İçeriğe atla

Grigore Moisil

Grigore C. Moisil
Grigore C. Moisil on a 2006 Romanian stamp
Doğum10 Ocak 1906
Tulcea, Romanya Krallığı
Ölüm21 Mayıs 1973 (67 yaşında)
Ottawa, Ontario, Kanada
MilliyetRomanya
Etnik kökenRomen
Mezun olduğu okul(lar)Bükreş Politeknik Üniversitesi
Kariyeri
Doktora
danışmanı		Gheorghe Țițeica
Dimitrie Pompeiu

Grigore Constantin Moisil (Rumence telaffuz: [ɡriˈɡore mo.iˈsil]; 10 Ocak 1906 - 21 Mayıs 1973) Romen, matematikçisi, bilgisayar öncüsü ve Romen Akademi üyesiydi. Araştırması esasen matematiksel mantık (Łukasiewicz–Moisil cebiri), cebirsel mantık, MV-cebiri ve difransiyel denklemler alanlarındaydı.

Romanya'da bilgisayar biliminin babası olarak görülür.

Moisil Bolonya Bilimler Akademisi ve Uluslararası Felsefe Enstitüsü üyesiydi. 1996'da, IEEE Bilgisayar Topluluğu kendisini ölümünden sonra Bilgisayar Öncüsü ödülü ile ödüllendirdi.

Yaşam öyküsü

Grigore Moisil 1906'da Tulcea'da entelektüel bir ailede doğdu. Büyük büyükbabası Grigore Moisil (1814-1891), Năsăud'daki ilk Romen lisesinin kurucularından birisi olan bir papazdı. Babası, Constantin Moisil (1876-1958) tarih profesörü, arkeolog ve nümismatik'ti ve Romanya Akademisi'nin bir üyesi olarak, akademinin Nümismatik ofisinde müdürdü. Annesi, Elena (1863-1949), önce Tulcea'da öğretmen, daha sonra da Bükreşdeki "Maidanul Dulapului" okulunda (şimdiki adı Enăchiţă Văcărescu okulu) müdürdü.

Grigore Moisil Bükreş'de ilkokul'a gitti sonra Vaslui'daki liseye ve 1916 ile 1922 arasında Bükreş'teki ("Spiru Haret)"de liseye gitti.

1924'te Bükreş Politeknik Üniversitesinin İnşaat mühendisliği bölümüne ve ayrıca Bükreş Üniversitesi Matematik okuluna kabul edildi. Matematiğe daha çok ilgi duydu bu yüzden üçüncü yıl sınavlarını geçmiş olmasına rağmen 1929'de Politeknik Üniversitesinden çıktı. 1929'da üyeler Dimitrie Pompeiu ve Anton Davidoglu ile Gheorghe Țițeica tarafından yönlendirilen bir komisyondan önce kendi Ph.D. tezi, La mécanique analytique des systemes continus (Sürekli sistemlerin analitik mekaniği) savundu. Tez aynı yıl Gauthier-Villars yayınevi tarafından Paris'de basıldı ve Vito Volterra, Tullio Levi-Civita ve Paul Lévy'den olumlu yorumlar aldı.

Moisil 1930'da matematikte sonraki yıl bitirdiği matematiksel fizikden kısmi türevlerle sistem denklemelerinin sınıfı üzerine makalesiyle daha ileri çalışma için Paris Üniversitesi'ne gitti.

1931'de Iaşi Üniversitesi'nin Matematik Okulunda öğretim görevine atandığı Romanya'ya döndü. Bundan kısa bir süre sonra, Roma'da etüd yapmak için Rockefeller Vakfı bursu için bir yıllığına ayrıldı. 1932'de profesör Alexandru Myller ile yakın bir ilişki geliştirerek yaklaşık 10 yıl kaldığı Iaşi'ye geri döndü. Romanya'da Iaşi Üniversitesinde Mantık ve kanıt teorisi adlı ilk modern cebir dersini verdi. Bu zamanda, Jan Łukasiewicz'in çalışmalarına dayanan çok-değerli mantık'daki bir seri rapor yazmaya başladı. Matematiksel mantıktaki araştırması Arjantin, Yugoslavya, Çekoslovakya ve Macaristan'ın yanı sıra Romanya'da sonradan yapılacak çok önemli çalışmaların temelini attı. Iaşi'de iken, birçok yeni fikir ve matematiğin farklı alanlarındaki kavramlar arasında yeni bağlantıları bulma ve kullanma yöntemi açısından dikkat çekici olan araştırmasını bitirdi. Kasım 1939'da profesörlüğe yükseldi.

