İçeriğe atla

Gine Körfezi

Gine Körfezi
Afrika üzerinde Gine Körfezi
Gine Körfezi
Gine Körfezi
Havza
Ülke(ler)Benin, Gabon, Kamerun, Kongo Cumhuriyeti, Nijerya, São Tomé ve Príncipe, Togo
KonumOrta Afrika
Koordinatlar1°K 4°D / 1°K 4°D / 1; 4
Genel bilgiler
Aktığı yerAtlas Okyanusu
TürDeniz
Akarsu (gelen)Kongo Nehri, Nijer Nehri, Volta Nehri
Yüzölçümü2.350.000 km2 (910.000 sq mi)
Wikimedia Commons
Harita

Gine Körfezi (Fransızca: Golfe de Guinée) Atlas Okyanusu'nun Afrika'nın güneybatısında kalan girintisidir.[1] Ekvator Çizgisi ile başmeridyenin kesişim noktası körfez içinde yer alır.[1]

Körfez adını bulunduğu bölgeye, Afrika'nın güneybatı kıyılarına verilen addan alır. Geçmiş dönemlerde Fildişi, Altın ve Esirler kıyılarının olduğu alan Yukarı Gine olarak tanımlanırken, bugünkü Kamerun, Gabon ve Kongo kıyılarının olduğu yerler Aşağı Gine olarak anılmıştır. Bugün körfezin adı dışında bu ad ile bağlantılı Gine, Gine-Bissau ve Ekvator Ginesi olarak anılan üç de ülke bulunmaktadır.

Körfeze dökülen irili ufaklı birçok akarsu vardır. Bunlardan en önemlileri Nijer, Volta ve Kongo nehirleridir.[1] Oldukça geniş bir alanı kapsayan körfez kendi içinde de Benin ve Bonny körfezleri olarak iki girinti daha yapar.

Körfezi Atlas Okyanusu'ndan ayıran kesin sınırlar olmamakla birlikte yüzölçümü yaklaşık olarak 750.000 kilometrekaredir. Ortalama derinliğin 2.676 metre olduğu körfezde ölçülen en derin yer ise 6.363 metredir. Körfez kıyısında kurulmuş en önemli kentler Abidjan, Akra, Libreville, Lagos ve Lomé'dir.[1]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b c d Nijman, Jan (2020). Geography: Realms, Regions, and Concepts (20. bas.). Wiley. ISBN 978-1119607410. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Hint Okyanusu</span> Okyanus

Hint Okyanusu, kuzeyde Asya, batıda Afrika ve Arabistan Yarımadası, doğuda Malay Yarımadası, Sunda Adaları ve Okyanusya tarafından çevrilen, dünyanın üçüncü büyük okyanusudur. Agulhas Burnu'nun güneyinde 20° Doğu boylamının geçtiği yerde Atlas Okyanusu'ndan; 147° Doğu boylamının geçtiği yerde de Pasifik Okyanusu'ndan ayrılır. En kuzeyde Basra Körfezi'nde, 30° enlemine kadar uzanır. Dünya sularının %20'sini kapsar. Afrika'dan Avustralya'ya kadar okyanusun genişliği 10.000 kilometre kadardır. Bu alanda yaklaşık olarak 73.566.000 km² yer kaplar. Hacminin yaklaşık olarak 292.131.000 km³ olduğu tahmin edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kongo Demokratik Cumhuriyeti</span> Orta Afrikada bir ülke

Kongo Demokratik Cumhuriyeti,, eski adıyla Zaire, Orta Afrika'da bir ülkedir. Yüzölçümü bakımından Sahra Altı Afrika'nın en büyük, Afrika'nın ikinci büyük, dünyanın ise 11. büyük ülkesidir. 105 milyonluk nüfusuyla en kalabalık Frankofon ülkedir. Ayrıca Afrika'nın en kalabalık 4., dünyanın ise 15. ülkesidir. Kongo Demokratik Cumhuriyeti, kuzeyden saat yönünde ilerlendiğinde Orta Afrika Cumhuriyeti, Güney Sudan, Uganda, Ruanda, Burundi, Tanzanya, Zambiya, Angola, Kongo Cumhuriyeti ve 40 km'lik bir sahil şeridi ile Atlas Okyanusu ile çevrilidir. Ülkenin başkenti Kinşasa'dır.

<span class="mw-page-title-main">Ekvator</span> Kuzey ve güney yarım küreleri birbirinden ayıran hayalî çizgi

Ekvator ya da eşlek, kuzey ve güney yarımküreleri birbirinden ayıran hayalî dairesel hattır. Kuzey ve güney kutup noktalarına eşit uzaklıkta olan noktaların birleştirilmesiyle elde edilen çizgidir. Ekvatorun enlemi tanım gereği 0°dir. Yerkürenin Ekvator uzunluğu 40.076,4 km'dir.

