İçeriğe atla

Gliese 581 d

Gliese 581 d
Bir sanatçını gözünden Gliese 581 d
Keşif
Keşfeden(ler)Udry vd.
Keşif yeriLa Silla Gözlemevi, Şili
Keşif tarihi24 Nisan 2007
Keşif yöntemi
Dikeyhız
Keşif durumuTartışmalı[1]
Ana yıldız özellikleri
TakımyıldızTerazi
YıldızGliese 581
Sağ açıklık (α)15sa 19d 26s[2]
Dik açıklık (δ)-07° 43′ 20″[2]
Görünür büyüklük (V)10,5[2]
Tayfsal sınıf
M3V
Kütle (m)0,31 M
Yarıçap (r)0,29 R
Sıcaklık (T)3.480 ± 48 K
Metallik [Fe/H]-0,33 ± 0,12
Yaş7-11 Milyar yıl
Uzaklık20,3 ± 0,3 Iy (6,2 ± 0,1 pc)
Yörünge öğeleri
Dönem JD 2451409,762[3]
Yarı büyük eksen (a)
0,21847 ± 0,00028 AU
Dış merkezlik (e)0[3]
Yörünge süresi (P)
66,87 ± 0,1[3] g (0,183[3] y)
56 ± 27[3]
Yarı-genlik1,91 ± 0,22[3] m/s
Fiziksel özellikler
Minimum kütle5,6 ± 0,6[3] M🜨
  Wikimedia Commons'ta ilgili ortam
Ayrıca bakınız: Ötegezegen, Liste

Gliese 581 d, Dünya'dan yaklaşık olarak 20 ışık yılı uzaklıktaki Gliese 581 yıldızının etrafında dönen bir güneş dışı gezegendir. Sisteminde keşfedilmiş olan üçüncü ve yıldızından olan uzaklığına göre beşinci gezegendir. Dünya'dan en az 5,6 kat büyük kütlesi[3] nedeniyle bir dev dünya olarak sınıflandırılmaktadır. Nisan 2009'da özgün keşif ekibi gezegenin sıvı su bulunmasına elverişli olan yaşanabilir bölgenin sınırlarında olduğuna karar verdi. Daha sonra üç boyutlu bir simülasyon gezegenin bir atmosfere ve yüzeyinde sıvı suya sahip olmasının olası olduğunu gösterdi.[4]

Gliese 581 d yıldızından Dünya'ya gelen güneş ışığının ortalama %30'u kadar ışık alır. Mars'ta bile bu oran %40'tır. Bu gezegenin sıvı su ve yaşam barındırmasının imkânsız olduğu yönünde şüpheler ortaya çıkarsa da, atmosferdeki bir sera etkisi sıcaklıkları önemli ölçüde arttırabilir. Bu nedenle gezegenin atmosferi yeterice büyük bir sera etkisine yol açıyor ve gezegenin jeofiziği karbondioksit varlığını sabitliyorsa gezegende sıvı su ve bir su döngüsüne izin verecek düzeyde sıcaklıklar mevcut olabilir.[4][5][6]

Gezegenin büyüklüğü nedeniyle sadece kayalık maddeden oluşmamasının daha olası olduğu öne sürülse de, yıldızına zaman içinde yakınlaşmış buzlu bir gezegen olduğu da öne sürülmektedir.[7][8]

Ekim 2008'de sosyal paylaşım sitesi Bebo, Gliese 581 d'ye doğru "A Message From Earth" adı verilen yüksek güçlü bir radyo yayını yaptı. Yayın gezegene 2029'da ulaşacak ve olası bir cevap Dünya'ya 2049 yılında geri dönecek.[9] 2009'da da Avustralya'dan Cosmos Magazine gezegene "Hello From Earth" adlı İngilizce bir mesaj gönderdi.[10]

