İçeriğe atla

Grigol Dadiani (Kolhideli)

Grigol Dadiani
Prens ve General Gregory Dadiani
Doğum6 Ekim 1814
Ölüm24 Aralık 1901
RütbesiGeneral yardımcısı
BirimiPreobrazhensky Alayı
Komutası1. Tugay, Kafkas El Bombası Bölümü (tümgeneral olarak)
Çatışma/savaşları1828-1829 Osmanlı-Rus Savaşı
Kafkas Savaşı
Kırım Savaşı
93 Harbi
Sonraki işiŞiir ve romantizm

Grigol Dadiani (Gürcüce გრიგოლ დადიანი; 6 Ekim 1814 - 24 Aralık 1901) Megrelya'da prenslik yapmış Dadiani hanedanının bir üyesiydi. Megrelya Prensi V. Levan Dadiani'nin oğlu olan Grigol, yeğeni I. Niko Dadiani'nin küçüklüğünde Megrelya'nın naip konseyi üyesiydi. Rus İmparatorluğu'nda subay olarak görev yapan Grigol, Rus-Türk, Kırım ve Kafkasya savaşlarında yer almış ve tümgeneral rütbesi ile emekli olmuştur. Aynı zamanda bir edebiyat tutkunu olan Dadiani, Kolhideli (კოლხიდელი, " Kolhisli") mahlasıyla Romantizm akımından şiirler yazmıştır.

Ailesi

Grigol Dadiani Megrelya hükümdarı V. Levan Dadiani'nin ve Levan'ın ikinci eşi Marta Tsereteli'nin oğluydu. Aynı zamanda Megrelya'nın sondan ikinci prensi Davit'in küçük kardeşi ve son prens Niko Dadiani'nin amcasıydı.[1]

Dadiani, 1843 yılında Guria Prensi V. Mamia Gurieli ve Sophio Tsulukidze'nin kızı Prenses Terezia (1825 - 24 Mart 1871) ile St. Petersburg'da evlendi. Eğitimini Petersburg'da tamamlayan Terezia, İmparatorluk mahkemesinde görev yaptı. Kocasıyla beraber Gürcistan'a dönen Terezia Dadiani, burada birçok yardım kuruluşuna katıldı. 1861'de Kutaisi'ye gelen Terezia'ya Rus Çarı II. Aleksandr tarafından Aziz Catherine Nişanı verildi. 47 yaşında ölen Terezia, Martvili Manastırı'na gömüldü. Çiftin çocuğu yoktu.[2]

Askerliği

1828'de Rus İmparatorluğu ordusuna dahil olan Dadiani, 1829'da Osmanlı İmparatorluğu'yla yapılan savaşa katıldı. Sonrasında 1834'e kadar babasıyla birlikte St.Petersburg'daki Hayat Muhafızları Alayı'nda poruchik olarak görevlendirildi. 1844 yılında albaylığa yükselen Dadiani, Hayat Muhafızları Preobrazhensky Alayı'na katıldı, ama askerliğine Kafkasya'da devam etti. 1854'te tümgeneralliğe terfi eden Grigol Dadiani, 1855-1856 yıllarındaki Kırım Savaşına Osmanlı ordusuna karşı savaşan Megrel ve Gürcü milislerini komuta etti. 1857'de, resmi olarak Svita'ya üye oldu. Dadiani, 1858 ve 1859 yılları arasında Kafkas El Bombası Bölümü'nün 1. Tugayını komuta etti. Kafkas Savaşındaki Ğunib Muharebesi'nde Şeyh Şamil'i ele geçirdi. Dadiani, 1860 yılında korgeneralliğe terfi etti ve 93 Harbinde, askerliğinin 50. yılı şerefine yardımcı general rütbesine yükseltildi. Emekliliğinden hemen önceki son rütbesi "piyadelerin generali" oldu.[1]

Megrelya siyaseti

1853'te ağabeyi Davit'in ölümüyla beraber Grigol Dadiani, reşit olmayan yeğeni Niko'nun naiplik konseyinin üyelerinden biri oldu. Davit'in eşi Ekaterina tarafından yönetilen konseyde küçük kardeşi Grigol'un küçük kardeşi Konstantin Dadiani de bulunmaktaydı. Grigol Dadiani'nin Prenses Ekaterina ile ilişkileri gerilmişti ve Ekaterina'nın destekçileri tarafından Megrel köylüleri rahatsız etmekle suçlandı. 1857'deki bir köylü isyanı\ Rus hükûmetinin doğrudan yönetimi ele geçirmesine ve 1867'de prensliği resmi olarak kaldırmasına yol açtı.[3]

