İçeriğe atla

Grönland tarihi

Avcılık Grönland'da geçimini sağlamak her zaman önemli bir iş olmuştur.

Grönland tarihi, Arktik koşullar altındaki bir yaşam öyküsüdür.

İlk insanların MÖ 2500 yıllarında Grönland'a geldiği düşünülmektedir. 10. yüzyıla kadar Grönland, İzlanda Vikingleri tarafından keşfedilinceye kadar Avrupalılar tarafından bilinmemekteydi. Günümüz İnuitlerin atalarının ise 13. yüzyılda Kuzey Grönland'dan göç ettikleri düşünülmektedir. 18. yüzyılda bir sömürge imparatorluğu olmak isteyen Danimarka-Norveç, Grönland sahilleri boyunca ticaret kolonileri geliştirdi ve bölge üzerinde bir ticaret tekeli ve diğer sömürge ayrıcalıkları uyguladı.

II. Dünya Savaşı'nda Danimarka Nazi Almanyası tarafından işgal edildiği sırada Grönlandlılar toplumsal ve ekonomik açıdan Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada'ya daha çok bağlandı.[1] Savaştan sonra Grönland sömürgeden Danimarka'nın bir ili haline geldi. 1979 yılında öz yönetim hakkı kazanan Grönland 1985 yılında halk oylaması sonucu Avrupa Birliği'nden ayrıldı.

Kaynakça

  1. ^ "Yanks Clear Greenland of Nazis,1944/12/27 (1944)". archive.org. 17 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2018. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Danimarka</span> Kuzey Avrupada bir ülke

Danimarka veya resmî adıyla Danimarka Krallığı, Kuzey Avrupa'da bir İskandinav ülkesidir. İskandinav ülkelerinin en güneyinde yer alan Danimarka'nın büyük bir bölümü Jylland yarımadası üzerindedir. Başkent, Danimarka adalarının en büyüğü olan Sjælland'ın üzerinde kurulmuştur. Sjælland, dar bir boğaz olan Øresund ile İsveç'ten ayrılır. Ayrıca, Fyn, Lolland, Falster, Langeland ve Baltık Denizi'ndeki Bornholm adaları da Danimarka'ya aittir.

<span class="mw-page-title-main">Grönland</span> Danimarka Krallığına bağlı federe özerk bölge

Grönland, Atlas Okyanusu'nun kuzeyinde, 2.166.086 km² ile kuzey kutbundaki en büyük buz örtüsüyle kaplı, Danimarka Krallığı'na bağlı özerk bir bölgedir. Kanada Arktik Adaları'nın doğusunda, Arktik ve Atlantik okyanusları arasında yer alan dünyanın en büyük adasıdır. Grönland, jeopolitik olarak Avrupa'nın bir parçasıdır. Ülkenin başkenti ve en büyük şehri Nuuk'tur. Fizyografik olarak Kuzey Amerika kıtasının bir parçası olmasına rağmen Grönland, 986'dan başlayarak bin yıldan fazla bir süredir siyâsî ve kültürel olarak Avrupa ile ilişkilendirilmiştir. Sakinlerinin çoğunun ataları Alaska'dan Kuzey Kanada'ya göç eden ve 13. yüzyılda yavaş yavaş adaya yerleşmeye başlayan İnuitlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Danca</span> Danimarkanın resmî dili

Danca, Danimarka'da konuşulan, İskandinavca olarak da bilinen Kuzey Cermen dil ailesinden bir dildir.

