İçeriğe atla

Grönland bağımsızlığı

Grönland'ın Sisimiut kentinden bir ulusal gün kutlaması, 2010

Grönland bağımsızlığı, Grönland'daki bazı siyasi partilerin (Siumut, Inuit Ataqatigiit, Naleraq ve Nunatta Qitornai), çıkar gruplarının ve bireylerin savunduğu, Grönland'ın Danimarka'dan ayrılıp egemen bir devlet haline gelme ülküsüdür.

Bağımsızlık yolunda adımlar

1953'te Danimarka Anayasası, Grönland'ı Danimarka'ya bağlı bir kontluk haline getirdi ve bölgeye Folketing'de temsil hakkı tanıdı.[1] 1979'da yapılan halkoylamasıyla, Grönland'da meclis kurulmuş ve dışişleri, savunma, ekonomi ve hukuk dışındaki alanlarda bağımsızlık tanınmıştır.[2][3]

2008'de yapılan halkoylamasıyla Grönlandlılar özyönetim koşullarının genişletilmesi için %75 oranında oy vermiştir.[4] Bu halkoylamasıyla Grönland meclisi yasa yapıcı konuma geçmiş, adanın kendine has kolluk kuvvetleri ve sahil güvenlik birimi oluşturulmuştur. 21 Haziran 2009 Grönland Ulusal Bayramı'nda Grönland'ın resmi dili olan Danca, Grönlandca ile değiştirilmiştir.[5] Yasa, Grönland'a dış temsilcilik açma yetkisi de verdi. Halihazırda Grönland'ın Kopenhag, Brüksel, Reykjavík, Washington, DC'de temsilciliği bulunur.[6]

Aynı yasaya göre, Grönland halkı arasında yapılacak bir halkoylamasına bağlı olarak tek taraflı bağımsızlık ilan edilebilecektir.[7] 2016'da yapılan bir ankete göre büyük çoğunluk (%64) bağımsızlıktan yana[8] ancak 2017'deki anket bize ezici çoğunluğun yaşam standartlarının düşeceğini düşündüğünü gösteriyor.[9]

Bağımsızlık yanlıları 2008'de, Grönland'ın Danimarka boyunduruğu altına girişinin 300. yılı olan 2021 yılını olası bağımsızlık yılı olarak gördüklerini beyan ettiler.[10]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Rosenberg, Matt. "Is Greenland an Independent Country?". geography.about.com. 4 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ocak 2015. In 1953, Greenland was established as a province of Denmark. 
  2. ^ "Greenland Takes a Step Towards Autonomy". Spiegel Online. 26 Kasım 2008. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ocak 2015. 
  3. ^ "Greenland Profile - BBC". bbc.com. 5 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ocak 2015. 
  4. ^ "Greenland takes step toward independence from Denmark". telegraph.co.uk. 21 Haziran 2009. 18 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ocak 2015. 
  5. ^ Rosenberg, Matt. "Is Greenland an Independent Country?". geography.about.com. 4 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ocak 2015. It wasn't until 2008 that Greenland's citizens voted in a non-binding referendum for increased independence from Denmark. In a vote of over 75% in favor, Greenlanders voted to reduce their involvement with Denmark. With the referendum Greenland voted to take control of law enforcement, the justice system, coast guard, and to share more equality in oil revenue. The official language of Greenland also changed to Greenlandic (also known as Kalaallisut). 
  6. ^ Kruse, Simon; Mouritzen, Kristian (4 Kasım 2019). "Verdens største ø vil til New York: Grønland lufter nye planer om kontorer i Kina og USA". Berlingske (Danca). 19 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2020. 
  7. ^ "Selvstyreloven" (PDF). Lovtidende A. 27 Haziran 2009. 5 Haziran 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2018. 
  8. ^ Skydsbjerg, H.; and W. Turnowsky (1 Aralık 2016). "Massivt flertal for selvstændighed". Sermitsiaq. 3 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2017. 
  9. ^ Bjerregaard, M. (27 Temmuz 2017). "Redaktør: Grønlændere vil ikke ofre levestandard for selvstændighed". DR. 28 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2017. 
  10. ^ McSmith, Andy (27 Kasım 2008). "The Big Question: Is Greenland ready for independence, and what would it mean for its people?". The Independent. 1 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Danimarka</span> Kuzey Avrupada bir ülke

Danimarka veya resmî adıyla Danimarka Krallığı, Kuzey Avrupa'da bir İskandinav ülkesidir. İskandinav ülkelerinin en güneyinde yer alan Danimarka'nın büyük bir bölümü Jylland yarımadası üzerindedir. Başkent, Danimarka adalarının en büyüğü olan Sjælland'ın üzerinde kurulmuştur. Sjælland, dar bir boğaz olan Øresund ile İsveç'ten ayrılır. Ayrıca, Fyn, Lolland, Falster, Langeland ve Baltık Denizi'ndeki Bornholm adaları da Danimarka'ya aittir.

