İçeriğe atla

Giz Galası Barajı

Mayıs 2024'te baraj
39°10′9.59″K 47°0′56.93″D / 39.1693306°K 47.0158139°D / 39.1693306; 47.0158139

Giz Galası barajı (Azerice: Qız Qalası su anbarı), 1999–2008 yılları arasında İran ve Azerbaycan arasındaki sınırda Aras Nehri üzerinde inşa edilmiştir.[1] Baraj, Hudaferin'in 12 kilometre altında yer almaktadır. Azerbaycan'ın Cebrayıl rayonunun topraklarında bulunmaktadır. 1993'ten 18 Ekim 2020'ye kadar baraj, aynı adı taşıyan hidroelektrik santraliyle birlikte Ermenistan'ın kontrolü altında faaliyet göstermekteydi. Giz Galası Barajı aracılığıyla 12.000 hektar arazinin su ile doyurulması planlanıyor.[2] Rezervuarın hacmi 1,6 milyar m3 olacaktır.[3]

Tarihçe

Giz Galası Barajı'nın inşa edilmesinin ana hedefleri hidroelektrik enerji üretimi ve sulamaydı. Proje, Ekim 1977'de Sovyetler Birliği ile İran arasında yapılan anlaşmayla geliştirildi. Proje 1982 yılında tamamlandı.[4]

28 Haziran - 2 Temmuz 1994 tarihleri arasında Azerbaycan cumhurbaşkanı Haydar Aliyev'in İran'a yaptığı ilk resmi ziyaret sırasında projenin uygulanmasına ilişkin bir memorandum imzalandı.[5]

Şubat 2016'da Azerbaycan ve İran yönetimleri, Hudaferin ve Giz Galası barajlarının inşaatı, işletmesi, enerji ve su kaynaklarının kullanımı alanında işbirliğine ilişkin bir anlaşma imzaladı.[6][7]

19 Mayıs 2024'te Azerbaycan cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve İran cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, Hudaferin barajının yanı sıra Giz Galası barajının da açılışını yaptı.[8][9] Her iki istasyonun da 368 milyon kWh üretim yapması bekleniyor.[10]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Reducing Transboundary Degradation in the Kura-Ara(k)s River Basin (updated transboundary diagnostic analysis)" (PDF). Tbilisi, Georgia; Baku, Azerbaijan; Yerevan, Armenia. September 2013. 26 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 20 Mayıs 2024. 
  2. ^ "İran Qız Qalası su anbarından istifadəyə hazırlaşır". Trend.Az (Azerice). 23 Kasım 2020. 5 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2021. 
  3. ^ "Xudanın da afərin dediyi layihə necə həyata keçirildi?" (Azerice). Müsavat. 21 Ekim 2020. 19 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2024. 
  4. ^ "Reducing Transboundary Degradation in the Kura-Ara(k)s River Basin (updated transboundary diagnostic analysis)" (PDF). Tbilisi, Georgia; Baku, Azerbaijan; Yerevan, Armenia. September 2013. 26 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 20 Mayıs 2024. "Reducing Transboundary Degradation in the Kura-Ara(k)s River Basin (updated transboundary diagnostic analysis)" 26 Şubat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (PDF). Tbilisi, Georgia; Baku, Azerbaijan; Yerevan, Armenia. September 2013.
  5. ^ Ordu; Ordu. "Tural Gəncəliyev: "Xudafərin" və "Qız Qalası" su qovşaqları ilə bağlı məsələ ən yüksək səviyyədə tənzimlənir". Ordu.Az (İngilizce). 13 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2021. 
  6. ^ ""Azərbaycan Respublikası Hökuməti ilə İran İslam Respublikası Hökuməti arasında Araz çayı üzərində "Xudafərin" və "Qız Qalası" hidroqovşaqlarının və su elektrik stansiyalarının tikintisinin davam etdirilməsi, istismarı, energetika və su ehtiyatlarından istifadə sahəsində əməkdaşlıq haqqında" Sazişin təsdiq edilməsi barədə". www.e-qanun.az. 7 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2021. 
  7. ^ ""Xudafərin" və "Qız Qalası" hidroqovşaqları və SES-lərinin tikintisinin davam etdirilməsinə dair mühüm Saziş". azertag.az (Azerice). 5 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2021. 
  8. ^ "Qiz-Qalasi Dam symbol of cooperation between Tehran, Baku". Mehr News Agency. 19 Mayıs 2024. 19 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  9. ^ "Azerbaijan, Iran inaugurate Giz Galasi hydroelectric complex on Aras River". Yeni Şafak. 19 Mayıs 2024. 19 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  10. ^ "Xudanın da afərin dediyi layihə necə həyata keçirildi?" (Azerice). Müsavat. 21 Ekim 2020. 3 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. "Xudanın da afərin dediyi layihə necə həyata keçirildi?" 19 Mayıs 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (in Azerbaijani). Müsavat. 21 October 2020.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan</span> Güney Kafkasyada bir ülke

