İçeriğe atla

Grigol Dadiani

Grigol Dadiani (Gürcüce: გრიგოლ დადიანი; 1770 - 23 Ekim 1804), 1788'den 1791'e, 1794'ten 1802'e ve birkaç aylık aradan sonra 1802'den 1804'e kadar Megrelya'nın prensliğini yapmış Dadiani hanedanı üyesidir. Hükümdarlığı boyunca yüzyıllardır devam eden İmeretililer ve Megreller arasındaki çatışma devam etmiştir. Batı Gürcistan'daki bu çatışmalarda İmereti Megrelya'yı kontrol altına almak, Megrelya ise tamamen bağımsız olmak istiyordu. Grigol'un genişleyen Rus İmparatorluğu ile yakınlaşması, Megrelya'nın 1804'te Dadiani hanedanlığı altında özerk olarak Rusya'ya bağlanmasına neden oldu.[1]

İlk yılları

Grigol, II. Katsia Dadiani ve üçüncü eşi Anna Tsulukidze'nin en büyük oğluydu. Grigol 18 yaşındayken babasının ölümüyle Megrelya Prensi olmuştur. İmereti Kralı II. Davit, II. Katsia'nın İmereti için yaptığı yardımları yok saydı ve Megrelya'da hak iddia etmek için Grigol'un küçük yaşını fırsat bilerek Prensliğe saldırdı. Grigol, çatışmada İmereti ve Megrelya arasındaki tartışmalı yayla bölgesini (Leçhumi) ele geçirdi. Kartli-Kaheti Kralı II . Heraklius askerî müdahaleyle İmereti kralı Davit' yardım etti ve Grigol'u Megrelya'ya geri gönderdi. Bu şekilde torunu II. Solomon'un tahtını güvence altına aldı. Ardından 1790'da Gürcü kral ve prenslerin yer aldığı bir konfederasyon kuruldu. Grigol daha sonra Heraclius'un torunu Prenses Nino ile evlenirken Grigol'un kız kardeşi Mariam, II. Solomon ile evlendi [2]

İmereti ile çatışması

Bununla birlikte, Leçhumi bölgesiyle ilgili çözülemeyen anlaşmazlık, kısa sürede İmereti ve Megrelya arasında başka bir çatışmanın çıkmasına neden oldu. 1791'de İmeretili II. Solomon, Grigol'u Megrelya tahtından indirip kardeşi Manuçar'ı tahta geçirmeyi başardı. Grigol Ahıska'daki Osmanlı paşalarına kaçtı. Kral II. Herakleios'un arabuluculuk denemeleri başarısız oldu ve Grigol, İmereti'nin başkenti Kutaisi'deki müzakerelere geldiğinde gözaltına alındı. Kısa süre sonra, Giorgi Dadiani amcası ve Leçhumi valisi Kaihosro Gelovani'nin yardımıyla kaçmayı başardı ve Megrelya'daki Nogi Kalesi'ne yerleşti. Solomon Grigol'un kaldığı kaleyi ele geçiremeyip Kutaisi'ye geri döndü. Sonuç olarak, İmereti Kralı Grigol'u Megrelya'nın Prensi olarak tanımak zorunda kaldı. Grigol, Salipartino'nun yönetimini kardeşi Manuçar'a devretti. Ancak Grigol'un yetkileri 1799'da öldürttüğü Kaihosro Gelovani'nin artan etkileriyle sınırlanmıştı. [2]

Megrelya'nın İmereti ile barış uzun sürmedi. 1802'de Solomon, Leçhumi'yi işgal etti, Salhino'da Dadiani'yi yendi ve onun yerine kardeşi Tariel'i atadı. Grigol kısa sürede pozisyonunu geri kazandı ama Anaklia kalesini vermeyi kabul etmek zorunda kaldı. Ayrıca aldığı desteğe karşılık oğlu Levan'ı fahri rehin olarak Abhazya yöneticisine vermek zorunda kaldı. [2]

