İçeriğe atla

Grenville Turner

Grenville Turner

FRS
Doğum1 Kasım 1936 (87 yaşında)
Todmorden, Birleşik Krallık
Ölüm22 Ağustos 2024 (87 yaşında)
Sheffield, Birleşik Krallık
Milliyetİngiliz
VatandaşlıkBirleşik Krallık
EğitimOxford Üniversitesi
Cambridge Üniversitesi
Tanınma nedeniArgon tarihlendirme yöntemi
ÖdüllerRumford Madalyası (1996)
Urey Medal (2002)
Fellow of the Royal Society
Kraliyet Astronomi Topluluğu Altın Madalyası
Kariyeri
DalıKozmokimya
izotop jeokimyası
Çalıştığı kurumlarManchester Üniversitesi
Sheffield Üniversitesi
Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü
Kaliforniya Üniversitesi, Berkeley

Grenville Turner FRS (1 Kasım 1936, Todmorden - 22 Ağustos 2024, Sheffield), Manchester Üniversitesi'nde araştırma profesörüdür. Kozmokimyanın öncülerinden biridir.[1]

Eğitimi

1962'de nükleer fizik dalında D.Phil (felsefe doktoru derecesi) ile ödüllendirildi. (Oxford Üniversitesi'nin doktora eşdeğeri).

Kariyeri

Bilimsel çalışma

Profesör Turner, 1960'lardan beri kozmokimyada önde gelen bir figür olmuştur. Meteoritlerdeki nadir gazlar üzerine yaptığı öncü çalışma, onu, meteoritlerin büyük yaşını gösteren ve Apollo misyonları tarafından geri getirilen kayaların kesin bir kronolojisini sağlayan argon-argon tarihleme tekniğini geliştirmesine yöneltti. Kendisi Apollo örneklerinin Baş Araştırmacısı olan birkaç Birleşik Krallık bilim adamından biriydi.

Argon tarihleme tekniği,[3] argonu dışarı atmak için kayaların kademeli pirolizini ve ardından kütle spektrometresi ile gazdaki izotopik oranları belirlemeyi içeriyordu. Bu teknik daha sonra lazerlerin kullanımıyla geliştirildi. Bu teknikler, kozmokimyacılar ve jeokimyacılar için paha biçilmezdir ve (Turner ve diğerleri tarafından) elmasların ve içlerindeki inklüzyonların jeokronolojisini ve Dünya'dan manto ve kabuk kayalarının kesin yaşlarını belirlemek için uygulanmıştır.[4] Meteoritlerin ve karasal kayaların tarihlendirilmesinde yaygın olarak kullanılan bu tekniği sayesinde Royal Society tarafından Rumfold Madalyası ile ödüllendirilmiştir.[5]

İyot - ksenon kronolojisi gibi daha da iyi teknikler geliştirmeye devam etti. Yalnızca birkaç bin ksenon atomu içeren numuneleri ölçmek için ksenonun lazer rezonans iyonizasyonunu kullandı; bu, bireysel kondrüller de dahil olmak üzere küçük örneklerden doğru veriler elde etmesini sağladı. Isı, sıvılar veya şok ile değişiklik gibi ikincil süreçleri bile izleyebiliyordu.[6]

Turner, öncelikle dünya dışı materyalleri incelemek için kullanılmak üzere Birleşik Krallık'ta ilk iyon mikro sondasını kurdu. Mars kökenli göktaşlarından biri olan ALH 84001'deki oksijen-izotop varyasyonlarını ölçmek için kullandı. Elde ettiği sonuçlar, o göktaşındaki karbonat taneciklerinin ve sözde mikrofosillerin hangi ortamda oluştuğuna ışık tutuyor.

Dünya dışı materyalleri analiz eden araştırma kurumlarındaki bir laboratuvar ağı olan Birleşik Krallık Kozmokimyasal Analiz Ağı'nın kurucu üyesi ve önderi olarak kabul edilir.

