İçeriğe atla

Gol çizgisi teknolojisi

Gol çizgisi teknolojisi, elektronik araçlar vasıtasıyla topun çizgiyi geçip geçmediğini tespit ederek hakeme yardımcı olan bir sistemdir. Gol çizgisi teknolojisinin amacı hakemlerin yetkisini almak değil karar vermelerine yardımcı olmaktır.[1] Premier League, 2010 FIFA Dünya Kupası ve 2012 Avrupa Futbol Şampiyonasında ortaya çıkan eleştirilerin ardından sisteme daha önce karşı çıkan FIFA, teknoloji için önerilen dokuz sistemi test etti ve sadece iki tanesi testlerden başarıyla geçti.

5 Temmuz 2012'de gol çizgisi teknolojisinin kullanımı Uluslararası Futbol Birliği Kurulu (IFAB) tarafından onaylandı. İki sistem ikinci bir test aşamasından geçirildi. FIFA Aralık 2012'de Brezilya'da düzenlenecek olan 2014 FIFA Dünya Kupası'nda gol çizgisi teknolojisini kullanacağını ilan etti.[2] Diğer yandan teknoloji 2013'ten itibaren Amerika Birleşik Devletleri'nde Major League Soccer'da kullanıldı. Ancak MLS'teki Kanada takımlarınin kaynak yetersizliği sebebiyle ev sahibi oldukları maçlarda kullanılmamaktadır. Gol çizgisi teknolojisi 2014 FIFA Dünya Kupası'ndaki 12 stadyuma yerleştirilen GoalControl sistemi vasıtasıyla uygulanmaktadır.

Arka plan

Gol çizgisi teknolojisinin kullanımına yönelik istekler 2000'de Afrika Uluslar Kupası finalindeki penaltı atışlarının ardından yükselmeye başlamıştır. Bu maçta Nijerya adına penaltı kullanan Victor Ikpeba'nın direğe çarpan topu hakem tarafından gol olarak sayılmamıştır. Ancak televizyonda ise topun çizgiyi geçtiği görülmüştür.[3] Kamerun ise bu maçta penaltı vuruşlarını kazanarak kupayı kazanmıştır.

Ocak 2005'te oynanan Manchester United-Tottenham Hotspur maçında Tottenham'ın orta saha oyuncusu Pedra Mendes'in 50 metreden attığı şut ile oluşan gol pozisyonunun ardından Birleşik Krallık'ta da bu yönde bir ilgi oluşmuştur. Bu pozisyonda Manchester United kalecisi Roy Carrol topu tutar ama sonra düşürür ve çizginin yaklaşık bir metre içerisin geri çıkartır fakat topun çizgiyi geçtiğini ne hakem ne de yardımcı hakemler görür ve gol değeri kazanmaz.[4]

Bu olayların ardından FIFA Adidas tarafından önerilen topun içine yerleştirilmiş bir mikroçip tarafından gönderilen sinyaller vasıtasıyla hakemi topun çizgiyi geçip geçmediği yönünde uyaran sistemi test etmeye karar verdi.[5] FIFA başkanı Sepp Blatter: "Peru'da düzenlenen U17 Dünya Kupası'nda çeşitli testler yaptık ancak sonuçlar çok net değil bu yüzden denemelerimizi 2007'deki küçükler turnuvasında da devam ettireceğiz." şeklinde bir açıklama yapmıştır. Fakat denemeler raporlanmadı ve 2008 yılında Blatter sistemin sadece %95 başarıyla çalıştığını belirterek kullanımını reddetti.[5]

Bir başka hadise de Ağustos 2009'da Crystal Palace-Bristol City maçında meydana geldi. Bu maçta Freddie Sears'ın vuruşunda top ağlarla buluşur ama ağları tutan arka direklerden birine çarparak kaleden çıkar. Pozisyon sonrasındaysa hakem golü vermez.[6][7] Mart 2014'te oyunun kurallarını belirleyen Uluslararası Futbol Birliği Kurulu teknolojinin kullanımını 6'ya karşı 2 oyla kalıcı olarak reddetti. Aynı zamanlarda UEFA Avrupa Ligi'nde oynayan 48 takım kaptanı arasında yapılan ankette ise katılımcıların %90'ı teknolojinin kullanımını istediklerini belirttiler.[8] 2010 FIFA Dünya Kupası sırasında da hakem hatalarına bağlı olarak Blatter FIFA'nın gol çizgisi teknolojisini tekrar tartışmaya açtıklarını ilan etti.[9]

