CIA, Birleşik Devletler federal hükûmetinin sivil bir dış istihbarat servisidir ve resmî olarak dünyanın dört bir yanındaki ulusal güvenlik bilgilerini, öncelikle insan istihbaratını (HUMINT) kullanarak toplamak, işlemek ve analiz etmekle görevlendirilmiştir.
Millî İstihbarat Teşkilatı Başkanlığı (MİT), Türkiye'nin Cumhurbaşkanlığına bağlı resmî istihbarat örgütüdür. MİT'in mevcut merkezi, Ankara'nın Etimesgut ilçesindeki KALE binasıdır.
Gladio, II. Dünya Savaşı sonrasında Batı Avrupa'da gelecekte olması beklenen bir Varşova Paktı işgaline cephe gerisinde bir direniş başlatmak amacıyla İtalya'da NATO tarafından gizli olarak örgütlenen kontrgerilla (stay-behind) operasyonunun kod adı. Gladyo, özel olarak NATO cephe gerisi direniş organizasyonun İtalyan kolunu belirtse de bazen "Gladyo operasyonu" NATO'nun bütün cephe gerisi (stay-behind) operasyonlarının gayriresmî adı olarak kullanılır ve bazen "Süper NATO" adıyla da anılır.
Özel Kuvvetler Komutanlığı, Türk Silahlı Kuvvetlerinin değişik sınıf ve rütbelerdeki subay, astsubay ve uzman erbaşlardan oluşan, iç ve dış tehditlerin bertaraf edilmesine karşı her türlü arazi ve iklim şartlarında görev yapabilecek nitelikte üst düzey eğitime tabi tutularak yetiştirilmiş seçkin askerlerden oluşan birlik. Doğrudan Genelkurmay Başkanlığına bağlı olarak tugay seviyesinde 1992 yılında kurulmuştur. Türk Silahlı Kuvvetleri kıyafet yönetmeliğine göre bordo renkte bere kullanırlar.
1st Special Forces Operational Detachment-Delta — yaygın isimleriyle Delta, Delta Force veya Amerika Birleşik Devletleri Savunma Bakanlığı'nca Combat Applications Group olarak bilinir, elit Special Operations Force (SOF) ve Ortak Özel Harekât Komutanlığı (JSOC) teşkilatını tamamlayan unsurdur. Amerika Birleşik Devletleri Ordusu US Army'nin Donanma Mevkidaşı US Navy DEVGRU ile birlikte 2 birinci seviye anti-terörist ve özel görev birimidir. Delta Force, özel en iyi operatörlerden ve özel eğitimlerden geçirilmiş ve dikkatlice seçilmiş ordu askerlerinden oluşmaktadır. Delta Force'un birincil görevi anti-terörizm, isyan karşıtlığı ve ulusal arabuluculuk operasyonlarıdır, buna rağmen birçok gizli görevleri üstlenen fazlasıyla esnek bir teşkilattır, bu gizli görevler dahilinde rehine kurtarmak, baskın yapmak ve gizli düşman güçlerini ortadan kaldırmak bulunmaktadır.
Argo, 2012 yılı ABD yapımı, yönetmenliğini Ben Affleck'in yaptığı dramatik gerilim filmidir. Filmde, 1979 yılında İran İslam Devrimi esnasında Tahran'da meydana gelen rehine krizi olayında, ABD büyükelçiliğinde bulunan ve Kanada Büyükelçiliğine kaçan altı Amerikalı diplomatın İran'dan kaçırılması olayı dramatize edilmektedir. Kaçırılma operasyonunun adı Canadian Caper olarak adlandırılmıştır. Hikâye 2007 yılında CIA operasyon sorumlusu olan Tony Mendez'in yazdığı "The Master of Disguise" isimli kitap ve Joshuah Berman'ın konu hakkında Wired isimli dergide yazdığı "The Great Escape" isimli makale ile açığa çıkmıştır.
Hendek operasyonları; Türk Güvenlik Güçlerince, PKK militanlarına karşı ortak olarak gerçekleştirilen Sur, Cizre ve Nusaybin merkezli askerî operasyonlardır. Bu operasyonların gerçekleştirildiği bölgelerin bazılarında sokağa çıkma yasakları uygulanmış ve bazıları geçici süreyle askerî güvenlik bölgesi ilan edilmiş; PKK militanlarının etkisiz hâle getirildiği, hendeklerin kapatıldığı, barikatların kaldırıldığı ve güvenliğin sağlandığı bölgelerde sokağa çıkma yasakları kaldırılmıştır.
