıs Türkleri arasında yaşanan siyasi tabanlı sorun. Britanyalıların Kıbrıs Sözleşmesi sonrasında adayı kolonileştirmeleri ile halklar arası çatışmalar artış gösterdi. Bu tarihlerde taksim isteğinde bulunan Türkler ile enosis isteyen Rumlar birbirleri ile çatışmaya başladı. Kıbrıslılar tamamen öz belirtim hakkı istiyordu. Britanyalılar, sorunu "Rum-Türk anlaşmazlığına" bağladı ve sonunda 16 Ağustos 1960 tarihinde Kıbrıs; Yunanistan, Türkiye ve Birleşik Krallık'ın "Kuruluş, İttifak ve Garanti" adındaki 3 anlaşmayı imzalaması ile bağımsızlığını kazandı.

<span class="mw-page-title-main">Erenköy Direnişi</span>

Erenköy Direnişi, 1964 yılında Kıbrıs'ın Erenköy (Koççina) bölgesinde Türk Mukavemet Teşkilatına (TMT) mensup Kıbrıs Türkleri ile Millî Muhafız Ordusuna (MMO) mensup Kıbrıs Rumları arasında meydana gelen çatışmalar.

Ahmet Zaim, Kıbrıslı Türk hukukçu, siyasetçi ve diplomat. 1959-1960 yıllarında geçici Kıbrıs hükûmetinde savunma bakanlığı müsteşarı oldu. 1960-1964 yılları arasında Kıbrıs Cumhuriyeti'nin ilk Batı Almanya büyükelçisi olarak Bonn'da görev yaptı. Daha sonra Mehmet Ertuğruloğlu'ndan boşalan Ankara büyükelçiliğine atandı ve 1964-1976 yılları arasında Kıbrıs Cumhuriyeti'nin Türkiye büyükelçisi olarak görev aldı.

<span class="mw-page-title-main">1955-1959 Kıbrıs olayları</span> Britanya Kıbrısında gerçekleşen askeri harekat

1955-1959 Kıbrıs olayları, 1955-1959 yılları arasında Britanya Kıbrısı'nda yaşanan bir çatışma dizisiydi.

1931 Kıbrıs isyanı veya Ekim Olayları 21 Ekim ile Kasım 1931 arasında, İngiliz kraliyet kolonisi olan Kıbrıs'ta gerçekleşen sömürge karşıtı bir ayaklanmadır. Ayaklanmaya adanın Yunanistan ile Enosis'i (Birliğini) savunan Kıbrıslı Rum milliyetçiler öncülük etti. İsyancıların yenilgisi, İkinci Dünya Savaşı'nın başlangıcına kadar sürecek olan baskıcı bir İngiliz yönetimi dönemine yol açtı.

<span class="mw-page-title-main">Vasos Lissaridis</span> Kıbrıslı Rum siyasetçi ve Temsilciler Meclisi eski başkanı

Vasos Lissaridis, Kıbrıslı Rum doktor ve siyasetçi. 1985-1991 yılları arasında Kıbrıs Cumhuriyeti Temsilciler Meclisi Başkanı olarak görev aldı ve EDEK partisinin kuruluşunda yer aldı. EOKA'da aktif rol oynayan Lissaridis, Kıbrıs Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı ve başpiskopos III. Makarios'un da kişisel doktorluğunu yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Mihalis Karaolis</span>

Michalis Karaolis, Kıbrıslı Rum devlet memuru ve EOKA üyesi. 10 Mayıs 1956'da Andreas Dimitriou ile birlikte idama mahkûm edilerek asılan ilk kişi oldu.

<span class="mw-page-title-main">Haspolat</span>

Haspolat, Kıbrıs'ın başkenti Lefkoşa'nın dış mahallelerinden biridir. Tarihsel olarak ayrı bir köy olan yerleşim, de facto olarak Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin Lefkoşa ilçesinde, de jure olarak ise Kıbrıs Cumhuriyeti'nin aynı isimli kazasında yer alır.

Bu madde 1878'den günümüze Kıbrıs'ın tarihi hakkındadır.

1 Nisan Saldırıları, 1955 yılında Ethniki Organosis Kyprion Agoniston (EOKA) tarafından Kıbrıs çapında düzenlenen ve Kıbrıs Olayları'nın başlamasına yol açan bir dizi saldırıdır. Gece yarısından sonra EOKA üyeleri tarafından Britanya'daki birçok lokasyona saldırı düzenlendi. Bu saldırı boyunca EOKA tarafından Kıbrıs genelinde broşür dağıtımı yapıldı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.