Grakliani Tepesi
Grakliani Tepesi (Gürcüce: გრაკლიანი გორა, Grakliani Gora) Doğu Gürcistan'daki Şida Kartli bölgesine bağlı Kaspi şehrinin yakınlarında bulunan bir arkeolojik kazı alanıdır.[1] Bu alanda bulunan bulgular, bölgedeki 300.000 yıllık muhtemel insan varlığına dair kanıtlar göstermektedir.[2]
Alan, 2007 yılında Tiflis-Senaki-Leselidze karayolunu genişletme çalışmaları sırasında keşfedildi.[3] Araştırma, Tiflis Üniversitesi'den öğrenciler ve öğretim üyeleri tarafından yapılmaktadır.[4] 2015 yılında, doğurganlık tanrıçasının tapınağındaki bir sunakta farklı bir yazıt keşfedildi. Yazıt, bölgede daha önce bulunmuş metinlerden en az 1.000 yıl daha önce yazılmıştı.[5][6]
Düzen
Alanda, MÖ yedinci yüzyıldan kalma bir doğurganlık tanrıçası tapınağı vardır.[1] Tapınağın içinde çukur tipi mezar,[7] Erken Tunç Çağı'ndan kalma bir mezarlık, MÖ 450-350 yıllarından kalma bir binanın kalıntıları bulunmuştur. Bina üç oda ve üç depolama odasından oluşmaktadır.[1]
Alan, Bakır Çağı ve Geç Hellenistik dönem arasında işgal edilmiştir.[1]
Keşifler
Katmanların kazılmasıyla, çocuk oyuncakları,[8] silahlar, ikonalar ve farmakolojik cihazlar da dahil olmak üzere birçok eser bulunmuştur.[1] Kazının ilk iki ayında, arkeologlar, tarihi MÖ 8. yüzyıla kadar uzanan yerleşim yeri ve yüzlerce mezardan 35.000'den fazla eser elde ettiler.[9]
Altıncı yüzyıldan kalma birkaç altın ve bronz disk keşfedildi. Bu bulgular, toplumun yaldız ve oyma teknolojisine sahip olduğunu onaylamaktadır.[9]
En önemli eserlerden birisi, MÖ 4. yüzyıldan kalma bir baskı cihazı olabilir.[2] Bunlar hukuki belgeleri damgalamak için kullanılan son derece nadir mühürlerdi; Mezopotamya'daki Uruk şehrinden getirildikleri varsayılmaktadır. Dikkat çeken bir diğer bulgu ise, arkeolojide eşi benzeri görülmemiş büyük ve süslü bir dini fırındır.[9]
Yazıt
| “ | Keşif Gürcistan tarihini değiştirecek gibi görünüyor ve ciddi anlamda uluslararası düzeyde ilgi çekecek. | ” |
—Miheil Giorgadze, Gürcistan Kültür Bakanı[2] | ||
MÖ 7. yüzyıldan kalma doğurganlık tanrıçası tapınağındaki yıkılmış sunağın hemen altında yazıtlar keşfedilmiştir. Bu yazıtlar, hayvanları, insanları veya dekoratif unsurları gösteren Grakliani'deki diğer tapınaklardaki yazıtlardan farklıdır.[8] Yazıttaki harfler günümüzde bilinen hiçbir alfabeyle benzerlik göstermemektedir, yine de bu harflerin Antik Aramice veya Antik Yunancadaki harflerle benzer olabilecekleri varsayılmıştır.[8] Yazıt, tüm Kafkasya bölgesinde keşfedilmiş en eski yerli alfabe olarak gözükmektedir.[1] Kullanılan alfabe, alanda daha önce keşfedilen herhangi alfabe sisteminden bin yıl daha eskidir.[8] Buna karşılık, bilinen ilk Ermeni ve Gürcü alfabesi MS 5. yüzyılda kullanılmıştır. Bu tarih, ilgili ülkelerin kültürlerinin Hristiyanlıktan etkilenmesinden hemen sonradır. Eylül 2015 itibarıyla, yazıtın 31.3 inçlik bir alanı kazılmıştır.[8]
Devlet Üniversitesi Arkeoloji Enstitüsü başkanı Vahtang Liçeli'ye göre, "Tapınağın iki sunağı üzerindeki yazılar çok iyi korunmuştur. Birinci sunakta birkaç harf kil ile oyulmuş, ikinci sunağın sütun tabanı ise tamamen yazı ile kaplanmıştır."[2] Kazılar para almayan öğrenciler tarafından yapılmıştır.[10] Bulunan bulgularla beraber hükümet sitenin araştırma bütçesini iki katına çıkarmıştır.[8]
Gürcistan için önemi
Arkeolojik keşiflere liderlik eden Liçeli'ye göre, toplu bulgular 3000 yıllık Gürcistan devletinin varlığını doğrulamaktadır.[9] Kültür Bakanlığı, bölgeyi 2015 yılı sonuna kadar açık hava müzesine dönüştürmeyi planlıyor.[3]
Kaynakça
- ^ a b c d e f "Archaeologists Thrilled by Historic Script Discovery in Georgia". Georgia Today. 20 Ağustos 2015. 31 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2019.
- ^ a b c d "Georgia uncovers unique writings that may change world history". Agenda. 20 Ağustos 2015. 28 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2019.
- ^ a b "Ancient Georgian site granted cultural heritage status". Agenda. 20 Ağustos 2015. 1 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2019.
- ^ Svanidze, Tamar (20 Ağustos 2015). "Archaeologists Thrilled by Historic Script Discovery in Georgia". Georgia Today on the Web. 31 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2019.
- ^ Burton, Tara Isabella (16 Eylül 2015). "Ancient Script Spurs Rethinking of Historic 'Backwater'". National Geographic. 11 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2016.
- ^ "Rewriting history: 3000-yr-old script uncovered in Georgia". agenda.ge. 25 Temmuz 2016. 15 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2016.
- ^ "Ancient Georgian site granted cultural heritage status". Agenda. 20 Mart 2015. 1 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2019.
- ^ a b c d e f Burton, Tara Isabella (16 Eylül 2015). "Ancient Script Spurs Rethinking of Historic 'Backwater'". National Geographic. 11 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2019.
- ^ a b c d Lomidze, Eka (22 Mart 2015). "Discoveries at Grakliani Hill Will Change History". Georgian Journal. 11 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2019.
- ^ Miller, Mark (23 Ağustos 2015). "7th century BC inscription in Georgia may rewrite history of written language". Ancient Origins. 11 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2019.
