İçeriğe atla

Gnaeus Pompeius Magnus

Başlığın diğer anlamları için Pompey (Anlam ayrım) sayfasına bakınız.
Pompey
DoğumGnaeus Pompeius Magnus
29 Eylül MÖ 106
Picenum, İtalya, Roma Cumhuriyeti
Ölüm29 Eylül MÖ 48 (57 yaşında)
Pelusium, Ptolemaios Krallığı
Ölüm sebebiSuikast
BağlılığıRoma Cumhuriyeti
Lucius Cornelius Sulla
Hizmet yılları89-48 MÖ
Çatışma/savaşlarıSosyal Savaş
Sulla'nın ikinci iç savaşı
Sertorian Savaşı
III. Köle Savaşı
Kilikya korsanlarına karşı savaştı
Üçüncü Mithridatis Savaşı
Sezar'ın İç Savaşı
Ödülleri3 Roma zaferi

Gnaeus Pompeius Magnus veya Pompey (29 Eylül MÖ 106 - 29 Eylül MÖ 48), Roma Cumhuriyeti'nin son dönemlerinde askeri ve politik liderdi. İtalya'nın kasabalarından gelen Pompey, kendini Roma asilzadeleri arasına sokabildi. Kendisine Magnus kognomenini de Lucius Cornelius Sulla vermişti.[1]

Pompey Marcus Licinius Crassus'a karşı ve Gaius Julius Caesar'a da dosttu. Üç politikacı Roma cumhuriyetinin son dönemlerinde önemli rol oynamışlar, aralarındaki ortaklığa da Birinci Triumvirlik ismiyle tanımlamışlardır. Crassus öldükten sonra, Pompey ve Caesar tüm Roma topraklarının hakimiyeti için tartışırlar.[1]

Pompey MÖ 65 yılında, şimdiki Şebinkarahisar-Bayramköy bölgesinde, Pontus Kralı VI. Mithridates'in ordusu ile yaptığı savaşta, Roma ordusuna komuta etti. Mitridates'in ordusunu yendi, ülkesini Roma'ya bağlı bir devlet haline getirdi. Ardından Şebinkârahisar-Bayramköy bölgesine, zafer kazanma evi anlamına gelen "Nicopolis" kentini kurdu. Athena (günümüzde Pazar) şehri de Pompey tarafından kuruldu.[1]

Pompey kazandığı savaşlardan sonra Roma'da önemli bir statü kazanmıştır. Caesar ile büyük dostlukları bulunmasına rağmen Caesar'ın Galya Savaşlarını kazanmasının ardından orduyu dağıtmadan MÖ 49 yılında Roma'ya doğru harekete geçmesi sonucunda Pompey ve Caesar 'ın araları açılmıştır.Başlayan iç savaş sonucunda Caesar, Cumhuriyet'in başkenti Roma'ya yaklaşınca Pompey ve onun tarafındaki senatörler önce İtalya' nın güneyine ardından da gemilerle Yunanistan'a geçmişler ve orada büyük bir ordu kurmuşlardır. Caesar'ın ordusu, Pompey ve diğer senatörlerin oluşturduğu orduyu MÖ 48 yılında yapılan Pharsalus Muharebesi'nde bozguna uğratmıştır. Bu yenilgi üzerine Pompey hala kendi taraftarlarının yoğunlukta olduğunu düşündüğü Mısır'a doğru yola çıkmıştır.[1]

Mısır'da bir ordu kurup yeniden Caesar 'ın karşısına çıkmayı düşünen Magnus Pompey bilmeden ölümüne doğru yelken açmıştır. Mısır'a gittiğinde gemisinden iner inmez başı kesilerek öldürülmüştür. Pompey'in ardından Mısır'a gelen Caesar, Pompey'i öldüren kişiyi infaz etmiştir. Bazı kaynaklarda bunun nedeni olarak; Pompey'in bir senatör olması ve böyle bir ölümü haketmemesi olarak açıklanmıştır.[2][3]