Türk Silahlı Kuvvetleri'nin Kuzey Irak'ta yaptığı operasyonlar listesi, Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK), Türkiye'ye karşı artan saldırılara karşı ilk sınır ötesi operasyonunu 1983'te Irak'ta dönemin Baas rejimiyle yapılan anlaşmayla gerçekleştirilmiş, operasyonda Kuzey Irak'taki Kürt peşmergeler ve sınırın beş kilometre ötesindeki PKK'ya ait kamplar hedef alındı. PKK'nın güvenlik güçleri ve sivilleri ait doksanlı yıllarda artan saldırılarına karşılık Kandil Dağları'nda bulunan yöneticileri ve örgüt militanlarını hedef alan askerî ve hava hareketleri gerçekleştirilmiştir.
Şehit Yalçın Operasyonu, Türkiye'de Irak ve Şam İslam Devleti'nin (IŞİD) gerçekleştirdiği 2015 Suruç saldırısı akabinde 23 Temmuz 2015 tarihinde Suriye tarafından açılan ateşle Astsubay Yalçın Nane'nin ölümü ve angajman kurallarınca karşılık verilmesinin ardından sabaha karşı F-16'larla 3 IŞİD hedefi vurulmuş yine akabinde 25 Temmuz 2015 tarihinde 22:55'te Diyarbakır 8. Ana Jet Üssü'nden kalkan F-16 Irak hava sahasına girerek PKK'ya ait Zap, Metina, Basyan, Kandil, Hakurk, Sinat, Haftanin, Avaşin ve Gara kamplarını vurdu. Operasyonlara astsubay Yalçın Nane'nin adı verilmiştir.
Siklon Operasyonu, CIA'in Aralık 1979'da başlayan ve Şubat 1989'da Sovyet birliklerinin çekilmesiyle sona eren Sovyetler Birliği'nin Afganistan'a müdahalesi sırasında, Sovyetler Birliği ve Afganistan hükûmetine karşı Afgan mücahitlerini silahlandırma ve finanse etme programının kod adıydı. Siklon Operasyonu CIA'nin şimdiye kadar yapılmış en uzun ve maliyetli gizli operasyonlarından biri olup 1980'de yılda 20-30 milyon dolardan başlayarak 1987'de yılda 630 milyon dolar harcanmıştır.
Jandarma Komando Özel Asayiş Komutanlığı (JÖAK), Jandarma Genel Komutanlığı'nın özel operasyon birimidir. Başlıca görevleri terörle mücadele, sualtı operasyonları, rehine kurtarma, hücre evi baskını, yaşanacak doğal afetlerde hayat kurtarma ve isyan kontrolüdür. 1 Eylül 1999 tarihinde kurulmuştur. İçişleri Bakanlığı'nın koordinasyonunda Jandarma Genel Komutanlığı'na bağlı olarak görev yaparlar. Kağanlar olarak adlandırılırlar.
Uşakov Nişanı, SSCB ve Rusya vatandaşlarına verilen,, Savaşı hiçbir zaman kaybetmeyen ve Rus Deniz Kuvvetleri'nin koruyucu azizi ilan edilen Amiral Fyodor Uşakovun (1744-1817) onuruna verilen, Rusya Federasyonu'nun askeri bir süslemesidir. Donanma görevlilerine olağanüstü bir liderlik için komuta etmesi önerilir. Sipariş, 2 Mart Dünya Savaşı sırasında, 3 Mart 1944 SSCB Yüksek Sovyet Başkanlığı kararı ile kuruldu. Fikir, Amiral Nikolay Kuznetsov tarafından 1943 yazında Joseph Stalin'e verildi. SSCB'nin 1991 yılında dağılmasının ardından, Ushakov Siparişleri, 20 Mart 1992'deki 2557 numaralı Rusya Federasyonu Yüksek Sovyeti Kararı ile değişmeden kaldı ancak bu formda verilmez. 7 Eylül 2010 tarihli 1099 Sayılı Kararnameyi Kapsayan karar Modernize edilmiş ve Rusya'nın tüm ödül sistemini Sovyet geçmişinden uzaklaştıracak şekilde yeniden düzenleyen nişanda, bugünkü biçiminde, kurdele tek sınıflı bir Düzen'e değiştirildi.
