İçeriğe atla

Girharrin Höyüğü

Koordinatlar: 37°13′31″N 40°47′06″E / 37.2253°K 40.7849°D / 37.2253; 40.7849
Arkeolojik Höyük
Adı:Girharrin Höyüğü
il:Mardin
İlçe:Artuklu
Köy:Ortaköy
Türü:Höyük
Tahribat:Yapılaşma (yoğun)[1]
Tescil durumu:Tescilli[1]
Tescil No ve derece:1631 / 1
Tescil tarihi:21.03.1995
Araştırma yöntemi:Yüzey araştırması

Girharrin Höyüğü, Mardin il merkezinin 11 km. güney-güneydoğusunda, Mardin - Nusaybin karayolunun hemen batısında, eski adı Girharrin olan Ortaköy Köyü'nün ortasında yer alan bir höyüktür. Bazı kaynaklarda Gülharrin olarak geçmektedir. Tepe, teraslarıyla birlikte 400 x 300 metre boyutlarında ve 40 metre yüksekliktedir. Navala Kutte Vadisi'nde yer alan ve Riji Deresi'nin batı tarafında olan höyük, bu vadinin kuzeydoğu yönünde doğal bir geçit sağlamaktadır.[2] Asur Ticaret Kolonileri Çağı'nda Kültepe Karum'a uzanan ve Kral Yolu (Harran Şarri) olarak bilinen ana ticaret hattının yerleşimden geçtiği bilinmektedir.[3] Tepenin ve köyün eski adı olan Girharrin'in, gir (tepe) ve harrin (yol) sözcüklerine dayandığı ileri sürülmektedir. Diğer yandan Asur belgelerinde adı Huzirina olarak geçen kentin burası olduğu düşünülmektedir.[2]

Araştırmalar

Girnavaz Höyüğü kazı ekibine Mardin Müzesi Müdürlüğü'nce höyük hakkında bilgi verilmesi üzerine ekip tarafından 1988-89 yıllarında höyükte sistemli ve yoğun bir yüzey araştırması yapılmıştır. Buluntular Yrd. Doç. Dr. Eyyüp Ay tarafından incelenmiş[2] ve Girharrin Höyüğü Arkeolojik Değerlendirmesi adı altında yayımlanmıştır.[4]

Tabakalanma

Yüzey araştırmalarında elde edilen buluntular MÖ 1. – 3. binyıllara tarihlendirilmektedir. Halaf ve Geç Uruk çanak çömleği de ele geçmiştir. Az sayıda olmakla birlikte, İslam Dönemi çanak çömlek parçaları, geç dönem yerleşmeleri konusunda bir fikir vermektedir.[2] Bu haliyle Höyük'ün Erken Kalkolitik Çağ ve Geç Kalkolitik Çağ'a tarihlendiği söylenebilir. Ayrıca metalik mal grubu buluntuları dolayısıyla Erken Tunç Çağı II. evrede de iskan gördüğü anlaşılmaktadır.[2]

Buluntular

Çanak çömlek buluntuları içinde % 18'lik kısım metalik mal olarak bilinen mal grubudur. Çömlekçi çarkında yapılmış, çark izleri doğal bir süsleme olarak bırakılmış olan bu mal grubunda kullanılan hamur, öğütülmüş ince bazalt, mika, ince elenmiş çok küçük taşçık, saman katkılı gibi çeşitlemeler göstermektedir. Tek bir örnek dışında astarsızdırlar. Çömlek, bardak, kase ve pedastal kaide biçimleri görülür. Söz konusu metalik kaplar Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinde, Arslantepe, Oylum, Girvanaz ile Harran - Kızıltepe batısındaki Zergan Çayı Vadisi'nde yer alan büyük höyüklerde görülmektedir. Metalik mal grubu Er Hanedan Dönemi II ve III dönemlerine tarihlenmektedir.[2]

