İçeriğe atla

Giorgi Kazbegi

Giorgi Kazbegi

Giorgi Kazbegi (Gürcüce: გიორგი ყაზბეგი, transit.: "giorgi q'azbegi"; Rusça: Георгий Николаевич Казбек, Georgiy Nikolayeviç Kazbek; d. 3 Kasım 1840, Stepantsminda, Gürcistan ― ö. 24 Mart 1921, İstanbul[1]), Rus ordusunda görev yapmış Gürcü general ve coğrafyacıdır. Tao-Klarceti ve Lazeti bölgelerine 1874 yılında yaptığı seyahatın günlükleriyle tanınır.[2]

Giorgi Kazbegi, Gürcistan'ın Kazbegi bölgesinin derebeyi olan Gabriel Kazbegi Çopikaşvili'nin torunudur. Gabriel Kazbegi, 1801 yılında Kartli-Kaheti Krallığı'na son verip Gürcistan'a aşama aşama işgal eden Çarlık Rusya'sının generalleriyle işbirliği yaptı. Oğlu Nikoloz Kazbegi de bu işbirliğini sürdürü. Giorgi Kazbegi, dedesi tarafından çocuk yaşta Rusya'da askeri okula verildi ve Rus askeri akademisinden mezun oldu. Kafkasya ordusunda mühendis olarak görevlendirildi.

Giorgi Kazbegi 1874 yılında albay rütbesindeyken, Osmanlı sınırları içinde yaşayan Himşiaşvili ailesiyle akraba olan Rus ordusunda general Grigol Gurieli'nin başkanlık ettiği bir ekip içinde, adını gizleyerek eski Gürcü topraklarında askeri istihbaratçı olarak gezdi. Bu gezinin sonucunda Türkiye Gürcistan’ında Üç Ay ve Lazistan Sancağında Askerî Tetkikler adı altında Rusça iki rapor yazdı. Artvin yöresindeki Gürcü Ortodoks kiliselerini, köprüleri, kaleleri tespit edip kayda geçirdi. Tbeti Kilisesi'nden "Tbeti Konsil Kayıtları”nı ortaya çıkardı. 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'na katıldı.[3] Giorgi Kazbegi, daha sonra Rus ordusunda çeşitli görevlerde bulundu. Askerlik görevinden azledildikten sonra, 1908'de Gürcüler Arasında Okur-Yazarlığı Yayma Cemiyeti'nin başkanı oldu. Rusya Coğrafya Cemiyeti'nin Kafkasya Şubesi'nin de üyesiydi. 1921'de Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgal etmesi üzerine ülkeden ayrıldı. Gürcü Menşevik hükmeti üyelerinin de sığındığı İstanbul'a gitti ve aynı yıl orada öldü.

Giorgi Kazbegi, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın hemen öncesinde, kimliğini gizlemiş halde, Rus ordusunun istihbarat subayı olarak 1874 yılında, bugünkü Artvin ilini gezmiş ve tespitlerini seyahat notları şeklinde kaleme almıştır. Bir tür askeri rapor sayılabilecek bu notlar 1875 yılında Rusça olarak yayımlanmıştır. Bu notlar 1995 yılında Rusçasından Gürcüceye çevrilmiş, Gürcüce metin de Türkçeye çevrilip 2019 yılında Bir Rus Generalinin Günlükleri - Türkiye Gürcistanı’nda Üç Ay adı altında yayımlanmıştır.[2][4][5]

Kaynakça

  1. ^ "Ketevan Lodrkipanidze - Roin Malakmadze, "გიორგი ყაზბეგის (1839 -1921) - უკანასკნელი განსასვენებელი მიკვლეულია სტამბოლში" (Giorgi Kazbegi (1839-19121) - Son İstirahat Yeri İstanbul'da Tespit Edildi". 1 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2024. 
  2. ^ a b "Georgiy Nikolayeviç Kazbek, Три месяца в Турецкой Грузии : Из дневника путешественника, Tiflis, 1875". 18 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2024. 
  3. ^ Giorgi Kazbegi, Bir Rus Generalinin Günlükleri - Türkiye Gürcistanı'nda Üç Ay (Çeviri: Rıdvan Atan), 2019, s. 12-16, ISBN 978-975-553-720-7.
  4. ^ "Giorgi Kazbegi, Türkiye Gürcistan'ında Üç Ay: Bir Seyyahın Notları (სამი თვე თურქეთის საქართველოში : მოგზაურის ჩანაწერები), Batum, 1995". 10 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2024. 
  5. ^ Giorgi Kazbegi, Bir Rus Generalinin Günlükleri - Türkiye Gürcistanı'nda Üç Ay (Çeviri: Rıdvan Atan), 2019, ISBN 978-975-553-720-7.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Demirciler, Borçka</span>

Demirciler, Artvin ilinin Borçka ilçesine bağlı bir köydür. Eski adı Mamanati'dir. Bu ad Türkçeye Mamanat olarak girmiştir. Demirciler eski Pançureti ve Kostaneti köylerini de kapsamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kale, Borçka</span>

Kale, Artvin ilinin Borçka ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Çamlı, Hopa</span> Artvin köyü

