İçeriğe atla

Goiás

Goiás
eyalet
Goiás bayrağı
Bayrak
Goiás arması
Arma
Goiás'ın Brezilya'daki konumu
Goiás'ın Brezilya'daki konumu
Ülke Brezilya
BölgeOrta-Batı
Başkent ve en büyük şehir Goiânia
İdare
 • ValiRonaldo Caiado (UNIÃO)
 • Vali YardımcısıLincoln Tejota (Cidadania)
 • SenatörlerJorge Kajuru (PODE)
Luiz Carlos do Carmo (MDB)
Vanderlan Cardoso (PSD)
Yüzölçümü
 • Toplam340111 km²
Yüzölçümü sırası7.
Nüfus
 (2021)
 • Toplam7.206.589
 • Sıra8.
 • Yoğunlukoto/km²
 • Yoğunluk sırası18.
 • Beklenen yaşam süresi (2019)
74,3 yıl (12,)
Zaman dilimiUTC-03.00 (BZD)
ISO 3166 koduBR-GO
Ekonomi2019[1]
• Toplam GSYİHR$ 208,672 milyar (9.)
• Kişi başı GSYİHR$ 29.732 (11.)
İGE (2019)0.772 yüksek
(7.)
İklim
Muson (Am), tropikal savan (Aw) ve Ilıman dönencealtı (Cwa/Cwb)

Goiás, Brezilya'nın orta kesiminde yönetim merkezi Goiânia olan eyalet. Kuzeyden saat yönünde Federal Bölge, Tocantins, Bahia, Minas Gerais, Mato Grosso do Sul ve Mato Grosso tarafından sınırlanan eyalet, 2021 itibarıyla yaklaşık 7,2 milyonluk nüfusuyla bulunduğu Orta-Batı bölgesinin en büyük ve tüm ülkenin 11. kalabalık eyaletidir.[2] Ülkenin dokuzuncu büyük ekonomisine sahip eyalet, Brezilya nüfusunun %3,3'üne ve Brezilya GSYİH'inin %2,7'sine ev sahipliği yapar.

Coğrafi olarak chapada adı verilen platolarla kaplı olan eyalette ekonomi,[3] kahve ve pamuk yetiştiriciliğine dayanır. Brasília-Belém karayolunun yapımıyla hızla gelişen eyalet, aynı zamanda altın, elmas ve Niquelândia'daki büyük nikel yataklarına sahiptir.[4]

Eyalet, chapada adı verilen platolarla kaplıdır.[3]

Demografi

Goiás büyük şehir ve merkezleri
2020 Nüfus Sayımı (IBGE)[5]
Sıra Şehir ismi Belediye Nüfus Sıra Şehir ismi Belediye Nüfus
Goiânia
Goiânia

Aparecida de Goiânia
Aparecida de Goiânia

1GoiâniaGoiânia1.516.11311Senador CanedoGoiânia115.371 Anápolis
Anápolis

Rio Verde
Rio Verde

2Aparecida de GoiâniaGoiânia578.17912CatalãoGoiânia108.823
3AnápolisGoiânia386.92313ItumbiaraItumbiara104.742
4Rio VerdeRio Verde235.64714JataíRio Verde100.882
5Águas Lindas de GoiásLuziânia212.44015Caldas NovasItumbiara91.162
6LuziâniaLuziânia208.29916PlanaltinaLuziânia89.918
7Valparaíso de GoiásLuziânia168.46817Santo Antônio do DescobertoLuziânia74.744
8TrindadeGoiânia127.59918Cidade OcidentalLuziânia71.376
9FormosaLuziânia121.61719GoianésiaPorangatu-Uruaçu70.084
10Novo GamaLuziânia115.71120MineirosRio Verde66.801

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2020. 
  2. ^ "Estimativa Populacional 2021" (PDF). ibge.gov.br. 27 Ağustos 2021. 27 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2021. 
  3. ^ a b Nijman, Jan (2020). Geography: Realms, Regions, and Concepts (20. bas.). Wiley. ISBN 978-1119607410. 
  4. ^ Levine, Robert M. (2019). Historical dictionary of Brazil. Metuchen, N.J.: Scarecrow Press. ISBN 978-0810811782. 
  5. ^ "Panorama do estado do Ceará". ibge.gov.br. 18 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Brezilya</span> Güney Amerikada bir ülke

Brezilya, resmî adıyla Brezilya Federatif Cumhuriyeti, Güney Amerika'nın en büyük ve en kalabalık ülkesidir. Latin Amerika'nın %47,7'sini kaplayan Brezilya, Ekvador ve Şili haricinde Güney Amerika ülkelerinin hepsi ile sınır komşusudur. Başkenti Brasília ve en kalabalık şehri São Paulo'dur. Brezilya, 26 eyaletten ve bir Federal Bölgeden oluşan bir federasyondur ve Portekizcenin resmi dil olduğu tek Güney Amerika ülkesidir.

