İçeriğe atla

Giorgi Mazniaşvili

Giorgi Mazniaşvili
Kişisel bilgiler
Doğum 6 Nisan 1870(1870-04-06)
Sasireti, Tiflis
Ölüm 16 Aralık 1937 (67 yaşında)
Askerî hizmeti
Bağlılığı Rus İmparatorluğu Rus İmparatorluğu (1905-1917)
Gürcistan Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti (1918-1921)
Sovyetler Birliği Sovyetler Birliği (1921-1923)
Hizmet yılları 1905-1923
Rütbesi General
Çatışma/savaşları * Rus-Japon Savaşı

Giorgi Mazniaşvili (Gürcüce: გიორგი მაზნიაშვილი) (d. 6 Nisan 1870, Sasireti, Kasbi, Gürcistan – ö. 16 Aralık 1937), Gürcü general ve Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti'nin (1918–1921) önde gelen askeri şahsiyetlerinden biridir. Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sırasında Bolşeviklerle birlikte hareket ederek Türkleri Batum'dan çıkarmış ve kenti Kızıl Ordu güçlerine teslim etmiştir. 1937'de Büyük Temizlik sırasında Stalin rejimi tarafından kurşuna dizilmiştir.

Gençliği

Giorgi Mazniaşvili, 1900’lü yılların başı

Giorgi Mazniaşvili, askeri eğitim aldıktan sonra, Rus ordusunda göreve başladı. Rus-Japon Savaşı'na (1904-1905) katıldı ve bu savaşta yaralandı. Çar II. Nikolay Aziz George Haçı'yla taltif edildi. I. Dünya Savaşı'nda çeşitli cephelerde savaşan Mazniaşvili, 1917'deki Şubat Devrimi'nden sonra Gürcistan'a döndü. Kısa zamanda iki ulusal birlik kurup Gürcistan'ın başkent Tiflis'i Bolşevik Rus askerlerine karşı savundu.

Askeri kariyeri

I. Dünya Savaşı sonlarında imzalanan Brest Litovsk Barış Antlaşması'nın ardından Osmanlılar 31 Mart 1918'de Gürcülerden Batum'u boşaltmasını istediler. Gürcülerin bunu reddetmesi üzerine şiddetli çarpışmalar başladı. Osmanlı ordusu 14 Nisan'da Batum'u ele geçirdi. Ardından Gürcistan'ın içlerine doğru ilerlemeye başladı. Ahaltsihe ve Ozurgeti de Osmanlıların eline geçti. Yeni kurulmuş olan Gürcü ordusu generali olan Giorgi Mazniaşvili komutasında Guria'da Natanebi Irmağı kıyısında Osmanlı ordusunu bozguna uğratarak ülke içlerine ilerlemesini durdurmayı başardı.[1]

Gürcistan'ın 26 Mayıs 1918'de bağımsızlığını ilan etmesinden sonra, Abhaz ayrılıkçılar, Tiflis Hükûmeti ile Abhaz Halk Konseyi arasındaki 8 Haziran'da varılan anlaşmaya rağmen saldırıya geçtiler. Giorgi Mazniaşvili, Kuban bölgesinden ülkeye giren Kızıl Ordu'nun Kazak birliği ile Abhaz ayrılıkçı güçlerini yenilgiye uğrattı. Ardından Gürcü birlikleri Gagra, Adler, Tuapse ve Soçi'ye girdiler.

Kızıl Ordu'nun Gürcistan’a girmesinden sonra 22 Şubat 1921 tarihinde Ankara Hükümeti Gürcistan hükûmetinden Artvin ve Ardahan bölgelerini boşaltılmasını istedi. Gürcistan hükûmeti bu talebi yerine getirmek zorunda kaldı. Kızıl Ordu'nun Tiflis'i işgal etmesinden iki gün önce, 23 Şubat günü Türkler Ardahan, Artvin ve Ardanuç'u aldılar. Gürcistan hükûmetinin yenilgiyi kabul edip ülkeden ayrılmasının ardından Türk askerleri Batum'a girdi. Kızıl Ordu birliklerine karşı savaşmış olan Mazniaşvili, ülkeden ayrılmadı ve Batum'daki Türk kuvvetlerine karşı savaşmaya başladı. Şiddetli çarpışmalardan sonra 20 Mart'ta Kazım Bey komutasındaki kuvvetleri Batum'dan çıkardı ve kenti Kızıl Ordu'ya teslim etti.[2][3]

