Gori Kalesi - Turkipedia

Gori Kalesi (Gürcüce: გორის ციხე, "Goris Tsikhe") Gürcistan'daki Gori kentinin üstünde, kayalık bir tepenin üstünde duran bir Orta Çağ kalesidir.

Tarihi

Kaleden ilk olarak 13. yüzyıl kayıtlarında bahsedilmektedir, ancak arkeolojik kanıtlar bu bölgenin İsa'dan önceki son yüzyıllarda zaten kale olarak kullanıldığını gösteriyor. Kale, önemli stratejik ve ekonomik rotaları kontrol etmiş ve büyük bir garnizon ağırlamıştır. 16. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu Tiflis'i ele geçirdi. 1598'de Gürcüler kaleyi geri almayı denedi ama başarısız oldu; 1599'da, kaleyi yeniden kazanmak için Lent kuşatmasındaki birlikleri Gori'ye gönderdikten sonra gece vakti sürpriz bir saldırı yapıp kaleyi aldılar.^[1] Kale, 17. yüzyılda Gürcüler ve Farslar arasında el değiştirmeye devam etti.

Kale, bugünkü halini 1630'larda Kartlili Rostom ve 1774'te II. Erekle ile aldı. Rusların Gürcistan'ı 1801'de topraklarına katmasından sonra, kale Ruslar tarafından el bombacısı taburuna dönüştürüldü, ancak önemi giderek azaldı ve tahkimatı iptal edildi. 1845'te İngiliz Encyclopædia Metropolitana şöyle bir rapor yayınladı:

Düşük kumtaşı tepeleri zincirinin eteğinde Gori Kasabası ve Kalesi yer alıyor, (belki de Strabon'un bahsettiği Gursenna) güç ve önem konusunda Tiflis'ten sonraki en önemli yer. 200 adım uzunluğunda olan kale, Liahvi Nehri'nden 16 kulaç yukarıdadır. Günümüzde terk edilmiş durumda olan kalenin, sadece güneydoğusunda kalan şapel kısmı kısmen kullanılmaktadır.^[2]

Gori Kalesi, 1920 yılında meydana gelen depremden önemli ölçüde zarar görmüştür. Kalenin en iyi korunmuş yapısı, batıya bakan ve güney ve doğudaki ek duvarlarla bitişik olan Tskhra-kara'dır ("Dokuz kapılı").

Tanımlama

Gori Kalesi, Gori'nin merkezinde, yüksek kayalık bir tepenin üzerinde inşa edilmiştir. Oval biçimli olan kale, tepenin tamamını kaplamaktadır. Kalenin batısındaki duvarlar, nehrin dibine ulaşmaktadır. "Dokuz Kapı" olarak adlandırılan bu yer kaledeki en iyi korunan yapıdır. Kalenin duvarları, tepenin dış hatlarını takip ederken, kalenin şekli uzun ve düzensiz görünmektedir. Doğu-batı doğrultusunda uzunluğu 180 metre olan kalenin maksimum genişliği 40 metredir. 1920 depreminden sonra, kale duvarlarının en yüksek bölümleri çökmüştür ve iç duvarların o zamandan beri yüksekliği 3 metreyi geçmemiştir. 2 ila 10 metre arasında değişen yüksekliğe sahip olan kalenin duvarlarının ortalama kalınlığı 2 metredir.

Kalenin merkezinde, yer altında, su deposu veya hapishane olarak kullanıldığı düşünülen bir oda vardır. Kale yuvarlak, düzensiz şekilli ve yontulmuş taşlardan yapılmıştır. Kalenin güneyinde yarım daire şekilli bir kapı bulunmaktadır.

Galeri

Gori fortress, Cristoforo Castelli, c. 1642
Gori Kalesi
Kalenin kapıları
Kaleye giden yol
Kuzeyden Gori Kalesi

Kaynakça

^ Rayfield, Donald (2012). Edge of Empires. Londra: Reaktion Books Ltd.
^ "Georgia", in Encyclopædia metropolitana; or, Universal dictionary of knowledge, ed. by E. Smedley, Hugh J. Rose and Henry J. Rose (1845), p. 532.

Wikimedia Commons'ta Gori Kalesi ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

Şeytan Kalesi, tarihsel Palakatsio bölgesinde, günümüzde Ardahan iline bağlı Çıldır ilçesinin Yıldırımtepe köyünde, Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kaledir. Bazı kaynaklarda Çıldır Kalesi olarak da anılmıştır.