Çokça ele geçen diğer mal grubu Ninive V olarak bilinen mal grubudur. Bu mal grubu, toplam çanak çömlek buluntularının % 7'sini oluşturmaktadır. Büyük bölümü yine çark yapımı olmakla birlikte el yapımı olanları da vardır. Boya, yiv ve çizi bezemelidirler. Hamurlarına ince mika, kum ve kireç zerrecikleri katılmıştır. Renk olarak yeşil, yeşilimsi krem, krem, bejimsi krem ve sarımsı bej görülür. Bu mal grubunda da bardak, kase, sığ çömlek ve çömlek formları vardır.[2]

Değerlendirme ve tarihlendirme

Höyükteki yerleşim, Sümer Er Hanedan Dönemi II ve IIIa gibi tarihlendirilmektedir.[5] Er Hanedan Dönemi, Erken Tunç Çağı II. evre olarak tarihlendirilmektedir.[6] Kuzey Mezopotamya ve Kuzey Suriye kültür çerçevesinde değerlendirilmektedir.[2]

Tahribat durumu

Höyük eteklerinden önemli ölçüde toprak çekile gelmektedir. Yapılaşma, höyüğün üzerine doğru yayılmaktadır. Sonuç itibarıyla höyük yok edilmek üzeredir.[7]

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ a b "TAY – Yerleşme Ayrıntıları". 6 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2012. 
  2. ^ a b c d e f g h "TAY – Yerleşme Dönem Ayrıntıları". 16 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2012. 
  3. ^ Eyyüp Ay, Eskiçağ Mezopotamyasında Madenin Kullanımı ve Ticaretine Dair Bir Projeksiyon[] Sh.: 15
  4. ^ Gaziantep Üniversitesi
  5. ^ Bora Uysal, Ninive 5 Kültürü'nün Güneydoğu Anadolu Bölgesi'ndeki Yayılımı Sh.: 63
  6. ^ "TAY – Yerleşme Dönem Ayrıntıları - Girnavaz". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2012. 
  7. ^ "TAY – Tahribat Raporu – Güneydoğu Dosyası". 30 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2012. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Çavi Tarlası, Şanlıurfa ili Siverek ilçesine bağlı Nusaybin yerleşmesinin 500 metre kuzeydoğusunda yer alan bir höyüktür. Bölgedeki en yakın höyük olan Hassek Höyük'ün 4,5 km. doğusundadır. Höyük çevresinde çok sayıda su kaynağı olmasına bağlı olarak "su kaynağı tarlası" gibi bir anlama gelen Çavi Tarlası olarak adlandırılmış olan yükselti 140 x 120 metre boyutlarındadır.

Tilkitepe Höyüğü ya da eski kaynaklarda Şamramaltı Van il merkezinin 7 km. güneybatısında yer alan bir höyüktür. Günümüzde Van Havaalanı sınırları içinde olup kısmen havaalanı olarak kullanılmaktadır. Höyük 55 metre çapında, 6-7 metre yüksekliğindedir.

Yenice Yanı Höyüğü, Diyarbakır İli'nin 50 km. doğusunda, Bismil İlçesi'nin 10 km. güneydoğusunda, Dicle'nin kollarından Seyhan Çayı vadisinde, çayın doğu kıyısında yer alan bir höyüktür. Yenice Köyü'nün Eski Mezarlık Mevkiindedir. Tepe, 150 x 80 metrelik boyutlarıyla küçük sayılabilecek bir höyüktür ve yaklaşık olarak 1,2 hektarlık bir alana yayılmaktadır.

Karaoğlan Höyüğü, Ankara İl merkezinin 25 km. güneyinde, Mogan Gölü'nün güneydoğu ucunda yer alan bir höyüktür. Bulunduğu bölge Ankara bölgesinden güneydoğu ve güneybatı yönlerine uzanan ana ticaret yollarının kavşağı durumundaydı. Tepe, 260 x 180 metre boyutlarında ve 18-20 metre yüksekliğindedir. Höyük Ankara – Konya kara yolu üzerindedir.

