İçeriğe atla

Gladys Anderson Emerson

Gladys Ludwina Anderson Emerson
Doğum1 Temmuz 1903(1903-07-01)
Caldwell, Kansas
Ölüm18 Ocak 1984 (80 yaşında)
Santa Monica, California
EğitimOklahoma College for Women
Stanford University
University of California, Berkeley
ÖdüllerGarvan-Olin Madalyası (1952)
Kariyeri
DalıBiyokimya, beslenme
Çalıştığı kurumlarGöttingen Üniversitesi, Almanya
University of California, Berkeley; Merck & Co.; Sloan Kettering Institute; University of California, Los Angeles
EtkilendikleriAdolf Otto Reinhold Windaus, Adolf Butenandt, Herbert McLean Evans

Gladys Ludwina Anderson Emerson (1 Temmuz 1903 - 18 Ocak 1984), vitaminlerin vücut üzerindeki etkisini araştıran Amerikalı bir tarihçi, biyokimyacı ve beslenme uzmanı. E Vitaminini saf formda izole eden ilk kişi oldu ve 1952'de Garvan-Olin Madalyasını kazandı.

Hayatının erken dönemi ve eğitimi

Gladys Anderson, 1 Temmuz 1903'te Caldwell, Kansas'ta doğdu; Otis ve Louise (Williams) Anderson'ın tek çocuğuydu. İlkokulu Fort Worth, Teksas'ta ve liseyi El Reno, Oklahoma'da okudu.[1][2]

Oklahoma College for Women'dan kimya ve fizik alanında Lisans Diploması (BS) derecesini ve İngilizce Artium Baccalaureatus (AB) derecesini aldı.[3][4][5] 1926'da ise Stanford Üniversitesi'nden tarih ve ekonomi alanında Yüksek Lisans derecesini aldı.[6]

Bir ortaokulda bölüm başkanı olarak coğrafya ve tarih öğretmenliği yaptıktan sonra Berkeley'deki California Üniversitesi'nde biyokimya ve beslenme alanında burs aldı.[2] Doktorasını, 1932'de Berkeley'de hayvan beslenmesi ve biyokimya alanında tamamladı. 1932'de meslektaşı Dr. Oliver Huddleston Emerson ile evlendi.[7] Hemen ardından, her ikisi de Almanya'nın Göttingen Üniversitesi'nde doktora sonrası araştırmacı olarak kabul edildiler.[8] Burada Nobel ödülü kazanan Adolf Otto Reinhold Windaus ve Adolf Butenandt ile birlikte çalıştı.[2][6]

Araştırma kariyeri

Anderson, 1933'ten 1942'ye kadar Berkeley'deki Kaliforniya Üniversitesi Deneysel Biyoloji Enstitüsü'nde araştırma görevlisi olarak Herbert McLean Evans'la birlikte çalıştı. Herbert Evans, 1922'de E Vitaminini tanımlayıp isimlendirmişti, ancak Gladys Emerson, buğday tohumu yağından alfa-tokoferol elde ederek onu izole eden ilk kişi oldu.[2] 1940'ta eşinden boşandı.[1]

1942'de Merck & Co.'da kadrolu araştırmacı olarak çalışmaya başladı ve burada 14 yıl kalarak hayvan besleme bölümünün başkanı oldu. Al yanaklı maymunlarla çalıştı ve B vitamini kompleksini inceledi.[2] Merck'te, B6'nın durdurulmasının etkisinin arterioskleroz gelişimine veya arterlerin sertleşmesine katkıda bulunduğunu tespit etti.[2]

1950'den 1953'e kadar Sloan-Kettering Enstitüsü'nde diyet ve kanser arasındaki bağlantıyı araştırdı.[4][5]

1956'da Los Angeles Kaliforniya Üniversitesi Edebiyat ve Bilim Bölümü'nde beslenme profesörü oldu. 1961 yılında Üniversitenin Halk Sağlığı Yüksekokulu'nun beslenme bilimleri bölümüne geçti ve burada 1962'den 1970'e kadar başkan yardımcısı olarak görev yaptı.[2]