Okros Kalesi Gürcistan'ın güneyindeki Samtshe-Cavaheti bölgesine bağlı Adigeni Belediyesi'ne bağlı Bolacuri köyünün kuzeyinde, Şoka köyünün yakınlarında yer alan bir Orta Çağ kalesidir. Tarihi Kvabliani vadisinde, erişilemez bir kayalık dağın üzerinde yer almaktadır. Kale, 16. yüzyılda yaşanan Gürcü-Osmanlı çatışmalarında belirgin bir şekilde kullanılmıştır. Osmanlılar, ele geçirdikten sonra Gürcüce adını çevirerek kaleyi Altunkala olarak adlandırmıştır. 2007'de, Okros Kalesi, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültürel Anıtlar listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Slesa</span>

Slesa Kalesi, Güney Gürcistan'ın Samtshe-Cavaheti bölgesindeki Ahıska Belediyesinde konumlanmış bir Orta Çağ kalesidir. Tarihi bilinmeyen kale kompleksi, günümüzde harabe durumda olan bir kale ve stratejik olarak iki bitişik tepenin arasında yer alan, daha iyi korunmuş bir kuleden oluşmaktadır. Borcomi vadisi boyunca uzanan kale kompleksi, Gürcistan'ın kalbini güneyden korumaktadır. Kale, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Mgeltsihe</span>

Mgeltsihe, tarihsel Cavaheti bölgesinde Orta Çağ'dan kalma kaledir. Bugün Ardahan ilinin Çıldır ilçesine bağlı Kurtkale köyünde yer alır.

Caki Kalesi, tarihsel Samtshe bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin Posof ilçesine bağlı Yurtbekler köyünün sınırları içinde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma kaledir. Kale, Samtshe-Saatabago prensliğini yöneten Gürcü hanedanı Cakelilerin ikametgâhıydı ve hanedanın adı da buradan gelir.

Hertvisi, Gürcistan'ın Samtshe-Cavaheti bölgesinde, Aspindza Belediyesi'nde bir köydür. Paravani Deresi'nin Kura Nehri'ne katıldığı yerde, deniz seviyesinden 1.250 metre yükseklikte yer alır. Aspindza kasabasına 14 km uzaklıktadır. Hertvisi Kalesi bu köyde bulunmaktadır.

Mere Kalesi, tarihsel Samtshe bölgesinin Türkiye tarafında, günümüzde Ardahan ilinin Posof ilçesine bağlı ve eski adı Mere olan Çakırkoç köyünde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma kaledir. Köyün bugünkü adından dolayı Çakırkoç Kalesi olarak da bilinir.

Suagara Kalesi, Artvin ilinin Ardanuç ilçesinde, bugün Soğanlı adını taşıyan Suagara köyünde Orta Çağ'dan kalma kaledir. Eklevana (ეკლევანა) mahallesinde bulunduğu için Eklevana Kalesi olarak da bilinmektedir.

Cuğo Kalesi, Artvin ilinin Ardanuç ilçesinde, bugün Soğanlı köyünün bir mahallesi olan Cuğo'da Orta Çağ'dan kalma bir kaledir.

Kvamçireti Kalesi, tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Murgul ilçesine bağlı Küre köyünde, eski adı Kvamçireti olan Geniştaş mahallesinde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma kaledir.

Arila Kalesi, tarihsel Samtshe bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin Posof ilçesine bağlı ve eski adı Arila olan Süngülü köyünde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma kaledir.

Nihahi Kalesi, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı ve eski adı Nihahi olan Yokuşlu köyü sınırları içinde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kaledir.

Murgul Kalesi, Artvin ilinin Murgul ilçesinde, Murgul kasabası ile eski adı Gurbin olan Petek köyü tasında, Murgul Çayı'nın sol kıyısında Orta Çağ'dan kalma bir kaledir. Gurbin köyünün sınırları içinde bulunan ve Gurbin Kalesi adını taşıyan kaleye daha sonra Murgul Kalesi denmiştir.

Thiladzuri Kalesi, tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Borçka ilçesine bağlı ve eski adı Thiladzuri olan Zorlu köyünde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kaledir.

İtlieti Kalesi, tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin merkez ilçesine bağlı Taşlıca köyünde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kaledir. Ortadan kalkmış bir köy olan İtlieti bulunduğu için bu adla adlandırılmaktadır. Kale, Hatila Vadisi'nde bulunduğu için Hatila Kalesi olarak da adlandırılmaktadır.

Bice Kalesi, Bica Kalesi olarak da bilinir, tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı ve eski adı Bice olan Tütünlü köyünde Orta Çağ'dan kalma bir kaledir.

Heviskari Kalesi, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı ve eski adı Nigzovani olan Demirköy'de Orta Çağ'da Gürcülerden kalma kaledir. Heviskari Kalesi, Demirköy'ün eski adından dolayı Nigzevan Kalesi, bugünkü adından dolayı ise Demirköy Kalesi olarak da bilinir.

Tzepta Kalesi, tarihsel Şavşeti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı ve eski adı Ustamisi olan Eskikale köyünde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kaledir. Başkale adıyla günümüzde Eskikale'nin bir mahallesi olan Tzepta (წეფთა), eskiden ayrı bir köydü ve kale de bu köyün adını taşmaktadır. Eskikale köyünün eski adından dolayı Ustamisi Kalesi olarak da bilinir.

Uri Kalesi, tarihsel Artani bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin merkez ilçesine bağlı ve eski adı Uri olan Altaş köyünde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma kaledir. Uri köyünün bugünkü adından dolayı Altaş Kalesi olarak da bilinir.

Baketi Kalesi veya Bakta Kalesi, tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin merkez ilçesine bağlı ve eski adı Baketi olan Dikmenli köyünde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kaledir.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.