2012 Avrupa Futbol Şampiyonasından önce UEFA gol çizgisi teknolojisini reddederek bunun yerine çizgi hakeminin yer almasına karar verdi. Çizgi hakemlerinin varlığına rağmen Ukrayna-İngiltere maçında yine hakem hatasına bağlı olarak bir gol geçersiz sayıldı.

İlk testler

Haziran 2011'de FIFA hakemi olayın gerçekleşmesinin ardından bir saniye içerisinde uyarması gereken on gol teknolojisi sisteminin test edilmesine izin verdi. Testler aynı yılın son aylarında İsviçre Federal Malzeme Bilimi ve Teknoloji Laboratuvarları tarafından gerçekleştirildi.

Testlerin ardından 3 Mart 2012'de Uluslararası Futbol Birliği Kurulu sistemlerin ikisinin ikinci aşamaya geçmeye hak kazandığını duyurdu.[10] Bu iki sistem GoalRef ve Hawk-Eye'dır.

GoalRef

GoalRef'in çalışma prensibi temel olarak topun içine yerleştirilmiş bir elektronik devreye ve kale çevresindeki düşük frekanslı manyetik alana dayanır. Kale direklerine yerleştirilen bobinler manyetik alandaki her türlü değişikliği algılayarak topun çizgiyi geçip geçmediğini algılar. Eğer sistem gol olduğunu algılarsa maç yetkililerini anında şifrelenmiş şekilde yollanan radyo dalgaları sayesinde onların kol saatlerine bir mesaj yollar.[11]

Hawk-Eye

Hawk-Eye sistemiyle takip edilen bir tenis maçı

Hawk-Eye sistemi 1999 yılında geliştirilmiştir. Bu teknoloji kriket, tenis ve bilardoda zaten kullanılmaktadır. Sistemin çalışma prensibi görsel veriler sayesinde yapılan nirengi hesaplamasına dayanmaktadır. Top oyun alanını farklı açılardan gören yüksek hızlı kameralarla takip edilir. Mevcut yazılım da görüntüde topa karşılık gelen piksellerin tanımlanmasıyla her karede topun yerini hesaplar. Ayrıca eğer bazı kameralar topu göremiyorsa yazılım topun gideceği yeri de tahmin edebilir. Topun takibi sonucu tüm görüntüler kaydedilir ve bu veriler daha sonra istatistiklerde ve oyun analizlerinde kullanılabilir. Hawk-Eye sisteminin kurulması halinde stadyuma her kale için yedişer kamera yerleştirilmesi teklif edilmiştir. Sistem gerçek zamanlı çalışmaktadır bu sayede hakemi de anında uyarmak mümkündür.[9][12] Ancak sistem hata payının yüksek olduğu konusunda eleştirilmektedir. Nitekim Roger Federer ve Rafael Nadal ayrı ayrı sistemi kesin sonuçlar vermediği sebebiyle eleştirmişlerdir.[13][14]

Testlerin ikinci aşaması

İkinci aşamada ise iki teknolojinin üreticileri seçtikleri bir stadyumda sistemi çeşitli senaryoları gözeterek denemişlerdir. Testler ayrıca farklı iklim koşullarında ve manyetik alan distorsiyonlarındaki performansını gözlemlemek üzere profesyonel antreNmanlarda ve laboratuvarlarda sürmüştür. Ayrıca her ikisi de iki profesyonel maçta kullanılmıştır.

Başlangıç

FIFA Aralık 2012'de gol çizgisi teknolojisini 2012 FIFA Kulüpler Dünya Kupası'nda kullanmaya başlayacağını ilan etmiştir.[15] Bu turnuvada Hawk-Eye Toyota Stadyumu'na yerleştirilirken, GoalRef ise Yokohoma Uluslararası Stadyumu'nda kullanılmıştır.

