İçeriğe atla

Gliese 436

Koordinat:Sky map 11sa 42d 11,177s; +26º 42' 22,64″
Gliese 436
Gözlem verisi
Dönem J2000.0      Ekinoks J2000.0
TakımyıldızAslan
Galaktik enlem (b)74,56690430[1]°
Galaktik boylam (l)210,53368536[1]°
Sağ açıklık (α)11sa 42d 11,177s[2]
Dik açıklık (δ)+26° 42′ 22,64″[2]
Görünür büyüklük (V)10,59[2]
Görünür büyüklük (B)12,06[2]
Görünür büyüklük (J)6,900[2]
Sınıflandırma
Tayfsal sınıf
M3.5V[2]
U−B renk ölçeği+1,23[2]
B−V renk ölçeği+1,52[3]
Astrometri
Dikey hız ()9,61 ± 0,10[2] km/s
Özdevinim (μ)RA: 896,07 ± 2,89[4] mys/y
Dec.: -813,54 ± 1,77[4] mys/y
Iraklık açısı (π)98,61 ± 2,33[4] mys
Uzaklık33[4] Iy
Mutlak büyüklük (V)10,64[1]
Özellikler
Kütle (m)0,41 ± 0,05[3] M☉
Yarıçap (r)0,42[5] R☉
Aydınlatma gücü0,025[3] L⊙
Yüzey kütle çekimi (log g)5,0[6] cgs
Sıcaklık3.318[5] K
Metallik [Fe/H]–0,32 ± 0,12[7]
Dönüş hızı ()1,0[8] km/s
Yaş6,5–9,9[9] milyar
Katalog belirtmeleri
2MASS J11421096+2642251 • GJ 436 • HIP 57087 • LTT 13213 • LHS 310 • Ross 905.[2]

Gliese 436, Aslan takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 33 ışık yılı uzaklıkta bulunan bir kırmızı cüce yıldızdır. Görünen parlaklığı 10,59[2] kadir olan yıldız, çıplak gözle gözlenemeyecek kadar soluktur. Ancak, 6 cm açıklığa sahip bir teleskopla kolayca gözlenebilir.[10] 2004 yılında, yıldızın yörüngesindeki ötegezegen Gliese 436 b'nin varlığı doğrulanmış ve 2012 yılında da bir diğer gezegen, UCF-1.01'in[11] varlığı doğrulanmıştır.

Özellikler

Gliese 436, tayf sınıfı M3.5V olan bir kırmızı cüce yıldızdır. Güneşe olan nisbi yakınlığına rağmen yalnızca 10,59 görünür parlaklığı olan bu sönük yıldız, çıplak gözle görünememektedir. Güneş'imizden açık şekilde daha eski olan yıldızın yüzey sıcaklığı takriben 3350 K ile Güneş'imizden biraz daha soğuktur. Ayrıca bu yıldızın kromosferindeki manyetik aktivitesi azdır.

Gezegen sistemi

Gliese 436 b gezegeni 2004 yılında yıldızın radiyal hız ölçümleriyle dolaylı olarak keşfedilmiş olup merkezi yıldızını yalnızca 0,02872 AB (takriben 4,3 milyon km) uzaklıktan her iki gün, 15 saat ve 27 dakikada dış merkezliği 0,15 olan bir yörüngede dolanmaktadır. Kütlesi 0,072 Jüpiter kütlesi olup çapı 0,38 Jüpiter çapı, yani takriben 54.000 km'dir. Böylece bu boyutlarıyla Uranüs ve Neptün'le kıyaslanabilir. Muhtemelen bu gezegen sisteminde dışarıda dolanan bir üçüncü gezegen daha vardır. Buna işaret eden hem yıldızın radiyal hızı, hem de merkezi yıldızına bu derece yakın olmasına rağmen bu denli büyük bir dış merkezliğinin olmasıdır. Her iki durumda da benzer gezegenler, gelgit kuvvetlerince dairesel yörüngelerde dönmek zorunda kalmışlardır. Spitzer Uzay Teleskobu'yla Gliese 436 b'nin çapı bir geçişinde oldukça iyi bir kesinlikle saptanmıştır. Bilinen gezegen verilerine görü bu veriler, Neptün'e benzer bir gezegen yapısı ortaya koymaktadır.

