İçeriğe atla

Gran Chaco

Koordinatlar: 19°09′44″S 61°28′13″W / 19.1622°G 61.4702°B / -19.1622; -61.4702
Gran Chaco (yeşil renkli alan)

Gran Chaco (İspanyolca «Büyük Chaco» < Keçuvaca chaku «avlak»), Paraguay Nehri'nin batısında, doğu Bolivya, Paraguay, kuzey Arjantin ve Brezilya'nın Mato Grosso ile Mato Grosso do Sul eyaletlerinde Río de la Plata havzasının doğal bölgesi olan, seyrek nüfuslu, 647,500 km² genişlikte, sıcak ve yarı-kurak düzlük.

Gran Chaco'daki idari birimler

  • Chaco eyaleti, Arjantin
  • Córdoba eyaleti, Arjantin
  • Formosa eyaleti, Arjantin
  • Salta eyaleti, Arjantin
  • Santa Fe eyaleti, Arjantin
  • Santiago del Estero eyaleti, Arjantin
  • Tucumán eyaleti, Arjantin
  • Beni Department, Bolivya
  • Chuquisaca Department, Bolivya
  • Santa Cruz Department, Bolivya
  • Tarija Department, Bolivya
  • Mato Grosso do Sul eyaleti, Brezilya
  • Alto Paraguay Department, Paraguay
  • Boquerón Department, Paraguay
  • Presidente Hayes Department, Paraguay

Gran Chaco Kızılderilileri

DNA'sına göre Amerika yerlileri genetik grupları
  1. Arktik
  2. Saliş
  3. Atabask
  4. North Amerindian
  5. Ojibwa
  6. Meksika
  7. Maya
  9. Andlar
  10. Amazon
  11. Gran Chaco
  12. Patagonya

Gran Chaco düzlüklerindeki Kızılderililer özgün bir kültürleriyle 12 grupluk Amerika yerlileri içinde başlıbaşına bir gruptur ve kısmen Bolivya Kızılderilileri, Paraguay Kızılderilileri, Arjantin Kızılderilileri ile Brezilya Kızılderililerini oluştururlar.

  • Abipón, Arjantin
  • Angaite (Angate), Paraguay
  • Ayoreo[1] (Morotoco, Moro, Zamuco), Bolivya, Paraguay
  • Chamacoco (Zamuko),[1] Paraguay
  • Chané, Arjantin, Bolivya
  • Chiquitano (Chiquito, Tarapecosi), Bolivya
  • Chorote (Choroti),[1] Iyojwa'ja Chorote, Manjuy), Arjantin, Bolivya, Paraguay
  • Guanalar[1] (Kaskihá), Paraguay
  • Guaraní,[1] Arjantin, Bolivya, Brezilya, Paraguay
    • Bolivyan Guarani
      • Chiriguano, Bolivya
      • Guarayo (East Bolivyan Guarani)
    • Chiripá (Tsiripá, Ava), Bolivya
    • Pai Tavytera (Pai, Montese, Ava), Bolivya
    • Tapieté (Guaraní Ñandéva, Yanaigua),[1] Bolivya
    • Yuqui (Bia), Bolivya
  • Guaykuru halkları, Arjantin, Bolivya, Brezilya, Paraguay
    • Mbayá (Caduveo)
      • Kadiweu, Brezilya
    • Mocoví (Mocobí), Arjantin
    • Pilagá (Pilage Toba)
    • Tobalar[1] (Qom, Frentones), Arjantin, Bolivya, Paraguay
  • Kaiwá,[1] Arjantin, Brezilya
  • Lengualar (Enxet),[1] Paraguay
    • North Lengua (Eenthlit, Enlhet, Maskoy), Paraguay
    • South Lengua, Paraguay
  • Lulé (Pelé, Tonocoté), Arjantin
  • Maká[1] (Towolhi), Paraguay
  • Nivaclé (Ashlushlay,[1] Chulupí, Chulupe, Guentusé), Arjantin, Paraguay
  • Sanapaná[1] (Quiativis), Paraguay
  • Vilela, Arjantin
  • Wichí (Mataco),[1] Arjantin, Bolivya

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b c d e f g h i j k l m "Cultural Thesaurus." 29 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. National Museum of the American Indian. (retrieved 18 Feb 2011)

Dış bağlantılar


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Paraguay</span> Güney Amerikada ülke

Paraguay Cumhuriyeti, Güney Amerika'da bir ülkedir. Denize kıyısı olmayan bir ülke, güneyi ile güneybatısında Arjantin, kuzeyi ile kuzeydoğusunda Brezilya, kuzeybatısında ise Bolivya ile çevrelenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Amerika yerlileri</span>