2013 FIFA Konfederasyonlar Kupası'nda kamera bazlı bir sistem olan GoalConrol topun takibi, GoalRef ise ilgili görsellerin hazırlanması için kullanılmıştır. Ekim 2013'te ise FIFA 2014 FIFA Dünya Kupası'nda GoalControl'un kullanılacağını ilan etmiştir.[16] Ayrıca İngiltere Futbol Federasyonu da Hawk-Eye teknolojisinin 2013-2014 sezonunda Premier League'de kullanılacağını açıklamıştır.[17] Premier League'de bu teknoloji ile verilen ilk gol Manchester City FC formasıyla Edin Džeko'nun Cardiff City'ye karşı 18 Ocak 2014'te attığı gol olmuştur.[18]

Gol çizgisi teknolojisinin kullanıldığı ilk Dünya Kupası 2014 FIFA Dünya Kupası olmuştur. Bu turnuvada Fransa forması giyen Karim Benzema'nın Honduras'a attığı gol Dünya Kupası tarihinin gol çizgisi teknolojisi ile verilen ilk gölü olarak tarihe geçmiştir.[19]

Eleştiriler

İnsan faktörünün kaybolması

Gol çizgisi teknolojisini destekleyenler bunun hakem hatalarını ciddi bir şekilde azaltacağını savunurken, bu teknolojiyi eleştirenler de mevcuttur. Eleştirilerin birçoğu başta FIFA başkanı Sepp Blatter olmak üzere FIFA üyeleri tarafından gelmektedir. Kullanılan teknolojilerin teknik özelliklerinin tartışılmasından ayrı olarak bunun oyundaki insan faktörünü etkileyeceği ve hataları tartışmanın keyfini ortadan kaldıracağını öne sürenler olmuştur.[20] Sepp Blatter şöyle söylemektedir: "Diğer sporlar oyun kurallarını teknolojiyle uyumlu bir şekilde değiştirmekteler. .... Biz böyle yapmıyoruz çünkü bu futbolu bu kadar popüler ve çekici kılmaktadır."

Bir çalışmaya göre eğer 2010-11 sezonunda Premier League'de görüntülerin yeniden oynatılması kullanılsaydı hakem hataları %30 gibi bir oranda azaltılabilirdi, ama bazı kişiler de oyun sırasında yeniden oynatma teknolojinin kullanılmasının oyunun akıcılığını çok olumsuz etkileyeceğini ve muhtemel pozisyonları engelleyeceğini savunmaktadırlar.[21]

Maliyet

Diğer eleştiriler ise sistemin küçük ve gelirleri kısıtlı federasyonlar için çok pahalı olmasına dayanmaktadır. FIFA yetkilileri bu yüzden daha fazla teknoloji kullanımından ziyade daha iyi hakemlik yapmak gerektiğini savunmaktadırlar.

Nitekim 2014 yılının başlarında Bundesliga'nın iki seviyesindeki takımların birçoğu finansal sebeplerden dolayı teknolojinin kullanılmasına karşı çıkmışlardır. Sistemin maliyeti içinde çip olan top için 250.000 €'dan başlayıp Hawk-Eye veya GoalControl sistemleri için 500.000 €'ya kadar çıkmaktadır.