{{#if: | {{#if: | {{#if: | {{#if: | {{#if: | {{#if: | {{#if: | {{#if: |
Gliese 436 sistemi
Gezegen
(yıldıza olan uzaklığına göre)		KütleYarıçapYörünge süresi
g		Yarı büyük eksen
AU		Dış merkezlik
b0,041 ± 0,05 MJ {{#if:4,327 ± 0,183 |4,327 ± 0,183 R⊕2,64385 ± 0,000090,0291 ± 0,00040,150 ± 0,012
{{{gezegen2}}}
{{{gezegen3}}}
{{{gezegen4}}}
{{{gezegen5}}}
{{{gezegen6}}}
{{{gezegen7}}}
{{{gezegen8}}}
{{{gezegen9}}}


Kaynakça

  1. ^ a b c "VizieR - Extended Hipparcos Compilation (XHIP) (Anderson, 2012)". 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2020. 
  2. ^ a b c d e f g h i j "LHS 310 -- High proper-motion Star - SIMBAD". 28 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2014. 
  3. ^ a b c Butler, R. Paul; Vogt, Steven S.; Marcy, Geoffrey W.; Fischer, Debra A.; Wright, Jason T.; Henry, Gregory W.; Laughlin, Greg; Lissauer, Jack J. (2004). "A Neptune-Mass Planet Orbiting the Nearby M Dwarf GJ 436". The Astrophysical Journal. 617 (1). ss. 580-588. arXiv:astro-ph/0408587 $2. Bibcode:2004ApJ...617..580B. doi:10.1086/425173. Erişim tarihi: 26 Aralık 2009. 
  4. ^ a b c d "Ashland Astronomy Studio - Gliese 436 (HIP 57087)". 16 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2014. 
  5. ^ a b Johnson, H. M.; Wright, C. D. (1983). "Predicted infrared brightness of stars within 25 parsecs of the sun". Astrophysical Journal Supplement Series (abstract). Cilt 53. ss. 643-711. Bibcode:1983ApJS...53..643J. doi:10.1086/190905.  —see page 673.
  6. ^ Maness, H. L.; Marcy, G. W.; Ford, E. B.; Hauschildt, P. H.; Shreve, A. T.; Basri, G. B.; Butler, R. P.; Vogt, S. S. (Ocak 2007), "The M Dwarf GJ 436 and its Neptune-Mass Planet", The Publications of the Astronomical Society of the Pacific, 119 (851), ss. 90-101, Bibcode:2007PASP..119...90M, doi:10.1086/510689 
  7. ^ Bean, Jacob L.; Benedict, G. Fritz; Endl, Michael (2006). "Metallicities of M Dwarf Planet Hosts from Spectral Synthesis". The Astrophysical Journal (abstract). 653 (1). ss. L65-L68. arXiv:astro-ph/0611060 $2. Bibcode:2006ApJ...653L..65B. doi:10.1086/510527. 
  8. ^ Jenkins, J. S.; Ramsey, L. W.; Jones, H. R. A.; Pavlenko, Y.; Gallardo, J.; Barnes, J. R.; Pinfield, D. J. (Ekim 2009), "Rotational Velocities for M Dwarfs", The Astrophysical Journal, 704 (2), ss. 975-988, Bibcode:2009ApJ...704..975J, doi:10.1088/0004-637X/704/2/975 
  9. ^ Saffe, C.; Gómez, M.; Chavero, C. (2006). "On the Ages of Exoplanet Host Stars". Astronomy & Astrophysics. 443 (2). ss. 609-626. arXiv:astro-ph/0510092 $2. Bibcode:2005A&A...443..609S. doi:10.1051/0004-6361:20053452. 
  10. ^ Sherrod, P. Clay; Koed, Thomas L. (2003), A Complete Manual of Amateur Astronomy: Tools and Techniques for Astronomical Observations, Astronomy Series, Courier Dover Publications, s. 9, ISBN 0486428206, 4 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 11 Mayıs 2014 
  11. ^ New Planet Found: Molten "Mars" Is "Right Around the Corner" 11 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Dave Mosher, National Geographic News, 19 Temmuz 2012

