İçeriğe atla

Grenada'nın işgali

1983 ABD'nin Grenada İşgali
Soğuk Savaş

Çatışmalar sırasında ABD güçleri tarafından ele geçirilen bir Sovyet yapımı zırhlı personel taşıyıcı BTR-60
Tarih25 Ekim 1983-15 Aralık 1983
Bölge
Sonuç ABD Grenada'yı işgal etti.
Taraflar

ABD

Grenada
Küba

Askeri danışmanlar:
Komutanlar ve liderler
Joseph Metcalf III
Norman Schwarzkopf
Hudson Austin
Pedro Tortolo
Güçler
ABD:
7,300
KBG:
353
Grenada:
~=1,500
Küba:
722[2]:6, 26, 62
Kuzey Kore:
24[1]
Kayıplar
ABD:
19 ölü[3]
116 yaralı[2]:6, 62
Toplam: 135
Grenada:
45 ölü
358 yaralı
Küba:
25 ölü
59 yaralı
638 savaş esiri[2]
Toplam: 1,125
Sivil kayıplar:
24 ölü

Grenada'nın İşgali (Operation Urgent Fury - Acil Öfke), 1983'te Karayipler'de bulunan Grenada adasının ABD ve birkaç Karayip ülkesi tarafından işgal edilerek, marksist hükûmetin iktidardan uzaklaştırılmasıyla sonuçlanan askerî harekât. Soğuk Savaş nedeniyle Batı Yarımküresinde yaşanan en büyük uluslararası boyutlu çatışmalardan biridir. Aynı zamanda ABD'nin Vietnam Savaşı'ndan sonra giriştiği ilk büyük askerî harekâttır.

Operasyon öncesi koşullar

Grenada, yaklaşık 200 yıllık sömürge döneminden sonra Mart 1967'de, Birleşik Krallık'a bağlı özerk bir devlet oldu.Ağustos 1967'de yapılan seçimlerde, sendikacı Eric M. Gairy önderliğindeki Grenada Birleşik İşçi Cephesi (GULP), Grenada Ulusal Partisi (GNP) karşısında çoğunluğu sağlayarak iktidara geldi. Şubat 1974'te Grenada Birleşik Krallık'tan bağımsızlığını ilan etti. Bu arada Eric Gairy yönetimine karşı toplumsal ve siyasi muhalefet giderek arttı. GULP, 1976 seçimlerinde, muhalefetteki Yeni JEWEL (Joint Endeavor for Welfare, Education, and Liberation - Refah, Eğitim ve Özgürlük İçin Ortak Çaba) Hareketi (NJM -New Jewel Movement) koalisyonu karşısında parlamentodaki çoğunluğunu yitirdi. 1979'da, Gairy yurt dışındayken NJM kansız bir darbeyle iktidarı ele geçirdi ve Maurice Bishop, yeni kurulan Devrimci Halk Hükûmeti'nin (PRG) başına geçti.

Sosyalist eğilimli olduğu için batılı devletlerin karşı çıktığı hükûmet, Gairy'nin ardından ekonomiyi büyük ölçüde düzeltti. Buna karşı anayasayı yürürlükten kaldırarak ve diğer siyasi partileri yasaklayarak bir tek parti rejimi kurdu. Dış politikada Küba ve diğer komünist ülkelere yakınlaştı. Bishop yönetimi yeni uluslararası havaalanın inşaatı için Kanada ve Meksika gibi sosyalist olmayan ülkelerden yardım alsa da, Mart 1983'te ABD başkanı Ronald Reagan yeni inşa edilen havaalanı pisti ve yakıt depolarının ticari uçuşlar için haddinden fazla büyük inşa edildiğini, Bishop'un asıl niyetinin adayı bir Sovyet-Küba hava üssüne çevirmek olduğunu ve bunun ABD için büyük bir tehdit oluşturduğunu iddia etti.

13 Ekim 1983'te başbakan yardımcısı Bernard Coard bir darbeyle başbakan Maurice Bishop'u iktidardan uzaklaştırdı. Bishop ev hapsine alındı, Bishop'un tekrar görevine dönmesi için toplu gösteriler yapıldı. Bishop kaçmaya çalışırken öldürüldü. Hudson Austin yönetimindeki ordu ülkenin kontrolünü ele geçirdi ve bir askerî konsey oluşturuldu. Birleşik Krallık valisi ev hapsine alındı ve sokağa çıkma yasağı ilan edildi.