Kaynakça

  1. ^ a b c d "Pompey the Great | Roman statesman". Encyclopedia Britannica (İngilizce). 10 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2021. 
  2. ^ Thayer, Bill. "Plutarch Life of Pompey". penelope.uchicago.edu. Loeb Classical Library. s. 80:5. 31 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mart 2020. 
  3. ^ Pompey the Great (İngilizce). Leach, John. s. 29. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Spartaküs</span>

Spartaküs, Roma Cumhuriyeti'nde Trakyalı bir gladyatördür. MÖ 73 - MÖ 71 Spartaküs Galyalılar Crixus, Oenomayus ve Gannicus ile birlikte Üçüncü Köle Savaşı'nın kaçak köle liderlerinden biridir. Üçüncü Köle Savaşı Roma Cumhuriyeti'nin karşılaştığı büyük çaplı köle savaşları arasında yer alır. Küçük savaşları ötesinde Spartaküs hakkında bilinen ve tarihsel söylentileri kalan veriler bazen çelişkili ve güvenilir olmayabilir. Fakat elimizdeki bütün kaynaklar Spartaküs'ün eski bir gladyatör ve başarılı bir askeri lider olduğunu doğrulamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Jül Sezar</span> Romalı asker ve Roma Cumhuriyetinin son diktatörü olan politik lider (MÖ 100–44)

Jül Sezar, Romalı asker ve Roma Cumhuriyeti'nin son diktatörü olan politik liderdir. Aynı zamanda iyi bir hatip ve güçlü bir yazar olan Sezar, dünya tarihinin en etkili insanlarından birisi olarak kabul edilir. Eylemleriyle Roma Cumhuriyeti'nin Roma İmparatorluğu'na dönüşmesinde ve evlatlığı Augustus'un ilk Roma imparatoru olmasını sağlayacak olayların başlamasında kritik bir rol oynamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Augustus</span> İlk Roma imparatoru (s. MÖ 27 – MS 14)

Augustus, Roma İmparatorluğu'nun kurucusu ve ilk imparatorudur. MÖ 27 - MS 14 yılları arasında hüküm sürmüş olan Augustus, Gaius Octavius Thurinus olarak doğmuş ve MÖ 44 yılında Jül Sezar tarafından evlatlık edinilmesinin ardından Gaius Julius Caesar Octavianus adını almıştır.

Pharsalus savaşı MÖ 48 yılında Jül Sezar ile Pompey arasında Farsala'da olmuştur. Pompeius savaşı kaybetmiş ve Mısır'a kaçmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Roma Cumhuriyeti</span> Antik Romanın cumhuriyetle yönetildiği dönem

Roma Cumhuriyeti, Antik Roma uygarlığında hükûmetin cumhuriyet şeklinde işlediği dönem. Geleneksel olarak MÖ 509 yılında krallığın devrilmesiyle başlayan dönemdir. Bu dönemde ilk iki yüzyıl boyunca, Cumhuriyet toprakları İç İtalya'dan bütün Akdeniz dünyasına kadar genişledi. Sonraki yüzyılda Roma; Kuzey Afrika, İber Yarımadası, Yunanistan ve şu anki Güney Fransa'da egemenlik kurarak daha da büyüdü. Roma Cumhuriyeti, son iki yüzyılı sırasında, hem Fransa'nın kalanına hem de Makedonya ile Anadolu'nun büyük kısmına egemen oldu.

<span class="mw-page-title-main">Carrhae Muharebesi</span> roma-part savaşı

Carrhae Savaşı, MÖ 53 yılında, Carrhae şehri yakınlarında Roma Cumhuriyeti adına Romalı general Crassus ve Part İmparatorluğu adına spahbed ("General") Surena arasında yapılan ve Partlar adına mutlak bir zaferle sonuçlanan savaş.

<span class="mw-page-title-main">Marcus Junius Brutus</span>

Marcus Junius Brutus veya Quintus Servilius Caepio Brutus, Romalı askerî ve politik lider. Roma Cumhuriyeti diktatörü Julius Caesar'a karşı senatoda yapılan saldırı ile tanınır. Bazı kaynaklarda Julius Caesar'ın evlatlık, bazı kaynaklarda ise öz oğlu olduğu söylenir.