Afrika kıtasında Gabon, Kongo Cumhuriyeti, Kongo DC, Uganda, Kenya, Somali.
Asya kıtasında Maldivler, Endonezya.
Güney Amerika kıtasında Ekvador, Kolombiya, Brezilya.
<span class="mw-page-title-main">Ekvator Ginesi</span> Sahraaltı Afrika ülkesi

Ekvator Ginesi ya da resmî adıyla Ekvator Ginesi Cumhuriyeti, Afrika kıtasında Atlantik Okyanusu kıyısında bulunan bir ülke. Sahraaltı Afrikasında yer alan ülke, kıtanın en küçük ülkelerinden biridir. Ülke anakara ve adalar olmak üzere iki ayrı bölümden oluşmaktadır. Ülkenin Mbini olarak adlandırılan anakarası kuzeyde Kamerun, güneyde ve doğuda Gabon ile komşu konumdayken, batıda Atlas Okyanusu bulunmaktadır. Anakaranın güneybatısında Gabon açıklarında bulunan Annobón adası Ekvator çizgisinin 156 km güneyinde yer alırken, ülkenin başkenti Malabo'nun da bulunduğu Bioko adası anakaranın kuzeybatısında Kamerun açıklarında yer almaktadır. Kıyıya yakın bölgelerde bulunan Corisco, Elobey Grande ve Elobey Chico adaları da ülkeye aittir. Atlas Okyanusu üzerinde bulunan São Tomé ve Príncipe ile de ülkenin deniz sınırı mevcuttur.

<span class="mw-page-title-main">Buzdağı</span> büyük bir su kütlesinde serbest yüzen, tatlı sudan müteşekkil buz kütlesi

Buzdağı; büyük bir su kütlesinde serbest yüzen, tatlı sudan müteşekkil, büyük buz kütlesi. Buzdağlarına Kuzey ve Güney Kutbu çevresindeki denizlerde ve Arktik bölgelerdeki buzul göllerinde ve haliçlerinde (fiyord) rastlanır.

<span class="mw-page-title-main">Rhode Island</span> Amerika Birleşik Devletlerinde eyalet

Rhode Island, Amerika Birleşik Devletleri'nin New England bölgesinde yer alan bir eyalet. Yüzölçümü bakımından ülkenin en küçük eyaleti ve nüfus bakımından yedinci en küçük eyaletidir.

<span class="mw-page-title-main">Sıcak kuşak iklimleri</span>

Sıcak iklim tipleri ve özellikleri, bulunan bölgedeki yıllık sıcaklık ortalaması 20°yi bulan iklim türleridir. Yani dünya geneline baktığımızda ekvator çizgisi ile 30° enlem arasında görülen iklim tipleri, sıcak iklim tipleridir.

<span class="mw-page-title-main">Atlas Okyanusu</span> Avrupa ve Afrikayı Amerikadan ayıran okyanus

Atlas Okyanusu veya Atlantik Okyanusu, 106.460.000 km2 yüzölçümü ile Dünya'nın en büyük ikinci okyanusudur. Dünya yüzeyinin yaklaşık %20'sini ve Dünya'nın su yüzeyinin yaklaşık %29'unu kaplar. Bir zamanlar tek parça olan ana kıtanın bölünmesiyle oluşmuştur. Avrupa ve Afrika'yı Amerika kıtalarını ayırır. Avrupalı bakış açısıyla "Eski Dünya"yı "Yeni Dünya"dan ayırdığı kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Victoria Gölü</span> Afrikanın doğusunda bir göl

Victoria Gölü, Afrika'nın doğusunda Tanzanya, Uganda ve Kenya topraklarında bulunan dünyanın en büyük ikinci tatlı su gölüdür. Afrika'nın en büyük gölüdür.

Körfez, denizin kara dışına çıkarak oluşturduğu, göle benzer, ancak dar bir boğazla denize açılan su çıkıntısıdır. Körfezin meydana gelmesinde kıyı gerisindeki arazi yapısının çok önemli rolü vardır. Eğer dağlar kıyıya paralel olarak uzanıyorsa böyle kıyılarda girinti çıkıntı azdır. Böyle yerlerde körfezlere rastlanmaz. Dağların kıyıya dik olarak uzandığı yerlerde ise kıyı girintili çıkıntılıdır. Böyle kıyılarda deniz, vadiler boyunca, toprağı aşındırmak suretiyle içerilere doğru girerek körfezleri meydana getirmiştir. Körfezlerin biçimleri deniz suları altında kalmış bulunan kara topoğrafyasının jeomorfolojisiyle yakından ilgilidir.