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Gezegen</span> bir yıldız veya yıldız kalıntısının yörüngesinde dolanan gök cismi

Gezegen; genellikle bir yıldız, yıldız kalıntısı ya da kahverengi cücenin yörüngesinde bulunan, yuvarlak hâle gelmiş bir astronomik cisimdir. Uluslararası Astronomi Birliğinin (IAU) tanımına göre Güneş Sistemi'nde sekiz gezegen bulunur. Bunlar, karasal gezegenler Merkür, Venüs, Dünya ve Mars; dev gezegenler Jüpiter, Satürn, Uranüs ve Neptün'dür. Gezegen oluşumu için bilimsel açıdan mevcut en iyi teori, bir bulutsunun kendi içine çökmesi sonucu bir yıldızlararası bulut meydana getirdiğini ve yıldızlararası bulutun da bir önyıldız ve bunun yörüngesinde dönen bir öngezegen diski oluşturduğunu öne süren bulutsu hipotezidir. Gezegenler bu disk içinde, kütleçekiminin etkisiyle maddelerin kademeli olarak birikmesi sonucu, yığılma (akresyon) olarak adlandırılan süreçte büyürler.

<span class="mw-page-title-main">Ötegezegen</span> Güneş Sistemi dışındaki gezegenler.

Ötegezegen veya Güneş dışı gezegen, Güneş'in baskın kütleçekim etkisinin dışında başka bir yıldızın veya kahverengi cücenin kütleçekim etkisi içinde olan gezegensel bir gök cismidir. Bir ötegezegenin ilk muhtemel kanıtı 1917 yılında kaydedilmiş, fakat o zamanlar bu şekilde kabul edilmemişti. Tespitin ilk teyidi 1992 yılında gerçekleşmiştir. 1988'de tespit edilen farklı bir gezegen ise 2003 yılında doğrulandı. 20 Ağustos 2024 itibarıyla, 4.963 gezegen sisteminde varlığı doğrulanmış 7.255 ötegezegen bulunmaktadır ve bu gezegen sistemlerinden 1.015 kadarı birden fazla gezegene sahiptir. James Webb Uzay Teleskobu'nun (JWST) daha fazla ötegezegen keşfetmesi ve bunların bileşimleri, çevresel koşulları ve yaşam potansiyelleri gibi özellikleri hakkında daha fazla fikir vermesi beklenmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Yakın yıldızlar dizini</span> Vikimedya liste maddesi

Bu liste, Güneş Sistemi'nden en fazla 5 parsek uzaklıkta olan yıldızları ve kahverengi cüceleri kapsamaktadır. Bu mesafe içerisinde Güneş Sistemi de dâhil olmak üzere 56 yıldız sisteminin varlığı bilinmektedir. Bu sistemlerde bilinen toplam 60 hidrojen-füzyon yıldız ve 13 Kahverengi cüce bulunmaktadır. Bu nesneler görece olarak Dünya'ya yakın olmasına rağmen, sadece dokuz tanesinin görünen büyüklüğü 6,5'ten daha azdır ve bu da bu nesnelerin, sadece %12'sinin çıplak gözle görülebileceği anlamına gelmektedir. Güneş'in dışında sadece üç tane yıldız; Alfa Centauri, Sirius ve Procyon, birinci kadir yıldızlarıdır. Tüm bu nesneler, yerel kabarcık içindeki Samanyolu Gökadası'nın Orion–Kuğu Kolu bölgesinde yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Gliese 876</span>

Gliese 876, Kova takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 15 ışık yılı uzaklıkta bulunan bir kırmızı cüce yıldızdır. 2011 yılında yıldızı yörüngeleyen dört güneş dışı gezegen onaylanmıştır. Orta gezegenlerin ikisi Jüpiter benzeri iken, en yakın gezegenin küçük bir Neptüne ya da geniş bir karasal gezegene benzediği, en dıştaki gezegeninse kütlece Uranüs'e benzediği düşünülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Upsilon Andromedae</span>

Upsilon Andromedae, Andromeda takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 44 ışık yılı uzaklıkta bulunan ikili yıldız sistemidir. Birincil bileşen Upsilon Andromeda A, F-tipi beyaz bir ana kol yıldızıdır ve Güneş'ten daha gençtir. İkincil bileşen olan Upsilon Andromeda B, bir kırmızı cücedir ve geniş bir yörüngede yerleşiktir.