Megrelya'nın Rusya'ya bağlanması

1801'de Rus İmparatorluğu Doğu Gürcistan'daki Kartli-Kaheti krallığını ilhak etti. Ekim 1802'de Grigol Dadiani, Gürcistan'daki Rus komutan Prens Tsitsianov'a yaklaştı ve Rus koruması altına alınmayı arzuladığı belirtti. Böylece Grigol ve onun soyundan gelen Megrelya yöneticilerinin hakları garanti altına alındı. Rus diplomatlar, 1 Aralık 1803'te Dadiani ile Dadiçala Antlaşması'nı imzaladılar; bu antlaşma, Çar I. Aleksandr tarafından 20 Mart 1804'te onaylandı. Antlaşmaya göre, Dadiani Çarlığa bağlı olmayı kabul etmesinin karşılığında, "Megrelya, Leçhumi, Svaneti ve Abhazya" hükümdarı olarak kabul edilecekti. 1856'ya kadar yürürlükte kalacak olan anlaşma, Megrelya'yı Rus İmparatorluğu'na bağlı özerk bir prenslik ve Batı Kafkasya'da Rus İmparatorluğu'nun temel taşı haline getirecekti. [2] [1] Antlaşmayı imzalayan Grigol, Rus yetkililer tarafından Kutsal Aleksandr Nevski Nişanı ile ödüllendirildi. Grigol'un ölümüyle beraber nişan Rus otoriteler tarafından geri alındı. Prenses Nino, nişanın Dadiani ailesinde kalması gerektiğini söylediyse de bu Rus otoriteler tarafından göz ardı edildi. [3]

1804'te Grigol'un yerine geçen II. Solomon, silah zoruyla Rus yönetimini kabul etti. Tartışmalı Leçhumi bölgesi Dadiani hanedanının kontrolü altında kaldı. Grigol daha sonra Rusya'nın İmereti ile gittikçe kötüleşen ilişkilerini sömürmeye çalıştı ve Çar'a Kral II. Solomon'un yetkilerini almasını ve yerine kuzeni Gürcistan Prensi İoann'ı koyması için dilekçe verdi. [1]

Ölümü ve sonrası

Leçhumi'nin kontrolü üzerine çatışmalar başlamak üzereyken, Grigol Dadiani beklenmedik bir şekilde Ekim 1804'te Muri'de öldü. [1]Grigol Martvili Manastırı'na gömüldü. [2] Dadiani'nin dul eşi Prenses Nino, diğer soyluları kocasını zehirlemekle suçladı ve Gürcistan'daki Rus komutan Pavel Tsitsianov'dan kocasının cinayetini soruşturmasını istedi. Öte yandan, Nino'nun muhalifleri, prensesin kendisinin cinayetten sorumlu olduğuna dair söylentiler yaydı. [2]

Ailesi

Grigol Dadiani'nin Gürcistan Kralı XII. Giorgi'nin kızı Nino'dan iki oğlu ve yedi kızı vardı: [4]

  • Prenses Ketevan (d. 1792).
  • Prens Levan (1793-1846), 1804-1840 yılları arasında Megrelya prensliği yapmıştır.
  • Prenses Mariam (d. 1794).
  • Prenses Elene (d. 1795).
  • Prenses Ekaterine (d. 1797).
  • Prens Giorgi (1798 - 1851), Rus ordusunda tümgeneral.

Notlar

  1. ^ a b c d Gvosdev 2000.
  2. ^ a b c d e f Mikiashvili 2012.
  3. ^ Berge 1868.
  4. ^ Grebelsky, Dumin & Lapin 1993.

Kaynakça

  • Акты, собранные Кавказскою Археографическою коммиссиею. Т. II [Acts collected by the Caucasian Archaeographic Commission, Vol. II] (Rusça). Tiflis: Typography of the Chief Administration of the Viceroy of Caucasus. 1868. 
  • Дворянские роды Российской империи. Том 4: Князья Царства Грузинского [Noble families of the Russian Empire. Vol. 4: Princes of the Kingdom of Georgia] (Rusça). Vesti. 1993. 
  • Imperial policies and perspectives towards Georgia, 1760–1819. New York: Palgrave. 2000. ISBN 0312229909.  Imperial policies and perspectives towards Georgia, 1760–1819. New York: Palgrave. 2000. ISBN 0312229909.  Imperial policies and perspectives towards Georgia, 1760–1819. New York: Palgrave. 2000. ISBN 0312229909. 
  • Mikiashvili (2012). "სამეგრელოს დედოფალი ნინო ბაგრატიონი-დადიანისა" [Nino Bagrationi – Dadiani the Queen of Samegrelo]. Studies in Modern and Contemporary History (Gürcüce ve İngilizce). 1 (11): 12-22. 
  • Edge of Empires: A History of Georgia. Londra: Reaktion Books. 2012. ISBN 1780230303.  Edge of Empires: A History of Georgia. Londra: Reaktion Books. 2012. ISBN 1780230303.  Edge of Empires: A History of Georgia. Londra: Reaktion Books. 2012. ISBN 1780230303. 
Grigol Dadiani
Doğumu: 1770 Ölümü: 23 Ekim 1582
Resmî unvanlar
Önce gelen
II. Katsia Dadiani		Megrelya prensi
1788–1791 		Sonra gelen
II. Manuçar Dadiani
Önce gelen
Tariel Dadiani		Megrelya prensi
1794–1802 		Sonra gelen
Tariel Dadiani
Önce gelen
Tariel Dadiani		Megrelya prensi
1802–1804 		Sonra gelen
V. Levan Dadiani