Kaynakça

  1. ^ Roman Baluev (2012). "The impact of red noise in radial velocity planet searches: Only three planets orbiting GJ581?". arXiv:1209.3154 $2. 
  2. ^ a b c "Gliese 581 (V* HO Lib -- Variable of BY Dra type)". SIMBAD Astronomical Database. 30 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2010. 
  3. ^ a b c d e f g h S. S. Vogt ve diğerleri. (2010). "The Lick-Carnegie Exoplanet Survey: A 3.1 M_Earth Planet in the Habitable Zone of the Nearby M3V Star Gliese 581". arXiv:1009.5733 $2. 
  4. ^ a b Wordsworth, Robin. "Gliese 581d is the first discovered terrestrial-mass exoplanet in the habitable zone". Astrophysical Journal Letters. 1 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2011. 
  5. ^ von Bloh, W. (2008). "Habitability of Super-Earths: Gliese 581c and 581d". arXiv:0712.3219v4. 
  6. ^ "Centauri Dreams » Blog Archive » Gliese 581d: A Habitable World After All?". Centauri-dreams.org. 13 Aralık 2007. 22 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2009. 
  7. ^ "SPACE.com - Hopes Dashed for Life on Distant Planet". 15 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2011. 
  8. ^ von Bloh, W.; Bounama, C.; Cuntz, M.; Franck, S. (2007). "The Habitability of Super-Earths in Gliese 581". Astronomy & Astrophysics. 476 (3). ss. 1365-1371. Bibcode:2007A&A...476.1365V. doi:10.1051/0004-6361:20077939. 
  9. ^ "Zimbio Pilot - Gliese 581c". Zimbio.com. 13 Ekim 2008. Erişim tarihi: 23 Nisan 2009. 
  10. ^ Jenkins, Simon (28 Ağustos 2009). "Earth sends 25,000 hellos to outer space". Brisbane Times. 14 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Eylül 2009. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Gliese 581</span>

Gliese 581, Terazi takımyıldızında bulunan kırmızı cüce bir yıldızdır. Bilinen 6 gezegeni vardır. Bu gezegenlerden Gliese 581 b'nin kütlesi Dünya'dan 17 kat fazladır ve yıldızını 5,366 günde ortalama 6 milyon km uzaktan dolaşır. Yıldızına olan az uzaklıktan dolayı yüzey sıcaklığı yaklaşık 150 derecedir. Cüce yıldızı, 8 Dünya kütlesi olan ikinci bir gezegen, 84 günde bir dolaşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Gliese 581c</span>

Gliese 581 c Gliese 581 adlı bir "kırmızı cüce" sisteminde yer alan gezegendir. Gliese 581 yıldızı, 20,3 ışık yılı mesafesiyle Dünya'ya en yakın yıldızlardan birisidir ve Gliese 581 c, bu çok küçük yıldızın etrafında 13 günde bir dönmektedir. Yapılan ölçümler Gliese 581 c'nin yüzey sıcaklığının dünyadaki gibi 0 ile 40 derece arasında değiştiğini gösteriyor.

<span class="mw-page-title-main">Ötegezegen</span> Güneş Sistemi dışındaki gezegenler.

Ötegezegen veya Güneş dışı gezegen, Güneş'in baskın kütleçekim etkisinin dışında başka bir yıldızın veya kahverengi cücenin kütleçekim etkisi içinde olan gezegensel bir gök cismidir. Bir ötegezegenin ilk muhtemel kanıtı 1917 yılında kaydedilmiş, fakat o zamanlar bu şekilde kabul edilmemişti. Tespitin ilk teyidi 1992 yılında gerçekleşmiştir. 1988'de tespit edilen farklı bir gezegen ise 2003 yılında doğrulandı. 20 Ağustos 2024 itibarıyla, 4.963 gezegen sisteminde varlığı doğrulanmış 7.255 ötegezegen bulunmaktadır ve bu gezegen sistemlerinden 1.015 kadarı birden fazla gezegene sahiptir. James Webb Uzay Teleskobu'nun (JWST) daha fazla ötegezegen keşfetmesi ve bunların bileşimleri, çevresel koşulları ve yaşam potansiyelleri gibi özellikleri hakkında daha fazla fikir vermesi beklenmektedir.

<span class="mw-page-title-main">OGLE-2005-BLG-390Lb</span> Güneş Dışı Gezegen

OGLE-2005-BLG-390Lb, Samanyolu Gökadamızın merkezine yakın OGLE-2005-BLG-390L yıldızının yörüngesinde ve Dünya'dan yaklaşık olarak 21,500 ± 3,300 ışık yılı uzaklıkta bulunan Güneş dışı gezegen.

