Giulio Cesare
 | |
| Özgün isim | Giulio Cesare in Egitto HMW27 |
|---|---|
| Müzik | George Frideric Handel |
| Libretto | "Nicola Francesco Haym" tarafından "Giacomo Francesco Bussani"'den uyarlama |
| Gala | 20 Şubat 1724 |
| İlk gösterim yeri | King's Tiyatrosu, Haymarket, Londra |
| Oyuncular | |
Giulio Cesare (Giulio Cesare in Egitto HMW27 dizini) (Jül Sezar Mısır'da), George Frideric Handel tarafından 1723'te İngiltere "Kraliyet Muzik Akademisi" için bestelenmiş üç perdelik dramma per musica janrında bir opera eseridir. Libretto "Giacomo Francesco Bussani" tarafından 1676'da "Antonio Sartorio"'nun bestelediği aynı adlı "Giulio Cesare" operası için hazırladığı librettodan "Nicola Francesco Haym" tarafından uyarlanmasıdır.
Hazırlanış ve sahnelenmeler
Eserin prömiyer temsili 20 Şubat 1724'te King's Tiyatrosu, Haymarket, Londra'da yapılmıştır. Bu sahnelenme çok popüler olmuştur ve Handel 1725, 1730 ve 1732 yıllarında bazı değişikliklerle bu eseri Londra'da tekrar sahnelemiştir. Ayni dönemde kıta Avrupa'sında Paris, Hamburg ve Brunswick'de sahneye konulmuştur.
Fakat 19. yüzyılda, Handel'in diğer "opera seria" janrında bestelediği opera eserleri gibi hiç sahnelenmeyip unutulmuştur.
20. yüzyılda 1922'de Oskar Hagen tarafından Gottingen'de (kastrato rolleri bariton, tenör veya bas seslerine değiştirilip yeniden orkestrasyon yapılarak) yeniden sahneye konulmuştur. Modern yapımlanmalarda günümüzde kastrato sesi bulunmadığı için bu eserdeki kastrato ses gerektiren başrol ya kontralto, ya mezzo-soprano ya da son yıllarda popüler olarak kontr-tenor sesleri tarafından icra edilmektedir. Diğer kastrato sesi gerektiren roller, yani Tolomeo ve Nireno, normal olarak kontr-tenorler tarafından oynanmaktadır. Ayrıca orijinal olarak soprano ses için hazırlanmış olan Sesto rolünü genellikle günümüzde bir mezzo-soprano yüklenmektedir.
20. yüzyıl devamında çok geçmeden bu eser operaevleri repertuvarına girmiştir ve günümüze kadar birçok sayıda yapımlanması sunulmuştur. Bu eser enfes vokal müziği, gayet dramatik içeriği ve çok ustaca orkestra kullanışı ile günümüzde opera seyircileri tarafından çok beğenilmektedir. Birçok opera sever bu eseri Handel'in en güzel İtalyan operası olarak kabul etmektedirler ve hatta bazı opera kritikleri bu eserin opera seria janrından olan opera eserlerden en iyisi olduğunu iddia etmektedirler.
Roller
| Rol | Ses tipi | Prömiyerde roller, 20 Şubat 1724 (Orkestra şefi: - ) |
|---|---|---|
| Giulio Cesare (Jül Sezar) | alto kastrato günümüzde mezzo-soprano veya kontrtenor | Senesino |
| Kleopatra, Mısır Kraliçesi | soprano | Francesca Cuzzoni |
| Tolomeo, Mısır Kralı Kraliçe'nin erkek kardeşi ve kocası | alto kastrato | Gaetano Berenstadt |
| Cornelia, Pompey'in ikinci karısı | kontralto | Anastasia Robinson |
| Sesto "Sextus Pompey", Cornelia'nın üvey oğlu | soprano (erkek olarak rol) | Margherita Durastanti |
| Achilla, Tolomeo'nun Generali | bas | Giuseppe Maria Boschi |
| Curio "Gaius Scribonius Curio", Praetor, Sezar'ın Generali | bas | John Lagarde |
| Nireno, Kleopatra ve Tolomeo'nun hizmetkarı | alto kastrato | Giuseppe Bigonzi |
Enstrümantasyon
Giulio Cesare operasının orijinal sahnelenmesi için hazırlanan partisyon notalarına göre bu opera için orkestra çalgıları şunlardır: 1., 2. ve 3. keman'lar, viola'lara ve viola da gamba, trompet, 4 korno, 2 obua, fagot, flüt, arp, basso kontinio ve "teorbo" lavtası,