<span class="mw-page-title-main">Grönland</span> Danimarka Krallığına bağlı federe özerk bölge

Grönland, Atlas Okyanusu'nun kuzeyinde, 2.166.086 km² ile kuzey kutbundaki en büyük buz örtüsüyle kaplı, Danimarka Krallığı'na bağlı özerk bir bölgedir. Kanada Arktik Adaları'nın doğusunda, Arktik ve Atlantik okyanusları arasında yer alan dünyanın en büyük adasıdır. Grönland, jeopolitik olarak Avrupa'nın bir parçasıdır. Ülkenin başkenti ve en büyük şehri Nuuk'tur. Fizyografik olarak Kuzey Amerika kıtasının bir parçası olmasına rağmen Grönland, 986'dan başlayarak bin yıldan fazla bir süredir siyâsî ve kültürel olarak Avrupa ile ilişkilendirilmiştir. Sakinlerinin çoğunun ataları Alaska'dan Kuzey Kanada'ya göç eden ve 13. yüzyılda yavaş yavaş adaya yerleşmeye başlayan İnuitlerdir.

Grönland müziği iki önemli Inuit ve Danimarka müziklerinin etmenin karışımının ve bunun Amerikan ve Birleşik Krallık müziklerinden de etkilenmesiyle ortaya çıkmıştır. En büyük yapım şirketi Sisimut kasabasından Malik Hoegh ve Karsten Sommer tarafından kurulmuş olan ULO'dur. ULO Sume gibi Grönland rock grupları, Rasmus Lyberth gibi pop müzik şarkıcıları ve Nuuk Posse gibi hip hop müzik grupları ve ayrıca Inuit halk müziği gruplarının müziklerini piyasaya çıkarmaktadır. Modern Grönland müziği unsurlarıda jaz müzisyeni Kristian Blak tarafından kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Ilulissat</span>

Ilulissat, Grönland'ın üçüncü büyük şehri ve belediyesi 47,000 km² alana sahiptir. Koordinatları 69°13′N, 51°06′W, bölgenin batı sahillerinin tam orta kısmında, kuzeyinde bulunan Kuzey kutup dönencesinin 200 km mesafede bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Grönland'ın idari bölümleri</span>

Grönland'ın idarî bölümleri, beş belediye ile iki belediyeye ait olmayan alandan oluşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Grönland millî futbol takımı</span>

Grönland millî futbol takımı, Grönland'ı temsil eden ve Grönland Futbol Federasyonu tarafından yönetilen bir ulusal futbol takımı. Grönland'ın Danimarka Krallığı içindeki durumu Faroe Adaları ile aynı olmasına rağmen Grönland millî futbol takımı FIFA'ya ya da herhangi bir kıta konfederasyonuna üye değildir ve dolayısıyla uluslararası turnuvalarda oynayamaz. Maçlarının çoğunu Faroe Adaları ve İzlanda ile yapmışlardır. Ayrıca takım kendisi gibi FIFA üyesi olmayan Tibet millî futbol takımı ile de karşılaşmıştır.

Inuit Ataqatigiit, Grönland'da demokratik sosyalist ve ayrılıkçı bir siyasi partidir.

Danimarka Silahlı Kuvvetleri (Danca: Forsvaret), Danimarka'yı ve Danimarka'ya bağlı olan Grönland ve Faroe Adaları'na dışarıdan gelebilecek askeri tehditlere karşı koruyan silahlı kuvvetlerdir. Danimarka Kralı X. Frederik mevcut Başkomutandır.

<span class="mw-page-title-main">Basim</span>

Anis Basim Moujahid, Fas asıllı Danimarkalı şarkıcıdır. Kopenhag sınırlarında bulunan uydu kent Høje Gladsaxe'de yaşamaktadır. 2008 yılında on beş yaşında iken The X Factor isimli yetenek şovunun Danimarka versiyonunun çeyrek finallerinde yarışmış, yarışmadan sonra Danimarka'da, 2008 yılında Alt det jeg ville have sagt ve 2009 yılında Befri dig selv olmak üzere iki albüm yayınlamıştır. Dansk Melodi Grand Prix 2014 isimli ulusal finalin birincisi olan Basim, ülkesinin Kopenhag şehrinde ev sahipliği yaptığı 2014 Eurovision Şarkı Yarışması finalinde Danimarka'yı "Cliché Love Song" isimli şarkı ile temsil etmiş ve 74 puan toplayarak dokuzuncu olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">2014 İskoçya bağımsızlık referandumu</span>

2014 İskoçya bağımsızlık referandumu, 18 Eylül 2014'te İskoçya'da yapılan ve Birleşik Krallık'tan bağımsızlığın oylandığı bir referandum. İskoç hükûmeti ile Birleşik Krallık hükûmeti arasındaki anlaşmanın ardından referandum için gerekli düzenlemeleri öngören İskoç Bağımsızlığı Referandum Tasarısı 21 Mart 2013'te ortaya kondu ve 14 Kasım 2013'te İskoçya Parlamentosu'ndan geçerek 17 Aralık 2013'te Kraliyet Onayı aldı. Birleşik Krallık Seçim Komisyonu'nun önerisi doğrultusunda referandumda seçmenlere "İskoçya bağımsız bir ülke olmalı mı?" sorusu yöneltildi.