Edebiyata ilgisi ve hayırseverliği

Dadiani, 1879'da Gürcistan'ın önde gelen eğitim derneklerinden "Gürcistan'da Okuryazarlığı Yayma Derneği"nin kurucu üyeleri arasında yer aldı. Aynı zamanda Orta Çağ Gürcü destanı Kaplan Postlu Şövalye'nin metinlerini inceleyen komisyonun bir parçasıydı. Birkaç okula bağış yapan Dadiani, büyük kütüphanesini Okuryazarlığı Yayma Derneği'ne bıraktı. Dadiani ilk şiirlerini St.Petersburg'da askeri eğitim alırken yazdı. Şiirlerinde Grigol Orbeliani'den etkilenen Dadani'nin şiirleri çoğunlukla romantizm ve vatanseverlik üzerineydi. Şiirlerini çoğunlukla Kolhisli anlamına gelen "Kolkhideli" adıyla yazmıştır.[1]

Grigol Dadiani 1901'de Kutaisi'de öldü. Martvili Manastırı'ndaki Dadiani nekropolüne gömüldü.[1]

Kaynakça

  1. ^ a b c d "Arşivlenmiş kopya". ენციკლოპედია საქართველო, ტ. 3 [Encyclopaedia Georgia, Vol. III] (Gürcüce). National Academy of Sciences of Georgia. 2015. 31 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2020. 
  2. ^ "Дадиан, Терезия Мамиевна [Dadian, Tereziya Mamiyevna]". Arşivlenmiş kopya (Rusça). St. Petersburg. 1905. s. 40. 9 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2020. 
  3. ^ Дадиан, Екатерина Александровна [Dadian, Ekaterina Aleksandrovna] (Rusça). St. Petersburg. 1905. ss. 34-37. 5 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Megrelya</span>

Megrelya, Gürcistan'ın batısında, tarihsel bölgelerden biridir. Eskiden Odişi olarak adlandırılıyordu. Bölgenin yerli halkı Megreller, Güney Kafkasya halklarından biridir ve Megrelce konuşurlar; ama yazı dili Gürcüce'dir. Yönetim bölgesi olarak Megrelya, kuzeyindeki Svaneti bölgesiyle birlikte Samegrelo-Zemo Svaneti bölgesini oluşturur ve bu bölgenin yönetsel merkezi Zugdidi kentidir.

<span class="mw-page-title-main">Megreller</span> etnik grup

Megreller, Gürcistan'da Karadeniz'e kıyısı olan Megrelya'nın yerli halkı. Önemli bir Megrel nüfusu da başkent Tiflis’te ve Abhazya’da yerleşiktir. 1990’ların başında, Gürcü-Abhaz savaşı sırasında, ayrılıkçı yönetim tarafından Abhazya’dan göç ettirilen halkın yaklaşık 180.000-200.000 kadarı Megrel'di. Göç edenlerden önemli bir kısmı geri dönebilmiştir. En yakın akrabaları Lazlar olup birlikte Zanlar adıyla ele alınır ve Zan dilinin birbirine yakın iki kolunu konuşurlar.

<span class="mw-page-title-main">Megrelya Prensliği</span> Eski bir devlet

Megrelya Prensliği ya da Samegrelo Prensliği, Dadiani hanedanı tarafından Gürcistan'ın Megrelya bölgesinde kurulmuş eski bir devlettir. Bazı kaynaklarda adı Odişi Prensliği olarak da geçer.

<span class="mw-page-title-main">Meryem Ana Blakernai İkonası Katedrali</span>

Meryem Ana Blakernai İkonası Katedrali, Gürcistan'ın Zugdidi şehrinde bulunan, Zugdidi ve Tsalenciha Piskoposluğuna bağlı bir Gürcü Ortodoks manastırıdır.