Operasyon

Grenada'daki hükûmet darbesi, 1981'den beri Grenada'daki sosyalist yönetimi devirme planları yapan Reagan yönetimi için bu yönde bir fırsat oluşturdu.[] ABD, zaten kendi kontrolü altında bulunan[] Doğu Karayip Devletleri Örgütü'nden (OECS) Grenada'ya müdahale yönünde bir karar çıkarttırdı. Sağcı ve ABD yanlısı hükûmetlerin işbaşında olduğu Jamaika ve Barbados harekât sırasında ABD'ye yardım edeceklerini açıkladılar.[]

25 Ekim 1983 sabahı Amerikalı paraşütçüler adaya indirilmeye başladı. Operasyon boyunca toplam 7.000 ABD ve 300 OECS askeri adaya ulaştı.[] Yaklaşık 1.500 kişilik Grenadalı ve 700 Kübalı (çoğunlukla inşaat işçisi) asker işgal kuvvetlerine karşı koydu.[] Güçlü direniş karşısında 2 tabur asker daha adaya çıkarıldı. Ancak güçlü direnişe karşı, ABD'nin etkili havagücü - özellikle taarruz helikopterleri ve deniz gücü - işgal kuvvetlerine büyük üstünlük kazandırdı.

Savaşın sonuçları

Çatışmalar sırasında ABD rakamlarına göre 19 ABD askeri öldü ve 116'sı yararlandı, Grenada tarafında ise 45 asker ve 24 sivil öldü. Farklı kaynaklar ABD askeri kayıplarının 100 dolayında olduğunu ve çoğunluğu solcu ve komünistlerle onların aileleri olmak üzere en az 600 Grenadalı sivilin ABD kuvvetleri tarafından öldürüldüğünü bildirdiler.[]

Birleşmiş Milletler 38/7 kararıyla Grenada'nın işgalini kınadı.İngiliz Milletler Topluluğu üyesi olan Grenada'ya düzenlenen ABD müdahalesi Birleşik Krallık, Trinidad ve Tobago ve Kanada'nın da tepkisini çekti. Müdahaleden sonra genel vali Paul Scoon yeniden göreve geldi. 1984'te yapılan seçimleri, Herbert A. Blaize önderliğindeki Yeni Ulusal Parti (NNP) kazandı. 1985 ortalarına kadar ABD kuvvetleri adada kaldı.

Kaynakça

  1. ^ a b c "Operation Urgent Fury" 7 Aralık 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.' GlobalSecurity.org
  2. ^ a b c Cole, Ronald (1997). "Operation Urgent Fury: The Planning and Execution of Joint Operations in Grenada" (PDF). 25 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 9 Kasım 2006. 
  3. ^ "Medals Outnumber G.I.'S In Grenada Assault". The New York Times. 30 Mart 1984. 24 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2015. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Küba</span> Karayiplerde bir ada ülkesi

Küba, resmî olarak Küba Cumhuriyeti (

<span class="mw-page-title-main">Grenada</span> Atlas Okyanusunda yer alan bir ada devleti

Grenada, Karayip Denizi'nde, doğusunda Atlas Okyanusu yer alan ada ülkelerinden biridir. Grenada adası ile Grenadinler ada grubundan oluşur. Trinidad ve Tobago'nun kuzeyindedir. Grenada adasının uzunluğu 20 km'den biraz fazladır. Ülke, İngiliz Milletler Topluluğu üyesidir. Grenada Kralı III. Charles'tır

<span class="mw-page-title-main">Amerika Birleşik Devletleri Silahlı Kuvvetleri</span> ABDnin askerî gücü

Amerika Birleşik Devletleri Silahlı Kuvvetleri, ABD'nin bütün silahlı kuvvetlerinin birleşik olarak oluşturduğu yapıdır. ABD Ordusu ilk kez, yeni kurulan ulusu Amerikan Bağımsızlık Savaşı'nda Büyük Britanya'ya karşı savunmak üzere 13 kurucu eyaletin oluşturduğu Kongre yönetimi sırasında kuruldu. Amerika Birleşik Devletleri Kara Kuvvetleri, ABD Deniz Piyadeleri ve ABD Deniz Kuvvetleri 1776'daki bağımsızlık bildirisinin açıklanacağı öngörüsüyle 1775'te oluşturuldu. Dünyadaki en büyük hava kuvvetlerinden birine sahip olmasına rağmen, Amerika Birleşik Devletleri Hava Kuvvetleri 1947'ye kadar bağımsız bir komutanlık haline getirilmedi.