Resmi olarak emekli olmasına rağmen, aktif bir araştırmacı olmaya devam ediyor.[7] 2004 yılında, karasal malzemelerin tarihlendirilmesi için bir plütonyum-ksenon tekniğini duyurdu.[8]

Başarılar ve ödüller

  • Royal Society Üyesi, 1980 (Konsey üyesi 1990–92)
  • Üye, Meteoritical Society, 1980
  • Royal Society Rumford Madalyası, 1996
  • Fellow, Geochemical Society ve European Association of Geochemistry 1996
  • Üye, Amerikan Jeofizik Birliği, 1998
  • Meteoritical Society Leonard Madalyası, 1999
  • Avrupa Jeokimya Birliği Urey Madalyası, 2002
  • Jeofizik dalında Kraliyet Astronomi Derneği Altın Madalyası, 2004

Kaynaklar

  1. ^ "Grenville Turner". royalsociety.org. 17 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2023. 
  2. ^ "Grenville Turner". The University of Manchester · School of Earth, Atmospheric and Environmental Sciences. 21 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ "Grenville Turner". scholar.google.com. 6 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2023. 
  4. ^ Pujol, Magali; Marty, Bernard; Burgess, Ray; Turner, Grenville; Philippot, Pascal (Haziran 2013). "Argon isotopic composition of Archaean atmosphere probes early Earth geodynamics". Nature (İngilizce). 498 (7452): 87-90. doi:10.1038/nature12152. ISSN 1476-4687. 20 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2023. 
  5. ^ "Rumford Medal - 1996 | Winners & Nominees". awardsandwinners.com. 10 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2023. 
  6. ^ Sears, Derek W. G. (Mart 2012). "Oral Histories in Meteoritics and Planetary Science--XVI: Grenville Turner: The Oral History of Grenville Turner". Meteoritics & Planetary Science (İngilizce). 47 (3): 434-448. doi:10.1111/j.1945-5100.2012.01335.x. 6 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2023. 
  7. ^ "Academic and research staff (A-Z) - Department of Earth and Environmental Sciences - The University of Manchester". ees.manchester.ac.uk. 28 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2023. 
  8. ^ Turner, Grenville; Busfield, Alli; Crowther, Sarah A.; Harrison, Mark; Mojzsis, Stephen J.; Gilmour, Jamie (30 Eylül 2007). "Pu–Xe, U–Xe, U–Pb chronology and isotope systematics of ancient zircons from Western Australia". Earth and Planetary Science Letters (İngilizce). 261 (3): 491-499. doi:10.1016/j.epsl.2007.07.014. ISSN 0012-821X. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Meteoroit</span> Güneş Sisteminde bulunan,  büyüklüğü kumdan kaya boyutuna kadar değişebilen enkaz parçacığı

Meteoroit, dış uzayda bulunan küçük bir kaya veya metal cisimdir. Meteoroitler, asteroitlerden önemli ölçüde daha küçük ve boyutları taneciklerden bir metreye kadar değişen nesneler olarak ayırt edilirler. Meteoroitlerden daha küçük nesneler, mikrometeoroit veya uzay tozu olarak sınıflandırılır. Pek çoğu kuyruklu yıldızlardan veya asteroitlerden gelen parçalardır, diğerleri ise Ay veya Mars gibi gök cisimlerinden çarpma etkisiyle fırlatılmış olan uzay enkazıdır.

<span class="mw-page-title-main">Soy gaz</span> Kimyasal element grubu

Soy gaz veya asal gaz, standart şartlar altında her biri, diğer elementlere kıyasla daha düşük kimyasal reaktifliğe sahip, kokusuz, renksiz, tek atomlu gaz olan kimyasal element grubudur. Helyum (He), neon (Ne), argon (Ar), kripton (Kr), ksenon (Xe) ve radon (Rn) doğal olarak bulunan altı soy gazdır ve tamamı ametaldir. Her biri periyodik tablonun sırasıyla ilk altı periyodunda, 18. grubunda (8A) yer alır. Grupta yer alan oganesson (Og) için ise önceleri soy gaz olabileceği ihtimali üzerinde durulsa da günümüzde metalik görünümlü reaktif bir katı olduğu öngörülmektedir.

Ksenon, Xe sembolü ile gösterilen 54 atom numaralı kimyasal elementtir. Renksiz, ağır, kokusuz bir soy gaz olan ksenon Dünya atmosferinde eser miktarda bulunur. Genellikle reaktif olmayan element, sentezlenen ilk soy gaz bileşiği olan ksenon heksafloroplatinatın oluşumu gibi birkaç kimyasal reaksiyona maruz kalabilir.