1941'de Bükreş üniversitesinde bir kişilik profesörlük pozisyonu açıldı ve Moisil ona başvurdu. Ancak, Gheorghe Vrânceanu, Dan Barbilian ve Miron Nicolescu de bu makam için başvurmuştu ve Vrânceanu kazandı. Moisil eğer dördü de atanırsa Romanya'da matematik için büyük bir fırsat olduğunu iddia ederek Eğitim Bakanı ile görüştü. Başvurusu sonucu dört matematikçinin hepsi işe alındı.

Moisil 30 Aralık 1941'de Bükreş Üniversitesindeki matematik okulunda (daha sonra Matematik ve Bilgisayar Bilimleri Okulu) Profesör olduğu Bükreş'e taşındı. 1946'dan 1948'e kadar Moisil, Ankara'ya tam yetkili elçi olarak adlandırılan bir izin aldı. Türkiye'deyken İstanbul Üniversitesi'inde ve İstanbul Teknik Üniversitesi'inde matematik dersleri serisi verdi.

1948'de Bükreş Üniversitesi'nde öğretimine devam etti. Aynı yıl Romanya Akademisi'ne ve Romanya Akademisi Matematik Enstitüsü'ne üye seçildi.

1965'ten sonra seçkin öğrencilerinden biri olan George Georgescu onunla çok değerli mantıklar üzerinde yakın çalıştı ve Romanya'nın 1989'da diktatörlükten çıkmasından sonra aynı üniversitede Matematik ve Mantık profesörü oldu ve 1991 yılında Moisil olarak görev yaptı.[1]

Öğrencisi ayrıca cebirsel mantık, MV-cebir, cebir, cebirsel topoloji, MV-cebirlerinin kategorileri, kategori teorisi ve Łukasiewicz – Moisil cebiri üzerine orijinal çalışmanın kapsamlı olarak yayınladı.[2][3][4][5][6][7][8]

Çalışmaları

Moisil masasında

Moisil mekanik, matematiksel analiz, geometri, cebir ve matematiksel mantık üzerine yazılar yayınladı.

Pompeiu'nun areolar türevinin çok boyutlu bir uzantısını geliştirdi ve mekanik uygulamalarla bir hiperkompleks değişkeninin monojenik fonksiyonunu inceledi.

Moisil ayrıca, Łukasiewicz cebirleri (şimdi Łukasiewicz – Moisil cebirleri) adını verdiği bazı Çok Değerli cebiri tanıttı ve bunları otomat teorisi olarak da anılır. Sonlu otomatı analiz etmek için yeni yöntemler yarattı ve cebirdeki otomat teorisi alanına birçok katkı yaptı.

Moisil, ilk Romen bilgisayarların oluşturulmasında önemli katkılarda bulundu. Romanya'da bilgisayar biliminin gelişiminde ve Rumen bilgisayar bilimcilerinin ilk nesillerini yetiştirmede temel rol oynadı. 1996 yılında Elektrik ve Elektronik Mühendisleri Enstitüsü Bilgisayar Topluluğu tarafından ölümünden sonra Bilgisayar Öncüsü ödülünü aldı.

Ayrıca bakınız

Notlar

  1. ^ Prof.dr. Georgescu George. Department of Mathematics and Informatics of the Bucharest
  2. ^ Algebraic Mathematics and Logics 26 Ekim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. 2009. GNUL contributed book of 500+ contributing authors.
  3. ^ Algebraic category of LMn-logic algebras 15 Mayıs 2016 tarihinde Portuguese Web Archive sitesinde arşivlendi. planetphysics.org
  4. ^ Georgescu, George; Vraciu, Constantin (1970). "On the characterization of centered Lukasiewicz algebras". Journal of Algebra. 16 (4). ss. 486-495. doi:10.1016/0021-8693(70)90002-5 Özgürce erişilebilir. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  5. ^ Georgescu, G. (2006). "N-Valued Logics and Łukasiewicz–Moisil Algebras". Axiomathes. Cilt 16. s. 123. doi:10.1007/s10516-005-4145-6. 
  6. ^ Order convergence and distance on Lukasiewicz–Moisil algebras 21 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. planetmath.org
  7. ^ Quantum ŁM-algebraic Logic 21 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. planetmath.org
  8. ^ Web-generated list of Publications 3 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. philpapers.org

Seçilmiş yayınlar

  • Logique modale, Disquisit. Math. Phys. 2 (1942), 3-98. MR0020524
  • Introducere in algebră. I. Inele şi ideale [Introduction to algebra. I. Rings and ideals], Editura Academiei Republicii Popular Române, Bucharest, 1954. MR0069136
  • Teoria algebrică a mecanismelor automate [Algebraic theory of automatic machines], Academia Republicii Popular Romîne, Editura Tehnică, Bucharest, 1959. MR0120120
  • Circuite cu tranzistori [Transistor Circuits], Editura Academiei Republicii Popular Romîne, Bucharest, 1961-62. OCLC 15371418
  • Théorie structurelle des automates finis, Gauthier-Villars, Paris, 1967. OCLC 9049760
  • The algebraic theory of switching circuits, Pergamon Press, Oxford, New York, 1969. 0-08-010148-8

Moisil Üzerine Makaleler ve Kitaplar

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Matematik</span> nicelik, yapı, uzay ve değişim gibi konularla ilgilenen bilim dalı

Matematik ; sayılar, felsefe, uzay ve fizik gibi konularla ilgilenir. Matematikçiler ve filozoflar arasında matematiğin kesin kapsamı ve tanımı konusunda görüş ayrılığı vardır.