1969'da Başkan Richard M. Nixon, Emerson'u Tüketiciyi Etkileyen Gıdaların Temini Panelinin (Beyaz Saray Gıda, Beslenme ve Sağlık Konferansı) başkan yardımcısı olarak atadı. 1970 yılında Gıda ve İlaç İdaresi'nin gıdalara eklenen vitamin ve mineral takviyeleri ve katkı maddeleri hakkındaki duruşmasında bilirkişi olarak görev yaptı.[4][5]

Kişisel hayatı

Yakın bir arkadaşı ve meslektaşına göre o tam bir şakacıydı. Karl Folkers, Merck'te garaj ayrıcalıkları kazandıktan kısa bir süre sonra geç saatlere kadar çalışıyordu. Emerson, bir gün dışarı çıkarken Folkers'ın arabasının ön camına bir park cezası yapıştırdı. Folkers, geceyarısı saat 2'de ancak evine gelebildiğinde, Emerson'u arayarak hakkında suçlamada bulunacağını söylemişti.[8]

18 Ocak 1984'te Santa Monica, Kaliforniya'da öldü.[6] 24 Ocak 1984'te El Reno, Oklahoma'da ailesinin yanına gömüldü.[1]

Kaynakça

  1. ^ a b c Windsor, Laura Lynn (2002). Women in medicine : an encyclopedia. Oxford: ABC-Clio. ss. 71-72. ISBN 978-1576073926. Erişim tarihi: 27 Ekim 2015. 
  2. ^ a b c d e f g Elizabeth H. Oakes (2007), "Emerson, Gladys Anderso", Encyclopedia of World Scientists, Infobase, ss. 211-212, ISBN 978-1438118826 
  3. ^ "Emerson, Gladys Anderson 1972". University of Science and Arts of Oklahoma. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2015. 
  4. ^ a b c "Gladys Anderson Emerson". World of Chemistry. Online. Thomson Gale. 2006. Erişim tarihi: 27 Ekim 2015. 
  5. ^ a b c "Gladys Emerson". Notable Women Scientists. Online. Thomson Gale. 2000. Erişim tarihi: 27 Ekim 2015. 
  6. ^ a b c "Gladys L. A. Emerson". Chemical Heritage Foundation. 12 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  7. ^ "Gladys A. Emerson, Public Health: Los Angeles". Calisphere. 11 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2015. 
  8. ^ a b Karl Folkers (1985). "Gladys Anderson Emerson (1903-1984) A Biographical Sketch" (PDF). Journal of Nutrition. American Institute of Nutrition. 115 (7): 837-841. doi:10.1093/jn/115.7.835. PMID 3891927. 27 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2023. 

Dış bağlantılar

Daha fazla okuma

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">C vitamini</span> turunçgillerde ve diğer gıdalarda bulunan besin maddesi

C vitamini veya askorbik asit, suda çözünebilen ve birçok görevi olan vitamin. Çoğu Hayvanlar ve bitkiler, kendi C vitaminlerini glukozdan üretebilirler. İnsanlar, bazı meyve yarasaları, hint domuzu ve insan benzeri primatlar C vitamini üretemediklerinden bunu besinlerden almak zorundadırlar.

E vitamini, kimyasal yapı itibarı ile bir tokol olup antisterilite vitamin olarak da bilinir. E vitamini yağda çözünen önemli bir antioksidandır ve özellikle hücre zarları ve lipoproteinlerde önemli antioksidan işlevler görmektedir. Epidemiyolojik ve sınırlı ara çalışmalar, E vitamininin kardiyovasküler hastalıkların, bazı kanserlerin ve öteki kronik hastalıkların riskini azalttığını belirlemektedir. Bazı büyük klinik deneylerle E vitamininin sağlığa yararları daha derinlemesine değerlendirilmektedir. Tokollerin farklı bileşikleri E vitamini aktivitesi gösterir. En aktifi alfa-tokoferoldür. Geçmişte asıl olarak α-tokoferol üzerinde yoğunlaşılmışken, bugün öteki tokoferoller ve tokotrienoller daha fazla ilgi çekmektedir. İlk sonuçlara göre bunlar, α-tokoferolden farklı antioksidan ve diğer fonksiyonlara sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">B12 vitamini</span>