Kaynakça

  1. ^ FIFA (2012). "Testing Manual". FIFA Quality Programme for Goal Line Technology.
  2. ^ Thomas, K. (2014). "Keeping an eye on the ball". SPIE Newsroom. doi:10.1117/2.2201406.01. edit
  3. ^ "Nigerian media bitter in defeat". BBC Sport. 14 Şubat 2000. Erişim tarihi 1 Ağustos 2012.
  4. ^ "Manchester United 0-0 Tottenham". BBC News. 4 Ocak 2005. Erişim tarihi 28 Haziran 2010.
  5. ^ a b McGrath, Liam (19 Nisan 2010). "Goal-Line Technology: Crossing Too Many Lines For FIFA?". GeekWeek. Erişim tarihi 28 Haziran 2010.
  6. ^ Miller, Herman (15 Ağustos 2009). "Neil Warnock furious as 'phantom goal' costs Crystal Palace". The Guardian (Londra).
  7. ^ "Bristol City-Crystal Palace game will not be replayed". The Guardian (Londra). 17 Ağustos 2009.
  8. ^ Wilson, Jonathan (28 Haziran 2010). "Soccer could use instant replay, but not at expense of the sport's flow". CNN.
  9. ^ a b Dickinson, Matt (17 Ağustos 2007). "Hawk-Eye set to extend its influence to contested goals". The Sunday Times (London). Erişim tarihi 29 Haziran 2010.
  10. ^ Conway, Richard (15 Nisan 2012). "Goal-line technology edges closer". BBC Sport. Erişim tarihi 3 Mart 2012.
  11. ^ "GoalRef Goal-Line Technology Advances to Final". Fraunhofer. Erişim tarihi 2012-12-12.
  12. ^ Boothroyd, David (11 Ekim 2011). "Sport technology enables improved decisions".
  13. ^ "Federer: Hawk-Eye must be scrapped". This is London. Erişim tarihi 2010-06-28.
  14. ^ "Nadal slams Hawkeye after losing to Youzhny". Rediff.com. 31 Aralık 2004. Erişim tarihi 28 Haziran 2010.
  15. ^ "Goal-line tech gets green light". 3 News NZ. Aralık 6, 2012.
  16. ^ "GoalControl to provide goal-line system at World Cup in Brazil". BBC. Nisan 2, 2013. Erişim tarihi Nisan 3, 2013.
  17. ^ "Goal-line technology: Premier League votes in favour for 2013-14". BBC. 2013-04-11. Erişim tarihi 2013-04-11.
  18. ^ Williams, Tom (Ocak 19, 2014). "Arsenal stay top, technology aids Manchester City". Sydney Morning Herald.
  19. ^ "France 3-0 Honduras". BBC Sport. 15 June 2014. Erişim tarihi 15 Haziran 2014.
  20. ^ Kelso, Paul (27 Haziran 2010). "England v Germany: Frank Lampard's 'goal' reignites goal-line technology debate". The Telegraph (London). Erişim tarihi 28 Haziran 2010.
  21. ^ "Sport technology enables improved decisions". newelectronics.co.uk. 11 Ekim 2011. Erişim tarihi 13 Mart 2012.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Futbol</span> çim veya toprak zeminde, on birer oyuncudan oluşan iki taraf arasında topla oynanan takım sporu

Futbol, on birer oyuncudan oluşan iki takım arasında, kendine özgü küresel bir topla oynanan takım sporudur. 21. yüzyıl itibarıyla 200'ün üzerinde ülkede 250 milyonu aşkın oyuncu tarafından oynanmakta olup dünyadaki en popüler spordur.

<span class="mw-page-title-main">Futsal</span> salon futbolu olarak bilinen ve kendine özgü kuralları olan spor

Futsal, salon futbolu olarak bilinen ve genel olarak futbola benzese dahi kendine özgü kuralları olan spordur. Beşe beş futbol, halı saha futbolu ve mini futbol ile benzerlikleri var.

<span class="mw-page-title-main">Wayne Rooney</span> İngiliz teknik direktör ve eski futbolcu

Wayne Mark Rooney, İngiliz bir futbolcu ve teknik direktördür. Forvet ve ofansif orta saha pozisyonlarında görev aldığı futbolculuk kariyerini sonlandırmasının arından teknik direktörlük yapmaktadır. Günümüzde, Plymouth Argyle'ın teknik direktörüdür.

<span class="mw-page-title-main">Cesc Fàbregas</span> İspanyol futbolcu

Francesc "Cesc" Fàbregas i Soler, İspanyol eski millî futbolcu ve teknik direktör. Fabregas, hem ofansif olarak hem kanatlarda oynayabilen bir göbek oyuncusuydu.