<span class="mw-page-title-main">Faroe Adaları</span> Kuzey Atlantikte bulunan Danimarkaya bağlı özerk adalar topluluğu

Faroe Adaları, Kuzey Atlantik'te bulunan bir adalar birliğidir. Birleşik Krallık'ın 200 km kuzeybatısında, Norveç ile İzlanda'nın arasında bulunan özerk ülke, Grönland ile beraber Danimarka Krallığının parçasıdır. Toplam yüzölçümü 1400 km2 olmakla beraber Ekim 2017'de nüfusu 50322 kişiydi. İkinci Dünya Savaşı sonrası bağımsızlığını ilan etse de Danimarka hükûmeti tarafından tanınmadı, iki yıl sonra tekrar Danimarka Krallığı'na bağlandı ve özerk bölge ilan edildi

<span class="mw-page-title-main">İskandinavya</span> Avrupanın kuzeyinde bir bölge

İskandinavya, Kuzey Avrupa'da, kendisini oluşturan halklar arasında güçlü tarihi, kültürel ve dilsel bağları olan bir alt bölgedir. İngilizce kullanımında, İskandinavya genellikle Danimarka, Norveç ve İsveç'i ifade eder. Bazen daha geniş anlamda Finlandiya, İzlanda ve Faroe Adaları'nı da kapsayacak şekilde ifade edilebilir. Bu ülkelerin dilleri Fince dışında birbirine benzemektedir. Bu dillere Kuzey Cermen dilleri veya İskandinav dilleri denir. Danimarka Danca, Norveç Norveççe, İsveç İsveççe, İzlanda İzlandaca dillerini kullanmaktadırlar.

<span class="mw-page-title-main">Ilulissat</span>

Ilulissat, Grönland'ın üçüncü büyük şehri ve belediyesi 47,000 km² alana sahiptir. Koordinatları 69°13′N, 51°06′W, bölgenin batı sahillerinin tam orta kısmında, kuzeyinde bulunan Kuzey kutup dönencesinin 200 km mesafede bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Grönland'ın idari bölümleri</span>

Grönland'ın idarî bölümleri, beş belediye ile iki belediyeye ait olmayan alandan oluşmaktadır.

Danimarka tarihi, bugünkü Danimarka Krallığı topraklarının tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.

Norveç tarihi, bugünkü Norveç Krallığı topraklarının tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Grönland İnuitleri</span>

Grönland İnuitleri, Danimarka'ya bağlı özerk Grönland'da yaşayan İnuit kolundan Eskimo halkı. 2012 yılı itibarıyla nüfusları 51.349 kişidir. Dillerinin batı şivesi Grönland'ın resmi dilidir.

<span class="mw-page-title-main">Kuzeydoğu Grönland Ulusal Parkı</span>

Kuzeydoğu Grönland Ulusal Parkı dünyanın en büyük ve en kuzeyde yer alan ulusal parkıdır. 1974'te açılmış ve şimdiki alanına 1988'de erişmiştir. 972001 km² alan koruma altındadır. Grönland'ın kuzeydoğusunu kaplayan park, dünya ülkelerinin otuz tanesi hariç diğerlerinden büyüktür. Danimarka Krallığı tarafından kurulan ulusal park Grönland'ın tek ulusal parkıdır.

<span class="mw-page-title-main">Grönland bayrağı</span> ulusal bayrak

Grönland bayrağı, Danimarka Krallığı'na bağlı özerk bir bölge olan Grönland'ın resmi bayrağı.

<span class="mw-page-title-main">Danimarka sömürge imparatorluğu</span>

Danimarka sömürge imparatorluğu, Danimarka-Norveç'in yurt dışındaki kolonilerini kapsamaktaydı. Danimarka, ilk olarak 14. yüzyılda Estonya'nın bir kısmını topraklarına katmış olup daha sonra Norveç ile kurduğu şahsi birlik ile Grönland, Faroe Adaları ve İzlanda'ya sahip oldu. İmparatorluk, en güçlü döneminde Avrupa, Güney Amerika, Afrika ve Asya olmak üzere dört kıtaya yayılmıştır. 19. yüzyılda imparatorluk diğer sömürge imparatorlukları karşısında gerilemeye başladı ve 1953'te Grönland'ın koloni statüsünden çıkarılmasıyla sona erdi.