Çola Avika Höyüğü, Batman il merkezinin kuzeydoğusunda, Kozluk İlçesi'nin batısında, Ramdenka Çayı kıyısında, bir Paleolitik ve Çanak Çömleksiz Neolitik Çağ konaklama ve işlik yeri olan Nevala Denik'in karşı kıyısında yer alan bir höyüktür. Tepe, 100 metre çapında ve 1-2 metre yüksekliğindedir.

Aziziye Höyük, Burdur İl merkezinin güneyinde, Aziziye Köyü'nün kabaca 600 metre batısında yer alan bir höyüktür. Tepe, 200 x 150 metre boyutlarında olup ova seviyesinden 8 metre yüksekliktedir. Gölde Höyük'nün 10 km. güneyine düşmektedir.

Sultantepe Höyüğü, Şanlıurfa ili'nin Harran İlçesi'nin Akçakale yolu 13 km kuzeybatısında, Kötüçay ile Kömürcü Dere arasında, Sultantepe Köyü'nün hemen yanında yer alan bir höyüktür. Tepenin tabanda çapı 550 metre olup Urfa Ovası'nın en büyük höyüğüdür. Yüksekliği 43 metredir. Adana İli Kozan İlçesi yakınlarındaki, günümüzde yeri tam olarak bilinmeyen Sultantepe Höyüğü ile karıştırılmamalıdır.

Kayapınar Höyüğü, Tokat il merkezinin yaklaşık 25 km. güneybatısında, Artova İlçesi'nin 17 km. kuzeyinde, Yenice Köyü'nün 5 km. batısında yer alan bir höyüktür. Tepe, 70 x 45 metre boyutlarında küçük bir tepedir. Hemen yanında akan dereden 60 metre yüksekliktedir. Höyükten 70 metre ilerdeki pınarın üstündeki kayalıklarda Kurtini Mağarası bulunmaktadır. Mağara henüz araştırılmamış olmakla birlikte toprak dolu olduğu belirtilmektedir.

Hacılartepe Höyüğü, Bursa il merkezinin kuzeydoğusunda, Orhangazi İlçesi'nin güneyinde Örnekköy Köyü'nün yaklaşık olarak 1 km. batı-kuzeybatısında yer alan bir höyüktür. Höyük, Ilıpınar Höyüğü'nün 750 metre güneydoğusundadır. Tepe, 150 x 4 metre boyutlarında çok küçük ve uzun bir yükseltidir.

Bozüyük Höyüğü, Bilecik ili Bozüyük İlçesi'nin yakınında, günümüzde yok olmuş bir höyüktür. Kazı sırasında çekilmiş fotoğraflara bakılarak yaklaşık olarak 13 metre yükseklikte ve 50 metre çapında küçük bir tepe olduğu anlaşılmaktadır.

Kandilli / Bahçehisar Höyüğü, Bilecik il merkezinin güney-güneydoğusunda, Kandilli Köyü'nün 4,3 km. kuzeydoğusunda yer alan bir höyüktür. Eskişehir Ovası'nın batı kesimindeki tepe, ova seviyesinden 7,5 km. yükseklikte 400 metre uzunlukta oval biçimlidir. Bu ölçüyle bölgenin en büyük höyüklerinden biridir. Kuzey kesimi daha yüksek olup yukarı kent izlenimi vermektedir. Arkeoloji yayınlarında yakınındaki köyün adıyla Kandilli olarak geçmektedir. Turan Efe ise yerleşmeyi, yerel adlandırma olan Bahçehisar adıyla vermektedir.

Aslanapa Höyüğü, Kütahya il merkezinin kuş uçumu 25 km. güneybatısında, Aslanapa İlçesi'nin 700 metre kadar güneyinde yer alan bir höyüktür. Tepe, 140 metre çapında olup günümüzde 5 metre yüksekliğindedir.