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Megrelya Prensliği</span> Eski bir devlet

Megrelya Prensliği ya da Samegrelo Prensliği, Dadiani hanedanı tarafından Gürcistan'ın Megrelya bölgesinde kurulmuş eski bir devlettir. Bazı kaynaklarda adı Odişi Prensliği olarak da geçer.

<span class="mw-page-title-main">Dadiani hanedanı</span>

Dadiani hanedanı Batı Gürcistan'daki Megrelya Prensliğini yöneten, soylu, dük ve prenslerden oluşan Gürcü hanedanıdır.

I. Mamia Gurieli 1512'den öldüğü tarihe kadar Guria'nın prensliğini yapmış Gurieli hanedanı üyesidir. Babası I. Giorgi'nin ölümüyle tahta geçen Mamia, Doğu Gürcistan'daki Kartli ve Kaheti krallıklarının çatışmalarında yer almıştır; silah zoruyla, Kartlili X. Davit'i damadı Kahetili Levan ile barıştırmıştır. 1533'te Megrelya prensi olan adaşıyla beraber Çerkes korsanlarının ana üssüne karşı düzenlediği sefer fiyaskoyla sonuçlanmıştır. Rehin alınan Mamia Gurieli, fidye karşılığında serbest bırakılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">V. Levan Dadiani</span>

V. Levan Dadiani, 1804'ten 1846'daki ölümüne Megrelya'nın prensliğini yapmıştır. Dadiani hanedanından gelen Levan, Grigol Dadiani'nin oğludur. Babası Grigol Dadiani'nin ölümünden sonra tahta geçmiştir. 1804-1811 yılları arasında yaşı küçük olduğu için annesi Nino Megrelya'yı yönetmiştir. Levan Dadiani hükûmet işlerine pek ilgi göstermemiş ve 1840 yılında oğlu David Dadiani'nin tahta geçmesi için istifa etmiştir. Bununla beraber ölümüne kadar Megrelya Prensi unvanına sahip olmuştur.

II. Katsia Dadiani, 1758'den 1788'e kadar Megrelya'yı yöneten prenstir. Saltanatı Batı Gürcistan'ın tamamı üzerinde hak iddia eden İmereti Krallığı ile karmaşık ilişkiler içerisinde geçmiştir. Prensliğinin ve iktidarının devamı için defalarca taraf değiştiren Dadiani, bazen Rusların, bazen Osmanlıların ve bazen de İmeretililerin yanında olmuştur. Rus-Türk Savaşı sırasında (1768-1774) ilk önce Osmanlılar, sonra Ruslar ile ittifak yapmıştır.

Otia Dadiani, 1728'den ölümüne kadar Megrelya'nın prensliğini yapmış Dadiani hanedanı üyesidir. Selefleri gibi Otia'nın saltanatı da Batı Gürcistan'daki iç savaşlarla geçmiştir. İmereti Kralı V. Alexander ile yıllarca savaşan Otia, egemenliğinin son yıllarında İmereti monarşisi ile uzlaşmış ve İmereti'yi desteklemiştir.

III. Levan Dadiani veya doğum adıyla Şamadavle (შამადავლე) 1661'den öldüğü tarihe kadar Megrelya'nın prensliğini yağmış Dadiani hanedanı üyesidir. Saltanatı iç savaşlarla geçen III. Levan, Imereti Kralı V. Bagrat'la yaptığı savaşta hem savaşı, hem de karısını kaybetmiştir.

III. Giorgi Dadiani 1572'den 1573'e ve 1578'den ölümüne kadar Megrelya'nın prensliğini yapmış Dadiani hanedanı üyesidir. Giorgi, I. Levan'ın oğlu ve vârisiydi.

<span class="mw-page-title-main">III. Vamek Dadiani</span>

III. Vamek Dadiani, 1658'den görevden alındığı 1661'e kadar Megrelya'nın prensliğini yapmış Dadiani hanedanı üyesidir. Ayrıca 1661'de kısa süreliğine İmereti kralı da olmuştur. Batı Gürcistan'da çıkan bir iç savaştan sonra hem Megrelya hem de İmereti'deki saltanatı sona ermiş, Svaneti dağlarındaki sığınağında saklanırken suikastçılar tarafından öldürülmüştür.