Amerika yerlileri, Avrupalılar'ın gelişinden önce Amerika kıtasında yaşayan Eskimo-Aleut halkları ile Kızılderilileri kapsayan ortak ad. Bazıları bu adı İngilizce Amerindian terimin karşılığı olarak yalnızca Kızılderililer için kullanır ve Eskimo-Aleut halklarını dahil etmez. Alaska ve Kanada gibi hem Eskimo hem de Kızılderili nüfus barındıran yörelerde Amerika yerlisi adı her ikisi için kullanılırken, Kıta ABD'sinden Arjantin'e kadar Eskimo barındırmayan diğer yörelerde yalnızca Kızılderili anlamındadır.

<span class="mw-page-title-main">CONMEBOL</span> Güney Amerikada futbolun yönetim organı

CONMEBOL, Güney Amerika'da futbolu yöneten kuruluştur. Güney Amerika'daki 10 ülkenin bağlı olduğu konfederasyon, CONMEBOL Libertadores ve Copa Sudamericana turnuvalarını da düzenler.

<span class="mw-page-title-main">Chaco (eyalet)</span>

Chaco eyaleti, Arjantin'in kuzeyinde Paraguay sınırı yakınında bir eyalettir. Eyalet başkenti Paraná Nehrinde bulunan Corrientes şehrinin karşı kıyısında yer alan Resistencia'dır. Eyaletin ikinci önemli şehri Sáenz Peña'dır. Eyaletin batısında Salta ve Santiago del Estero, kuzey ve doğusunda Formosa, güneydoğusunda Corrientes ve Paraguay, güneyinde de Santa Fe yer alır. 1950 yılından 1955 yılına kadar eyaletin adı Presidente Juan Perón olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Chaco Savaşı</span>

Chaco Savaşı, 1932-1935 yılları arasında Gran Chaco düzlüklerinde yapılmış Paraguay-Bolivya savaşı.

1989 Copa América 1 Temmuz-16 Temmuz 1989 tarihleri arasında CONMEBOL tarafından Brezilya'da düzenlenmiştir. 10 takımın katıldığı turnuvayı 4. kez ev sahibi takım olan Brezilya kazandı.

Copa América 1999 29 Haziran - 18 Temmuz 1999 tarihleri arasında CONMEBOL tarafından Paraguay 'da düzenlenmiştir. 10 Güney Amerika ekibi ile davet edilen Meksika ve Japonya dahil 12 takımın katıldığı turnuvayı 6. kez Brezilya kazandı.

<span class="mw-page-title-main">Üçlü İttifak Savaşı</span> Paraguayın Arjantin, Brezilya ve Uruguay devletlerinin oluşturduğu üçlü ittifaka karşı yaptığı savaş (1864-1870)

Üçlü İttifak Savaşı ya da Paraguay Savaşı olarak da bilinir. Arjantin, Brezilya ve Uruguay'dan oluşan koalisyon bloğu ile Paraguay arasında, 1864/65-1870 arası meydana gelen, Latin Amerika tarihinin en kanlı savaşıdır.

<span class="mw-page-title-main">Goiás</span> Brezilyanın merkezinde eyalet

Goiás, Brezilya'nın orta kesiminde yönetim merkezi Goiânia olan eyalet. Kuzeyden saat yönünde Federal Bölge, Tocantins, Bahia, Minas Gerais, Mato Grosso do Sul ve Mato Grosso tarafından sınırlanan eyalet, 2021 itibarıyla yaklaşık 7,2 milyonluk nüfusuyla bulunduğu Orta-Batı bölgesinin en büyük ve tüm ülkenin 11. kalabalık eyaletidir. Ülkenin dokuzuncu büyük ekonomisine sahip eyalet, Brezilya nüfusunun %3,3'üne ve Brezilya GSYİH'inin %2,7'sine ev sahipliği yapar.

<span class="mw-page-title-main">Mato Grosso</span> Brezilyanın merkezinde eyalet

Mato Grosso, Brezilya'nın batısında bulunan bir eyalettir. Kuzeyinden Amazonas ve Pará; doğusundan Tocantins ve Goiás; güneyinden Mato Grosso do Sul; güneybatısından Bolivya ve batısından Rondônia tarafından çevrelenir. Başkenti Cuiabádır.

