İçeriğe atla

Gottlob Heinrich Curt von Tottleben

Gottlob Saganschen
Doğum21 Aralık 1715
Tottleben
Ölüm20 Mart 1773 (57 yaşında)
BağlılığıRus İmparatorluğu
Hizmet yılları1759-1773
Çatışma/savaşlarıYedi Yıl Savaşları
Kunersdorf Muharebesi
1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı

Gottlob Curt Heinrich Graf von Tottleben, Herr auf Tottleben, Zeippau und Hausdorf im Saganschen (ya da Tottleben, Todtleben Todleben; RusçaГотлиб-Генрих Тотлебен) (21 Aralık 1715 - 20 Mart 1773) Sakson doğumlu bir Rus'tur. Yedi Yıl Savaşları ve 1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı'nda Rus seferi kuvvetinin komutanı olarak tanınan general.

Kariyeri

Tottleben, Thüringen'de doğdu ve Polonya Kralı ve Saksonya Elektörü III. August'un sarayında görev yaptı. Yolsuzlukla suçlandıktan sonra Saksonya'dan kaçtı. Daha sonra Saxe-Weissenfels, Bavyera, Avusturya Veraset Savaşı sırasında Hollanda Cumhuriyeti ve Prusya Krallığı saraylarında bulundu. 1747'de Hollanda Cumhuriyeti'nin kağıt üzerinde var olan piyade alayının komutanı olarak görev yapmıştır.[1]

Tottleben, Kont unvanı ile Yedi Yıl Savaşları sırasında Rus hizmetine girdi. Kunersdorf Muharebesi'nde kendini göstererek Generalliğe terfi etti. Totleben, 1760 yılında Prusya'nın başkenti Berlin'i kısa süreli işgali ile ün kazandı.[2] Ancak Büyük Frederick'in Prusya ordusunun ilerleyişi onu geri çekilmek zorunda bıraktı. Haziran 1761'de ihanetle suçlandı ve Pomeranya'da tutuklandı. St. Petersburg'a gönderildi, dörde bölünmek suretiyle idama mahkûm edildi, ancak İmparatoriçe Büyük Katerina 1763'te onu affetti. Totleben tüm unvan ve nişanlarından mahrum bırakıldı ve Sibirya'ya sürgüne gönderildi.[2]

Gürcistan Seferi

1768 yılında Osmanlı ile savaş patlak verdiğinde, tekrar aktif hizmete çağrıldı, bu seferde Transkafkasya'daydı. Kendisine, Osmanlı'nın elindeki Gürcü topraklarını fethetmeyi uman Gürcistan Kralı II. Erekle ile güçlerini birleştirmesi talimatı verildi. Ancak Totleben kısa süre sonra “cahil doğulular”[3] olarak küçümsediği Gürcü kralı ve komutanlarıyla bir takım husumetleri hasebiyle Gürcü subayların birleşik ordudan çıkarılmasını talep etti. Erekle ile arasındaki ilişkiler Nisan 1770'te Rus-Gürcü ordusunun Gürcistan'daki Osmanlı kalesi Ahıska üzerine yürüdüğünde daha da gerildi. Totleben, ani taarruz konusunda isteksizlik gösterdi ve kralı savaş alanında terk etti. Gürcüler ve Türkler arasında savaş sürerken, Totleben Tiflis'e yürüdü ve bir darbe düzenlemek için muhalif Gürcü soylulardan oluşan bir partiyle ittifak kurdu. Ancak Erekle'nin Aspindza Muharebesi'nde Türklere karşı kazandığı zafer bu planı gerçekleştirilemez hale getirdi. Rus hükûmeti olayı araştırması için Yüzbaşı Yazıkov'u gönderdi, ancak Totleben çoktan İmereti'ye, batı Gürcistan'a geçmişti. Totleben, Türkleri Şorapani ve Bağdati kalelerinden çıkardı ve 6 Ağustos 1770'te İmereti Kralı I. Solomon'un başkenti Kutaisi'yi geri almasına yardım etti. Daha sonra Karadeniz'e doğru yürüyüşünde 25.000 Osmanlı askerini bozguna uğrattı ve Poti kalesini kuşattı. Totleben kendini bi anda Solomon ile Rus desteğini sağlamak isteyen Mingrelia ve Guria vasal prensleri arasındaki entrikaların merkezinde buldu. Poti kuşatması başarısızlıkla sonuçlanınca, Totleben'in Solomon ile ilişkileri hızla bozuldu.[4] Totleben Ocak 1771'de Gürcistan'dan geri çağrıldı[5] ve Varşova'daki bir tümeni yönetmekle görevlendirildi ve kısa süre sonra burada öldü.