İdam edilmesi

1921'de Batum'dan Türkleri çıkarıp kenti Bolşeviklere teslim etmesine karşın Mazniaşvili Sovyet yönetimi tarafından tutuklandı. Karşı devrimcilik ve haydutluk suçlamalarıyla yargılanıp idama mahkûm edildi; ancak Batum'un Sovyetlere teslim edilmesindeki rolünden dolayı cezası hapse çevrildi. 1924'te serbest bırakıp İran'a sürgüne yollandı. Mazniaşvili buradan Fransa'ya gidip Paris'e yerleşti. Birkaç yıl sonra ülkesine geri dönmesine izin verildi. Siyasi yaşamdan uzak, doğduğu köy olan Sasireti'ye yerleşti. Buna rağmen Büyük Temizlik sırasında önce oğlu İvane Mazniaşvili tutuklanıp kurşuna dizildi. Hemen ardından Mazniaşvili de tutuklanıp yargılanmadan idam edildi.[4]

Kaynakça

  1. ^ Tao-Klarceti: Tarih ve Kültür Araştırmaları, (Editöler) Buba Kudava ve Goça Saitidze; Türkçeye çevirenler: Hasan Çelik ve Kevser Ruhi; Tiflis, 2018, s. 276, ISBN 9789941963629.
  2. ^ Tao-Klarceti: Tarih ve Kültür Araştırmaları, (Editöler) Buba Kudava ve Goça Saitidze; Türkçeye çevirenler: Hasan Çelik ve Kevser Ruhi; Tiflis, 2018, s. 294, ISBN 9789941963629.
  3. ^ "Giorgi Çhaidze, Mezarı Olmayan Kahraman (Gürcüce)". 8 Şubat 2020. 27 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2020. 
  4. ^ "Tamar Katsitadze, Yenilmez General - Giorgi Mazniaşvili (Gürcüce)". 8 Mart 2020. 2 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Acara Özerk Cumhuriyeti</span> Gürcistana bağlı özerk bölge.

Acara Özerk Cumhuriyeti, Gürcistan'ın güneybatı kesiminde yer alan özerk cumhuriyet. Yönetim merkezi Batum'dur. Türkiye'nin hemen kuzeydoğusunda Artvin ve Ardahan illeri sınırında yer alır. Artvin'in Kemalpaşa ilçesinde bulunan Sarp Sınır Kapısı Batum'a açılır. Bir süre Osmanlı İmparatorluğu yönetiminde kalmış olan Acara Özerk Cumhuriyeti, 1921'de imzalanan Kars Antlaşması'nın bir sonucu olarak Acara Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti adıyla kurulmuş, Sovyetler Birliği'nin dağılıp Gürcistan'ın bağımsız olmasından sonra bugünkü adını almıştır. Gürcistan'ın merkezî yönetimine tabi olan Acara Özerk Cumhuriyeti, Türkiye ile tarihî, dinî ve kültürel yakınlığa sahiptir. 1921 Kars Antlaşması metnine göre Türkiye, bölgeyi dinî toplulukların bütün haklarını garanti altına alan geniş bir yönetimsel özerkliğe sahip olması ve Batum limanından vergisiz şekilde serbest ticaret yapabilmesi koşuluyla Gürcistan'a bırakmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Samtshe</span>

Samtshe, Gürcistan’nın güneybatı kesiminde tarihsel bir bölgedir. Tarihsel Mesheti bölgesinin de bir parçasıdır. Geç Orta Çağ'da, Gürcü atabeglerin yönetimindeki Samtshe-Saatabago tarihsel Mesheti topraklarına genişleyince Samtshe adı daha geniş bir alanı ifade ediyordu. Coğrafi koşulları açısından Samtshe dağlık bir bölgedir; yüzeyi küçük düzlükler ve vadilerle kaplıdır.