<span class="mw-page-title-main">São Paulo</span> Brezilyanın en büyük şehri ve São Paulo eyaletinin başkenti

São Paulo, Güneydoğu Brezilya'da bulunan São Paulo eyaletinin başkenti ve Güney Amerika'nın finans, ticaret ve sanayi merkezi. São Paulo, Brezilya, Amerika kıtası ve güney yarımküredeki en büyük şehirdir. GaWC tarafından alfa küresel şehir olarak sınıflandırılan São Paulo, banliyöleri olan Jundiaí, Sorocaba and São José dos Campos ile birlikte dünyanın dördüncü büyük metropolitan alanıdır. Bu metropolitan alanının nüfusu 22 milyondan fazladır.

<span class="mw-page-title-main">Tocantins</span> Brezilyanın kuzeyinde eyalet

Tocantins, Brezilya'nın kuzeyinde bulunan eyalet. Doğusunda Maranhão, Piauí, Bahia; güneyinde Goiás ve batısında Mato Grosso ve Pará eyaletleri tarafından sınırlanan eyalet, 5 Ekim 1988'de kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Pará</span> Brezilyanın kuzeyinde eyalet

Para Brezilya'nın kuzeyinde bir eyalettir. Kuzeyde Amapa, Guyana ve Surinam, doğuda Maranhao ve Tocantins eyaletleriyle, güneyde Mato Grosso eyaletleriyle batıda ise Amazonas ve Roraima eyaletleriyle komşudur. Eyaletin kuzeydoğusunda Atlantik kıyısı vardır. İdari merkez Belém şehridir.

<span class="mw-page-title-main">Ceará</span> Brezilyanın kuzeydoğusunda eyalet

Ceará, Brezilya'nın kuzeydoğusunda, Atlas Okyanusu kıyısında bulunan eyalet. Doğusunda Rio Grande do Norte ve Paraíba; güneyinde Pernambuco ve doğusunda Piauí ile çevrelenen eyaletin başkenti Fortaleza'dır.

<span class="mw-page-title-main">Mato Grosso</span> Brezilyanın merkezinde eyalet

Mato Grosso, Brezilya'nın batısında bulunan bir eyalettir. Kuzeyinden Amazonas ve Pará; doğusundan Tocantins ve Goiás; güneyinden Mato Grosso do Sul; güneybatısından Bolivya ve batısından Rondônia tarafından çevrelenir. Başkenti Cuiabádır.

<span class="mw-page-title-main">Amazon Ormanları</span> Güney Amerika kıtasında bir orman.

Amazon yağmur ormanları, Amazon Havzası'nın çoğunu kaplayan bir yağmur ormanıdır.

<span class="mw-page-title-main">São Paulo (eyalet)</span> Brezilyanın güneydoğusunda eyalet

São Paulo, Brezilya'nın güneydoğusunda yer alan ve ülkenin en kalabalık ve gelişmiş eyaletidir. İdari merkez, aynı zamanda Brezilya'nın ve tüm Güney Amerika'nın en büyük şehri olan São Paulo şehridir. São Paulo, Portekizcede Aziz Pavlus anlamına gelir.

<span class="mw-page-title-main">Brezilya'nın En Büyük Şehirleri Listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Brezilya'da orantılı olarak yüksek şehirleşme oranı bulunduğu belgelenmektedir. Ülkenin resmi istatistiklerine göre her 100 Brezilyalı kişiden 81 kişisi şehirlerde yaşamaktadır. Bu istatistikleri toplayıp yayan resmi kurum Brezilya Coğrafya ve İstatistikler Enstitüsü (İGBE) bu sonuç vermek için hanehalklarının şehirsel alanda mı yoksa kırsal alanda mı yaşadığını tanımlamasının bazının "yerel ve yörel idare bölümleri" öldüğünü kabul etmektedir ve bazın "yapılanmış çevre" olması tanımını kullanmamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Rio Branco</span> Brezilyada belediye ve Acre eyaletinin başkenti

Rio Branco, Brezilya'nın Acre eyaletinde bulunan belediye. Nüfus 2020 sayımına göre 413.418 idi.