Kaynakça

Dipnot

  1. ^ F.L. Kersteman, "Den oorlog zwerver of het leven van den grave van Tottleven" , published by J.W. Karreman, Zaltbommel, 1761.
  2. ^ a b The Russian Biographical Dictionary
  3. ^ Lang, sayfa 36.
  4. ^ Potto (2006)
  5. ^ Halefi Tümgeneral Sukhotin, Poti kuşatmasını sonuçsuz bir şekilde sürdürdü ve kaleye başarısız bir saldırı girişiminden sonra Tiflis'e çekildi. Rus seferi nihayet 1772 yılının başlarında Katerina tarafından geri çağrıldı ve geride birkaç firari çetesi bıraktı. Bunlardan biri, Yüzbaşı Semitryev'in komuta ettiği 300 kişilik bir gruptu ve geniş çaplı bir soygun ve yağmaya girişerek Hazar'e girdi ve buradan Volga'ya ulaştı, ancak düzenli ordu tarafından bozguna uğratıldı. Potto (2006)

Alıntı

  • Potto, Vasily (2006, originally published 1899), Кавказская война. В 5 томах. Том 1. От древнейших времен до Ермолова (The Caucasus War. Vol. 1: From the earliest times to Yermolov), Центрполиграф (Tsentripoligraf), 5-9524-2105-9 (in Russian).
  • Lang, David Marshall (1962), A Modern History of Georgia. London: Weidenfeld and Nicolson.
  • D. M. Lang, "Count Todtleben's Expedition to Georgia 1769–1771 according to a French Eyewitness". Bulletin of the School of Oriental and African Studies, University of London, Vol. 13, No. 4 (1951), pp. 878–907.
  • Avtorkhanov, Abdurakhman & Broxup, Marie (1992), The North Caucasus Barrier: The Russian Advance Towards the Muslim World. C. Hurst & Co. Publishers, 1-85065-305-4.
  • (Rusça) Готлиб-Генрих Тотлебен, in: The Russian Biographical Dictionary.
  • Kneschke, Ernst Heinrich, Prof. Dr.: Neues allgemeines Deutsches Adels-Lexicon im Vereine mit mehreren Historikern herausgegeben von Prof. Dr. Ernst Heinrich Kneschke, unveränderter Abdruck des im Verlage von Friedrich Voigt zu Leipzig 1859–1870 erschienenen Werkes, Band IX, Verlag Degener&Co., Inhaber Oswald Spohr, Leipzig 1930
  • (Rusça)Репинский, Г. К.: Граф Готтлоб-Курт-Генрих Тоттлебен в в 1715–1763 г.г. Материалы для биографии, в : «Русская старина» за октябрь 1888 г., июнь, сентябрь и октябрь 1889 г. (выпуски LX, LXII, LXIII, LXIV)

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Poti</span> Gürcistanın bir liman şehri

Poti, Gürcistan'ın bir liman şehri. Karadeniz'in doğu sahilinde ve ülkenin batısındaki Samegrelo-Zemo Svaneti bölgesinde bulunur. Antik Yunanistan kolonisi Fasis'in yerleşim yeri yakınlarında kurulmuştur ve adını da oradan alır. Şehir 20. yüzyıldan beri büyük bir liman şehri ve endüstriyel merkezdir. Ayrıca Gürcistan donanmasının ana deniz üssüne ve karargahına ev sahipliği yapar. Poti Limanı'na komşu olan RAKIA bölgesi Serbest Sanayi Bölgesine sahiptir. Nisan 2008'de açılmıştır ve İran'a karşı yaptırımlardan kaçmaya çalışan İranlı işadamlarınınkini de içeren birçok işletme kayıtlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Gürcistan tarihi</span>

Gürcistan tarihi, Gürcistan'da tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan dönem boyunca yaşanan olayları kapsar.