<span class="mw-page-title-main">Ali Dayi</span>

Ali Dayi, İranlı futbolcu, teknik direktör ve iş insanı. Dünya genelinde millî takımlar düzeyinde en fazla gol atan ikinci oyuncudur. 1993-2006 yılları arasında İran millî takımı ile 149 maçta attığı 109 golle uluslararası futbol tarihinde dünyanın tüm zamanların önde gelen golcülerinden birisidir. Başarısı Guinness Dünya Rekorları'nda listelenmiştir. Oyun kariyeri boyunca Daei, 2001 yılında UNICEF İyi Niyet Elçisi olarak atandı. İran için son maçını 2006'da Haziran 2007'den 2013'e kadar oynayan Daei, FIFA Futbol Komitesi'nin bir üyesiydi.

<span class="mw-page-title-main">Park Ji-sung</span>

Park Ji-sung Kore Dili ile : 박지성, Güney Koreli eski millî futbolcudur.

<span class="mw-page-title-main">Michael Owen</span>

Michael James Owen, İngiliz eski millî futbolcudur.

<span class="mw-page-title-main">Pedro (1987 doğumlu futbolcu)</span>

Pedro Eliezer Rodríguez Ledesma, Pedro Rodríguez kısa adıyla da bilinen İspanyol futbolcudur. Lazio'da forma giymektedir.

<span class="mw-page-title-main">Tim Howard</span> Amerikalı futbolcu

Tim Howard, Amerikalı eski millî futbolcudur.

<span class="mw-page-title-main">2010 FIFA Dünya Kupası finali</span>

2010 FIFA Dünya Kupası finali, 11 Temmuz 2010'da Güney Afrika'nın Johannesburg şehrindeki Soccer City Stadyumu'nda, 2010 FIFA Dünya Kupası'nı kazanan takımı belirlemek için oynanan maçtır. Normal süresi 0-0 berabere biten maçta Hollanda'yı, uzatmaların 116. dakikasında Andrés Iniesta'nın attığı golle 1-0 yenen İspanya, kupanın sahibi oldu. Gösterilen sarı kartların çokluğu ve Hollanda'nın sert futbolu eleştirildi. FIFA Dünya Kupası'ndaki en büyük başarısını 1950'deki dördüncülükle elde eden İspanya, bu şampiyonlukla birlikte, kupayı ilk kez kazanmış oldu. 1974 ve 1978'de kaybettiği final maçlarının ardından Hollanda, bu maçı da kaybederek bu alanda bir rekora imza attı. Maçın ardından, ilk kez bir Avrupa takımı, kendi kıtası dışında düzenlenen Dünya Kupası'nı kazanmış oldu.

<span class="mw-page-title-main">Shinji Kagawa</span> Japon futbolcu

Shinji Kagawa ; d. 17 Mart 1989), Cerezo Osaka takımında forma giyen Japon millî futbolcudur.

<span class="mw-page-title-main">Daniel Sturridge</span> İngiliz futbolcu

Daniel Andre Sturridge, İngiltere millî takımında forvet pozisyonunda görev almış İngiliz eski futbolcudur. Pek çok kez forvet arkasında da oynamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Wilfried Bony</span> Fildişi Sahilli futbolcu

Wilfried Guemiand Bony, Fildişi Sahilili millî futbolcudur. Forvet mevkiinde oynayan Bony, Fildişi Sahili millî takımı forması giymektedir.

<span class="mw-page-title-main">Nicola Rizzoli</span> İtalyan futbolcu

Nicola Rizzoli, İtalyan hakem. 2002 yılından beri Serie A maçlarında düdük çalmakta ve 2007 yılında ise FIFA kokartını almaya hak kazandı. 1 Ekim 2008 tarihinde UEFA Şampiyonlar Ligi mücadelesinde oynanan Sporting Lizbon - Basel maçında düdük çaldı. Rizzoli, 7 Nisan 2010 tarihinde ise yine UEFA Şampiyonlar Ligi çeyrek final mücadelesinde oynanan Manchester United - Bayern Münih maçında düdük çaldı ve o maçta Manchester United oyuncusu Rafael'e kırmızı kart gösterdi. Manchester United maçı 3-2 kazandı ancak ilk maçı 2-1 kazanan Bayern Münih, deplasman gol avantajıyla yarı finale yükseldi. Ayrıca 2012 Avrupa Futbol Şampiyonası ile 2014 FIFA Dünya Kupası'nda görev alan Rizzoli, Arjantin ile Almanya arasında oynanan final maçını yönetti.