B12 vitamini veya kobalamin suda çözünen ve metabolik süreçlerde kullanılan bir vitamindir. B12 vitamini bir hidrojen alıcısı olarak koenzim görevi yapar ve çeşitli metabolizma faaliyetlerini yürütür. En önemli işlevlerinden biri gen kopyalanmasında koenzim olarak görev yapmasıdır. Ayrıca protein sentezi, aneminin önlenmesi, karbonhidrat ve yağ metabolizması için de gereklidir. En büyük ve kompleks yapıya sahip vitaminlerden biri olan B12 8 adet B vitamininden biridir. Siyanür zehirlenmelerinde bir antidot olarak kullanılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Linus Pauling</span>

Linus Carl Pauling, Amerikalı kuantum kimyageri ve biyokimyager. Ayrıca kristalografer, moleküler biyolog ve tıp araştırmacısı olarak da bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Veganlık</span> Hayvan kökenli ürünleri ve gıdaları kullanmayı reddeden yaşam tarzı

Veganlık veya veganizm, bazı nedenlerle hayvan kökenli gıdaları ve diğer hayvansal ürünleri kullanmayı reddetmektir. Vegan kişiler, vejetaryen'lerden farklı, hayvan kullanımı yoluyla elde edilen gıdaları, giyecekleri ve yumurta, süt, bal, yün gibi diğer tüm yan ürünleri kullanmayı reddeder.

<span class="mw-page-title-main">Eric Schmidt</span>

Eric Schmidt ya da tam adıyla Eric Emerson Schmidt, Amerikalı yazılım mühendisi, iş insanı ve Alphabet Inc. Yönetim Kurulu Başkanıdır. 2021 yılında Forbes'e göre Schmidt tahmini 23,1 milyar USD (2021) serveti ile dünyanın en zengin 100 insanı arasında gösterilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Henry Taube</span>

Henry Taube, FRSC Kanada asıllı Amerikalı kimyager. 1983 yılında, "özellikle metal komplekslerindeki, elektron transfer reaksiyonlarının mekanizmaları üzerine çalışmaları için" Nobel Kimya Ödülü'nü kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Peter Diamond</span>

Peter Arthur Diamond, Amerikalı ekonomist. Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nde profesör olarak çalışmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Henrik Dam</span>

Carl Peter Henrik Dam, Danimarkalı bilim insanıdır. 1943 yılında Edward Adelbert Doisy ile birlikte K vitamini keşiflerinden dolayı Nobel Fizik ödülünü kazanmıştır.

Betül Tanbay (1960), Türk matematikçi.

<span class="mw-page-title-main">Albert Eschenmoser</span> İsviçreli organik kimyager

Albert Eschenmoser (5 Ağustos 1925, Erstfeld - 14 Temmuz 2023), karmaşık heterosikilik doğal bileşiklerin, en önemlisi B12 vitamininin, sentezi üstüne çalışmaları ile tanınan İsviçreli organik kimyager. Organik sentez alanına yaptığı önemli katkıların yanı sıra, Eschenmoser'in yapay nükleik asitlerin sentetik yolları üstüne çalışmalarıyla Hayatın Kaynağı üstüne öncü çalışmaları vardır. 2009'da emekli olmadan önce ETH Zürih ve La Jolla, Kaliforniya'daki Scripps Araştırma Enstitüsü'ne bağlı Skaggs Kimyasal Biyoloji Enstitüsü'nde profesörlükleri vardı. Ayrıca Chicago Üniversitesi, Cambridge Üniversitesi ve Harvard Üniversitesi'nde misafir profesör olarak çalıştı.

Lucie Gabrielle Randoin Fransız bir biyolog, beslenme uzmanı ve hijyenistti. 1958'de Legion of Honor'un komutanı oldu ve vitaminler üzerine yaptığı araştırmalarla tanınır.

<span class="mw-page-title-main">Reinhard Genzel</span> Alman gökbilimci

Reinhard Genzel Max-Planck-Institut für extraterrestrische Physik'de yönetici, LMU'da profesör ve Kaliforniya Üniversitesi, Berkeley' de emeritus profesör olan bir Alman astrofizikçi. Andrea Ghez ve Roger Penrose ile paylaştığı " galaksimizin merkezinde süper kütleli kompakt bir nesnenin keşfi için" 2020 Nobel Fizik Ödülü'ne layık görüldü.