<span class="mw-page-title-main">Aspindza</span>

Aspindza, Gürcistan’ın güney kesiminde, Samtshe-Cavaheti bölgesinde, Aspindza Belediyesi'nin merkezi kasabadır (daba). Kura ırmağının sağ yakasında, Ahalkalaki ile Ahaltsihe arasında yer alır. Tedavi merkezi kaplıcalarıyla ünlüdür. Nüfusu yaklaşık 2.793’tür (2014).

<span class="mw-page-title-main">Kirazlı, Şavşat</span>

Kirazlı, Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti</span> 1918 - 1921 yılları arası var olmuş ülke

Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti, Gürcistan'ın 1918-1921 arasında bağımsız olduğu dönemdeki adıdır.

<span class="mw-page-title-main">Memed Abaşidze</span>

Memed Abaşidze, Memed Beg olarak da bilinir, Gürcü siyasi lider, yazar ve hayırseverdir. Acara'da yaşayan Müslüman Gürcülerin ulusal bilincini geliştirmek için çaba harcamıştır. Büyük Temizlik sırasında kurşuna dizilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ahıska</span> Gürcistan şehri

Ahıska, Gürcistan’ın Samtshe-Cavaheti bölgesinin ve Ahıska Belediyesi’in idari merkezi bir kenttir. Tarihsel bir bölge olan Samtshe’nin de merkeziydi.

<span class="mw-page-title-main">Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali</span>

Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali, Rus–Gürcü Savaşı ya da Sovyet Rusya'nın Gürcistan'ı işgali olarak da bilinir, Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti'ne bağlı Kızıl Ordu'nun Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti'nin Menşevik hükûmetinin yerine Bolşevik rejimini kurmak amacıyla giriştiği askerî işgaldir. İşgal, Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti'nin varlığının sona ermesi ve Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin kurulmasıyla sonuçlanmıştır.

Aspindza Muharebesi, Gürcistan'da daha önceden Kartli ve Kaheti adlı iki krallığı birleştirip tek devlet hâline getiren Kral II. Erekle'nin Aspindza'da Osmanlı İmparatorluğu'na karşı, 20 Nisan 1770'te kesin zafer kazandığı muharebedir.

<span class="mw-page-title-main">Samtshe Atabeyliği</span>

Samtshe Atabeyliği ya da Samtshe-Saatabago, Samtshe Prensliği olarak da bilinir, Gürcistan'ın Zemo Kartli bölgesinde hüküm sürmüş Orta Çağ Gürcü prensliğidir. 1268'de kurulan prenslik 1334 yılından itibaren "atabagi" unvanı taşıyan Gürcü hükümdarlar tarafından yönetilmiştir. En geniş sınırlara sahip olduğu dönemde sınırları Taşiskari’den Erzurum’a kadar uzanan Samtshe-Saatabago, Cavaheti’nin bir kısmı ile Eruşeti, Kola, Artaani, Acara, Tao, Klarceti ve Şavşeti bölgelerinden oluşuyordu. Osmanlıların eline geçtikten sonra Çıldır Eyaleti’ne dönüştürülen bölge, 1574 ve 1595 tarihli Osmanlı kayıtlarında Gürcistan Vilayeti olarak adlandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Giorgi Kazbegi</span>

Giorgi Kazbegi, Rus ordusunda görev yapmış Gürcü general ve coğrafyacıdır. Tao-Klarceti ve Lazeti bölgelerine 1874 yılında yaptığı seyahatın günlükleriyle tanınır.

"Didi Turkoba", Gürcü tarih yazıcılığında, Kral II. Giorgi’nin hükümdarlığı döneminde Selçukluların öncülüğünde Türk kabilelerinin Gürcistan topraklarında sürekli saldırılarını ve ele geçirdikleri yerleri yağmalamalarını ifade eden bir terimdir. Kelime kelime çevirisi “Büyük Türklük” olsa da bu terim “Büyük Türk istilası” anlamında kullanılmaktadır.