<span class="mw-page-title-main">Dadiani hanedanı</span>

Dadiani hanedanı Batı Gürcistan'daki Megrelya Prensliğini yöneten, soylu, dük ve prenslerden oluşan Gürcü hanedanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Leçhumi</span>

Leçhumi Rioni ile Tshenistskali'nin orta havzasındaki alanı ve Lacanuri nehri vadisini içeren, Kuzeybatı Gürcistan'daki tarihi bir bölgedir. Günümüzde Raca-Leçhumi ve Kvemo Svaneti bölgesinin bir parçası olan Leçhumi, günümüz Tsageri, Tsq'altubo ve Ambrolauri ilçelerinden oluşmaktadır. Bölgenin batısında Megrelya, kuzeyinde Svaneti, doğusunda Raça ve güneyinde İmereti bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">I. Niko Dadiani</span>

Nikoloz "Niko" Dadiani veya Nikolay Davidoviç Dadian-Mingrelsky, Megrelya'nın son Prensidir. 1853'ten 1867'ye Megrelya Prensliği yapmıştır. Gürcistan'ın soylu Dadiani Hanedanı'ndan olan babası Davit Dadiani'nin ölümüyle tahta geçmiş ama asla devlet işlerinde kendi başına karar vermemiştir. Saltanatı sırasında ülkeyi fiilen annesi Prenses Ekaterina yönetmiştir. 1857'de Megrelya geçici bir Rus yönetimi altına girmiştir. 1867'de Dadiani resmi olarak tahttan feragat etmiş ve Megrelya doğrudan Rus İmparatorluğu'na dahil olmuştur. Dadiani, daha çok Saint Petersburg'ta yaşamıştır. İmparatorluk Rus Ordusu'nda bir subay olan Dadiani, 93 Harbi'nde büyük general seçilmiş ve bu rütbeyle emekli olmuştur.

I. Mamia Gurieli 1512'den öldüğü tarihe kadar Guria'nın prensliğini yapmış Gurieli hanedanı üyesidir. Babası I. Giorgi'nin ölümüyle tahta geçen Mamia, Doğu Gürcistan'daki Kartli ve Kaheti krallıklarının çatışmalarında yer almıştır; silah zoruyla, Kartlili X. Davit'i damadı Kahetili Levan ile barıştırmıştır. 1533'te Megrelya prensi olan adaşıyla beraber Çerkes korsanlarının ana üssüne karşı düzenlediği sefer fiyaskoyla sonuçlanmıştır. Rehin alınan Mamia Gurieli, fidye karşılığında serbest bırakılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Davit Dadiani</span>

Davit Dadiani, 1846'dan 1853'teki ölümüne Megrelya'nın prensliğini yapmıştır. Dadiani hanedanından gelen Davit, V. Levan Dadiani'nin oğludur. 1840'ta babasının emekli olmasıyla Megrelya'nın fiilen hükümdarı olmuştur. Babası gibi Davit de Rus İmparatorluğu'na bağlı olarak hüküm sürmüş, Rus ordusunda tümgeneral olarak görev yapmıştır. Davit, Megrelya'nın hükûmetini, ekonomisini ve eğitimini modernleştirmek için yoğun çaba sarf etmiştir. Megrelya halkının Dadiani'nin sert yeniliklerine olan hoşnutsuzluğundan bahseden Rus yetkililer, Dadiani'nin istifa etmesi için rüşvet teklif etmiş ama Dadiani istifa etmemiştir. Davit 40 yaşında sıtmadan ölmüştür.

<span class="mw-page-title-main">V. Levan Dadiani</span>

V. Levan Dadiani, 1804'ten 1846'daki ölümüne Megrelya'nın prensliğini yapmıştır. Dadiani hanedanından gelen Levan, Grigol Dadiani'nin oğludur. Babası Grigol Dadiani'nin ölümünden sonra tahta geçmiştir. 1804-1811 yılları arasında yaşı küçük olduğu için annesi Nino Megrelya'yı yönetmiştir. Levan Dadiani hükûmet işlerine pek ilgi göstermemiş ve 1840 yılında oğlu David Dadiani'nin tahta geçmesi için istifa etmiştir. Bununla beraber ölümüne kadar Megrelya Prensi unvanına sahip olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">I. Levan Dadiani</span>