Konu özeti [1]
Zaman: M.Ö 48. Mekan: Antik Mısır
I. Perde
Uvertür'den sonra Cesare hariç tüm şarkıcılar bir koro ile Cesare'yi öven bir şarkı söylerler (koro: Viva, viva il nostro Alcide). Cesare Pompey'in ordusunu yenilgiye uğratmıştır ve Nil Nehri kenarına gelip sevgiyle karşılanır (arya: Presti omai l'Egizia terra) Pompey'in ikinci eşi Cornelia ve oğlu Sesto, Cesare'ye gelip Pompey'yi bağışlaması için ona yalvarır ve Cesare eğer Pompey şahsen gelip af dilerse onu affa hazır olduğunu bildirir. Fakat Mısır ordusunun komutanı Achilla gelir ve Pompey'in kellesini Cesare'ye bir sandık içinde sunar. Bunun Mısır'da kızkardeşi Kraliçe Kleopatra ile birlikte hükümdar olan Kral Tolomeo'nun Cesare'ye bağlılık nişanı olduğunu bildirir. Cesare Tolomeo'nun bu gaddar tutumuna gayet kızmıştır (arya:Empio, dirò, tu sei). Cornelia önce bayılır; sonra intihar etmeye kalkar. Roma generali Curio bunu önleyip ardından ona olan aşkını itiraf edip intikam almak için Tolomeo'yu öldürmeye hazır olduğunu açıklar. Cornelia bunu kabul etmez diğer bir ölümün kendinin çektiği acıyı karşılamayacağını söyler (aria: Priva, son d'ogni conforto). Sesto babasını öldürten Tolomeo'dan intikam almaya yemin eder (arya:Svegliatevi nel core). Kleopatra büyük çocuk olarak kendine ait olduğuna inanmıştır ve Cesare'yi kandırıp erkek kardeşi ve Mısır Kralı olan Tolomeo'nun yerine, krallığın yönetimini kendi eline almayı planlamaktadır (arya: Non disperar, chi sà?). Acchilla, Cesare'nin Tolomeo'nun bu hareketine gayet kızgın olduğunu bildirince Cesare'yi suikastla ortadan kaldırmak için komplo kurar (aria:L'empio, sleale, indegno). Achilla'yı bunu uygulamaya razı eder. Bunu başarmak için Achilla'nin Cornelia ile evlenmeyi şart koşmuştur. Kleopatra, kimlik değiştirip Lidia adıyla kendisini Cesare'ye tanıtır ve onun kalbini kazanır (arya:Non è si vago e bello). Nireno Kleopatra'nın Cesare'yi kendine aşık yaptığı açıklar (arya:Tutto può donna vezzosa). Kleopatra Sezar'ı kendine aşık yaptıktan sonra krallık tahtına geçeceğine emindir (arya: Tu la mia stella sei). Bu sırada Cornelia kocasına yas tutmaktadır (arioso: Nel tuo seno, amico sasso) ve Tolomeo'yu öldürmeye hazırlanmaktadır. Fakat üvey oğlu Sesto Tolomeno'yu kendisini öldüreceğini açıklayıp onu bundan caydırır. Casare, Cornelia ve Sesto Mısır Kraliyet Sarayı'na Tolomeo ile görüşmek üzere giderler. Tolomeo, Cesare ve maiyetinde sarayda bir daire tahsis ettiğini bildirir. Cesare bunu kabul eder ama Tolomeo'nun bu daveti kendini öldürtmek için yaptığını generali Curio'ya açıklar (arya:Va tacito e nascosto).
Tolomeo Cornelia'nın güzelliğinden çok etkilenmiştir ama onu Achilla'ya evlendirmek için söz vermiştir. (arya:Tu sei il cor di questo core). Sesto Tolomeo'ya meydan okuyup onu düello etmeye çağırır ama kabul edilmez. Cornelia, Achilla'yı reddedince, Tolomeo da askerlerine Sesto'yu yakalamalarını emreder ve Cornelia'yı da hareme gönderir. (duet:Son nata a lagrimar)
II. Perde
Kleopatra, hizmetkarı olan Nireno'dan Cesare'yi Saray'daki kendi dairesine getirmesini ister. Onu 'Lidia' olarak bilen ve kendisinden oldukça etkilenmiş olan Cesare hemen Kleopatra'nın yanına gelir. Kleopatra aşk tanrısı Eros'un oklarının kendine etkisinden bahseden bir şarkı söyler. Cesare ona âşık olmuştur. (Arya: V'adoro, pupille).
