İçeriğe atla

Gluteus maximus

Gluteus maximus ve etrafındaki fasya

Gluteus maximus veya büyük ilye, kıç bölgesinde (gluteal bölge) kas. Bölgenin en büyük kası olma özelliğiyle diğer ilye kaslarının (gluteal kaslar) çoğunun üzerinde yer alır.[1]

Anatomi

Şekil itibarıyla dörtgendir. Kökeni aşağıdaki noktalardır:[1]

  • linea glutealis posterior'un arkasında iliumun pürüzlü bir bölgesi
  • bu noktadan itibaren sakrumun alt kısmının arka yüzeyi
  • kuyruk sokumunun (koksiks) lateral (yan) tarafı
  • sakrotüberoz bağın dış yüzeyi
  • gluteus medius kılıfının (fasya) üst kısmı
  • ilium ve sakrum arasında erector spinae kasını örten fasya

İliotibial bant (fascia latanın dize kadar inen kalın bölgesi), lateral tarafta kasın üst ve yüzeysel alt taraflarının bağlanma noktasıdır. Kasın diğer bölgeleri femurda gluteal çıkıntıya bağlanır.[1][2]

Sinir sistemine inferior gluteal sinir tarafından bağlanır (innervasyon). Kan dolaşımıysa inferior gluteal arter, superior gluteal arter (oksijenli kan), inferior gluteal ven ve superior gluteal ven aracılığıyla sağlanır. İnferior gluteal sinir, arter ve ven kasın alt yüzeyinde ve merkezinde yer alır. Kasın yukarı kısmında siyatik sinir altından geçer.[3]

İskial çıkıntı ayaktayken altında yer alır, kasın altında hissedilebilir. Baldır bükülüp oturulduğunda gluteus maximus yıkarıya doğru hareket eder, dolayısıyla iskial çıkıntı ve onunla deri arasındaki iskial bursa üzerine oturulur.[3]

İşlev

Kalça ekleminde ekstansiyon yapar; yani uzuv bükülmüş durumdayken düz hâle getirir. Bu hareketi yaptıran en güçlü kas olsa da genelde otururken kalkmak, merdiven çıkmak gibi kuvvet gerektiren hareketlerde kullanılır. Ayakta dururken hiç kullanılmaz ve düz yolda yürürken pek az kullanılır, dolayısıyla felci düz yol yürüyüşünde pek bir fark yaratmaz.[3]

Kalçada dış (lateral) rotasyon, yani uzvu dışarı doğru bükme hareketini de gerçekleştirir.[3] İliotibial banda bağlanması nedeniyle bandı çekerek kalça ve diz eklemlerini sağlamlaştırır.[1] İliotibial bandın tibianın anterolateral çıkıntısına bağlanması nedeniyle tensor fasciae latae ile gerçekleştirebildiği bu işlevi normalde ayakta dururken gerçekleştirmesi gerektirmez. İliotibial bandın lateral intermüsküler septum aracılığıyla femurla bağlantılı olması nedeniyle dizi hareket ettiremez.[3]

Klinik önemi

Gluteus maximus nadir yaralanan bir kastır.[4]

Diğer hayvanlarda anatomisi ve evrimi

Diğer primatlarda, gluteus maximus, insanda var olmayan ischiofemoralis bölümü ve insandaki gluteus maximus kasının dengi, ancak bu hayvanlarda çok daha küçük olan gluteus maximus proprius kasından oluşur. İnsanın atalarının iki ayaklı yürüyüşe geçmesi sırasında gluteus maximus kası büyük değişiklikler geçirdi. Femurun uzunluğunun artması ve femurda daha yukarıya bağlanması sonucu uyguladığı moment ve kas birimi başı uyguladığı ekstansiyon kuvveti azaldı. Azalan kuvvet ağaca tırmanmayı zorlaştırsa da oluşan yapıda koşmak daha kolay oldu. Moment mesafesini biraz da olsa korumak için gluteus maximus ilium kemiğine de bağlandı; bununla beraber kuvveti artırmak için kas hacmi arttı.[4]

Kaynakça

  1. ^ a b c d Drake, Richard L.; Vogl, A. Wayne; Mitchell, Adam M.W. (2010). Gray's Anatomy for Students, Second Edition. Elsevier. ss. 550-1. 
  2. ^ Ali, Turgut (2015). "Kalça eklemi anatomisi ve biyomekaniği" (PDF). Türk Ortopedi ve Travmatoloji Birliği Derneği Dergisi, 14. ss. 27-33. doi:10.14292/totbid.dergisi.2015.02. 29 Nisan 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2017. 
  3. ^ a b c d e Moore, Keith L.; Dalley, Arthur F.; Agur, Anne M.R. (2014). Clinically Oriented Anatomy, Seventh Edition. Lippincott Williams & Wilkins. ss. 565-6. 
  4. ^ a b Hogervorst, Tom; Vereecke, Evie E. (2015). "Evolution of the human hip. Part 2: muscling the double extension". Journal of Hip Preservation Surgery. 2 (1). Oxford Üniversitesi Yayınları. ss. 3-14. doi:10.1093/jhps/hnu014. 28 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2017. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kalp</span> vücuttaki kanın dolaşmasını sağlayan kendiliğinden kasılma özelliğine sahip organ