<span class="mw-page-title-main">David Julius</span> Amerikalı bilim insanı

David Julius, Amerikalı fizyolog ve bilim insanı. Kapsaisin, mentol ve sıcaklığı saptayan TRPV1 ve TRPM8 reseptörlerinin karakterizasyonu dahil, ağrı hissi ve ısının moleküler mekanizmaları üzerindeki çalışmalarıyla tanınmaktadır. San Francisco'daki Kaliforniya Üniversitesi'nde profesör olarak ders veren Julius, Artem Pataputyan ile birlikte "ısı ve temas reseptörlerinin keşfi" nedeniyle 2021 Nobel Tıp Ödülü'ne layık görüldü.

<span class="mw-page-title-main">Darleane C. Hoffman</span> Amerikalı nükleer kimyager

Darleane Christian Hoffman, 106 atom numaralı Seaborgiyum elementinin varlığını doğrulayan araştırmacılar arasında yer alan Amerikalı bir nükleer kimyagerdir. Lawrence Berkeley Ulusal Laboratuvarı'nın Nükleer Bilimler Bölümü'nde kıdemli bilim insanı ve Kaliforniya Üniversitesi'nde profesör olarak görev yapmaktadır. Bilim alanındaki başarılarının ardından 2002 yılında Discover dergisinin bilimdeki en önemli 50 kadın listesinde yer almıştır.

Kobalamin eksikliği olarak da bilinen B12 vitamini eksikliği, B12 vitamininin kan ve doku düzeylerinin düşük olduğu bir durumdur. Hafif eksiklikte kişi kendini hâlsiz hissedebilir ve anemi olabilir. Orta derecede eksiklikte, Glossit dilde ağrı şeklinde bulgu verebilir ve karıncalanma hissi gibi uyuşukluk hissi de dahil olmak üzere nörolojik semptomların başlangıcı olabilir. Şiddetli eksiklik, azalmış kalp fonksiyonu semptomlarının yanı sıra reflekslerdeki değişiklikler, zayıf kas fonksiyonu, hafıza sorunları, tat almada azalma, stupor ve psikoz dahil olmak üzere daha ciddi nörolojik semptomları içerebilir. İnfertilite meydana gelebilir. Küçük çocuklarda semptomlar büyümeve gelişme geriliği ve hareket güçlüğünü içerir. Erken tedavi olmadan bazı değişiklikler kalıcı olabilir.

Esther Lord Batchelder, Amerikalı kimyager, eğitimci ve beslenme alanında uzmandır.

<span class="mw-page-title-main">Harry Steenbock</span> Amerikalı biyokimyager (1886 – 1967)

Harry Steenbock, Wisconsin-Madison Üniversitesi'nde biyokimya profesörlüğü yapmış bilim insanıdır. Steenbock, 1916'da Wisconsin'den mezun oldu ve burada Phi Sigma Kappa kardeşliğinin bir üyesiydi.

<span class="mw-page-title-main">Conrad Elvehjem</span> Amerikalı biyokimyager (1901 – 1962)

Conrad Arnold Elvehjem (d. 27 Mayıs 1901 – ö. 27 Temmuz 1962), uluslararası arenada beslenme alanında Amerikalı bir biyokimyacı olarak tanınır. 1937 yılında, bir dönem Amerika Birleşik Devletleri'nde büyük bir sağlık sorunu olan ve insan pellagrasında doğrudan eksik olan iki vitamini, nikotinik asit (niyasin olarak da bilinir) ve nikotinamidi tanımlamıştır. Toplu olarak nikotinik asit ve nikotinamid, B3 vitamini olarak adlandırılır ve günümüzdenikotinamid adenin dinükleotidinin öncüleri olduğu anlaşılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Katharine Blunt</span>

Katharine Blunt, ev ekonomisi, gıda kimyası ve beslenme alanlarında uzmanlaşmış Amerikalı kimyager, profesör ve beslenme uzmanı. Araştırmalarının çoğu beslenme üzerinedir ama aynı zamanda kalsiyum ve fosfor metabolizması ile kadın ve çocukların bazal metabolizması üzerine yapılan araştırmalarda da büyük ilerlemeler kaydetmiştir. Connecticut College'ın üçüncü başkanı olarak görev yapmıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.