<span class="mw-page-title-main">Leopold Kronecker</span> Sayılar teorisi ve cebir üzerine çalışan Alman matematikçi (1823-1891)

Leopold Kronecker sayı teorisi, cebir ve mantık üzerine çalışan bir Alman matematikçiydi. Georg Cantor'un küme teorisi üzerine çalışmalarını eleştirdi ve Weber (1893) tarafından "Almanca: Die ganzen Zahlen hat der liebe Gott gemacht, alles andere ist Menschenwerk " söylemiyle alıntılandı. Kronecker, Ernst Kummer'in öğrencisi ve ömür boyu arkadaşıydı.

Cebir sayılar teorisini, geometriyi ve analizi içine alan geniş bir matematik dalıdır. Temel matematik işlemlerinden, çember ve daire alanları bulmayı kapsayan geniş bir ilgi alanına sahiptir. Cebir, mühendislik ve eczacılık gibi birçok alanda kullanılmaktadır. Kuramsal cebir, ileri matematiğin bir dalı olmakla birlikte sadece uzmanlar tarafından çalışılan bir koldur.

<span class="mw-page-title-main">Alfred Tarski</span>

Alfred Tarski, doğduğunda adı Alfred Teitelbaum, olan bir Polonyalı-Amerikalı, mantıkçı ve matematikçi. Model teorisi, metamatematik ve cebirsel mantık konusundaki çalışmaları ile tanınan üretken bir yazar, aynı zamanda soyut cebir, topoloji, geometri, ölçü teorisi, matematiksel mantık, küme teorisi ve analitik felsefeye de katkıda bulundu.

Bilgisayarlı cebir sistemi (BCS) sembolik matematiği kolaylaştıran yazılım programıdır. BCS işlevselliğinin özü sembolik biçimlerdeki matematiksel ifadelerin işleme koyabilmesidir.

<span class="mw-page-title-main">Akademik disiplinler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Akademik disiplinlere genel bir bakış ve güncel bir rehber olarak aşağıda ana hatlar verilmiştir:

<span class="mw-page-title-main">Garrett Birkhoff</span> Amerikalı matematikçi (1911 – 1996)

Garrett Birkhoff Amerikalı bir matematikçiydi. En çok kafes teorisindeki çalışmaları ile tanınır. Matematikçi George Birkhoff (1884-1944) babasıydı.

<span class="mw-page-title-main">Temsil teorisi</span>

Temsil teorisi soyut cebirdeki cebirsel yapıları, daha somut olan matematiksel nesnelerin dönüşümleri olarak tasvir etmeye çalışan bir matematik dalıdır. Örneğin soyut bir grubunu bir vektör uzayı 'nin eşyapı dönüşüm grubunun() içinde görmeye çalışır. Böyle temsillere doğrusal temsil denir, çünkü bu temsil aslında grubundan genel lineer grup 'ye bir morfizma yazmak demektir. Böyle bir temsil bulmaktaki amaç, grubunu çalışmak için lineer cebir kullanmaktır. Soyut gruplardaki çarpma işlemi, özellikle bir bilgisayar için matris çarpmasından daha zordur. Soyut bir grubun doğrusal temsillerini kullanarak, gruptaki kimi hesaplamaları bilgisayara yaptırmak daha kolay olur.

<span class="mw-page-title-main">Zvi Arad</span> İsrailli matematikçi (1942-2018)

Zvi Arad, İsrailli matematikçidir. Bar-Ilan Üniversitesi başkan vekili ve Netanya Akademi Koleji başkanıydı.