Orman Fidanlığı, Eskişehir il merkezinin 5–6 km. güneybatısında, Eskişehir Belediyesi'nin Orman Fidanlığı içinde yer alan bir düz yerleşmedir. Yerleşme Yukarı Porsuk Çayı Vadisi'ni kuzey tarafından çeviren ve Karabayırlar olarak bilinen tepelerin vadiye bakan yamacındadır. Yukarı Porsuk Vadisi'yle Eskişehir Ovası'nın birleştiği yerdedir.

Selimpaşa Höyüğü, İstanbul il merkezinin batısında, Silivri İlçesi'ne bağlı Selimpaşa Mahallesi merkezinin yaklaşık olarak 3 km. batısında, Marmara kıyısında yer alan bir höyüktür. Güneyinden İstanbul – Tekirdağ karayolunun kuzeyindedir. Yapılaşma nedeniyle tehdit altında olmasına karşın bu tehdit, İstanbul Arkeoloji Müzesi tarafından sit alanı ilan edilerek kontrol altına alınmıştır.

Karamusa Höyüğü Burdur ili, Tefenni İlçesi'nin güney – güneydoğusunda, Karamusa Köyü'nün 2 km. güneydoğusunda, Düvenkaya Tepesi'nin kuzey eteğinden doğan Kırkgöz kaynağının hemen yanındadır. Küçük bir höyük olup 5 metre yüksekliktedir.

İncirlitepe Düz Yerleşmesi, Isparta il merkezinin kuzeybatısında, Gönen İlçesi'nin güneybatısında, Gümüşgün Köyü'nde yer alan bir düz yerleşmedir. Burdur Gölü'nün kuzey ucuna doğru, İncirlikaya'nın ovaya bakan güney terası üzerindedir. Yüzey buluntularına bakılarak yerleşmenin 100 x 30 metrelik bir alana yayılmış olduğu düşünülmektedir. Ovada, Gümüşgün Köyü ile Gölbaşı Köyleri arasındaki İncirlipınar Höyüğü ile karıştırılmaması için İncirli 1 adıyla da bilinmektedir. Yerleşme, günümüzde ova seviyesinden 7 metre yüksekliktedir.

Eyice Höyük, Afyonkarahisar ilinin, Sinanpaşa İlçesi'nin Eyice köyünün 2 km güney – güneybatısında, Mercimek Tepe Yamaç Yerleşmesi'nin 1,5 km güneyinde yer alan bir höyüktür. Mevkiinin yerel adı "Höyüğün Dibi"'dir.

Kanlıtaş Höyük, Eskişehir il merkezinin kuzeyinde, Aşağıkuzfındık Köyü'nün 1 km. doğusunda, "Kanlıtaş Mevkii" olarak bilinen yörede yer alan bir höyüktür. Yerleşme, vadinin ortasındaki kayalık bir yükseltinin kuzey yamacındadır. Tepe, 30 metre çapında olup 4 - 7 metre yüksekliktedir.

Çerkeshöyük, Ankara ili sınırları içinde, İç Anadolu Bölgesi'nin orta büyüklükteki bir höyüküdür. Yer yer tahribata uğramıştır. Bazı yayınlarda Çerkez Höyük', bazı yayınlarda da Çerkes Höyük olarak geçmektedir.

Sızma Höyük, Konya ili'nin Selçuklu İlçesi'nin kuzeyinde, Sızma Köyü'nün hemen kuzeyinde, Konya kent merkezinin 30 km. kuzeybatısında yer alan bir höyüktür. Höyüğün kuzeybatısında Roma Dönemi'nden kalma Kurşunlu Kalesi, kuzeyinde ise yine aynı döneme ait Nevine Kalesi yer alır. Höyük, 150 x 150 boyutlarında olup 25 metre yüksekliktedir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.