İçeriğe atla

Gonggong

Gonggong

Gonggong (Çince: 共工; pinyin: Gōnggōng), Çin mitolojisinde ve halk hikâyelerinde bakır bir insan başı, demir alnı, kızıl saçlı, yılan gövdesi, bazen de başı ve gövdesi bir yılan kuyruğu ile tasvir edilen bir Çin su tanrısıdır. Yıkıcı ve çeşitli kozmik felaketlere sebep olduğu iddia edilmektedir. Tüm hesaplarda, Gonggong, genellikle ateş tanrısı Zhurong gibi başka bir büyük tanrı ile mücadelesini kaybettikten sonra öldürülür veya sürgüne gönderilir.

Konuyla ilgili yayınlar

  • Yang Lihui & al. (2005), Handbook of Chinese Mythology, Oxford: Oxford University Press, ISBN 978-0-19-533263-6 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Çin</span> Doğu Asyada bir ülke

Çin, resmî adıyla Çin Halk Cumhuriyeti (Çince:

<span class="mw-page-title-main">Oxford Üniversitesi</span> İngilterede Oxfordda kurulu devlet üniversitesi

Oxford Üniversitesi, Birleşik Krallık'ta, İngiltere'nin Oxford kentinde bulunan bir üniversitedir. Kurulduğu tarih bilinmemesine rağmen, 1096 tarihinde bu kentte eğitim olduğuna dair belgeler üniversiteyi İngilizce konuşulan dünyanın en eski üniversitesi, kuruluşundan itibaren var olmaya devam eden en eski ikinci üniversite yapmaktadır. Üniversite 1167 yılında II. Henry'nin, İngiliz öğrencilerin Paris Üniversitesinde okumasını yasaklamasıyla hızla büyümüştür. 1209 yılında Oxford halkıyla yaşanan anlaşmazlıklar sonucu bazı akademisyenler kuzeydoğudaki Cambridge kasabasına gitmiş ve burada Cambridge Üniversitesi’ni kurmuşlardır. Bugün bu iki eski üniversite Oxbridge adıyla anılır.

<span class="mw-page-title-main">Çince</span> Çin ve çevresinde konuşulan bir dil

Çince, Çin anakarası ve çevresinde yaşayan bir milyardan fazla kişi tarafından konuşulan Eski Çinceden türemiş dillerin oluşturduğu diller grubudur. Dünyadaki her beş kişiden birinin anadili olarak konuştuğu Çince, lehçeleriyle birlikte dünyada en çok konuşulan dildir. Çince ve lehçeleri Büyük Çin olarak adlandırılan Çin anakarası, Hong Kong, Makao, Tayvan ve Malezya, Endonezya, Tayland, Singapur, Myanmar, Vietnam, Güney Kore gibi Doğu ve Güneydoğu Asya ülkelerinde konuşulmaktadır. Çince, dünyanın en çok konuşulan dil olmasına bağlı olarak Birleşmiş Milletler'in altı resmî dilinden biridir. Aynı zamanda Çin, Tayvan, Singapur, Hong Kong ve Makao'nun resmî dilidir.

<span class="mw-page-title-main">Maoculuk</span> Çin lideri Mao Zedungun düşüncelerine dayanan akım

Maoculuk ya da Maoizm, adını Mao Zedong'dan alan, kapitalizmin Avrupa'daki gibi bir gelişme seyri izlemediği Uzak Doğu toplumlarına özgü Marksizm'in pratiği olarak ifade edilebilir. Maoizm, taraftarlarına göre, Marksizm-Leninizm siyaset biliminin 3. nitel aşamasıdır ve kırlardan şehirleri kuşatarak proleterya diktatörlüğüne ulaşabilmenin tek altın anahtarıdır. Maocuların asgari programlarında ise, bağımsızlığın sağlanması ve feodalizmin tasfiyesi vardır.

Çin mitolojisi, Çin halk ve kültürünün biriktirdiği mitolojik ve efsanevi söylence, inanç ve tarih anlayışın bütününü tanımlar. Oxford'un Asya Mitolojisi Sözlüğü Çin mitolojisini tanımlarken şu ifadeye yer verir:

Çin mitolojisi, ..., tarih, efsane ve mitin bir karışımıdır.