<span class="mw-page-title-main">Brezilya ekonomisi</span>

Brezilya ekonomisi, gayri safi yurtiçi hasıla ölçümüyle dünyanın en büyük on ikinci ve 2020'de satın alma gücü paritesine göre de yine dünyanın sekizinci en büyük ekonomisidir. Gayri safi yurt içi hasıla bakımından Latin Amerika'nın en büyük ekonomisi olan Brezilya ekonomisi gelişmekte olan bir karma ekonomidir. Uluslararası Para Fonu'na (IMF) göre, Brezilya'nın 2020 nominal GSYİH'i SAGP olarak 7.348 trilyon BRL ve nominal bazda ise 1.363 trilyon $ idi. Brezilya, kişi başına düşen GSYİH açısından dünyanın 83. ülkesidir ve kişi başına 11.121 ABD doları gelir düşer. Ülkenin, büyük miktarda altın, uranyum, demir ve kereste içeren 20.18 trilyon dolarlık doğal kaynaklara sahip olduğu tahmin edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Pantanal</span>

Pantanal, Brezilya'da yer alan, dünyanın en büyük tropikal sulak alanı kapsayan doğal bir bölgedir. Çoğunlukla Mato Grosso do Sul, Brezilya Devlet içinde yer alır, Mato Grosso ve Bolivya ve Paraguay bölümlerini içine uzanır. 195.000 ila 140 bin kilometre kare civarında bir alana yayılmış durumdadır. Çeşitli alt-bölgesel ekosistemler var olup, farklı hidrolojik, jeolojik ve ekolojik özellikleri ile 1982'de tanımlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Güneydoğu bölgesi, Brezilya</span> Brezilyanın bir bölgesi

Güneydoğu Bölgesi, Brezilya'nın Espírito Santo, Minas Gerais, Rio de Janeiro ve São Paulo eyaletletini kapsayan bölgedir. Ülkenin ekonomik merkezi olan bölgenin nüfusu 2021 yılı itibarıyla 89.632.912 idi.

<span class="mw-page-title-main">Orta-Batı Bölgesi, Brezilya</span>

Orta-Batı Bölgesi, Brezilya'nın Goiás, Mato Grosso ve Mato Grosso do Sul eyaletlerini kapsayan bir bölgedir.

<span class="mw-page-title-main">Foz do Iguaçu</span> Brezilyanın Paraná eyaletinde belediye

Foz do Iguaçu, Brezilya'nın Paraná eyaletinde bulunan belediye. Nüfus 2020 sayımına göre 258.248 idi.

<span class="mw-page-title-main">Kuzeydoğu bölgesi, Brezilya</span>

Kuzey Doğu Bölgesi, Brezilya'nın istatiksel bir bölgesidir. Nüfus 2021 yılı verilerine göre 57.667.842 idi.

<span class="mw-page-title-main">Brezilya'nın bölgeleri</span>

Brezilya'nın bölgeleri, Brezilya'nın jeopolitik amaçlarla kullanılan bölgeleridir. Bölgeler, Brezilya Coğrafya ve İstatistik Enstitüsü (IBGE) tarafından tanımlanmış olup coğrafi, sosyal ve ekonomik faktörleri göz önünde bulundurarak yalnızca akademik olarak faaliyet göstermektedirler ve federal düzeydeki hükûmet programlarının yönlendirilmesinden başka siyasi etkileri bulunmamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Sinop, Mato Grosso</span> Brezilyanın Mato Grosso eyaletinde belediye

Sinop, Brezilya'nın Mato Grosso eyaletinde bulunan bir şehir ve belediyedir. Belediye, eyaletin kuzeyinde Teles Pires Nehri yakınlarında yer almaktadır. Yüzölçümü 3.194,339 km² olan belediyenin nüfusu 2020 yılı itibarı ile 146.005'tir.

Beyaz Brezilyalılar, kökleri Avrupa ve Orta Doğu'ya dayanan, beyaz olan veya kendini beyaz olarak tanımlayan Brezilyalılardır. Beyazlar Brezilya'daki en kalabalık 2. ırk grubudur. 2010 nüfus sayımına göre, 91.051.646 veya ülke nüfusunun yüzde 47,73'ünü oluşturmaktadırlar. Beyaz Brezilyalılar geleneksel olarak ülkenin orta sınıfının yanı sıra neredeyse tüm siyasi ve ekonomik seçkinlerinin bel kemiğini oluşturmaktadır. Ülkedeki beyaz Brezilyalıların nispi oranının, nüfusun yaklaşık %63'ününü oluştururken zirveye ulaştıkları 1960'ların başından beri istikrarlı bir şekilde düştüğü görülmektedir. Beyaz Brezilyalıların ana dili Brezilya Portekizcesidir.

<span class="mw-page-title-main">Brezilya'da zaman</span> Brezilyada kullanılan saat dilimleri

Brezilya'da zaman, Brezilya'da kullanılan zaman dilimlerini ifade eden bir kavramdır. Ülkede UTC-02.00, UTC-03.00, UTC-04.00 ve UTC-05.00 olmak üzere 4 farklı zaman dilimi kullanılmaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.