Azerbaycan, resmî adıyla Azerbaycan Cumhuriyeti, Batı Asya ile Doğu Avrupa'nın kesişim noktası olan Kafkasya'da yer alan bir ülkedir. Güney Kafkasya'nın en büyük yüz ölçümüne sahip ülkesi olan Azerbaycan'ın doğusunda Hazar Denizi, kuzeyinde Rusya, kuzeybatısında Gürcistan, batısında Ermenistan ve güneyinde İran ile komşudur. Kendisine bağlı olan Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti'nin ise kuzey ve doğusu Ermenistan ile, güneyi ve batısı İran ile çevrilmiştir, Türkiye ile 17 km'lik sınırı bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Bakü</span> Azerbaycanın başkenti

Bakü, Azerbaycan'ın, Hazar Denizi'nin batı kıyısında yer alan başkentidir. Kafkasya’nın en büyük şehri, en önemli kültür ve ticaret merkezidir. Ülkenin en doğusundaki ve en önemli sanayi, ticaret ve kültür merkezi olmanın yanı sıra bir liman kenti olarak da önemlidir. Şehirde yaşayanların büyük çoğunluğunu Azerbaycanlılar oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Güney Azerbaycan</span> İranın kuzeybatı bölgesi

Azerbaycan, Güney Azerbaycan veya İran Azerbaycanı, İran'ın kuzeybatısında yer alan tarihi bölge. Günümüzde İran'ın Doğu Azerbaycan, Batı Azerbaycan, Erdebil və Zencan Eyaletlerini Kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti</span> ilk Azerbaycan cumhuriyeti (28 Mayıs 1918-28 Nisan 1920)

Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti, Azerbaycan Halk Cumhuriyeti veya kısaca Azerbaycan Cumhuriyeti, Doğu Kafkasya'da yerleşmiş ve yüzölçümü 147.629 km2 olan, Müslüman ve Türk toplumlarında kurulan ilk laik ve demokratik devlet. Nüfusu 2 milyon kişiye ulaşan cumhuriyetin sınırları kuzeyde Kuzey Kafkasya Cumhuriyeti, kuzeybatıda Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti, batıda Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti ve güneyde İran'la belirlenmiştir. Azerbaycan'da en büyük şehir olan Bakü'nün Bolşevik Bakü Sovyeti'nin kontrolünde olması nedeniyle, AHC'nin geçici başkenti Gence olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan tarihi</span> Azerbaycanın tarihi

Azerbaycan, Avrasya'nın Kafkasya bölgesinde bir ülke. Doğuda Hazar Denizi, kuzeyde Rusya'nın Dağıstan bölgesi, kuzeybatıda Gürcistan, güneybatıda Ermenistan ve Türkiye ve güneyde İran ile sınırlıdır. Azerbaycan Cumhuriyet'nin yaklaşık 10 milyona yaklaşan nüfusunu bir Türk etnik grubu olan Azerbaycanlılar ve çeşitli diğer etnik gruplar oluşturmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Bakü Muharebesi (1918)</span> 1. Dünya Savaşı sırasında Rus ve Türk orduları arasında geçen savaş

Bakü Muharebesi, 1918 yılında Azeri ve Dağıstanlı gönüllülerle takviye edilen ve Kafkas İslam Ordusu adı verilen Osmanlı Ordusu'nun Bakü Sovyeti, Britanya İmparatorluğu, Merkezi Hazar Diktatörlüğü ve Beyaz Ordu karşısında Bakü'yü almak için giriştiği muharebe.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan'da turizm</span>

Azerbaycan Ekonomik ve Sosyal Kalkınma Merkezi'ne göre, ülke turizm rekabet gücü göstergelerinde 148 ülke arasında 39. sıradadır. Dünya Seyahat ve Turizm Konseyi, Azerbaycan’ın 2010’dan 2016’ya ziyaretçi ihracatında en fazla artışa sahip ilk on ülke arasında olduğunu bildirdi. Ülke, 2017 yılında dünyanın en hızlı gelişen seyahat ve turizm ekonomisine sahip oldu. Azerbaycan, turizmi desteklemek için Atlético Madrid'in "Azerbaycan - Ateş Ülkesi" yazan formalarına sponsor oldu. 2018 yılında yeni turizm markası ve sloganı olan "başka bir göz atın" ismi tanıtıldı.