<span class="mw-page-title-main">John William Strutt</span> İngiliz fizikçi

John William Strutt, 3. Baron Rayleigh ya da Lord Rayleigh, bilime kapsamlı katkılarda bulunmuş İngiliz matematikçi ve fizikçi.

<span class="mw-page-title-main">ALH 84001</span>

ALH 84001 ya da Allan Hills 84001 Antarktika'da Allan Tepeleri olarak adlandırılan bölgede, 27 Aralık 1984 tarihinde ANSMET projesi için meteor parçaları arayan bir ekip tarafından bulunan göktaşıdır. Kısaca SNC grubu göktaşı olarak sınıflandırılan, aslında daha öce bulundukları yerlere göre adlandırılmış shergottite, nakhlite ve chassignite gibi bazı özellikleri bu gruba uymasa da ALH 84001'in de Mars kökenli bir göktaşı olduğu düşünülmüştür. Bulunduğunda 1,93 kg ağırlığında olan göktaşının mikroskobik düzeyde Mars bakteri fosilleri içerdiğinin açıklanması üzerine dünya basınının dikkatleri göktaşına çekilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Meteorit</span> dış uzaydan gelen ve dünyaya çarpan katı enkaz parçası

Meteorit; kuyruklu yıldız, asteroit veya meteoroit gibi dış uzay kaynaklı bir cismin, bir gezegen veya uydunun yüzeyine ulaşmak üzere atmosferden geçişinde sağlam kalabilmiş katı bir enkaz parçasıdır. Orijinal nesne atmosfere girdiğinde, sürtünme, basınç ve atmosfer gazlarıyla kimyasal etkileşim gibi çeşitli faktörler, ısınmasına ve enerji yaymasına neden olur. Daha sonra bir meteor haline gelir ve kayan yıldız olarak da bilinen bir ateş topu oluşturur. Gök bilimciler en parlak örneklerine "bolit" adını verirler. Meteor, daha büyük olan cismin yüzeyine ulaştıktan sonra meteorit haline gelir. Meteoritlerin boyutları büyüklük açısından farklılıklar gösterir. Jeologlara göre bolit, bir çarpma krateri oluşturacak kadar büyük bir meteorittir.

<span class="mw-page-title-main">George Porter</span>

George Hornidge Porter İngiliz kimyager. 1967 yılında Nobel Kimya Ödülü'ne layık görülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Subrahmanyan Chandrasekhar</span>

Subrahmanyan Chandrasekhar, Hint asıllı Amerikalı astrofizikçi. A. Fowler ile birlikte 1983'te kara deliklerin yüksek kütleli yıldızların evrimlerinin son aşamalarından biri olduğunu matematiksel teori haline getirdiklerinden dolayı Nobel Fizik Ödülünü kazanmıştır. 1930 Nobel Fizik Ödülü sahibi Chandrasekhara Venkata Raman'ın yeğenidir. Chandrasekhar limiti olarak bilinen astrofizik kavramını ortaya atmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Derek Barton</span> İngiliz organik kimyager ve 1969 Nobel Kimya Ödülü sahibi

Derek Harold Richard Barton İngiliz organik kimyager ve 1969 Nobel Kimya Ödülü sahibi. Ödülü, "konformasyon kavramının gelişmesine katkıları için" kazanmıştır. Çalışmalarının konusunu oluşturan kompleks moleküllerin üç-boyutlu geometrik yapısı şimdi organik kimyanın temel bir parçasını oluşturmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Robert W. Wood</span>

Robert Williams Wood, Amerikalı fizikçi ve mucit. Optik dalında çok önemli katkıları bulunmaktadır. Kızılötesi ve morötesi fotoğrafçılığın öncülerinden sayılmaktadır. Wood'un patentleri ve teorisel çalışmaları ultraviyole radyasyonun yapı ve fiziğine ışık tuttu ve I. Dünya Savaşından sonra popüler olan uv floresanın sayısız kullanımını mümkün kıldı.