<span class="mw-page-title-main">Viking Çağı</span>

Viking Çağı, Avrupa tarihinde sekizinci yüzyılın sonlarından 11. yüzyıl ortalarına kadar özellikle de Cermen Demir Çağı'nı takiben Kuzey Avrupa ve İskandinav tarihini kapsayan dönemdir. Bu dönemde Vikingler ticaret, baskın, kolonileştirme ve fetih için Avrupa'yı denizler ve nehirler aracılığı ile keşfetmiştir. Vikingler, Grönland, Newfoundland, Faroe Adaları, İzlanda, Norveç, İsveç, İskoçya, İngiltere, İrlanda, Hollanda, Almanya, Ukrayna, Rusya ve Türkiye'ye yerleşti.

<span class="mw-page-title-main">Mette Frederiksen</span> Danimarka başbakanı

Mette Frederiksen, Haziran 2019'dan bu yana Danimarka'nın başbakanı ve Haziran 2015'ten bu yana Sosyal Demokratların Lideri olan Danimarkalı bir siyasetçi. Her iki görevi de üstlenen ikinci kadın, aynı zamanda Danimarka tarihinin en genç Başbakanı.

<span class="mw-page-title-main">Nordik ülkeler</span> Kuzey Avrupa ve Kuzey Atlantikte bulunan ülkeler grubu

Nordik ülkeler, Kuzey Avrupa ve Kuzey Atlantik'te en çok Norden olarak bilinen coğrafi ve kültürel bir bölgedir. Bölge, Danimarka, Finlandiya, İzlanda, Norveç ve İsveç'in yanı sıra Faroe Adaları ve Grönland gibi özerk bölgeleri de kapsamaktadır. Buna Finlandiya Cumhuriyeti'nin özerk bir bölgesi olan Åland Adaları; Jan Mayen adası ve Svalbard takımadaları da dahil edilmiştir. Norveç Krallığı'na bağlı olan Bouvet Adası, uzak coğrafi konumu nedeniyle bazen İskandinav ülkelerinin bir parçası olarak kabul edilmez. Avrupa'da Kuzey İskoçya Adaları ve Estonya gibi bazı bölgeler, İskandinav ülkeleriyle kültürel ve etnik bağları paylaşıyor ama bugün İskandinav ülkelerinin bir parçası olarak kabul edilmiyor. Bölge nüfusunun dörtte üçünden fazlasını oluşturan Kuzey Cermenler en büyük etnik grubu oluştururken, onu Finlandiya'da çoğunluğu oluşturan Finler izliyor; diğer etnik gruplar Grönland İnuitleri, Sámi halkı ve yeni göçmenler ve onların soyundan gelenlerdir. Ana diller Danca, Norveççe, İsveççe, İzlandaca ve Faroece, kökleri Eski Norsça olan Kuzey Cermen dilleridir. Ana din Lüterciliktir.

<span class="mw-page-title-main">Grönland bağımsızlığı</span>

Grönland bağımsızlığı, Grönland'daki bazı siyasi partilerin, çıkar gruplarının ve bireylerin savunduğu, Grönland'ın Danimarka'dan ayrılıp egemen bir devlet haline gelme ülküsüdür.

<span class="mw-page-title-main">Siumut</span>

Siumut (İleri), Grönland'da faaliyet gösteren bir sosyal demokrat partidir. Grönland'a 1979'da özerklik verilmesinden beri Siumut, ülkedeki baskın parti olmuştur. Siumut, 2020 sonlarında çekişmeli bir liderlik rekabetinin ardından görevdeki Başbakan Kim Kielsen'i yenen Erik Jensen tarafından yönetilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Nares Boğazı</span> Kanada ve Grönland arasındaki boğaz

Nares Boğazı, Kanada Arktik Adaları'ndaki Ellesmere Adası ile Danimarka özerk bölgesi Grönland'ı ayıran boğaz.

<span class="mw-page-title-main">Amerika'nın Danimarka tarafından kolonizasyonu</span>

Danimarka ve Danimarka–Norveç'in eski gerçek birliği, 17. yüzyıldan 20. yüzyıla kadar büyük bir kısmı Amerika'da bulunan bir sömürge imparatorluğuna sahipti. Danimarka ve Norveç şu ya da bu şekilde Grönland'da 13. yüzyıldan itibaren, ilki yirmi birinci yüzyıla kadar olan arazi taleplerini sürdürdüler.