Bejan Dadiani, 1715'ten öldüğü tarihe kadar Megrelya'nın prensliğini yapmış Dadiani hanedanı üyesidir. Babası IV. Giorgi'yi tahttan indirerek iktidara gelen Bejan, Osmanlı ajanları tarafından öldürülene kadar İmereti Kralı V. Alexander'ı ve Batı Gürcistan siyasetini domine etmiştir.

IV. Levan Dadiani 1681'den görevden alındığı 1691'e kadar Megrelya prensliği yapmış Dadiani hanedanı üyesidir. İstanbul'a gitmek zorunda kalan Levan, hayatının son yılları orada geçirmiştir. Selefisi III. Levan'ın doğal oğlu olan IV. Levan, Megrelya'yı yöneten ilk aile hattının son üyesidir. Sonraki hanedan, Dadiani soyadını alan ve 1867'ye kadar Megrelya'yı yöneten Çikovani'lerdir.

Tariel "Taia" Dadiani 1793'ten 1794'e kadar ve 1802'de kısa süreliğine Megrelya prensliği yapmış Dadiani hanedanı üyesidir. Tariel'in siyasi hayatı abisi Grigol Dadiani ile rekabet içinde geçmiştir. İmereti Kralı II. Solomon, iki kez Tariel'in abisi Grigol'u tahttan indirip Tariel'i prens olarak atasa da, Grigol her seferinde yeniden prens olmayı başarmıştır. Tariel, Rus İmparatorluğu'na isyan eden II. Solomon'un destekçisiydi.

<span class="mw-page-title-main">III. Liparit Dadiani</span>

III. Liparit Dadiani 1657'den tahtta indirildiği 1658'e kadar Megrelya'nın prensliğini yapmış Dadiani hanedanı üyesidir.

Rostom Gurieli, 1534'ten ölümüne kadar Guria'nın prensliğini yapmış Gurieli hanedanı üyesidir. Saltanatı boyunca İmereti Kralı III. Bagrat'a sadık olan Rostom, genişleyen Osmanlı İmparatorluğu'na karşı savaşmış ve topraklarının bir kısmını kaybetmiştir. Rostom'un Bagrat ile olan ilişkisi, Rostom'un Megrelya Prensi ve Bagrat'ın rakibi I. Levan Dadiani'ye destek vermesiyle kötüleşmiştir.

III. Giorgi Gurieli 1669'dan 1684'e kadar Guria'nın prensliğini yapmış Gurieli hanedanı üyesidir. Ayrıca 1681-1683 yılları arasında İmereti'nin krallığını yapmıştır. Etkisi altına almaya çalıştığı Batı Gürcistan'daki iç savaşlara dahil olmuştur. Kaybettiği İmereti tahtını geri almaya çalıştığı savaşta öldürülmüştür.

IV. Mamia Gurieli, 1726-1756, 1758-1765 ve 1771-1776 yılları arasında Guria'nın prensliğini yapmış Gurieli hanedanı üyesidir. Saltanatı döneminde küçük kardeşi V. Giorgi Gurieli ile rekabet halinde olan Mamia, bölgedeki Osmanlı saldırıları ve İmereti krallarının Batı Gürcistan'ın tamamını kendilerine bağlama çabalarından dolayı aralıklı saltanat sürmüştür.

I. Kaihosro Gurieli, 1626'dan 1658'e kadar Guria'nın prensliğini yapmış Gurieli hanedanı üyesidir. Görevden alınan selefisi I. Simon Gurieli'nin yerine Megrelya Prensi II. Levan II Dadiani tarafından prens ilan edildi. Kaihosro, İmereti Kralı III. Alexander tarafından devrildi ve sınır dışı edildi. Osmanlı desteğiyle Guria'ya dönüşü, Gurialı bir soylu tarafından öldürülmesiyle son buldu.

V. Giorgi Gurieli 1756-1758, 1765-1771 ve 1776-1788 yılları arasında Guria'nın prensliğini yapmış Gurieli hanedanı üyesidir.

II. Davit, Bagrationi Hanedanı'ndan, 1784'ten 1789'a ve 1790'dan 1791'e kadar İmereti kralıdır.

Mamuka, Gürcistan'ın batısındaki bir krallık olan İmereti'den Bagrationi Hanedanı'nın bir üyesiydi. 1746'dan 1749'da tahttan indirilinceye kadar V. Aleksandre'ye rakip bir kral olarak tahta çıktı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.