<span class="mw-page-title-main">1977 Türkiye genel seçimleri</span> TBMM 16. dönem milletvekillerini belirleyen seçim

1977 Türkiye genel seçimleri, 5 Haziran 1977 tarihinde TBMM 16. dönem milletvekillerini belirlemek için yapılan genel seçimlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Huzuru Temin Harekâtı</span>

Huzur Harekâtı ya da Huzuru Temin Harekâtı (1991-1996 arasında Huzur Harekâtı-2 Körfez Savaşı'ndan sonra, Kuzey Irak'taki Kürtleri Saddam Hüseyin'in saldırılarından korumayı amaçlayan, Amerika Birleşik Devletleri öncülüğünde savaşa katılan diğer müttefik ülkelerin de dahil olduğu ve Türkiye üzerinden gerçekleştirilen askerî harekât. Bu harekâtı uygulayan hava birliğinin adı olan "Poised Hammer" yanlış bir biçimde "Çekiç Güç" adıyla Türkçeye tercüme edilmiş ve uzun yıllar Türkiye'de yaygın biçimde bu harekâtı ve 1997-2003 yılları arasında bu harekâtın devamı olan Kuzeyden Keşif Harekâtı'nı uygulayan Birleşik Görev Gücü'nün yerine kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Meşale Harekâtı</span>

Meşale Harekâtı, Britanyalı-Amerikan birliklerin Vichy Fransası kontrolündeki Cezayir ve Fas'ı işgalidir.

Irak Direnişi ABD Silahlı Kuvvetleri öncülüğündeki yabancı silahlı kuvvetler tarafından gerçekleştirilen Irak’ın işgalinin ardından işgal kuvvetlerine, işgal kuvvetlerinin sayesinde iktidara gelmiş olan yönetime karşı silahlı mücadele yürüten, destek veren Iraklı ve yabancı tüm unsurları kapsar. Direniş, ABD önderliğindeki Çokuluslu Güç birliklerinin yanı sıra, iş birliği yaptığı gerekçesiyle diğer Iraklı gruplarla da savaşmaktadır. Direniş, çeşitli farklı taktikler kullansa da asimetrik savaş gereğince genelde gerilla taktiklerine başvurmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">II. Felluce Muharebesi</span>

II. Felluce Muharebesi veya harekât kod adlarıyla Phantom Fury veya Al-Fajr harekâtı, I. Felluce Muharebesinin başarısız olmasının ardından ABD Silahlı Kuvvetlerinin Birleşik Krallık askerlerinin desteğiyle Felluce'deki Irak Direnişine saldırdıkları çarpışmalardır. 8-16 Kasım 2004 tarihleri arasındaki muharebe sırasında ABD tarafından desteklenen Irak Geçici Yönetimi de direnişçilere karşı yapılan harekâtı onaylamıştır. Muharebe 1968 yılında Vietnam Savaşı'ndaki Huế Muharebesi'nden sonra ABD Silahlı Kuvvetlerinin dahil olduğu en kanlı çarpışma olarak değerlendirilir.

<span class="mw-page-title-main">Halkın Devrimci Hükûmeti (Grenada)</span> 1979da Grenada hükûmeti devrilince kurulmuş ve 1983e kadar iktidarda kalmış Marksist-Leninist hükûmet

Halkın Devrimci Hükûmeti, Karayipler'deki küçük bir ada olan Grenada üzerinde 1979 ve 1983 arasında varlığını sürdürmüş sosyalist devlet.

<span class="mw-page-title-main">Eugenia Charles</span> Dominika Başbakanı

Dame Mary Eugenia Charles DBE, Dominikalı siyasetçi. 21 Temmuz 1980 ve 14 Haziran 1995 tarihleri arasında Dominika Başbakanlığı yaptı. Dominika'daki ilk kadın avukat, Dominika'nın ilk başbakanıydı. Hollanda Antilleri'ndeki Lucina da Costa'dan sonra Karayipler'deki ikinci kadın başbakanıydı. Amerika'da kendi başına hükûmet başkanı olarak seçilen ilk kadın oldu. Herhangi bir Dominik başbakanının en uzun dönemine hizmet etti ve Hindistan'daki Indira Gandhi'nin ve Sri Lanka'daki Sirimavo Bandaranaike'nin arkasından dünyanın üçüncü en uzun süredir hizmet veren kadın Başbakanı oldu.