Kalp ya da yürek, pek çok hayvanda bulunan kaslı bir organdır. Bu organ dolaşım sisteminin kan damarları yoluyla kan pompalar. Pompalanan kan besin ve oksijeni vücudun gerekli yerlerine taşırken, karbondioksit gibi metabolik atıkları da akciğerlere taşır. İnsanlarda kalp yaklaşık olarak kapalı bir yumruk boyutundadır ve akciğerler arasında, göğüsün orta bölmesinin içindedir. Temel görevi kanı vücuda pompalamak olan kalp, metabolizma eylemleri sonucunda oluşan artık ürünlerin vücuttan uzaklaştırılması, vücut ısısının düzenlenmesi, asit-baz dengesinin korunması, hormonlar ve enzimlerin vücudun gerekli bölgelerine taşınması gibi görevleri yapar. Kalp, dolaşım sistemi içerisinde motor görevi yapar. Kalp insanda dakikada 60-80 atım arasında değişen bir hızla dakikada 5-35 litre arası, günlük ise 9.000 litre kanı vücuda pompalar. Günde yaklaşık 100 bin, yılda 40 milyon, tüm insan hayatı boyunca yaklaşık 2,5 milyar kere, hiç durmadan yaklaşık 8 bin ton kanı vücuda pompalar. Yetişkin bir kadında ortalama ağırlığı 200-280 gram, yetişkin bir erkekte ise 250-390 gram ağırlığındadır. Her kişinin, kalbinin yaklaşık kendi yumruğu büyüklüğünde olduğu sanılır.

<span class="mw-page-title-main">Dolaşım sistemi</span> hayvanlarda kan dolaşımını sağlayan organ sistemi

Dolaşım sistemi veya kardiyovasküler sistem maddelerin vücuttaki dolaşımını sağlayan organ sistemidir.

<span class="mw-page-title-main">Omurilik soğanı</span> Soluk alış veriş hızını ve kalp ritmini düzenler.

Omurilik soğanı veya medulla oblongata, ya da basitçe medulla beyin sapının ayrılmaz bir parçasıdır. Beyin sapının alt segmenti olarak konumlanmış olup, beyinciğin önünde ve biraz altında yer alır. Koni şeklindeki bu nöron kümesi, çeşitli otonom (istemsiz) bedensel işlevler için çok önemlidir. Bunlar kusma, hapşırma ve daha fazlası gibi refleks eylemleri içerir.

<span class="mw-page-title-main">Kıç</span> insan ve hayvan vücudunun arka kısmındaki uzuv

Kıç, iki ve dört ayaklı canlıların pelvis bölgesinin arka tarafında yer alan kısım. Ayrıca popo veya kaba et olarak da bilinir. Kalça eklemi çevresindeki kalça bölgelerine nazaran arkada kalır. İnsanlarda kalçalar sırtın alt kısmı ile perine arasında bulunur. Sol ve sağ gluteus maximus ve gluteus medius kasları üzerine bindirilmiş bir dış deri tabakası ve altta yatan deri altı yağdan oluşurlar. İki gluteus maximus kası insan vücudundaki en büyük kaslardır.

İlye, insanın ve bazı hayvanların kaba etlerini oluşturan yumuşak bölge. İlye bölgesi kalçanın arka kısmında yer alır; üstte ilye ibiği altta ilye kıvrımı ile sınırlıdır.

Çiğneme kasları, çene eklemini hareket ettirerek çiğnemeyi sağlayan dört adet kastır. Bu kasları masseter kası ve temporal kas ile medial ve lateral pterygoid kasları oluşturur. Abdüksyon hareketi yapan lateral pterygoid kası dışındaki tüm çiğneme kasları çenede addüksyon hareketini gerçekleştirir. Yüzdeki diğer kasların aksine bu kaslar trigeminal sinirin mandibuler kolları tarafından inerve edilir.

<span class="mw-page-title-main">Frenik sinir</span>

Frenik sinir, boyundan gelip kalp ve akciğerler arasından geçerek diyaframa sinir bağlantısı veren sinir. Diyaframdan gelen duyuları ve beyinden gelen motor sinyalleri aktardığından solunum için önemlidir. Sol ve sağ olmak üzere iki frenik sinir bulunur. Aynı zamanda da 5. 3. ve servikal sinirlerin (C3-C5) katkıları alan insanlarda frenik esas olarak 4 servikal sinir servikal sinir kaynaklanır.

<span class="mw-page-title-main">Atlas (anatomi)</span>

Atlas, anatomide omurganın en üstündeki (ilk) boyun omurudur.

<span class="mw-page-title-main">Fossa cubitalis</span>

Fossa cubitalis veya fossa cubiti, insan ve diğer insansı hayvanlarda dirseğin ön yüzünde bulunan üçgen şeklinde alan.