<span class="mw-page-title-main">Gliese 876</span>

Gliese 876, Kova takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 15 ışık yılı uzaklıkta bulunan bir kırmızı cüce yıldızdır. 2011 yılında yıldızı yörüngeleyen dört güneş dışı gezegen onaylanmıştır. Orta gezegenlerin ikisi Jüpiter benzeri iken, en yakın gezegenin küçük bir Neptüne ya da geniş bir karasal gezegene benzediği, en dıştaki gezegeninse kütlece Uranüs'e benzediği düşünülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Gliese 876 b</span>

Gliese 876 b, kırmızı cüce yıldız Gliese 876 çevresinde yörüngede dönen bir güneşdışı gezegendir ve bir turunu 61 günde tamamlar. Haziran 1998 de keşfedildiğinde, Gliese 876 b kırmızı bir cüce yıldızın çevresinde keşfedilen ilk gezegendi.

<span class="mw-page-title-main">Dev Dünya</span>

Dev Dünya veya süper Dünya, astronomide Dünya'dan daha fazla kütleye sahip, fakat Güneş Sistemi'nin buz devleri olan Uranüs ve Neptün'den çok daha az kütleye sahip olan bir tür ötegezegendir. Bu terim yalnızca gezegenin kütlesine işaret eder ve yüzey koşulları ya da yaşanabilirlik konusunda bir şey ima etmez. Kütle ölçeğinin üst ucundaki gezegenler için alternatif olarak "gaz cüceleri" terimi daha doğru olsa da, yaygın olarak "mini-Neptün" terimi kullanılır.

Gliese 221, Avcı takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 66 ışık yılı uzaklıkta bulunan M-tipi kırmızı bir ana kol yıldızıdır. Gliese 221, Gökada içinde Güneş'e göre 40,3 km/sn'lik bir hızla hareket eder. Gökada merkezinden uzaklığı, 16.800 ile 24.500 ışık yılı aralığında değişmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kepler-186f</span>

Kepler-186f, Dünya'dan yaklaşık olarak 500 ışık yılı uzaklıkta bulunan kırmızı cüce yıldız Kepler-186 yörüngesindeki bir ötegezegendir. Kepler-186f, başka bir yıldızın yaşama elverişli bölgesinde keşfedilen, Dünya ile benzer yarıçapa sahip ilk gezegendir.

<span class="mw-page-title-main">Yaşanabilir bölge</span> bir gezegenin, yıldızına olan uzaklığının, gezegenin yüzeyinde sıvı su bulundurabilmesine olanak tanıdığı alan

Yaşanabilir bölge, astronomi ve astrobiyolojide, bir gezegenin, yıldızına olan uzaklığının, gezegenin yüzeyinde sıvı su bulundurabilmesine olanak tanıdığı alandır. Yaşanabilir bölgenin sınırları, Dünya'nın biyosferi, Güneş Sistemi'ndeki yeri ve Güneş'ten aldığı ışınımsal enerjin gibi miktarını bildiğimiz nicelikler kullanılarak bulunur. Gezegenin yüzeyinde sıvı su bulunması hayat için çok büyük bir önem teşkil eder. Bu nedenle yaşamsal bölgede bulunan doğal özelliklerin ve objelerin Dünya benzeri akıllı yaşam formlarının yerlerinin belirlenmesinde çok önemli bir yol oynadığına inanılır.

<span class="mw-page-title-main">Proxima Centauri b</span> Ötegezegen

Proxima Centauri b bir ötegezegen olup Güneş'e en yakın yıldız olan kırmızı cüce Proxima Centauri etrafındaki yörüngesi yaşanabilir bölgededir. Bulunduğu yer, Dünya'dan 4,2 ışık yılı uzakta bulunan Erboğa Takımyıldızı'ndadır. Güneş Sistemi'ne bilinen en yakın ötegezegen olup muhtemelen yaşanabilir bir yerdir.

<span class="mw-page-title-main">K2-18b</span> Dünyadan 2 kat daha büyüktür. Kendi yıldızının yaşanılabilir bölgesinde olup aynı zamanda su bulunduran ilk öte gezegendir.

K2-18b, Dünya'dan 124 ışık yılı (38 pc) uzaklıkta bulunan kırmızı cüce yıldız K2-18'in yörüngesinde dönen bir ötegezegendir. Kepler uzay teleskobu ile keşfedilen ötegezegen, yaklaşık olarak Dünya'nın sekiz katı kütleye sahiptir ve Mini-Neptün olarak sınıflandırılır. Yıldızının yaşanabilir bölgesi içinde 33 günlük bir yörüngede bulunur, bu da K2-18b'nin yaklaşık olarak Dünya'nın Güneş'ten aldığı ışığın benzeri bir miktarda yıldız ışığı aldığı ve sıvı suyun varlığına izin verebilecek benzer koşullara sahip olabileceği anlamına gelir.