I. Levan Dadiani, Batı Gürcistan'daki Megrelya'nın ilk prensidir. 1533'te, Megrelya eristaviliği ("Dük") ve İmereti Krallığı'nın mandaturt-ukhutsesi nı yapan babası III. Mamia Dadiani'nin yerine geçmiştir. Düklüğü süresince İmereti kralı ile arası bozuk olan Dadiani'nin 1546'da düklüğü düşürülmüş ve hapis cezası almıştır. Hapisten kaçmayı başaran Levan, Osmanlı'nın desteğiyle Megralya'nın İmereti'den ayrılıp bağımsızlığını ilan etmesini sağlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ekaterine Dadiani</span>

Ekateriné Dadiani, Gürcü aristokrat ve Megrelya Prensliği'ne fiili olarak hükmetmiş son prenses. Megrelya'nın Osmanlı etkisine direnmesinde önemli rol oynamış, hem yurt içi hem de yurt dışında Gürcü sosyetesinin merkezinde olmuştur.

IV. Mamia Dadiani 1573'ten 1578'e ve 1582'den ölümüne kadar Megrelya'nın prensliğini yapmış Dadiani hanedanı üyesidir. Mamia, I. Levan'ın küçük oğluydu.

Grigol Dadiani, 1788'den 1791'e, 1794'ten 1802'e ve birkaç aylık aradan sonra 1802'den 1804'e kadar Megrelya'nın prensliğini yapmış Dadiani hanedanı üyesidir. Hükümdarlığı boyunca yüzyıllardır devam eden İmeretililer ve Megreller arasındaki çatışma devam etmiştir. Batı Gürcistan'daki bu çatışmalarda İmereti Megrelya'yı kontrol altına almak, Megrelya ise tamamen bağımsız olmak istiyordu. Grigol'un genişleyen Rus İmparatorluğu ile yakınlaşması, Megrelya'nın 1804'te Dadiani hanedanlığı altında özerk olarak Rusya'ya bağlanmasına neden oldu.

V. Giorgi Gurieli 1756-1758, 1765-1771 ve 1776-1788 yılları arasında Guria'nın prensliğini yapmış Gurieli hanedanı üyesidir.

V. Mamia Gurieli, 1797-1826 yılları arasında Guria'nın prensliğini yapmış Gurieli hanedanı üyesidir. 1797'den 1809'a kadar amcası Prens Kaihosro'nun naipliği altındaydı. Mamia, Guria'nın idaresinde ve eğitim sistemindeki reform çabalarına öncülük eden Avrupalılaşan bir hükümdardı. Osmanlı'ya bağlılığı reddederek, 1810'da Guria'yı Rus İmparatorluğu'na bağlı özerk bir prenslik haline getirdi. Amcası Kaihosro ve Guria'nın önde gelen soyluları 1820'de Rus hegemonyasına karşı silahlanmaya başladıklarında bile yeni düzene bağlılığını sürdürdü. Mamia'nın imparatorluğa olan sadakati, Guria'daki ayaklanmaları durdurma konusunda kararsız bir tutum sergilemesine rağmen, Rus hükûmeti tarafından takdir edildi. Mamia'nın kendisi ayaklanmadan sonra giderek daha fazla depresyona girdi ve 1826'da öldü yerine oğlu Davit'i Guria'nın son prensi olarak bıraktı.

<span class="mw-page-title-main">III. Aleksandre</span> Gürcü kralı

III. Aleksandre, Bagrationi Hanedanı'ndan (1639-1660) döneminde İmereti kralı.

II. Giorgi Gurieli, 1564-1583 ve 1587-1600 yılları arasında Guria'nın prensliğini yapmış Gurieli hanedanı üyesidir. Babası Rostom Gurieli'nin ölümüyle tahta geçen Giorgi'nin saltanatı, komşu ülke Megrelya'daki Dadianiler ve bölge üzerindeki hak iddialarını arttıran Osmanlılar ile çatışma içinde geçti. Saltanatı 1583-1587 yılları arasında Megrellerin bölgeyi istilası ile kesintiye uğradı, ancak Osmanlı'nın desteğiyle yeniden tahta çıktı.

<span class="mw-page-title-main">III. Bagrat (İmereti kralı)</span>

III. Bagrat (1495-1565) II. Aleksandre'nin oğlu 1510'dan 1565 tarihine kadar İmereti kralıdır.

II. Davit, Bagrationi Hanedanı'ndan, 1784'ten 1789'a ve 1790'dan 1791'e kadar İmereti kralıdır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.