<span class="mw-page-title-main">İmereti Krallığı</span>

İmereti Krallığı 1258-1330 ve 1446-1810 yılları arasında Gürcistan Krallığı dağıldığında ortaya çıkan krallıktır. Gürcistan ve Kafkasların Moğollar tarafından istilası döneminde Moğol boyunduruğuna başkaldıran VI. Davit Narin’in batıya çekilerek burada İlhanlı egemenliğinden bağımsız şekilde ilan ettiği krallık olarak 1258-1330 yılları arasında varolmuştur. İmereti Krallığının başkenti Kutaisi olmuştur. Bu dönemde başkent Tiflis Moğol işgali altında olmuş ve Gürcü kralları Moğollar tarafından onaylanarak atanmıştır. Moğollara karşı Gürcü halkının isyanlarına bölgeden destek verilmiştir. Krallık, V. Giorgi döneminde Moğolların ülkeden atılmasıyla yeniden Gürcü Krallığıyla birleşmiştir.

Aspindza Muharebesi, Gürcistan'da daha önceden Kartli ve Kaheti adlı iki krallığı birleştirip tek devlet hâline getiren Kral II. Erekle'nin Aspindza'da Osmanlı İmparatorluğu'na karşı, 20 Nisan 1770'te kesin zafer kazandığı muharebedir.

<span class="mw-page-title-main">Kartli-Kaheti Krallığı</span>

Kartli-Kaheti Krallığı (1762-1801) Kartli ve Kaheti krallıklarının 1762'de birleşmesiyle kurulmuş feodal devlettir. Krallık bugünkü Gürcistan'ın büyük bölümünü Türkiye'nin az bölümünü, Ermenistan'ın Kuzeyini ve Azerbaycan'ın Kuzeybatı topraklarını kapsıyordu.

<span class="mw-page-title-main">Hresili Muharebesi</span>

Hresili Muharebesi, Osmanlı İmparatorluğu ve Gürcü İmereti Krallığı arasında bugünkü Gürcistan'ın Hresili şehri yakınlarında yapılan muharebe. İmereti Kralı I. Solomon'un emrindeki ordu, 17 Aralık 1757'de Osmanlı ordusunu mağlup etti.

<span class="mw-page-title-main">Guria Prensliği</span> Devlet

Guria Prensliği, Gürcistan'da tarihi bir devlettir. Guria kelimesi Megrelce ve Lazca kökenli bir kelime olup kalp ya da merkez anlamına gelmektedir. Gürcistan'ın güneybatı bölgesi Guria'da - Karadeniz ve Küçük Kafkas sıradağları arasında - yer alır. 1463 yılından 1829 yılına kadar Gurieli hanedanı'nın 22 prensi tarafından yönetilmiştir. Gürcistan Krallığı'nın dağılmasından sonra ortaya çıkmış, sınırları Osmanlı İmparatorluğu ile çıkan sürekli çatışmalar sebebiyle değişken olmuş, 1829 yılında Çarlık Rusyası tarafından ilhak edilene kadar farklı derecelerle özerk olarak hüküm sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Megrelya Prensliği</span> Eski bir devlet

Megrelya Prensliği ya da Samegrelo Prensliği, Dadiani hanedanı tarafından Gürcistan'ın Megrelya bölgesinde kurulmuş eski bir devlettir. Bazı kaynaklarda adı Odişi Prensliği olarak da geçer.

