İçeriğe atla

Gorvala

Gorvala (Gürcüce: გორვალა), tarihsel Gürcü coğrafyasına özgü bir zeytin cinsidir.[1] Bu coğrafyanın bir parçası olan Tao-Klarceti bölgesinde "Gorvala"[2] veya "Gorvela"[3] olarak bilinir.

Gorvala, Artvin bölgesine özgü bir zeytin cinsidir.[4] Nitekim Muvahhid Zeki 1927 yılında Artvin vilayetinde yetişen zeytinler arasında Butko ("Putko"), Oturi ("Otur") ve Tbilisuri'nin ("Tiflis") yanı sıra Gorvala türünü de saymıştır.[2]

Gorvala cinsi zeytin ağacı büyümeye oldukça elverişli olup gövdesi geniş taç biçimine sahiptir. Meyvesi yuvarlak veya yuvarlağa yakın oval şekle sahiptir. Adı da yuvarlakça anlamındaki Gürcüce “momrgvalo” (მომრგვალო) kelimesinden gelir. Küçük meyvesinin uzunluğu 1,8 santimetre, çapı 1,5 santimetredir. Ağırlığı 2,6 gramdır. Çekirdeği yumurta formunda olup uzunluğu 0,9 santimetre ve ağırlığı 0,3 gram kadardır. Olgunlaşınca dış kabuğu koyu bir renk alır. Dalındaki meyve genelde tek tek veya iki üç tanesi bir arada yer alır. Yaş Gorvala meyvesi yüzde 29,2 oranında yağa sahiptir.[1]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b M. Ğlonti, Zeytin (ზეთისხილი), Tiflis, 1960, s. 33.
  2. ^ a b "Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye, 1927, s. 30". 29 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2021. 
  3. ^ Taner Artvinli, Artvin Etimoloji Sözlüğü, İstanbul, 2022, s. 209, ISBN 9786057354075
  4. ^ M. Ğlonti, Zeytin (ზეთისხილი), Tiflis, 1960, s. 33.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Tepeköy, Şavşat</span>

Tepeköy, Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Fıstıklı, Artvin</span>

Fıstıklı, Artvin ilinin merkez ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Tütüncüler, Artvin</span>

Tütüncüler, Artvin ilinin Merkez ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Vezirköy, Artvin</span>

Vezirköy, Artvin ilinin merkez ilçesine bağlı bir köydür. Eski adı Vazria'dır. Bu ad Türkçede Vazriya biçimi almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Adagül, Borçka</span>

Adagül, Artvin ilinin Borçka ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Kaynarca, Borçka</span>

Kaynarca, Artvin ilinin Borçka ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Akpınar, Borçka</span> Artvin köyü

Akpınar, Artvin ilinin Borçka ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">İmerhev</span>

İmerhev ya da İmerhevi, günümüzde Artvin ilinin Şavşat ilçesi sınırları içinde kalan bölge. Adı Gürcüce İmerhevi'den gelir. İmerhevi adı Gürcistan'da bugün de birkaç yerin adıdır.

<span class="mw-page-title-main">Zedoban</span>

Zedoban, Artvin ilinin Borçka ilçesine bağlı bir köydür. Karşıköy’e bağlı Dereiçi (Kintsureti) ve Yükseköy (Zedubani) mahallelerinin birleştirilmesi sonucunda 2017'de kurulmuştur.

Lomaşeni, Artvin ilinin merkez ilçesinin sınırları içinde bir yerleşimdir. Günümüzde "Bahçeciler" adıyla Seyitler köyünün bir mahallesi olan Lomaşeni, eskiden bağlarıyla ünlüydü. Tarihsel Gürcü coğrafyasında yetişen Lomaşenisi adlı zeytin türü adını bu köyden alır.

Butko, tarihsel Gürcü coğrafyasına özgü bir zeytin cinsidir. Artvin ilinde günümüzde de yetiştirilmektedir. Bir Gürcü asma cinsi de Butko adını taşımaktadır.

Gürcistan'da zeytin cinsleri, tarihsel Gürcistan sınırları içinde yetişen zeytin cinslerini ifade eder. 1960 yılında yayımlanan bir kaynakta altmıştan fazla zeytin türü tanımlanmıştır. Gürcü zeytin cinslerinin çoğunun kökeni Artvin bölgesine dayanır. Gürcü coğrafyasının diğer bölgelerine de eski çağlarda buradan yayılmıştır.

Tolgomuri, tarihsel Gürcü coğrafyasına özgü bir zeytin cinsidir. Adını Artvin ilinin merkez ilçesine bağlı Salkımlı köyünün eski adı olan Tolgomi'den alır ve bu türün bu civarda yetiştiği anlaşılmaktadır.

Lomaşenisi tarihsel Gürcü coğrafyasına özgü bir zeytin cinsidir. Adını, bugün Artvin ilinin merkez ilçesi sınırları içinde kalan Lomaşeni köyünden alır ve bu türün bu civarda yetiştiği anlaşılmaktadır. Lomaşeni günümüzde Bahçeciler adıyla Seyitler köyünün bir mahallesidir.

Artvinuri tarihsel Gürcü coğrafyasına özgü bir zeytin cinsidir. Adını Artvin'den alan bu tür, başka yerlere Artvin bölgesinden yayılmıştır.

Najvinuri, tarihsel Gürcü coğrafyasına özgü bir zeytin cinsidir. Adını, Artvin ilinin merkez ilçesine bağlı Fıstıklı köyünün eski adı olan Najvia'dan alır.

Tasiuri, tarihsel Gürcü coğrafyasına özgü bir zeytin cinsidir. Artvin bölgesine özgü bir zeytin türüdür ve başka bölgelere buradan yayılmıştır. Artvin bölgesinde bir zeytin cinsine verilen "Sati" adı, Tasiuri kelimesinin kökü olan "Tasi"den metatez yoluyla değişime uğramış olabilir.

Oturi, tarihsel Gürcü coğrafyasına özgü bir zeytin cinsidir. Gürcü zeytin türleri arasında en iri taneli zeytin olarak bilinir. Gürcistan'da en yaygın türlerden biriydi.

Tbilisuri, tarihsel Gürcü coğrafyasına özgü bir zeytin cinsidir. Adını, Gürcistan'ın başkentinin Gürcüce adı olan Tbilisi'den alır.

Lomaşeni Bağları, tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin merkez ilçesinde kalan Lomaşeni köyünde ünlü bağlardı. Bu bölgede günümüze adı ulaşan diğer iki önemli bağ ve bahçe, Gverda Bağları ile Goraşeti Bağları'dır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.