<span class="mw-page-title-main">Matematiksel ve teorik biyoloji</span>

Matematiksel ve teorik biyoloji, biyolojinin bilimsel teorileri kanıtlamak için gerekli deneyleri yapmakla uğraşan deneysel biyoloji dalının aksine biyolojik sistemlerin yapılarının, gelişimlerinin ve davranışlarının altında yatan ilkeleri araştırmak için yaşayan organizmaların teorik analizlerini, matematiksel modellerini ve soyutlamalarını kullanan bir dalıdır. Bu alan aynı zamanda matematiksel yanını vurgulamak için matematiksel biyoloji ya da biyomatematik ya da biyolojik yanını vurgulamak için ise teorik biyoloji olarak da adlandırılır. Teorik biyolojinin odak noktası daha çok biyolojinin teorik ilkelerinin geliştirilmesi iken matematiksel biyoloji biyolojik sistemlerin incelenmesinde matematiği kullanır ama her iki terim de bazen birbirinin yerine kullanılabilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Matematik tarihi</span> matematik biliminin tarihi

Matematik tarihi, öncelikle matematikteki keşiflerin kökenini araştıran ve daha az ölçüde ise matematiksel yöntemleri ve geçmişin notasyonunu araştıran bir bilimsel çalışma alanıdır. Modern çağdan ve dünya çapında bilginin yayılmasından önce, yeni matematiksel gelişmelerin yazılı örnekleri yalnızca birkaç yerde gün ışığına çıktı. MÖ 3000'den itibaren Mezopotamya eyaletleri Sümer, Akad, Asur, Eski Mısır ve Ebla ile birlikte vergilendirmede, ticarette, doğayı anlamada, astronomide ve zamanı kaydetmede/takvimleri formüle etmede aritmetik, cebir ve geometri kullanmaya başladı.

Bu liste, matematiğe kayda değer katkılarda bulunan veya matematikte başarı sağlayan kadınların eksik bir listesidir. Bunlar arasında matematiksel araştırma, matematik eğitimi, matematik tarihi ve felsefesi, kamusal sosyal yardım ve matematik yarışmaları gibi alanlar/konular kapsama alınmıştır.

Matematik, sayı, uzay, matematiksel yapı ve değişim gibi konuları araştıran bir çalışma alanıdır. Matematik ve bilim arasındaki ilişki hakkında daha fazla bilgi Matematik ve bilim bölümünde bulunabilir.

Matematik konularının listesi, matematik ile ilgili çeşitli konuları kapsar. Bu listelerden bazıları yüzlerce makaleye bağlantı içerir; bazıları sadece birkaç tane ile bağlantılıdır. Bu makale, aynı içeriği, göz atmaya daha uygun bir şekilde organize halde bir araya getirmektedir. Listeler, temel ve ileri matematik, metodoloji, matematiksel ifadeler, integraller, genel kavramlar, matematiksel nesneler ve referans tablolarının özelliklerini kapsar. Ayrıca insanların adını taşıyan denklemleri, matematiksel toplulukları, matematikçileri, matematik dergilerini ve meta listeleri de kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Thoralf Skolem</span>

Thoralf Albert Skolem matematiksel mantık ve küme teorisi alanlarında çalışan Norveçli matematikçi.

Edmund Frederick Robertson, St Andrews Üniversitesi'nde saf matematik profesörüdür.

<span class="mw-page-title-main">Yuan Gika</span> Romen siyasetçi (1816-1897)

Mösyö Yuan Gika, beş kez Romanya Başbakanı olan Rumen devlet adamı, matematikçi, diplomat ve politikacıdır. Romanya Akademisi'nin üyesi ve birçok kez de başkanlığını yapmıştır. Üretken bir yazar ve politikacı olan Pantazi Ghica'nın ağabeyi ve aynı zamandı iş ortağıydı.

William S. Hatcher (1935–2005) bir matematikçi, filozof, eğitimci ve Bahai Dininin bir mensubu idi. Matematik doktorasını İsviçre'deki Neuchatel Üniversitesi'nde, lisansını ve yüksek lisansını iseTennessee, Nashville'deki Vanderbilt Üniversitesi'nde yaptı. Kuzey Amerika, Avrupa ve Rusya'daki üniversitelerde otuz yılı aşkın bir süre bilim ve dinin felsefi alaşımı konusunda uzman olarak görevler aldı.

<span class="mw-page-title-main">Yuri Manin</span> Rus matematikçi (1937–2023)

Yuri İvanoviç Manin, cebirsel geometri ve diyofant geometri alanındaki çalışmaları ve matematiksel mantıktan teorik fiziğe kadar birçok açıklayıcı çalışmasıyla tanınmış bir Rus matematikçidir. Ayrıca Manin, 1980 yılında Computable and Uncomputable adlı kitabıyla kuantum bilgisayar fikrini ilk önerenlerden birisidir.

Matematikte homoloji, değişmeli gruplar veya modüller gibi bir dizi cebirsel nesneyi topolojik uzaylar gibi matematiksel nesnelerle ilişkilendirmenin genel bir yoludur. Homoloji grupları özgün olarak cebirsel topolojide tanımlanmıştır. Soyut cebir, gruplar, Lie cebirleri, Galois teorisi ve cebirsel geometri gibi çok çeşitli başka alanlarda da benzer yapılar mevcuttur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.