Grav aksan - Turkipedia

Grav aksan (◌̀), aküt aksanın sola yatık versiyonudur. Birçok farklı dilde kullanılır. Evrensel bir anlamı yoktur; ve vurguyu, tonu veya ünlü niteliğini gösterebilir.

Kullanımı

Vurguyu göstermek için

İtalyanca ve Katalancada bu amaçla kullanılır.

İtalyancada vurgu genellikle sondan ikinci hecededir. Ancak bazı kelimelerde vurgu, bu kuralı bozarak son heceye düşer. Bu durumda son hece, bir grav aksan ile işaretlenmek durumundadır. à, ì veya ù sadece grav aksana sahip olabilir, ancak è ve ò aküt aksana (é veya ó) da sahip olabilir. Vurgulanan hece, /ɛ/ ve /ɔ/ sesinden oluşmuşsa grav, /e/ veya /o/ sesinden oluşmuşsa aküt aksan kullanılır. Ancak vurgulanmış /o/ ile biten az kelime vardır, dolayısıyla ó harfinin kullanımı sınırlıdır. Standart sondan ikinci hecenin işaretlendiği sadece sözlüklerde ve bilimsel çalışmalarda /ɛ/ veya /ɔ/ sesini ayırmak için kullanılır.

Katalancada da aküt ve grav aksanın kullanımı İtalyancadakine benzemektedir, ancak í ve ú vurgulandığında grav yerine aküt aksan kullanılır.

Bulgarcada ve Makedoncada da vurgu genellikle grav aksan ile gösterilir. Ancak çoğu metinde buna dikkat edilmez; sadece çocuk kitaplarında, yabancılara yönelik kitaplarda ve sözlüklerde vurgu gösterilir.

Sırpça, Hırvatça ve Boşnakçada vurgulu hecenin sahip olacağı ton değişmektedir. Kısa ve yükselen bir tonla okunan ünlüler (à, è, ì, ò, ù) ve hece kökü oluşturan r̀ üzerinde bulunabilir. Ancak çoğu yazıda bu işaretler kullanılmaz; sözlüklerde, bilimsel gösterimde ve şiirlerde kullanılır.

Sadece ünlü yüksekliğini göstermek için

Fransızcada, diğer Latin dillerinden farklı olarak, aksanlar hiçbir şekilde vurguyu göstermez. Sadece ünlülerin telâffuzunu göstermek veya anlam karışıklığını engellemek için kullanılır. Bu sebeple Fransızcada grav aksan; à, è ve ù üzerinde bulunabilir. ù, sadece "nerede" anlamına gelen où kelimesini "veya" anlamına gelen où kelimesinden ayırmak için kullanılır. à da aynı şekilde bazı edatlarda anlam karışıklığını gidermek için kullanılır. è ise aksansız bir e'nin /ə/ sesini temsil edeceği yerlerde /ɛ/ sesini temsil etmek için kullanılır. Birçok fiil çekimi, sık sık e ve è arasında geçiş yapar (Örnek: mastar hâlinde lever /ləve/ - şimdiki zaman hâlinde lève /lɛv/).

Tonu göstermek için

Vietnamca ve Çince gibi birçok dilde, hecelerin hangi tonla okunduğu kelimenin anlamını değiştirebilmektedir. Bundan dolayı alçalan bir tona sahip heceler, bu tür dillerde grav aksan ile gösterilir. Uluslararası Fonetik Alfabede ise alçak bir tonu göstermek için kullanılır.

Diğer kullanımlar

Portekizcede yan yana olan iki a ünlüsünün birleştiğini göstermek için à kullanılır.

İlgili Araştırma Makaleleri

C, c, ISO temel Latin alfabesi ve Türk alfabesinin üçüncü harfidir. İngilizce söylenişi şeklindedir. Türkçedeki söylenişi [d͡ʒ] şeklindedir.

Felemenkçe, Hint-Avrupa dil ailesinin Cermen dilleri grubundan dil. Hollandaca ve Flamanca gibi lehçeleri vardır, bunlar özellikle yazılı dilde birbirine oldukça yakındır. Felemenkçe ve lehçeleri; Hollanda, Belçika ve Surinam'da resmî dil konumundadır.

<span class="mw-page-title-main">Arap harfleri</span> Arap alfabesini temel alan yazı sistemi

Arap harfleri, 7. yüzyılın üçüncü çeyreğinden itibaren Emevi ve Abbasi imparatorlukları aracılığıyla Orta Doğu merkezli geniş bir alana yayılma olanağı bulmuş İslam dininin benimsendiği coğrafyalarda kabul gören, kökeni Arap alfabesine dayalı, ünsüz alfabesi türünde bir yazı sistemidir. Dünyada Latin alfabesinden sonra en çok kullanılan yazı sistemidir.

İtalyanca, çoğunluğu İtalya ve İsviçre'nin güneyindeki Ticino kantonunda yaşayan 61 milyon kişi tarafından konuşulan Hint-Avrupa dil ailesine mensup bir Latin dilidir. İtalyan asıllı göçmenlerce Amerika Birleşik Devletleri'nde, Arjantin'de, Brezilya'da, Kanada'da ve Avustralya'da da sıkça konuşulur.

Fince (

Latin veya Romen harfleri, kökeni antik Roma tarafından Eski Latinceyi yazmak için kullanılan Latin alfabesine dayanan bir yazı sistemidir. ISO tarafından belirlenmiş standart modern Latin alfabesinde 26 harf bulunur. Latin harfleri şu anda dünyada en yaygın kullanılan yazı sistemidir.