<span class="mw-page-title-main">Gliese 876 b</span>

Gliese 876 b, kırmızı cüce yıldız Gliese 876 çevresinde yörüngede dönen bir güneşdışı gezegendir ve bir turunu 61 günde tamamlar. Haziran 1998 de keşfedildiğinde, Gliese 876 b kırmızı bir cüce yıldızın çevresinde keşfedilen ilk gezegendi.

<span class="mw-page-title-main">Dev Dünya</span>

Dev Dünya veya süper Dünya, astronomide Dünya'dan daha fazla kütleye sahip, fakat Güneş Sistemi'nin buz devleri olan Uranüs ve Neptün'den çok daha az kütleye sahip olan bir tür ötegezegendir. Bu terim yalnızca gezegenin kütlesine işaret eder ve yüzey koşulları ya da yaşanabilirlik konusunda bir şey ima etmez. Kütle ölçeğinin üst ucundaki gezegenler için alternatif olarak "gaz cüceleri" terimi daha doğru olsa da, yaygın olarak "mini-Neptün" terimi kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Sıcak Neptün</span>

Sıcak Neptün, Uranüs ve Neptün'e benzer bir kütleye sahip, fakat onlardan farklı olarak yıldızına 1 AU'dan daha yakın bir yörüngede dolanan bir tür dev gezegendir. 2007 yılında keşfedilen doğrulanmış ilk sıcak Neptün, yaklaşık 33 ışık yılı uzaklıktaki bir ötegezegen olan Gliese 436 b'dir. Son gözlemler, Samanyolu'nda daha önce düşünülenden daha fazla potansiyel sıcak Neptün popülasyonu olabileceğini göstermiştir. Sıcak Neptünler asıl doğal yerinde veya doğal yeri dışında oluşmuş olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Epsilon Reticuli</span>

Epsilon Reticuli, Ağcık takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 59 ışık yılı uzaklıkta bulunan çift yıldızdır. Birincil bileşeni turuncu altdev, ikincil bileşeni ise bir beyaz cücedir. Her iki yıldız da benzer özdevinime sahiptir ve büyük olasılıkla ikili yıldız sistemi düzenindedirler. Parlak yıldızı, iyi gözlem koşullarında güney yarımküreden çıplak gözle gözlenebilir. 2000 yılında, sistemin birincil bileşeni yörüngesinde dönen bir güneş dışı gezegenin varlığı doğrulanmıştır.

Epsilon Reticuli b, HD 27442 olarak da bilinen Epsilon Reticuli'nin, birincil bileşeni olan yıldızın yörüngesindeki bir güneş dışı gezegendir. 16 Aralık 2000 tarihinde Anglo-Australian Gezegen Arama (Anglo-Australian Planet Search) ekibi tarafından son derece başarılı dikeyhız yöntemiyle keşfedilmiştir. Gezegenin kütlesi jüpiter kütlesinden %56 daha fazladır.

Gliese 179, Avcı takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 40 ışık yılı uzaklıkta bulunan M-tipi kırmızı bir ana kol yıldızıdır. Güneş'ten daha küçük olan yıldız, daha soğuk, soluk ve daha az kütleye sahiptir. Ayrıca metal içeriği Güneş'ten iki kat fazladır. Gliese 179, Gökada içinde Güneş'e göre 21,8 km/sn'lik bir hızla hareket eder. Gökada merkezinden uzaklığı, 20.900 ile 27.200 ışık yılı aralığında değişmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Gliese 876 d</span>

Gliese 876 d, yaklaşık 15 ışık yılı uzaklıktaki Kova takımyıldızında bulunan bir güneşdışı gezegendir. Gezegen kırmızı cüce Gliese 876'nın yörüngesinde keşfedilen üçüncü gezegendir. Gliese 876 d keşfedildiğinde PSR B1257 + 12'nin yörüngesindeki pulsar gezegenler dışında bilinen tüm güneşdışı gezegenler arasında en düşük kütleye sahip gezegendi. Gezegen, düşük kütlesi nedeniyle Dev Dünya olarak kategorize edilebilir.