<span class="mw-page-title-main">İkinci Dağlık Karabağ Savaşı</span> Azerbaycan ve Ermenistan arasında yaşanan savaş

İkinci Dağlık Karabağ Savaşı, 2020 Dağlık Karabağ Savaşı veya 44 Günlük Savaş Dağlık Karabağ'da Türkiye destekli Azerbaycan ile Ermenistan ve onun desteklediği tanınmayan Dağlık Karabağ Cumhuriyeti arasında yaşanmış silahlı çatışmalardır.

<span class="mw-page-title-main">Mingeçevir Baraj Gölü</span> Azerbaycanda bir baraj gölü

Mingeçevir Baraj Gölü, Azerbaycan'ın kuzeybatısında yer alan bir baraj gölüdür. Kura Nehri üzerinde Mingeçevir Barajı'nın inşa edilmesiyle oluşmuştur. Kafkasya'daki en büyük baraj gölüdür.

Yenikent Baraj Gölü, kuzeybatı Azerbaycan'daki Şemkir Rayonu'nda yer alan büyük bir baraj gölüdür. Mingeçevir ve Şemkir baraj göllerinden sonra Kafkasya'nın üçüncü büyük baraj gölüdür.

<span class="mw-page-title-main">Hudaferin köprüleri</span>

Hudaferin köprüleri, Azerbaycan'ın Cebrayıl Rayonu ile İran'ın Hüdaaferin şehristanı arasında yer alan, Aras Nehri üzerinde bulunan ve Azerbaycan ve İran'ı birbirine bağlayan iki köprüdür. Azerbaycan Devleti'nde yaşayan Azerbaycanlılar arasında "Hasret Köprüsü olarak da bilinir.

<span class="mw-page-title-main">2020 Bakü Zafer Geçidi</span> Askeri zafer geçidi

2020 Bakü Zafer Geçidi, Azerbaycan'ın başkenti Bakü'deki Azatlık Meydanı'nda 10 Aralık 2020'de düzenlenen askerî geçit töreni. Azerbaycan'daki resmî makamlarca Vatanseverlik Savaşı olarak nitelendirilen 2020 Dağlık Karabağ Savaşı'nın Azerbaycan'ın zaferiyle sonuçlanması onuruna düzenlendi. Geçit, savaş sırasında askerî teçhizat, insansız hava araçları ve uçakların yanı sıra Ermeni savaş ganimetleri ve Türk askerleri ve subayları ile birlikte askerî teçhizat, insansız hava araçları ve uçaklarla birlikte yürüyen 3.000 askerî personelle yapıldı. Yakındaki Bakü Körfezi'nde jetler ve helikopterler tarafından şehrin üzerinde manevralar yapıldı. Azerbaycan'ın savaştaki kilit müttefiklerinden olan Türkiye cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Bakü'ye devlet ziyareti kapsamında askerî geçit törenine de katıldı.

<span class="mw-page-title-main">Ali Kerimli</span>

Ali Kerimli - Azerbaycanlı siyasetçi; avukat ; Yerel Yönetimler üzere Devlet Müşavirliği Bölgesel Yönetimlerle İş Daire Başkanı (1992); Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet Kâtipi (1993); Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi 1. ve 2. dönem milletvekili; Azerbaycan Halk Cephesi Partisi 2. Genel Başkanı (2001); Azatlık İttifakı kurucu üyesi (2005-2010); AHCP-Müsavat İttifakı kurucu ortağı (2010); Milli Şura kurucu üyelerinden biri (2013-) ve Koordinasyon Kurulu Üyesi (2014-)

<span class="mw-page-title-main">Ağa Aşurov</span>

Ağa Aşurov Hacı Aslan oğlu Azerbaycanlı devlet adamı. Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti Sanayi ve Ticaret Bakanı, Posta ve Telgraf Bakanı ve Azerbaycan Parlamentosu üyesi olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Susuzluk Olayı</span>