Kısa çizgi veya tire, sözcükleri birleştirmek ve tek bir sözcüğün hecelerini ayırmak için kullanılan bir noktalama işaretidir. Tire kullanımına tireleme denir. Tirelenmemiş, tirelenmiş bir sözcük örneğidir. Kısa çizgi, daha uzun ve farklı kullanımlara sahip kısa çizgilerle veya eksi işareti ile karıştırılmamalıdır.

Türk dilleri alfabeleri veya çağdaş Türk yazı dilleri alfabeleri çağdaş dönem Türk yazı dilleri için kullanılan çeşitli alfabelerdir. Uzun tarihî dönemler içinde kullanılmış olan Türk yazı sistemlerinin sonrasında, bazılarının terki, bazılarının devamı ile günümüzde kullanımda olmuşlardır.

Aruz ölçüsü ya da aruz vezni, Arap edebiyatından doğarak İslamî edebiyatalara da yayılmış bir nazım sistemi; nazımda uzun veya kısa, kapalı ya da açık hecelerin belli bir düzene göre sıralanarak ahengin sağlandığı ölçüdür.

Moğolca, Moğolistan ve civardaki bazı özerk bölgelerde resmî dil olan Asya dilidir.

Ç, Latin alfabesini temel alan sistemlerde kullanılan bir harftir. Arnavutça, Azerice, Kurmançça, Tatarca, Türkçe, Türkmence ve Zazaca gibi dillerin alfabelerinde yer alır. Bunun dışında Fransızca, Katalanca ve Portekizce gibi dillerde C harfinin değişkesi olarak da kullanılır.

Ü, Latin alfabesinde bir harftir. Almanca, Türkçe, Macarca, Azerice, Türkmence, Uygurca, Tatarca, Estonca dillerinde kullanılır. Bu dillerin hepsinde /y/ sesini temsil eder. Ayrıca İspanyolca, Fransızca, Katalanca gibi bazı Lâtin dillerde ise u sesinin ayrıca telaffuz edildiğini göstermek için kullanılır. Ä ve Ö harflerini kullanan Fince ve İsveççe dilleri, Ü harfinin yerine aynı sesi vermek için Y harfini kullanırlar.

Ayırıcı im, fonetik işaret veya diyakritik; telaffuz, ton ve diğer ayırıcı unsurları belirtmek için gliflere eklenen imdir. Örneğin Latin harflerine geçiş döneminde Türkçedeki ötümsüz artdişyuvasıl sürtünmeli ünsüz sesini karşılamak için yeni arayışlara gidilmiş ve mevcut S harfine sedil eklenerek Ş harfi elde edilmiştir. O > Ö veya A > Â ya da Y > Ý gibi harflerde ayırıcı imlere örnekler görülebilir.

Hece veya seslem, kelimeleri oluşturan, en küçük birimi harf olan ve ağzın tek hareketinde sarf edilebilen ses modelidir. Türkçede en az bir harf, en çok dört harften oluşur ve içinde en fazla bir tek sesli harf bulunur.

Büyük ünlü uyumu ya da kalınlık-incelik kuralı, Türkçedeki iki ses uyumundan biri. Kökeni Türkçe sözcüklerin ayırt edilmesinde kullanılır. Türkçedeki öz Türkçe sözcüklere ait ortak bir özelliktir.

Küçük ünlü uyumu ya da düzlük-yuvarlaklık kuralı, Türkçedeki ses uyumlarından biri. Öz Türkçe sözcüklere ait ortak bir özelliktir.

Latinizasyon (Romanizasyon) tabiri genel olarak Latin alfabesi dışındaki ses sistemlerinin Latin alfabesine çevrilmesini ifade eder. Arapçanın Latin alfabesine çevirisi yapılırken bu uygulamaların hiçbirinde (fonetik alfabeler hariç) ortak bir uygulama geliştirilememiştir. Çünkü her ülke kendi harflerini esas alan bir çeviri sistemi benimsemiştir. Fakat yine de ana hatlarıyla genel kabul görmüş bazı sesler ve simgeler tercih edilmeye başlanmıştır. Ortak Türkçe alfabesi esas alınarak yapılan bir işaret sistemi büyük oranda geliştirilmiş durumdadır. Fakat yine de çeşitli ülkelerin, sesleri simgelerken kullandıkları harflerin değişik olması nedeniyle farklılıklar ortaya çıkmaktadır.

Aküt veya vurgu işareti (´) Latin, Kiril ve Yunan betiklerine dayalı alfabeler ile birçok modern yazı dilinde kullanılan aksan işaretidir. Sesli harfler üzerine konulan aksan işareti olarak da geçer. Asıl olarak Fransızca kökenli bir kelimedir ve Fransızca yazılışı Accent aigu şeklindedir.

Ortak Türk Alfabesi, Türk dillerindeki asal sesler esas alınarak ve aynı kaynaktan çıkanlar sınıflandırılarak tüm harflerin gösterildiği bir sistemdir. Henüz ortak bir biçime ulaşılamamış olmasına rağmen büyük oranda şekillenmiştir.

Alman alfabesi, Almancanın yazımında kullanılan alfabedir. Almanya, Avusturya, İsviçre, Lihtenştayn ve Lüksemburg'da, ayrıca Almanca konuşanların azınlıkta olduğu Belçika ülkesinde ve Danimarka, İtalya ve Polonya'nın çeşitli bölgelerinde bu alfabe kullanılır.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.