Çamlı, Artvin ilinin Hopa ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Cevizli, Şavşat</span> Şavşatta bir köy

Cevizli, Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı bir köydür. Günümüzde harabe halde olan, Orta Çağdan kalma Tbeti Manastırı burada yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kocabey, Şavşat</span> Artvin köyü

Kocabey, Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Obaköy, Şavşat</span>

Obaköy, Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Yaşarköy, Şavşat</span>

Yaşarköy, Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Altıparmak, Yusufeli</span>

Altıparmak, Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Shalta Kilisesi</span> Katedral

Shalta Kilisesi, Gürcistan’ın Acara bölgesinde 12. yüzyıldan kalma Gürcü Ortodoks kilisesi. Hulo ilçesinde Kinçauri köyündedir. Kilisenin duvarlarında 14. ya da 15. yüzyıla özgü Bizans sanatı tarzında resim fragmanları günümüze ulaşmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Çoruh'ta kayıkçılık</span>

Çoruh’ta kayıkçılık, geçmiş yüzyıllarda, bugün Gürcistan'ın Batum kenti ile Türkiye'nin Artvin kenti arasında kayıklarla yapılan ulaşım ve taşımacılık için genel bir adlandırma olarak kullanılır. Bu ulaşım ve taşımacılık son zamanlarda Batum’a kadar devam etmese de Çoruh Nehri’nde 1950’lere kadar sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Giorgi Mazniaşvili</span>

Giorgi Mazniaşvili, Gürcü general ve Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti'nin (1918–1921) önde gelen askeri şahsiyetlerinden biridir. Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sırasında Bolşeviklerle birlikte hareket ederek Türkleri Batum'dan çıkarmış ve kenti Kızıl Ordu güçlerine teslim etmiştir. 1937'de Büyük Temizlik sırasında Stalin rejimi tarafından kurşuna dizilmiştir.

Pançureti, tarihsel Klarceti bölgesindeki yerleşim yerlerinden biridir. Günümüzde Artvin ilinin Borçka ilçesinde yer alır ve adı Pançarlı olarak değiştirilmiştir. Pançarlı köyü daha sonra Demirciler köyünün bir mahallesine dönüştürülmüş ve adı Pancarlı olarak yerleşmiştir.

Kostaneti, tarihsel Klarceti bölgesinin yerleşim yerlerinden biridir. Günümüzde Artvin ilinin Borçka ilçesinde yer alır ve adı Kestane olarak değiştirilmiştir. Kestane köyü daha sonra Demirciler köyünün bir mahallesine dönüştürülmüştür.

Çat, Artvin ilinin Borçka ilçesindeki köylerden biriydi. Sonradan Düzköy'ün mahallesine dönüştürülmüştür. Çhala Vadisi'nde yer alır ve Borçka kasabasına yaklaşık 8 km uzaklıktadır.

<span class="mw-page-title-main">Tbeti Kilisesi</span> Cevizli, Şavşattaki bir kilise

Tbeti Kilisesi, tarihsel Şavşeti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı ve eski adı Tbeti olan Cevizli köyünde orta çağda Gürcülerden kalma bir yapıdır. Büyük ölçüde yıkılmış olan yapı, Tbeti Manastırı'nın ana kilisedir.

<span class="mw-page-title-main">Bangleti Kilisesi</span>

Bangleti Kilisesi Artvin ilinin Hopa ilçesinde Çamlı köyünün Hacılar Mahallesinde bulunan, günümüzde yıkık durumda kalmış bir kilise kalıntısıdır.

<span class="mw-page-title-main">Giorgi Kvinitadze</span>

Giorgi Kvinitadze, Rus İmparatorluğu subaylığından Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti başkomutanlığına yükselmiş Gürcü askeri komutan. Gürcistan'ın Sovyetleştirilmesinden sonra Fransa'ya sürgün edilen Kvinitadze, Paris'teyken Gürcistan'daki 1917-1921 olaylarıyla ilgili anılarını yazdı.

Şavşat Çayı, Artvin ilinin Şavşat ilçesindeki akarsulardan biridir. Arsiyan Dağları'ndaki Sahare Dağı’nın etkelerinden kaynaklanması nedeniyle temiz bir suya sahiptir. Osmanlı yönetiminin son dönemimde, 1874 yılında Şavşeti ve Klarceti bölgelerini gezen Rus ordusunda görevli general ve coğrafyacı Giorgi Kazbegi günlüklerinde, Arsiyan Dağları'nın bu kısımda kayalık karaktere büründüğünü ve Şavşat Çayı'nın üst kaynaklarını tamamen ulaşılamaz hale getirdiğini yazar.

<span class="mw-page-title-main">Okrobageti Kilisesi</span>

Okrobageti Kilisesi, tarihsel Şavşeti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı ve eski adı Okrobageti olan Köprülü köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir. Rabat Kilisesi olarak da bilinir.

Çhala Vadisi, Artvin ilinin Borçka ilçesinde Çhala Deresi ile kollarının oluşturduğu vadidir. Çahala adı, bugünkü Düzköy'ün eski adı olan Çhalazeni yerine de kullanılmaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.