<span class="mw-page-title-main">Hızlı atom bombardımanı</span>

Hızlı atom bombardımanı, yüksek enerjili atomlardan oluşan bir ışının iyonlar oluşturmak için bir yüzeye çarptığı kütle spektrometrisinde kullanılan bir iyonizasyon tekniğidir. Michael Barber tarafından 1980 yılında Manchester Üniversitesi'nde geliştirilmiştir. Atomlar yerine yüksek enerjili iyon demeti kullanıldığında (ikincil iyon kütle spektrometrisinde olduğu gibi, yöntem sıvı ikincil iyon kütle spektrometrisi olarak adlandırlır. FAB ve LSIMS' de analiz edilecek malzeme matris adı verilen uçucu olmayan kimyasal koruma ortamı ile karıştırılır ve yüksek enerjili atom ışınıyla vakum altında bombardımana tutulur. Atomlar tipik olarak argon veya ksenon gibi bir inert gazlardandır. Yaygın matrisler arasında gliserol, tiogliserol, 3-nitrobenzil alkol, 18-taç-6 eter, 2-nitrofeniloktil eter, sülfolan, dietanolamin ve trietanolamin bulunur. Bu teknik, ikincil iyon kütle spektrometrisi ve plazma desorpsiyon kütle spektrometrisine benzer.

Göktaşı bilimi (Meteoritik), meteorlar, göktaşları ve meteoroidlerle ilgilenen bilim dalıdır. Kozmokimya, mineraloji ve jeokimya ile yakından ilintilidir.

Andras (Andrew) Keller FRS İngiliz vatandaşlığına kabul edilmiş polimer bilimcisidir. Bristol Üniversitesi, Fizik Bölümü, Polimer Biliminde 1969–91'de Araştırma profesörü, ardından fahri profesör olmuştur.

Cecil Reginald Burch, FRS İngiliz fizikçi ve mühendis.

<span class="mw-page-title-main">Robert Thalen</span>

Tobias Robert Thalén Saygıdeğer FRSE İsveçli fizikçiydi. Spektroskopik araştırmaları nedeniyle 1884 yılında Rumford Madalyası ile ödüllendirildi. Yeryüzü manyetizması ve spektrum analizi konusunda uzmandı. Kristalin mineral Thalenite'a adını veren kişidir.

Edward Allen Hinds FInstP FAPS FRS soğuk maddeyle ilgili çalışmaları ile dikkat çeken bir İngiliz fizikçidir.

<span class="mw-page-title-main">Meteorit düşüşü</span>

Meteorit düşüşü, dış uzaydan düşüşü insanlar veya otomatik cihazlar tarafından gözlemlenen ve sonrasında toplanan bir meteorittir. Diğer herhangi bir meteorit ise "buluntu" olarak adlandırılır. Yaygın olarak kullanılan veritabanlarında listelenen 1300'den fazla belgelenmiş düşüş bulunmaktadır ve bunların çoğu modern koleksiyonlarda örneklere sahiptir. Şubat 2023 itibarıyla Meteoritical Bulletin Database'de 1372 doğrulanmış düşüş vardı.

Piroksen pallasit küçük grubu, pallasit meteoritlerinin (taşsı-demirler) bir alt bölümüdür. Piroksen içeren tek pallasit oldukları için bu şekilde adlandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">HED meteoriti</span> akondrit grubu

HED meteoritleri, akondrit meteoritlerin bir alt grubu olan bir klanı temsil eder. HED, "howardit–eukrit–diyojenit" kelimelerinin baş harflerinden oluşur. Bu akondritler, farklılaşmış bir ana cisimden gelmiş ve Dünya'da bulunan magmatik kayaçlardan çok da farklı olmayan yoğun bir volkanik süreç geçirmişlerdir. Bu nedenle Dünya'daki magmatik kayaçlara çok benzerler.

<span class="mw-page-title-main">Mikrometeorit</span> Dünya yüzeyine ulaşan en küçük dünya dışı malzemeler

Mikrometeorit, Dünya atmosferinden geçerek hayatta kalmayı başarmış bir mikrometeoroittir. Dünya yüzeyinde bulunan mikrometeoritler genellikle, daha küçük boyutları, daha fazla sayıda olmaları ve bileşimlerinin farklı olması bakımından meteoritlerden ayrılırlar. Uluslararası Astronomi Birliği (IAU) meteoroitleri resmi olarak 30 mikrometre ile 1 metre arasında tanımlar; mikrometeoritler bu aralığın alt ucunu oluşturur. Bunlar, daha küçük gezegenler arası toz parçacıklarını da (IDP) içeren kozmik tozun bir alt kümesidir.