<span class="mw-page-title-main">Kevin De Bruyne</span> Belçikalı futbolcu (d. 1991)

Kevin De Bruyne, merkezi orta saha mevkiinde oynayan Belçikalı millî futbolcudur. Premier League ekibi Manchester City'de forma giymektedir. Kendi jenerasyonunun en iyi oyuncularından biri ve dünyanın en iyi orta saha oyuncularından biri olarak kabul edilmektedir. Uzmanlar onu sıklıkla eksiksiz bir futbolcu olarak tanımlamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Paul Pogba</span> Fransız futbolcu (d. 1993)

Paul Labile Pogba, orta saha pozisyonunda oynayan Fransız millî futbolcu. Serie A ekiplerinden Juventus forması giymektedir. Pogba, doping kullanımından dolayı cezalıdır ve aktif olarak futbol oynamaya uygun değildir.

Seri penaltı vuruşları, genelde eliminasyon sisteminde oynanan futbol maçlarında normal süre ve uzatmaların beraberlikle sonuçlanması durumunda maçın galibini belirlemek için iki takımın sırayla beşer penaltı kullanmaları, sonucun tayin edilememesi halinde ise penaltı vuruşlarına eşitliğin bozuluncaya kadar seri bir şekilde devam edildiği futbol kuralı. Penaltı vuruşlarında, penaltıyı kullanacak ilk beş oyuncu liste ile belirlenir. Bu oyuncuların kullandıkları vuruşlardan sonra eşitlik bozulmazsa penaltı vuruşları takımdaki diğer oyuncuların vuruşlarıyla devam eder. Maç içerisinde kırmızı kart gören ve oyundan alınan oyuncular penaltı vuruşu kullanamazlar. Eğer tüm oyuncular penaltı kullanmış ve eşitlik yine bozulmamışsa, vuruşlar tekrar en baştan sırayla başlar. Seri penaltı vuruşlarında atıcının yalnızca bir vuruş hakkı vardır. Vuruşunu yaptıktan sonra atıcı topa ikinci defa vuruş yapamaz. Top ilk vuruşun aksiyonu ile kale çizgisini geçerse gol kararı uygulanır.

<span class="mw-page-title-main">2012 FIFA Kulüpler Dünya Kupası</span>

2012 FIFA Kulüpler Dünya Kupası, 6-16 Aralık tarihleri arasında Japonya'da düzenlenen futbol turnuvası. Turnuvaya ev sahibi ülkenin ulusal şampiyonu ile birlikte altı kıtadaki en büyük kulüp turnuvası şampiyonu olan toplam yedi takım katılır.

<span class="mw-page-title-main">2014 FIFA Dünya Kupası finali</span> 2014 FIFA Dünya Kupası turnuvasının final maçı

2014 FIFA Dünya Kupası finali, 13 Temmuz 2014 tarihinde Brezilya'nın Rio de Janeiro şehrindeki Maracanã Stadyumu'nda, Almanya ile Arjantin takımları arasında 2014 FIFA Dünya Kupası kazananını belirlemek için oynanan futbol maçıdır. Bu maç, 1986 ve 1990 yıllarındaki finallerin ardından, iki millî takım arasında oynanan 3. final maçı oldu. Almanya, maçın uzatma bölümünde bulduğu golle maçı 1-0 kazandı ve kupanın sahibi oldu.

<span class="mw-page-title-main">Phil Foden</span> İngiliz millî futbolcu

Philip Walter Foden, orta saha pozisyonunda oynayan İngiliz millî futbolcudur. Premier League takımlarından Manchester City'de forma giymektedir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.