Susuzluk Olayı, Susuzluk kazası veya Susuzluk köyü yakınlarında patlama, 4 Haziran 2021'de Azerbaycan'ın Kelbecer Rayonu'na bağlı Susuzluk köyü yakınlarında gerçekleşen mayının patlaması. Patlama sonucu Azerbaycan Televizyonu operatörü Sirac Abışov, Azerbaycan Devlet Haber Ajansı muhabiri Muharram İbrahimov ve Kelbecer Rayonu Yürütme Gücü Başkanı Susuzluk Köyü İdari Bölgesi Temsilci Yardımcısı Arif Aliyev hayatını kaybetmiştir. Ayrıca 4 kişi çeşitli derecelerde yaralanmıştır. Bu, İkinci Karabağ Savaşı zamanı gazeteci ölümü ile sonuçlanan ilk olaydı.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan-İran ilişkileri</span>

Azerbaycan Cumhuriyeti ile İran İslam Cumhuriyeti arasında resmi diplomatik ilişkiler, Sovyetler Birliği'nin dağılmasının (1991) ardından kurulmuştur. İran ve Azerbaycan büyük ölçüde aynı tarihi, dini, etnik kökeni ve kültürü paylaşıyor. Şu anda Azerbaycan Cumhuriyeti olarak adlandırılan topraklar, İran'dan ancak 19. yüzyılın ilk yarısında, Rus-İran Savaşları ile ayrıldı. Aras nehrinin kuzeyindeki bölgede, çağdaş Azerbaycan Cumhuriyeti'nin toprakları, Rusya tarafından işgal edilene kadar İran topraklarıydı. İran ve Azerbaycan ayrıca çoğunluğu Şii Müslüman olan iki ülkedir. Sırasıyla dünyadaki en yüksek ve ikinci en yüksek Şii nüfus yüzdesine sahipler, ve her iki komşu milletin nüfusunun çoğunluğu ağırlıklı olarak Sünni iken tarihin tam olarak aynı anından itibaren her iki ülkede de Şiilik kök salmıştır. Ancak siyasi uyum zaman zaman değişebileceğinden iki ülke arasında bazı gerginlikler yaşanıyor. Azerbaycan Cumhuriyeti, İsrail, Türkiye ve Amerika Birleşik Devletleri ile müttefik olan Batı yanlısı bir hükûmete sahipken, İran ise ABD ile düşmanlığı nedeniyle sıkı bir şekilde Rusya ve Çin yanlısı desteğe sahip ve yaptırımlarla hedef alınıyor.

<span class="mw-page-title-main">Han kızı pınarı</span>

Han kızı pınarı, Şuşa'nın Çöl Qala semtinde Han kızı Nateva'nın sarayının yanında bulunan bir pınardır. Pınar, 19. yüzyılda son Karabağ Hanı'nın kızı Hurşidbanu Natevanın parasıyla yaptırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi'nin 2085 Sayılı Kararı</span>

Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi'nin (PACE) 2085 Sayılı Kararı — AKPM tarafından 26 Ocak 2016'da Azerbaycan'ın ön cephe bölgelerinde yaşayanların kasıtlı olarak sudan mahrum bırakılmasına ilişkin bir karar. Belge, uluslararası nehirlerin sularının kullanımına ilişkin 1966 Helsinki(en) ve 2004 Berlin Yönetmeliklerine(en) atıfta bulunarak, su kullanma hakkının önemini ve devletlerin bu hakkı sağlama yükümlülüğünü vurguluyor. Kararda ayrıca AGİT Minsk Grubu eşbaşkanlarının 20 Mayıs 2014 tarihli açıklamasına da yer veriliyor.

<span class="mw-page-title-main">2020 İran'daki Azerbaycan'a destek eylemleri</span>

2020 İran'daki Azerbaycan'a destek eylemleri 2020'deki Tovuz Çatışmaları ve İkinci Karabağ Savaşı sonrasında Güney Azerbaycanlıların Azerbaycan'a destek, İran ve Ermenistan'a karşı eylemleridir.

<span class="mw-page-title-main">Güney Azerbaycan Millî Uyanış Hareketi</span> Türkçü/Turancı organizasyon

Güney Azerbaycan Millî Uyanış Hareketi, İran Azerilerinin kendi kaderlerini tayin hakkı ve Aras Nehri'nin iki yakasında yaşayan Azerilerin birleşmesini savunan bir örgüttür.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.