Haremin bahçesinde ise Cornelia kaderinin ne kadar kötü olduğunu ifade etmektedir (Arioso:Deh piangete, oh mesti lumi). Bahçeye gelen Achilla ona evlenme teklif edince onu reddeder (Arioso: Deh piangete, oh mesti lumi). Sonra onun güzelliğinden çok etkilenmiş olan Tolomeo evlenme teklifi yapar. Cornelia kocasını öldürtmüş olan bir kişi ile hiç evlenemeyeceğini bildirerek onu reddeder. (Arya: "Sì spietata, il tuo rigore"). Gayet ümitsiz kalan Cornelius intihar etmeyi tekrar düşünür. Fakat Nireno ile birlikte yanına gelen Sesto tarafından bu fikrinden caydırılır. Nireno Tolomeo'nun Cornelia'yı sarayın haremine gönderilmesine emir verdiği haberini de getirmektedir. Nireno Cornelia ile birlikte üvey oğlu Sesto'yu da harem dairesine getirme planını ve buradan Sesto'nun harem dairesine yalnız ve silahsız olacak Tolomeo'yu öldürmesinin kolay olacağını da açıklar. (Arya: Cessa omai di sospirare). Sesto Saray bahçesine Tolomeo'yu öldürme hedefiyle gelir. (Arya:L'angue offeso mai riposa)
Bu sırada Kleopatra kendi sarayında Cesare'nin gelmesini beklemektedir. (Arya:Venere bella). Kleopatra'ya âşık olmuş Cesare onun sarayına varır. Ama tam bu sırada generali Curio gelip kendinin bir suikaste kurban gitmek üzere olduğunu suikastçıların saraya "Cesare'ye ölüm" bağırışlarla hücum etmekte olduğunu ona bildirir ve oradan kaçmasını tavsiye eder. Bu sırada Kleopatra da kendisinin kraliçe olduğunu ifşa eder ve Cesare'ye kaçmasını söyler. Cesare bunları dinlemez ve suikastçılara karşı çarpışmaya hazır olduğunu söyler. (Arya: Al lampo dell'armı), (Koro: Morà, Cesare morà). Kleopatra da Cesare'ye âşık olmuştur ve tanrılara onu korumaları için yalvarır. (Arya:Se pietà di me non senti).
Tolomeo'nun sarayında ise Tolomeo harem dairesine girmeye hazırlanmaktadır (Arioso:Belle dee di questo core). Orada hareme göndermiş olan Cordelia'yı kandırmaya çalışır. Hareme annesi ile birlikte girmiş olan Sesto ona hücum eder. Fakat Achilla tarafından engel olunur. Achilla kendisine Kleopatra sarayında suikast yapmaya giden askerlerden kaçmakta olan Cesare'nin odanın penceresinden atlayıp öldüğünü bildirir. Bu haber Sesto'yu gayet büyük yeise sokup kendini öldürmeye çalışmasına neden olur. Fakat üvey annesi buna mani olur. Sesto Tolomeo'yu öldürme yemini tekrarlar. (Arya:L'aure che spira).
III. Perde
Achilla Tolomeo'nun kendine yapmış olduğu büyük hizmetler dolayısıyla hiçbir takdir ifade etmediği ve evlenmek istediği kadını kendi haremine aldığı için Kleopatra tarafına geçmeye hazırlanmaktadır (Arya: Dal fulgor di questa spada). Fakat Tolomeo Achilla'ya bıçakla hücum edip onu yaralar. Tolomeo'nun ordu birlikleri ile Kelopatra'nın emrinde olan askerî birlikleri birbirleriyle çarpışmaya girişmişlerdir. Tolomeo'nun ordusu büyük bir zafer kazanmış ve Kleopatra esir düşmüştür. Bu çarpışmadan pencereden atlamış ve ölmüş olduğunu düşündüğü Cesare'yi kaybettiği için üzüntü ile şarkıya başlar. (Arya: Domerò la tua fierezza). Cesare ise pencereden atlamakla beraber halen hayattadır ve ordusunun başına geçmek için çölde ilerlemektedir. (Arya:Aure, deh, per pietà).
Tolomeo'yu öldürmek için saraya gelmiş olan Sesto Achilla'yı ciddi şekilde yaralanmış ve ölmek üzere bulur. Achilla Sesto'ya Tolomeo'yu öldürmesi amacı ile saray girebilmesi için ona kendi mührünü verir. Ölmeden evvel, Pompey'ye yapılan suikastın kendi fikri olduğunu itiraf eder. Cesare gelir ve Sesto'dan mührü kendisine vermesini ister. Çarpışma yaparak hem Cornelia hem de Kleopatra'yı kurtaracağını, yoksa kendinin de öleceğine yemin eder. (Arya: Quel torrente, che cade dal monte) Sesto Cesare'nin ölmemesi ve Achilla'nın ölmesi ile kendini moralman çok iyi hissetmektedir ve mücadeleye devam edeceğine ant içer. (Arya:La giustizia ha già sull'arco). Cesare Kleopatra'nın tutuklu olduğu ordugaha gider ve Kelopatra onun pencereden atlayana ölmediğine çok sevinmiştir. (Arya:Da tempeste il legno infranto).