<span class="mw-page-title-main">Grönland bayrağı</span> ulusal bayrak

Grönland bayrağı, Danimarka Krallığı'na bağlı özerk bir bölge olan Grönland'ın resmi bayrağı.

<span class="mw-page-title-main">Grönland tarihi</span>

Grönland tarihi, Arktik koşullar altındaki bir yaşam öyküsüdür.

<span class="mw-page-title-main">Mette Frederiksen</span> Danimarka başbakanı

Mette Frederiksen, Haziran 2019'dan bu yana Danimarka'nın başbakanı ve Haziran 2015'ten bu yana Sosyal Demokratların Lideri olan Danimarkalı bir siyasetçi. Her iki görevi de üstlenen ikinci kadın, aynı zamanda Danimarka tarihinin en genç Başbakanı.

Vincent Bueno, Filipinler asıllı Avusturyalı şarkıcıdır. 2008 yılında Avusturyalı yayıncı ORF'un düzenlediği Musical! Die Show yarışmasını kazanmasının ardından tanınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Nordik ülkeler</span> Kuzey Avrupa ve Kuzey Atlantikte bulunan ülkeler grubu

Nordik ülkeler, Kuzey Avrupa ve Kuzey Atlantik'te en çok Norden olarak bilinen coğrafi ve kültürel bir bölgedir. Bölge, Danimarka, Finlandiya, İzlanda, Norveç ve İsveç'in yanı sıra Faroe Adaları ve Grönland gibi özerk bölgeleri de kapsamaktadır. Buna Finlandiya Cumhuriyeti'nin özerk bir bölgesi olan Åland Adaları; Jan Mayen adası ve Svalbard takımadaları da dahil edilmiştir. Norveç Krallığı'na bağlı olan Bouvet Adası, uzak coğrafi konumu nedeniyle bazen İskandinav ülkelerinin bir parçası olarak kabul edilmez. Avrupa'da Kuzey İskoçya Adaları ve Estonya gibi bazı bölgeler, İskandinav ülkeleriyle kültürel ve etnik bağları paylaşıyor ama bugün İskandinav ülkelerinin bir parçası olarak kabul edilmiyor. Bölge nüfusunun dörtte üçünden fazlasını oluşturan Kuzey Cermenler en büyük etnik grubu oluştururken, onu Finlandiya'da çoğunluğu oluşturan Finler izliyor; diğer etnik gruplar Grönland İnuitleri, Sámi halkı ve yeni göçmenler ve onların soyundan gelenlerdir. Ana diller Danca, Norveççe, İsveççe, İzlandaca ve Faroece, kökleri Eski Norsça olan Kuzey Cermen dilleridir. Ana din Lüterciliktir.

<span class="mw-page-title-main">Siumut</span>

Siumut (İleri), Grönland'da faaliyet gösteren bir sosyal demokrat partidir. Grönland'a 1979'da özerklik verilmesinden beri Siumut, ülkedeki baskın parti olmuştur. Siumut, 2020 sonlarında çekişmeli bir liderlik rekabetinin ardından görevdeki Başbakan Kim Kielsen'i yenen Erik Jensen tarafından yönetilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Qaqortoq</span>

Qaqortoq eski adıyla Julianehåb, Güney Grönland'daki Kujalleq belediyesinde, Cape Thorvaldsen yakınlarında bulunan bir kasabadır. 2020'de 3.050 nüfusu ile, Grönland'ın güneyindeki en kalabalık kasaba ve belediye başkenti ve adanın dördüncü veya beşinci en büyük şehridir.

<span class="mw-page-title-main">Viski Savaşı</span> Danimarka ve Kanada arasında sözde sınır çatışması

Viski Savaşı ya da Şişe Savaşları, Danimarka ve Kanada arasında Hans Adası üzerinde ortaya çıkan bir sınır anlaşmazlığıdır. İki taraf da 1978'den 2022'ye kadar, adanın kendisine ait olduğunu savunmuştur.

Kerkük statü referandumu, Kuzey Irak'ın tartışmalı bölgelerinin Kürdistan Bölgesi'nin bir parçası olup olmayacağına karar vermek için planlanan bir halk oylamasının Kerkük parçasıydı. Referandum başlangıçta 15 Kasım 2007 için planlanmıştı, ancak defalarca ertelendi ve sonuçta hiçbir zaman gerçekleşmedi.

<span class="mw-page-title-main">2005 Kürdistan Bölgesel Yönetimi bağımsızlık referandumu</span>

2005 Kürdistan Bölgesel Yönetimi bağımsızlık referandumu, Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin bağımsız olması için 30 Ocak 2005'te yapılan bir referandumdur. Nihai sonuçlar, oyların büyük çoğunluğunun, yüzde 98,98'inin bağımsızlıktan yana olduğunu gösterdi. Kürdistan Referandum Hareketi'nin Irak parlamento seçimleri ve 2005 Kürdistan Bölgesi seçimleri ile birlikte yürüttüğü referandumda Kürdistan Bölgesi halkına Irak'ın bir parçası olarak kalmaktan mı yoksa bağımsız bir Kürdistan'dan mı yana oldukları soruldu.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.