Yüzeysel grup sırt kasları üst eksteremiteleri gövdeye bağlar. Üst ekstremitelerin hareketleri ile ilgilidirler. Servikodorsal bölgede bulunurlar. Bölgenin yüzeyel fasyası kalın ve güçlü olup; yağ dokudan oluşur. Genel yüzeyel fasya ile devamlıdır. Bölgenin derin fasyası sıkı fibröz dokudur. Bu fasya ligamentum nuchae, tüm sırt omurlarının processus spinosuslarına ve ligamentum supraspinaleye tutunur. Lateralde ise scapulanın acromion ve spina scapula kısımlarına tutunur. Buradan itibaren fascia deltoidea ve fascia axillaris ile devam eder.Önde ise fascia pectoralis ile devamlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Median sinir</span>

Medyan sinir, insanlar ve diğer hayvanların üst ekstremitesinde bulunan ve brakial pleksus sinir ağını oluşturan beş ana sinirden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Quadriceps femoris</span>

Quadriceps femoris kası, uyluğun önündeki dört tane kası içeren büyük bir kas grubudur. Ayrıca bu kaslar diz eklemini önden kateden kaslar olarak da bilinir. Musculus quadriceps femoris ismi, Latincede uyluğun dört başlı kası anlamına gelir. Bu kaslar rectus femoris, vastus lateralis, vastus medialis ve vastus intermedius 'dur.

<span class="mw-page-title-main">Omohyoid kas</span> İnsan bedeninde kas

Omohyoid kas, hyoidi deprese eden bir kastır. Boynun ön tarafında bulunur ve bir ara tendon tarafından iki karna ayrılmıştır. Superior (üst) karnı, sternothyroid ve thyrohyoid kasların lateralinde bulunduğu için, infrahyoid kasların içindeki en lateralde bulunan üye durumundadır. Adını Yunanca omuz manasına gelen "omos", bağlanma yerlerinden birisi ve hyoid kemikten, diğer bağlanma yeri, alır.

<span class="mw-page-title-main">Tarsus (iskelet)</span> Ayak kemikleri

Tarsus, her ayağında tibianın alt ucu ile alt bacağın fibulası ve metatarsus arasında yer alan yedi eklem kemiği kümesi. Orta ayak ve arka ayaktan oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Anatomik terminoloji</span> Vikimedya liste maddesi

Anatomik terminoloji, uluslararası alanda anatomist, zoolog ve sağlık uzmanlarınca kullanılması amacıyla hazırlanmış bilimsel bir anatomi terminoloji standardıdır. Anatomik terimler Antik Yunan dönemine ve Latince'ye ait kelimeler, ön ek ve son ekler barındırırlar. Bu terimler uzmanlar arasında anlaşma açısından bir standard sağlar ve anlam karmaşasını ortadan kaldırır. Örneğin, el bileğinde oluşan bir yarayı tarif ederken kullanılan anatomik terimler yaranın tam olarak nerede olduğunu, konunun uzmanlarına kuşkuya yer bırakmayacak şekilde tarif eder. Her uzmanlık alanının kendine has terimleri olur. 1998 yılında hazırlanan standardın adı Terminologia Anatomica yani Anatomik Terminoloji dir. Öte yandan 2017'de yayınlanan makalesinde Strezelec bu standardın içerdiği hataları nedeniyle eleştirilerini sunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Kavernöz sinus</span>

Kavernöz sinus dural venöz sinuslerden biridir. Sella turcicanın yanında, sfenoid kemik ve temporal kemik arasında, lateral sellar kompartman olarak tanımlanan alan içerisinde bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Squat</span>

Squat, hareketi gerçekleştiren kişinin ayakta durma pozisyonundayken kalçalarını alçaltması, sonrasında ise tekrar başlangıç pozisyonuna dönmesini içeren bir egzersiz. Egzersizin çömelme kısmında kalça ve diz eklemleri fleksiyona, ayak bileği eklemleri ise dorsifleksiyona uğrar, başlangıca dönülürken ise kalça ve diz eklemleri ekstense olur, ayak bileği eklemi de plantarfleksiyona uğrar.

Gracilis kası, uyluğun medial (addüktör) kompartmanının en yüzeysel kasıdır. Gracilis terimi, tıp dilinde kullanılmakta olan Latince bir kelimedir ve ince,zarif, narin anlamına da gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Göz çukuru</span>

Göz çukuru veya orbita, anatomide gözün ve uzantılarının bulunduğu kafatasının boşluğu veya soketidir. "Orbit", kemik soketi ifade etmek için veya içindekileri belirtmek için kullanılabilir. Yetişkin insanda yörüngenin hacmi 30 mililitre, göz 65 mililitre dir. Göz çukurunun içeriği göz ihtiva orbital ve retrobulber fasya, ektraoküler kaslar, II, III, IV, V ve VI numaralı kranyal sinirler, kan damarları, yağ, gözyaşı bezi, kesesi ve kanalı, göz kapakları, orta ve yanal palpebral bağlar, kontrol bağları, suspensor bağ, septum, siliyer ganglion ve kısa siliyer sinirlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Fossa temporalis</span>

Fossa temporalis, kafatasının yan tarafında şakaklarda bulunan bir çukurdur. temporal çizgilerle sınırlanan ve zigomatik ark seviyesinin altında son bulan bir fossadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.