<span class="mw-page-title-main">Kepler-438b</span> Güneş dışı gezegen

Kepler-438b, dünyaya yakın, onaylanmış bir öte gezegendir. Yüzeyi, muhtemelen kayalıktır. Çalgı takımyıldızı bölgesinde yer alan Kepler-438b, Dünya'dan yaklaşık olarak 472,9 ışık yılı uzaklıkta, bir kırmızı cüce yıldızın yaşanabilir bölgesinin iç kenarındaki yörüngesinde dönüyor. Güneş'in ışık akısından 1,4 kat fazlasını alır. Gezegen, NASA'nın Kepler uzay aracı tarafından, bir gezegenin yıldızının önünden geçerken neden olduğu karartma etkisinin ölçüldüğü geçiş yöntemi kullanılarak keşfedildi. NASA, 6 Ocak 2015 tarihinde gezegenin bir öte gezegen olduğunu resmi olarak açıkladı.

Dünya dışı sıvı su, doğal haliyle Dünya dışında meydana gelen sıvı haldeki sudur. Geniş ilgi gören bir konudur, çünkü bildiğimiz gibi su yaşamın temel ön koşullarından biri olarak kabul edilir ve bu nedenle dünya dışı yaşam için gerekli olduğu düşünülür.

<span class="mw-page-title-main">Hiyanus gezegeni</span> hidrojen zengini atmosfere sahip su kaplı gezegen

Hiyanus gezegeni, hidrojen bakımından zengin bir atmosfer altında sıvı su okyanusuna sahip özel bir ötegezegen türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Olası yaşanabilir ötegezegenler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu liste, potansiyel olarak yaşanabilir ötegezegenlerin bir listesini sunmaktadır. Liste büyük ölçüde Yaşanabilir Ötegezegenler Kataloğu tarafından yapılan yaşanabilirlik tahminlerine ve NASA Ötegezegen Arşivi'nden alınan verilere dayanmaktadır. HEC, Arecibo'daki Porto Riko Üniversitesi Planetary Habitability Laboratory tarafından sürdürülmektedir. Ayrıca, süper yaşanabilir gezegenlerin spekülatif bir listesi de geliştirilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kırmızı cüce sistemlerinin yaşanabilirliği</span>

Kırmızı cüce sistemlerinin teorik olarak yaşanabilirliği çok sayıda faktör tarafından belirlenmektedir. Modern kanıtlar, düşük yıldız akısı, yüksek gelgit kilitlenmesi olasılığı ve dolayısıyla muhtemelen manyetosfer ve atmosfer eksikliği, küçük yıldız çevresi yaşanabilir bölgeleri ve kırmızı cüce yıldızların gezegenlerinin yaşadığı yüksek yıldız değişimi nedeniyle kırmızı cüce sistemlerindeki gezegenlerin yaşanabilir olma ihtimalinin düşük olduğunu göstermektedir. Bununla birlikte, kırmızı cücelerin her yerde bulunmaları ve uzun ömürlü olmaları, küçük bir yaşanabilirlik olasılığını gerçekleştirmek için yeterli fırsat sağlayabilir.

<span class="mw-page-title-main">Dünya benzeri</span>

Dünya analoğu, Dünya ikizi veya ikinci Dünya olarak da adlandırılan Dünya benzeri, Dünya'da bulunanlara benzer çevresel koşullara sahip bir gezegen veya öte uydudur. Dünya benzeri gezegen terimi de kullanılır, ancak bu terim herhangi bir karasal gezegeni ifade edebilir.

<span class="mw-page-title-main">Kepler-1649c</span>

Kepler-1649c, Kepler uzay teleskobu tarafından keşfedilen gezegen sisteminin en dış gezegeni olan kırmızı cüce yıldız Kepler-1649'un yaşanabilir bölgesi içinde yörüngede dönen, Dünya büyüklüğünde, muhtemelen kayalık bir ötegezegendir. Kuğu takımyıldızında olup yaklaşık 301 ışık yılı (92 pc) Dünya'dan uzaktadır.

En yakın karasal ötegezegen adaylarının bu listesi, Güneş Sisteminden 50 ışıkyılı kadar uzaklıkta bulunan ve artan mesafeye göre sıralanmış olası karasal ("kayalık") ötegezegenleri içerir.