<span class="mw-page-title-main">Abhazya Prensliği</span>

Abhazya Prensliği, Gürcistan Krallığı içerisinde devam eden iç karışıklıklar içerisinde ortaya çıkmış feodal karakterli eski bir devlettir. Bağımsızlığını kaybetmesinden sonra önce Osmanlı İmparatorluğu tarafından sonra da Çarlık Rusyası tarafından belli ölçüde otonomi elde edip varlığını sürdürse de, 1864 yılında Rusya tarafından tamamen ele geçirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Şervaşidze Hanedanı</span>

Şarvaşidze ya da Şervaşidze ya da Çaçba Abhazya Prensliği'nin Gürcü-Abhaz bir yönetici ailesiydi. Aile, daha sonra Kral II. Erekle'nin isteği üzerine, Georgiyevsk Antlaşması'nda sunulan Gürcü soyluların listesine uygun olarak Rus İmparatorluğu'nun soylu ailelerinden biri olarak kabul edildi.

Grigol Dadiani, 1788'den 1791'e, 1794'ten 1802'e ve birkaç aylık aradan sonra 1802'den 1804'e kadar Megrelya'nın prensliğini yapmış Dadiani hanedanı üyesidir. Hükümdarlığı boyunca yüzyıllardır devam eden İmeretililer ve Megreller arasındaki çatışma devam etmiştir. Batı Gürcistan'daki bu çatışmalarda İmereti Megrelya'yı kontrol altına almak, Megrelya ise tamamen bağımsız olmak istiyordu. Grigol'un genişleyen Rus İmparatorluğu ile yakınlaşması, Megrelya'nın 1804'te Dadiani hanedanlığı altında özerk olarak Rusya'ya bağlanmasına neden oldu.

IV. Mamia Gurieli, 1726-1756, 1758-1765 ve 1771-1776 yılları arasında Guria'nın prensliğini yapmış Gurieli hanedanı üyesidir. Saltanatı döneminde küçük kardeşi V. Giorgi Gurieli ile rekabet halinde olan Mamia, bölgedeki Osmanlı saldırıları ve İmereti krallarının Batı Gürcistan'ın tamamını kendilerine bağlama çabalarından dolayı aralıklı saltanat sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Gürcistan komplosu (1832)</span>

1832 Gürcü komplosu, Gürcü kraliyetini ve soyluluğunu Gürcü devletini ve Bagrationi hanedanı monarşisini yeniden kurma amacını taşıyan bir komplo idi.

II. Simon Gurieli, 1788/89'dan öldüğü tarihe kadar Guria'nın prensliğini yapmış Gurieli hanedanı üyesidir.

V. Giorgi Gurieli 1756-1758, 1765-1771 ve 1776-1788 yılları arasında Guria'nın prensliğini yapmış Gurieli hanedanı üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">I. Solomon</span> İmereti Kralı

I. Solomon "Büyük", Bagrationi Hanedanı'ndan 1752'den 1765'e ve 1767'den 1784 yılında ölümüne dek İmereti kralıdır.

<span class="mw-page-title-main">Arçil (İmereti kralı)</span>

Arçil Bagrationi Hanedanı'ndan, Batı Gürcistan'da İmereti ve Doğu Gürcistan'da Kaheti (1664-75) kralı. İmereti tahtına çıkmak için bir dizi başarısız girişimden sonra Arçil, yerel bir Gürcü topluluğunun kültürel yaşamına öncülük ettiği Rusya'da emekli oldu. Ayrıca bir lirik şairdir.

II. Davit, Bagrationi Hanedanı'ndan, 1784'ten 1789'a ve 1790'dan 1791'e kadar İmereti kralıdır.

<span class="mw-page-title-main">II. Solomon</span>

II. Solomon Bagrationi Hanedanı'ndan, 1789'dan 1790'a ve 1792'den 1810'da Çarlık Rusya hükûmeti tarafından tahttan indirilene kadar İmereti'nin son kralıdır.

Teimuraz, Bagrationi Hanedanı'ndan, 1766'dan 1768'e kadar İmereti kralıdır. Prens Mamuka'nın oğludur. Bir süreliğine İmereti tahtında hak iddia etti, kuzeni Kral I. Solomon'un tahttan indirilmesinden sonra Osmanlı hükûmeti tarafından tahta çıkarıldı. Solomon, 1768'de Rus desteğiyle tahtı yeniden kazanana kadar Türk koruması altında hüküm sürdü. Muhuri hapishanesine mahkûm edildi ve bir daha hiç görülmedi.