Kveli Kalesi Savaşı, Gürcü ordusu ile Büyük Selçuklular arasında 1080 yılında meydana gelen savaştır. Adını bugün Posof ilçesi sınırları içinde kalan Kveli Kalesi'nden alır.

<span class="mw-page-title-main">Gürcistan Vilayeti</span>

Gürcistan Vilayeti, Osmanlı Devleti'nin 16. yüzyılda Gürcülerden ele geçirdiği topraklara erken dönemde yaptığı tahrirlerde verdiği isimdir. Nitekim Osmanlı Devleti'nin Gürcülerden ele geçirdiği topraklar 1574 ve 1595 tarihli tahrir defterlerinde "Gürcistan Vilayeti'nin mufassal defteri" anlamında Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan kayda geçirilmiştir. Bununla birlikte tahrir defterlerinin tutulduğu dönemden önce Gürcülerden ele geçirilen veya Osmanlı Devleti'nin sınrındaki Gürcü topraklarına da "Gürcistan Vilayeti" dendiği İbrahim Peçevi'nin tarihinden de anlaşılmaktadır. Sonraki dönemde Gürcistan Vilayeti yerine Çıldır Eyaleti adı kullanılmıştır. Osmanlıların Gürcülerden ele geçirdiği topraklar uzun tarih dilimi boyunca "Osmanlı Gürcistanı", "Türk Gürcistanı", "Müslüman Gürcistan" şeklinde de adlandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Atskuri</span>

Atskuri, Gürcistan’da Ahaltsihe Belediyesi sınırları içinde bir köydür. Deniz seviyesinden 900 metre yükseklikte, Kura Nehri’nin hemen kıyısında yer alır. Ahaltsihe kentine 22 km uzaklıktadır.

<span class="mw-page-title-main">Soçi çatışması</span> Rus iç savaşı

Soçi çatışması her biri Karadeniz kenti Soçi üzerinde kontrol kurmaya çalışan karşı devrimci Rus Beyaz Ordu, Bolşevik Kızıl Ordu ve Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti arasındaki üç taraflı bir sınır çatışmasıydı. Temmuz 1918'den Mayıs 1919'a kadar değişen başarılarla süren çatışma, Rus İç Savaşı'nın bir parçasıydı ve İngiliz arabuluculuğuyla Rusya ile Gürcistan arasındaki mevcut resmi sınırın oluşması ile sonuçlandı.

<span class="mw-page-title-main">Giorgi Kvinitadze</span>

Giorgi Kvinitadze, Rus İmparatorluğu subaylığından Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti başkomutanlığına yükselmiş Gürcü askeri komutan. Gürcistan'ın Sovyetleştirilmesinden sonra Fransa'ya sürgün edilen Kvinitadze, Paris'teyken Gürcistan'daki 1917-1921 olaylarıyla ilgili anılarını yazdı.

<span class="mw-page-title-main">Moskova Antlaşması (1920)</span>

Moskova Antlaşması, Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti ile Sovyet Rusya arasında 7 Mayıs 1920'de Moskova'da imzalanan antlaşmadır. Bolşevik Rusya, düşman güçlerin birliklerini Gürcistan topraklarında tutmayacağı sözü karşılığında Gürcistan'ın bağımsızlığını tanımıştır. Bu antlaşma kapsamında Sovyet Rusya, Türkler ile Gürcüler arasında o tarihte tartışmalı olan Batum, Ardahan ve Artvin bölgelerini de Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti'nın bir parçası kabul etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Batum Muharebesi</span>

Batum Muharebesi, 1921'de Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti ile Türkiye arasında Batum kentinde gerçekleşen muharebedir.

I. Beşken Cakeli, 11. yüzyılın ortalarında Gürcistan'ın güneybatı kesiminde ortaya çıkan Cakeli Hanedanı'nın kurucusudur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.