<span class="mw-page-title-main">Hmelnitski Ayaklanması</span>

Hmelnytsky Ayaklanması, 1648'den 1657'ye kadar sürmüş bugünkü Ukrayna topraklarında meydana gelmiş bir isyan hareketidir. Hetman'ın komutasındaki Bogdan Hmelnitski, Zaporijya Kazakları ve müttefikleri Kırım Tatarları ve yerli Ukraynalılar ile Lehistan-Litvanya kuvvetlerine karşı verilmiş bir kurtuluş savaşıdır. Ayaklanma başarılı olmuştur, Kazak Hetmanlığı kurulmuş ve bölgede Polonya etkisi azalmıştır. Daha sonra bölgenin Rus etkisine girişi kolaylaşmıştır. Yahudi tarihi ve demografisinde özel bir öneme sahiptir.

Çin'in eyaletleri, Çin'in en üst düzey idari bölümleridir. Toplam 34 adet eyalet düzeyi bölüm bulunmakta olup bunlardan 23'ü eyalet, dördü doğrudan yönetilen şehir, beşi özerk bölge ve ikisi özel idarî bölgedir.

<span class="mw-page-title-main">Çin Rüyası</span>

Çin Rüyası, Çin siyasetinde 2013 yılından sonra popüler olan, Çin değerleri ile sosyalizmin hedefleri doğrultusunda Çin Komünist Partisi'nin görüşlerini yansıtan terim. Çin siyaseti kapsamında bu ifade gazeteciler, resmi hükûmet yetkilileri, çeşitli aktivistler gibi toplumum çeşitli katmanlarından kişilerce kullanılmaktadır ve "Çin ulusunun hedeflerini" tanımlamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Çin'deki şehirler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu liste, Çin'deki şehirler listesidir. Hong Kong ve Makao dahil olmak üzere Çin'in idari bölümlerine göre, eyalet düzeyi, il düzeyi şehirler ve ilçe düzeyi şehirler olmak üzere üç şehir seviyesi bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Çin Demiryolu</span>

Doğu Çin Demiryolu veya Mançurya Demiryolu, Çin'in kuzeydoğusunda Mançurya'daki Demiryolunun tarihsel adıdır.