<span class="mw-page-title-main">Gaius Cassius Longinus</span>

Gaius Cassius Longinus Romalı senatör, Jül Sezar'a düzenlenen suikastın baş aktörlerinden biri ve Brutus'un kayınbiraderi.

<span class="mw-page-title-main">Sextus Pompeius</span>

Sextus Pompeius Magnus Pius ya da kısaca Sextus Pompeius, Roma Cumhuriyetinin sonlarında yaşamış Romalı general. İkinci üçlü hükümdarlık'in karşısına çıkan son muhaliftir.

Populares Roma Cumhuriyeti'nin sonlarına doğru Halk Meclislerini kullanarak Roma Senatosu'nun gücünü ve nüfuzunu kırmayı amaçlayan, aristokratlardan oluşan politik klik. Muhafazakâr Optimates kliği tarafından muhalefet edilmişlerdir.

Gnaeus Pompeius, bazen Genç Pompey olarak çağrılır, Cumhuriyetin son dönemlerinde yaşamış olan Romalı politikacı ve general.

Cornelia Metella Quintus Caecilius Metellus Pius Scipio Nasica'nın kızıdır. Babası Caecilii Metellii gens'i tarafından evlat edinildiği için tam adı Caecilia Metella'dır.

<span class="mw-page-title-main">II. Farnakis</span>

II. Farnekes, Roma Cumhuriyetinin en ünlü düşmanlarından VI. Mitridat'in oğlu olan Pontus Kralı.

<span class="mw-page-title-main">Dyrrhachium Muharebesi (MÖ 48)</span>

Dyrrachium Muharebesi, 10 Temmuz MÖ 48'de şimdiki Arnavutluk topraklarında yapılan savaş. Savaş sonunda Gnaeus Pompeius Magnus Jül Sezar'ı yenilgiye uğratmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Nil Muharebesi (MÖ 47)</span> Julius Caesar ve XIII. Ptolemy arasında MÖ 47deki muharebe

Nil Muharebesi MÖ 47 yılında Jül Sezar komutası altındaki Roma ve VII. Kleopatra komutasındaki Mısır orduları ile rakip kraliçe IV. Arsinoe ve kral XIII. Ptolemaios arasında Nil deltasında yapılan savaş. Sezar ve Kleopatra'nın birliklerinin kazandığı bu savaş sonucu Mısır tahtının güvenliği sağlanmıştır.

Üçüncü Köle Savaşı, Gladyatör Savaşı veya Spartaküs Savaşı olarak da bilinen savaştır. Roma Cumhuriyeti'ne karşı başarısız olmuş en önemli ve ilk köle ayaklanmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kapadokya (eyalet)</span>

Cappadocia (Kapadokya) eyaleti, başkenti Caesarea'da bulunan, Anadolu'da bir Roma İmparatorluğu eyaletiydi.

<span class="mw-page-title-main">Sezar İç Savaşı</span> Roma Cumhuriyetinde iç savaş

Sezar İç Savaşı MÖ 49-45 yılları arasında Roma Cumhuriyeti'nin Roma İmparatorluğu'na dönüşmeden önceki son çatışmalarından biriydi. Jül Sezar ve Magnus Pompey arasında bir dizi siyasi ve askeri çatışma olarak tarihe geçti.

<span class="mw-page-title-main">Quintus Caecilius Metellus Pius Scipio</span>

Quintus Caecilius Metellus Pius Scipio, Romalı bir senatör ve askeri komutandı. Jül Sezar ile Magnus Pompey liderliğindeki Senato arasındaki iç savaş sırasında, Pompey'in sadık bir destekçisiydi. Lejyonları, Sezar'ın güçlerine karşı yenildiği Pharsalus ve Thapsus savaşlarında yönetti. Daha sonra intihar etti.

Armenya Nikopolisi, Antik Roma kolonisi olarak kurulmuş kent.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.