<span class="mw-page-title-main">Luyten Yıldızı</span>

Luyten Yıldızı, Güneş'ten 12.36 ışık yılı uzaklıkta Canis Minor takımyıldızında yer alan bir kırmızı cücedir. Adını Hollanda asıllı Amerikalı astronom Willem Jacob Luyten'den almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">2M1207</span> Centaurusta yer alan bir kahverengi cüce

2M1207, 2M1207A veya 2MASS J12073346-3932539, Centaurus'ta yer alan bir kahverengi cücedir. Yıldızın etrafında dönen 2M1207b cismi doğrudan ve bir kahverengi cüce yörüngesinde keşfedilen ilk dış gezegendir.

<span class="mw-page-title-main">Gliese 667</span>

Gliese 667, Akrep takımyıldızında bulunan bir üçlü yıldız sistemidir. Dünyadan 23.6 ışık yılı uzaklıkta yer almakta olup üç yıldızın da Güneş'ten daha küçük kütleleri bulunmaktadır. Diğer üç yıldıza yakın 12. büyüklükte bir yıldız bulunmakla birlikte sisteme çekim ile bağlı değildir. Sistem, çıplak gözle 5.89 büyüklüğünde tek bir soluk yıldız gibi görünmektedir.

<span class="mw-page-title-main">WASP-11/HAT-P-10</span>

WASP-11/HAT-P-10, Koç takımyıldızında yaklaşık olarak 424 ışık yılı uzaklıkta bulunan ikili yıldız sistemidir. Sistemin birincil yıldızı, ana kol turuncu cüce, ikincil yıldız ise, yaklaşık 42 AU öngörülen mesafeyle ayrılan M-tipi kırmızı cüce yıldızdır.

<span class="mw-page-title-main">Yetim gezegen</span> Doğrudan bir yıldızın yörüngesinde bulunmayan gezegen kütleli bir cisim

Yetim gezegen doğrudan bir yıldızın yörüngesinde bulunmayan gezegen kütleli bir cisimdir. Bu tür cisimler, kendi başına oluşmuş veya herhangi bir yıldıza veya kahverengi cüceye yerçekimsel olarak bağlı olmadıkları bir gezegen sisteminden fırlatılmıştır. Samanyolu tek başına milyarlarca yetim gezegene sahip olabilir.

<span class="mw-page-title-main">UGCA 86</span> macellansı sarmal gökada

UGCA 86, Zürafa takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 9,71 MIy (2,98 Mpc)uzaklıkta bulunan macellansı sarmal gökadadır. Önceleri yerel grubun bir parçası olduğu düşünülüyordu, fakat gökadadaki parlak yıldızlar gözlemlendikten sonra Maffei 1 Kümesi'nin bir üyesi olduğu anlaşıldı. UGCA 86'nın, IC 342'nin uydu gökadası olduğu düşünülmektedir, fakat iki gökada arasındaki ayrım, Samanyolu ve Macellan Bulutları arasındaki mesafeden %50 daha fazladır.

<span class="mw-page-title-main">HD 209458</span>

HD 209458, Kanatlıat takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 159 ışık yılı uzaklıkta bulunan F9 V yıldız sınıflandırmasına sahip biraz daha kütleli Güneş benzeri bir yıldızdır. 7,65 kadir büyüklüğü ile mesafesi dikkate alındığında çıplak gözle görülemez, fakat iyi bir dürbün veya küçük bir teleskopla kolayca tespit edilebilir.

<span class="mw-page-title-main">Olası yaşanabilir ötegezegenler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu liste, potansiyel olarak yaşanabilir ötegezegenlerin bir listesini sunmaktadır. Liste büyük ölçüde Yaşanabilir Ötegezegenler Kataloğu tarafından yapılan yaşanabilirlik tahminlerine ve NASA Ötegezegen Arşivi'nden alınan verilere dayanmaktadır. HEC, Arecibo'daki Porto Riko Üniversitesi Planetary Habitability Laboratory tarafından sürdürülmektedir. Ayrıca, süper yaşanabilir gezegenlerin spekülatif bir listesi de geliştirilmektedir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.