Kraliyet sarayı haremine Sesto, tam Tolomeo annesine tecavüz etmeye hazırlanırken gelmiştir. Sesto Tolomeo'yu öldürür. Hem babasının intikamına aldığı hem de annesini kurtardığı için Sesto çok mesut olmuştur. Cordelia ve Sesto bunu bir arya ile ifade ederler. (Arya:Non ha più che temere).
Cesare ve Kleopatra çarpışmalarda galip gelmiş ordular başında başkent İskenderiye'ye girerler. Cesare Kloepatra'yı Mısır Kraliçesi olarak ilan eder ve Roam'nin önü ve Mısır'ı koruyacağını belirtir. Cesare Mısır'da tiranlık döneminine son verildiğini ve Roma'nın muzafferiyetinin her yere ve her zaman yayılacağını ilan eder. Cesare ve Kleopatra birbirlerine olan aşklarını bir düetle ifade ederler (Düet:Caro! Bella! Più amabile beltà).
Tüm şarkıcılar trupu (ölmüş olduğu gösterilen Achilla ve Tolomeo rolünde olanlar dahil) sahneye girerek bir koro halinde aşkın kudreti ve iyinin kötüye daima galebe çalacağı hakkında bir koro şarkıyı söylemeleri ile opera sona erer. (Koro: Ritorni o mai nel nostro core).
Seçilmiş müziksel parçalar
Handel'in diğer opera eserleri gibi "Giulio Cesare" operası değişik sahnelenmelerinde yeni aryalar eklenerek ve bazı aryalar kısaltılarak birkaç versiyonda bulunmaktadır. Bu liste 1724 ilk sahnelenmesi içindir.
I. Perde
- "Empio, dirò, tu sei" – Giulio Cesare 3. Sahne
- "Priva son d'ogni conforto" – Cornelia 4. Sahne
- "Svegliatevi nel core" – Sesto 4. Sahne
- "Non disperar, chi sa?" – Kleopatra 5. Sahne
- "L'empio, sleale, indegno" – Tolomeo 6. Sahne
- "Non è si vago e bello" – Giulio Cesare 7. Sahne
- "Cara speme, questo core" – Sesto 8. Sahne
- "Tu la mia stella sei" – Kleopatra 9. Sahne
- "Va tacito e nascosto" – Giulio Cesare 9. Sahne
II. Perde
- "V'adoro pupille" – Kleopatra 2. Sahne
- "L'angue offeso mai riposa" – Sesto 6. Sahne
- "Al lampo dell'armi" – Giulio Cesare 8. Sahne
- "Se pietà di me non senti" – Cleopatra 8. Sahne
- "L'aure che spira" – Sesto 11. Sahne
III. Perde
- "Piangerò la sorte mia" – Kleopatra 3. Sahne
- "Dall'ondoso periglio...Aure, deh, per pietà" – Giulio Cesare 4. Sahne
- "Quel Torrente"-Cesare 4. Sahne
- "La giustizia ha già sull'arco" – Sesto 6. Sahne
- "Da tempeste il legno infranto" – Kleopatra 7. Sahne
- "Non ha più che temere" – Cornelia 9. Sahne
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ "Opera Today" websitesi "synopsis" notlari Opera Today : HANDEL: Giulio Cesare in Egitto 22 Şubat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- İngilizce Wikipedia "Giulio_Cesare" maddesi: [1] 30 Mart 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) (Erişme:08.02.2014)
Dış bağlantılar
- MSLP websitesinde Handel'in "Giulio Cesare" operası partitür notaları ve diğer notalar: Giulio Cesare in Egitto, HWV 17 (Handel, George Frideric) - IMSLP/Petrucci Music Library: Free Public Domain Sheet Music 6 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Erişme:08.02.2014)
- "Aria Database (Arya Veri Bazı)" websitesinde Giulio Cesare aryaları [2] 21 Şubat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Erişme:27.02.2017)
- "Opera Today" websitesinde Giulio Cesare librettosu [3] 19 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Erişme:27.02.2017)
- "YouTube" websitesinde Händel - Opera Giulio Cesare in Egitto, HWV17 | Alan Curtis Il Complesso Barocco adlı maddede Giulo Cesare operasının tümünün audio ses kaydı. Online: [4] 6 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Erişme:27.02.2017)
- "YouTube" websitesinde Oper Giulio Cesare in Egitto von G F Händel 047625 000 A EQ 1 VO STA 01808362 MP4 1500 AMM Tvguide adlı maddede Handel'in Giulo Cesare in Egitto operasının Salzburg Festivali'de temsilinin tümünün video kaydı. Online: [5] 6 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Erişme:27.02.2017)