Cengel Operasyonu, istihbarat ve direniş ajanlarının Polonya'ya ve Baltık ülkelerine gizlice sokulması için Soğuk Savaş'ın (1948-1955) başında İngiliz Gizli İstihbarat Servisi'nin (MI6) yürüttüğü gizli programın adı. Ajanların çoğu, İngiltere ve İsveç'te özel olarak eğitilen; Polonyalı, Estonyalı, Leton ve Litvanyalı sürgünlerden oluşuyordu. Bu ajanlar sızdıkları ülkelerde, Lanetli askerler ya da Orman Kardeşleri gibi Sovyet karşıtı gruplarla bağlantı kuruyorlardı. Operasyonun deniz ayağı Royal Navy ve Alman Mayın Tarama Yönetimi'ne bağlı askerlerdi. Amerikan destekli Gehlen Organizasyonu da Doğu Avrupa'dan ajan teminine dahil oldu. KGB bu casusluk ağına sızdı; ajanların çoğunu yakalayarak veya taraf değiştirmelerini sağlayarak, operasyonu çökertti.
Dicle Kalkanı Harekâtı ya da Kararlılık Harekâtı, Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından PKK'ya karşı Kuzey Irak'ta yürütülmüş sınır ötesi bir operasyondur. Yüksekova 3'üncü Piyade Tümeni tarafından gerçekleştirilmiştir ve Hakurk büyük ölçüde kontrol edildikten sonra aynı bölgeye Pençe Operasyonları başlatılmıştır. Türk ordusu, bu harekâtla birlikte Hakurk'un belli bölgelerine askeri üs kurmuştur.
Pençe operasyonları, Türk Silahlı Kuvvetlerinin (TSK) Irak'a bağlı Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nde PKK'ya karşı başlattığı sınır ötesi harekât olan Kararlılık Harekâtı'nın devamı olan operasyonlardır. Pençe Operasyonu, Pençe-2 Operasyonu, Pençe-3 Operasyonu ve Pençe-Kaplan Operasyonu olarak dört aşamada devam etmiştir. Pençe-Kartal Operasyonu ile Mahmur'un ve Sincar'ın da vurulduğu bir hava taarruzu düzenlenmiştir. Operasyonlar süresince TSK Kuzey Irak'ta Hakurk, Sinat-Haftanin bölgelerine askerî üs kurarak ilerlemekte ve bölgeye yerleşmektedir. Türk yapımı balistik füze olan Bora da ilk kez bu operasyonlar süresinde denenmiştir.
Jandarma Özel Operasyon (JOPER) personeli daha önceden Jandarma Komando birliklerinde görev yapmış gönüllü olan personel arasından özel operasyonlar için eğitilen jandarmalara verilen ünvandır. Jandarma Özel Asayiş Komutanlığı'na bağlı olarak görev yaparlar. 4 Özel Operasyon Taburu halinde JÖAK'a bağlıdır.
Özel operasyonlar, silahlı kuvvetler, güvenlik ajansı, istihbarat teşkilatı ve polis yapıları dahil olmak üzere kolluk kuvvetleri tarafından yapılan operasyonlardır. Askeri operasyonların bir alt türü olup, polis ve operasyonel hizmetler tarafından yürütülen bir tür operasyonel faaliyetlerdir. Askeri özel operasyonlar genellikle özel kuvvetler tarafından yürütülür. Özel operasyonlar keşif, geleneksel olmayan savaş ve mafya, organize suç ve terörle mücadele eylemlerini içerebilir.
Gizli harekât, gizli şekilde yürütülen bir istihbarat veya askeri operasyondur. Operasyon genel nüfus veya belirli düşman kuvvetleri tarafından fark edilmez. Gizli harekâtların büyük kısmı istihbarat toplamakla ilgilidir.
Siyah operasyon, bir devlet kurumu, askeri birim veya paramiliter bir organizasyon tarafından yapılan gizli operasyondur. Özel şirketlerin veya grupların faaliyetlerini içerebilir. Siyah operasyonun temel özellikleri, gizli olması ve onu gerçekleştiren organizasyona atfedilemez olmasıdır.
Operasyon, şu anlamlara gelebilir:
- İş operasyonları
- Üretim operasyonları
- Operasyon yönetimi
- Askeri operasyon
- Siyah operasyon
- Gizli operasyon
- Gizli harekat
- Birleşik operasyonlar
- Psikolojik operasyonlar
- Özel operasyonlar
- Operasyonlar