<span class="mw-page-title-main">Çin'de din</span> Çin içerisindeki birçok din

Çin, dünyanın en eski ve sürekli öğreti ve felsefi geleneklerinin beşiği olmuştur. Çin'de batıdaki anlamıyla bire bir örtüşen bir din anlayışı hiç olmamıştır. Milattan önce 6. yüzyıldan itibaren görülmeye başlayan düşünce okulları kendi içinde özgün olarak sürekli gelişmiştir. Bu yüzden Çin'de inanç sistemleri olarak Çin kültürünü tarihi boyunca şekillendiren Konfüçyüsçülük, Taoizm ve çok sonradan gelen Budizm düşünce okulları sıralanır. Bu iç içe geçmiş düşünce okulları kendi aralarında kökten farklı bir evren anlayışı taşımazlar ancak klasik anlamıyla batıda ortaya çıkan Musevilik, Hristiyanlık ve Müslümanlık dinlerinden kökten ayrıdırlar. Bu düşünce okulları öncesinde de Çin'in hem toplayıcı ve avcı şamanik toplumlarında hem de yerleşik tarım toplumları döneminde kainatın doğuşuyla ilgili anlatılan masal ve efsanelerde evrenin; klasik dinlerde olduğu gibi bir yaratıcı tarafından yaratılmasından çok her şeye hamile olan ve hiçbir şeyin henüz bir biçimi olmadığı karanlık bulamaç bir şeyden doğduğu inançları yer bulmaktadır. Bu bulamaç, karanlık hiçbir nesnenin henüz şekil almadığı ama her şeye hamile olunan bu hale masallarda Hundun, düşünce okullarında Dao denmektedir. Dao'dan Gök ve Yer yani somut ve soyut olan her şey doğar, yin ve yang değişim ilkeleriyle her şey biçim alır ve dönüşür. Günümüzde Kuantum Kuramı'nın kozmogoni görüşleri Çin'de ortaya çıkan bu evren anlayışına daha yakın durmaktadır. Gök uzayı, yer ise yıldızlar, gezegenler gibi yoğun her şeyi temsil etmektedir. Dao düşünce okulunda Gök ve Yerin ham doğası yani kendiliğindenlik hali olan Zìrán (自然)'a uyması çabasız çabayı uygulaması en uygun yönetim olarak anlatılırken, Konfüçyüsçü okullara göre ise Gök ve Yer ilişkisi hiyerarşik ele alınır, erdem ve görevlere önem verilir, dolayısıyla devletin yönetimi ve halk ile ilişkisi buna uymalıdır anlayışı hakim olmuştur. Çin imparatorları, özellikle Konfüçyüs okuluna göre Gök gibi olmalıydılar ve bu yüzden "Göğün Vekaleti"ni (Tianming) talep edip Çin efsanevi ve geleneksel pratiklerine katılırlardı. Yaygın inanç sistemi bu şekilde kendini gösterirken sonraki yüz yıllarda Batıda ortaya çıkan dinler Çin'de yayılmak istemiş olsa da halk arasında bu inanç sistemleri çok rağbet görmemiştir. Ancak günümüzde sayıları fazla olmasa da Çin'de Hristiyanlık ve müslümanlık da yaşamaktadır. 1949 Mao Zedong devriminden beri Çin, bir ateist ve Marksist kurum olan Çin Komünist Partisi tarafından yönetilmektedir. Bu dönemde bilimsel bir zemini olmayan hiçbir görüşe izin verilmedi. Dini hareketler ve kurumlar önce hükûmet kontrolü altına alındı, sonra Kültür Devrimi (1966-1976) sırasında baskıya uğradı. Devrimin yumuşama döneminde geleneksel öğretiler ve sonradan gelen dini örgütlere haklar verilmeye başlanmıştır. Hükûmet henüz beş tane öğreti ve dini resmen tanımaktadır: Budizm, Taoizm, İslam, Protestanlık ve Katoliklik. 21. yüzyılın başında kurumsal idarelerde Konfüçyüsçülük ve Çin halk gelenekleri giderek daha fazla tanınma kazanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Üç Hükümdar ve Beş İmparator</span>

Üç Hükümdar ve Beş İmparator, MÖ 2852'den MÖ 2070 yılları arasında hüküm sürdüklerine inanılan efsanevî Çin hükümdarları veya tanrılarıydı. Günümüzde kültürel kahraman olarak kabul edilmektedirler.

<span class="mw-page-title-main">Fal yazıtları</span>

Fal yazıtları, başta geç Shang Hanedanı dönemi olmak üzere, antik Çin'de yazı için kullanılan öküz kürek kemiği ya da kaplumbağa plastron parçalarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Çin takvimi</span>

Çin takvimi, yılları, ayları ve günleri astronomik olaylara göre hesaplayan bir ay-güneş takvimidir.

<span class="mw-page-title-main">Zhurong</span>

Zhurong veya Chongli (重黎), Çin mitolojisinde ve Çin geleneksel dininde önemli bir tanrıdır. Huainanzi'ye ve Mozi ile takipçilerinin felsefi metinlerine göre bir ateş ve güney tanrısıdır. Shanhaijing, Zhurong için Yan İmparator ve Sarı İmparator'un soyundan gelenler de dahil olmak üzere alternatif şecere verir. Bazı kaynaklar Zhurong'u, Nüwa, Gonggong ve Büyük Sel gibi Çin'in bazı eski ve antik mitleriyle ilişkilendirir. Geçmişte Çin mitolojisinin, en azından kısmen, gerçek bir tarih kaydı olduğuna inanılıyordu. Bu nedenle, tarihi Çin kültürü çalışmasında, uzak geçmişten yazılan veya anlatılan karakterler ve olaylarla ilgili anlatılan öykülerin çoğunun biri daha tarihselleştirilmiş bir gelenek ve bir daha mitolojik versiyon olmak üzere ikili bir geleneği vardır. Bu aynı zamanda Zhurong için de geçerlidir. Sima Qian'ın Büyük Tarihçi'nin Kayıtları 'nda Zhurong, Ateş Bakanı'nın hükûmet dairesini elinde tutan tarihi bir kişi olarak tasvir edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Yue (devlet)</span>

Yue, Çin'in Zhou Hanedanı döneminde MÖ 10. yüzyıl-306 yılları arasında var olan bir devletti.