<span class="mw-page-title-main">Mato Grosso do Sul</span> Brezilyanın merkezinde eyalet

Mato Grosso do Sul, Brezilya'nın batısında bulunan bir eyalettir. Kuzeyinden Mato Grosso ve Goiás; doğusundan Minas Gerais ve São Paulo eyaleti; güneydoğusundan Paraná; güneybatısından Paraguay ve kuzeybatısından Bolivya tarafından çevrelenir. Başkenti ve en büyük şehri Campo Grande.

<span class="mw-page-title-main">Campo Grande</span> Brezilyada belediye ve Mato Grosso do Sul eyaletinin başkenti

Campo Grande, Brezilya'nın Mato Grosso do Sul eyaletinin başkentidir. Yüzölçümü 8096.05 km² olan şehrin nüfusu 2010 yılı itibarı ile 845.763'tür.

<span class="mw-page-title-main">Dourados</span> Brezilyanın Mato Grosso do Sul eyaletinde belediye

Dorurados, Brezilya'nın Mato Grosso do Sul eyaletinde bulunan bir belediyedir. Belediyenin nüfusu 2011 yılı itibarıyla 210,218'dir.

<span class="mw-page-title-main">Pantanal</span>

Pantanal, Brezilya'da yer alan, dünyanın en büyük tropikal sulak alanı kapsayan doğal bir bölgedir. Çoğunlukla Mato Grosso do Sul, Brezilya Devlet içinde yer alır, Mato Grosso ve Bolivya ve Paraguay bölümlerini içine uzanır. 195.000 ila 140 bin kilometre kare civarında bir alana yayılmış durumdadır. Çeşitli alt-bölgesel ekosistemler var olup, farklı hidrolojik, jeolojik ve ekolojik özellikleri ile 1982'de tanımlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Orta-Batı Bölgesi, Brezilya</span>

Orta-Batı Bölgesi, Brezilya'nın Goiás, Mato Grosso ve Mato Grosso do Sul eyaletlerini kapsayan bir bölgedir.

<span class="mw-page-title-main">Corumbá</span> Brezilyanın Mato Grosso do Sul eyaletinde belediye

Corumba Portekizce telaffuz: [koɾũˈba], Brezilya'nın Mato Grosso do Sul eyaletinde yer alan bir belediyedir. Bu şehir eyaletin başkenti Campo Grande'nin 425 km kuzeybatısında yer almaktadır. Şehrin nüfusu 2013 yılı itibarıyla 107,347'dir. Bu şehrin ekonomisi esas olarak tarım, hayvancılık, maden çıkarma ve turizme dayanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Güney bölgesi, Brezilya</span>

Güney Bölgesi, Brezilya'daki beş büyük bölgeden biridir. Paraná, Santa Catarina ve Rio Grande do Sul eyaletini içerir. Güney Bölgesi, 576.779 km² ile Brezilya alanının sadece %6.77'sini oluşturuyor; bu onu beş bölgenin en küçüğü yapar. Nüfus 2014 yılında 29.016.114 olarak tahmin edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Brezilya'nın bölgeleri</span>

Brezilya'nın bölgeleri, Brezilya'nın jeopolitik amaçlarla kullanılan bölgeleridir. Bölgeler, Brezilya Coğrafya ve İstatistik Enstitüsü (IBGE) tarafından tanımlanmış olup coğrafi, sosyal ve ekonomik faktörleri göz önünde bulundurarak yalnızca akademik olarak faaliyet göstermektedirler ve federal düzeydeki hükûmet programlarının yönlendirilmesinden başka siyasi etkileri bulunmamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Cerrado</span>

Cerrado, Brezilya'nın, özellikle Goiás, Mato Grosso do Sul, Mato Grosso, Tocantins, Minas Gerais ve Federal Bölge eyaletlerinde bulunan geniş bir tropikal savan ekolojik bölgesidir. Cerrado biyomunun temel alanları Brezilya yaylaları Planalto'dur. Cerrado'nun ana habitat türleri, orman savan, ağaçlık savan, park savan ve otsu-odunsu savanadan oluşur. Savan sulak alanları ve galeri ormanları da dahildir. Brezilya'nın en büyük habitat türlerinin Amazon yağmur ormanlarından sonra ikinci en büyüğü olan Cerrado, ülkenin kara alanının yüzde 21'ini oluşturuyor.

<span class="mw-page-title-main">Chamamé</span>

Chamamé Kuzeydoğu Arjantin ve Arjantin Mezopotamyası'ndan bir halk müziği türüdür. Chamamé, 2018'de Arjantin tarafından aday gösterilmesinin ardından 2020'de UNESCO'nun Somut Olmayan kültürel miras listesine dahil edildi.