<span class="mw-page-title-main">Falkland Savaşı'nın sonuçları</span>

Falkland Savaşı'nın sonuçları, İngiltere ile Arjantin arasındaki 1982 yılındaki Falkland Savaşı'nın sonuçlarının iki ülke iç siyasetine olduğu kadar küresel olarak uluslararası ilişkiler alanında, askeri alanda, kültürel alanda ve sağlık alanında etkileri olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Eric Gairy</span>

Eric Matthew Gairy, Grenadalı siyasetçi. Gairy, Karayipler'de Küçük Antiller'in bir parçası konumunda olan ve coğrafî açıdan Orta Amerika'ya dâhil edilen Grenada'da farklı dönemlerde başbakanlık görevlerini üstlendi.

<span class="mw-page-title-main">Maurice Bishop</span>

Maurice Rupert Bishop, Grenadalı siyasetçi. Bishop, Karayipler'de Küçük Antiller'in bir parçası konumunda olan ve coğrafi açıdan Orta Amerika'ya dahil edilen Grenada'da 1979 ile 1983 yılları arasında başbakanlık makamında bulundu.

Winston Bernard Coard, Grenadalı siyasetçi. Coard, Karayipler'de Küçük Antiller'in bir parçası konumunda olan ve coğrafî açıdan Orta Amerika'ya dâhil edilen Grenada'da 1983 yılında çok kısa bir süre başbakanlık görevini üstlendi.

General Hudson Austin, Grenadalı siyasetçi ve asker. Austin, Karayipler'de Küçük Antiller'in bir parçası konumunda olan ve coğrafî açıdan Orta Amerika'ya dâhil edilen Grenada'da 1983 yılında düzenlenen askerî darbenin ardından kısa bir süre başbakanlık makamında bulundu.

<span class="mw-page-title-main">Paul Scoon</span>

Sir Paul Scoon, Grenadalı siyasetçi. Scoon, Karayipler'de Küçük Antiller'in bir parçası konumunda olan ve coğrafi açıdan Orta Amerika'ya dahil edilen Grenada'da 1978 ile 1992 yılları arasında genel vali olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">John Michael G. Adams</span>

John Michael Geoffrey Manningham "Tom" Adams ya da daha yaygın kullanımı ile Tom Adams, Barbadoslu siyasetçi. Adams, Karayipler'de Küçük Antiller'in bir parçası konumunda olan ve coğrafi açıdan Orta Amerika'ya dahil edilen Barbados'ta 1976-1985 yılları arasında başbakanlık makamında bulunmuştur.

Yeni Mücevher Hareketi ya da Refah, Eğitim ve Kurtuluş için Yeni Ortak Çaba, Karayipler ülkesi Grenada'da Maurice Bishop'un liderliğindeki kurulan Marksist-Leninist öncü parti. İngilizce dilinde mücevher anlamına gelen JEWEL kelimesi Refah, Eğitim ve Kurtuluş için Ortak Çaba kelimelerinin baş harflerinden oluşturulmuştur

<span class="mw-page-title-main">Doğu Karayip Devletleri Örgütü</span>

Doğu Karayip Devletleri Örgütü, ekonomik uyum ve entegrasyona, insan haklarının ve yasal hakların korunmasına ve Doğu Karayipler'deki bölgeler ve ülkeler arasında iyi yönetişimin teşvik edilmesine adanmış hükûmetlerarası bir kuruluştur. Aynı zamanda doğal afet durumunda sorumluluğun ve yükümlülüğün dağıtılması rolünü de yerine getirir.

<span class="mw-page-title-main">Karayip Barış Gücü</span>

Karayip Barış Gücü, aynı zamanda Karayip Barışı Koruma Gücü ve Doğu Karayip Barış Gücü olarak da bilinir, Grenada işgalinden sonra Ekim 1983'ten Haziran 1985'e kadar Grenada'da Acil Öfke Operasyonu koduyla faaliyet gösteren 350 üyeli bir barışı koruma gücüydü. Amerika Birleşik Devletleri'nin altı Karayip ülkesiyle koalisyona yaptığı askerî müdahale, Grenada başbakanı Maurice Bishop'un 19 Ekim 1983'te yasa dışı olarak görevden alınmasına ve infaz edilmesine yanıt olarak gerçekleşti. Bishop'un devrimci rejiminin yerini kısa süreliğine tamamen Grenadalı subaylardan oluşan bir askerî cunta aldı. 25 Ekim 1983'te Amerika Birleşik Devletleri, Barbados, Jamaika ve Doğu Karayip Devletleri Örgütü üyeleri Grenada'ya çıkarma yaparak, Grenada ve Küba direnişini yenerek, Hudson Austin'in askerî hükûmetini devirdi.