<span class="mw-page-title-main">Çin burcu</span>

Çin burcu, bir hayvanı ve tanınmış özelliklerini 12 yıllık bir döngüde her yıla atayan ay takvimine dayalı bir sınıflandırma şemasıdır. 12 yıllık döngü, Jüpiter'in 11.85 yıllık yörünge dönemine bir yaklaşımdır. Çin'den gelen burç ve çeşitleri, Japonya, Güney Kore, Vietnam, Kamboçya ve Tayland gibi birçok Doğu ve Güneydoğu Asya ülkesinde popüler olmaya devam etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Çin kaligrafisi</span>

Çin kaligrafisi, Çince karakterlerin tamamen görsel sanatı ve edebi anlamın yorumunu birleştiren bir sanat formu olarak yazılmasıdır. Çin kaligrafisi, Çin'de yaygın olarak uygulandı ve genellikle Doğu Asya'da yüksek itibar gördü. Kaligrafi, eski Çin edebiyatçılarının en çok aranan dört beceri ve hobisinden biri olarak kabul edilir. Bu gelenekte çeşitli hat üsluplarının bazı genel standartlaştırmaları vardır. Çin kaligrafisi ile lavi birbiriyle yakından ilişkili olup benzer araçlar ve teknikler kullanılarak gerçekleştirilirler ve uzun bir ortak sanat geçmişine sahiptirler. Çin ressamlığı ve kaligrafisinin ayırt edici özellikleri arasında dinamik yaşamla yüklü harekete yapılan vurgu yer almaktadır. Stanley-Baker'a göre, "Kaligrafi, ipek veya kağıt üzerinde izler olarak kaydedilen, hareket halindeki enerjiyle deneyimlenen, ana bileşenlerini değiştiren uzayda zaman ve ritimle deneyimlenen saf yaşamdır." Kaligrafi ayrıca Çin'de mühür oymacılığı, süslü kağıt ağırlıkları ve mürekkep taşları da dahil olmak üzere birçok sanat türünün gelişmesine yol açmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Orta Çince</span>

Orta Çince, ilk olarak MS 601'de yayınlanan ve ardından birkaç gözden geçirilmiş ve genişletilmiş baskının izlediği bir rime sözlüğü olan Qieyun 'da kayıtlı Çincenin tarihsel çeşididir. Yazı sisteminin doğası gereği, telaffuzun kendisi ve fonetik yeniden yapılandırılmak zorunda kaldı. Daha önceki Eski Çincenin aksine, Orta Çince dört tonlu bir ton sistemi geliştirmişti. Mevcut Çin lehçelerinin çoğu Orta Çinceden evrimleşmiş olup bununla birlikte Min Çincesi gibi bazı istisnalar bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Xiangliu (uydu)</span>

Tam adı 225088 Gonggong I Xiangliu olan Xiangliu, Güneş Sistemi'nin dağınık disk kısmında bulunması muhtemel cüce gezegen 225088 Gonggong'un bilinen tek uydusudur. Gonggong'un Hubble Uzay Teleskobu arşiv görüntülerinin analizi sırasında, Csaba Kiss liderliğindeki bir gökbilim araştırması ekibi tarafından keşfedilmiştir. Keşif ekibi, Gonggong'un yavaş dönüşünün, yörüngedeki bir uydunun uyguladığı gelgit kuvvetlerinden kaynaklandığından şüpheleniyordu. Xiangliu'nun kimliği ilk kez 18 Eylül 2010'da Hubble'ın Geniş Alan Kamerası 3 ile çekilen arşiv görüntülerinde tespit edilmiştir. Keşfi, Gábor Marton, Csaba Kiss ve Thomas Müller tarafından 17 Ekim 2016'da Uluslararası Astronomi Birliği Gezegen Bilimleri Bölümü'nün 48. Toplantısında rapor edilerek duyurulmuştur. Uydu, adını Çin mitolojisinde su tanrısı Gonggong'un yaveri olarak görev yaptığı dokuz başlı zehirli yılan canavarı Xiangliu'dan almıştır.