<span class="mw-page-title-main">Karayip Denizi</span> Atlas Okyanusunun alt havzası

Karayip Denizi, Antil Denizi olarak da bilinir, Atlas Okyanusu'nun alt havzası. Batı Yarıküre'de, Ekvator çizgisinin kuzeyinde yer alır. Güney Amerika'nın kuzey, Orta Amerika'nın doğu kıyıları ile Meksika kıyılarının bir bölümü boyunca uzanır. Karayip Denizi, kapladığı yaklaşık 2,640,000 km²'lik alan ile dünyanın en geniş tuzlu su denizlerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Hudson Körfezi</span>

Hudson Körfezi, 1.230.000 km²'lik alanı ile Kuzey Amerika'da bulunan en büyük ikinci körfez unvanını alır. Ontario, Québec, Manitoba ve Nunavut eyaletlerin kıyısında bulunduğu körfez, Atlas Okyanusu'nun bir uzantısıdır. Körfezin ismi, 1610 yılında bir gemi seyahati sırasında onu bulan Henry Hudson'ın adından gelmektedir. Körfezin güneye doğru uzanan koluna James Körfezi denir. Körfez Hudson Boğazı ile atlas okyanusuna bağlanır. Körfeze kıyısı bulunan Churchill, Manitoba şehri körfezdeki en büyük limana ev sahipliği yapar ve bu liman aynı zamanda sezonluk Arktik köprüsü hattının başlangıç noktasıdır. Bu az bilinen uluslararası gemi hattı Churchill'i Grönland'ın güney ve doğu tarafından Arktik Okyanusu'nun buzsuz veya az buzlu kesimleri üzerinden Murmansk'a bağlar. Bu gemi hattı 2. Dünya Savaşı sırasında Avrupa'ya ve Sovyetler Birliği'ne sevkiyat yapan müttefik gemileri tarafından U-bot'lardan korunmak için sıkça kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kongo Nehri</span> Afrikanın ikinci, Orta Batı Afrikanın en uzun nehri

Kongo Nehri veya eski ismiyle Zaire Nehri, Orta Batı Afrika'nın en uzun nehridir. Chambeshi koluyla birlikte 4.700 km uzunluk ile Afrika'nın Nil'den sonra en uzun ikinci nehridir. Nehir kollarıyla birlikte Amazon'nden sonra dünya'nın 2. en büyük yağmur ormanını beslemektedir. Dünyanın en uzun 9. nehridir. Ekvator çizgisini iki kez kesmektedir. Afrika kıtasında debisi en yüksek nehirdir. Kongo nehrinin kenarında Afrika kıtasının en modern şehirlerinden olan ve Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nin (Zaire) başkenti Kinşasa şehri yer almaktadır. Kongo nehrinin Atlas Okyanusu'nda denize döküldüğü yerden 560 km içeride kurulmuş olan bu başkentin hemen karşı kıyısında yine Afrika kıtasının ülkelerinden olan Kongo Cumhuriyeti'nin başkenti olan Brazzaville şehri yer almaktadır. Bu iki şehir dünyada birbirine en yakın olan iki başkenttir. Arasında sadece Kongo nehri bulunmaktadır. Kongo Cumhuriyeti ile Demokratik Kongo Cumhuriyetinin sınırını teşkil eden bu nehir Demokratik Kongo Cumhuriyeti ile Angola devleti sınırında Atlas Okyanusu'na dökülür.

<span class="mw-page-title-main">Bahia</span> Brezilyanın kuzeydoğusunda eyalet

Bahia, Brezilya'nın 26 eyaletinden biridir. Ülkenin kuzeydoğusunda, Atlas Okyanusu kıyısındadır. São Paulo, Minas Gerais ve Rio de Janeiro'dan sonra nüfusu en yoğun olan eyalettir. Ayrıca fiziksel olarak da beşinci sırada yer alır. Tarih ve kültür bakımından Brezilya'nın kuzeydoğudaki en önemli eyaletidir. Bahia'nın başkenti Salvador ya da resmi adıyla, São Salvador da Bahia de Todos os Santostur. Atlas Okyanusu ile All Saint körfezinin kesiştği yerdedir.

<span class="mw-page-title-main">Bangui</span> Orta Afrika Cumhuriyetinin başkenti

Bangui, Afrika kıtasında bulunan Orta Afrika Cumhuriyeti'nin en büyük şehri ve başkentidir. Şehir Kongo Demokratik Cumhuriyeti ile bu bölgede sınırı belirleyen Ubangi Nehri kıyısında kuruludur.

<span class="mw-page-title-main">Ogowe Nehri</span>

Ogooué, 1.200 km uzunlukdan fazla olup, Gabon'un batı merkezi Afrika'daki birinci sıradaki nehridir. Kongo Cumhuriyeti, Kamerun ve Ekvator Ginesi içindeki bazı kollarıyla onun tüm havzası Gabon ülkesindedir.

<span class="mw-page-title-main">30. güney enlemi</span>

30. güney enlemi, Dünya üzerinde merkez enlem olan ekvatorun 30 derece güneyinde yer alan enlem dairesidir. Başlangıç meridyeninden doğuya doğru Atlas Okyanusu, Afrika, Hint Okyanusu, Avustralasya, Büyük Okyanus ve Güney Amerika'yı geçer.

<span class="mw-page-title-main">Pointe-Noire</span>

Pointe-Noire, (Türkçe: Siyah Nokta) Afrika kıtasında bulunan Kongo Cumhuriyeti'nin hem en büyük ikinci şehri hem de ülkenin aynı isim ile anılan on iki idari bölgesinden biridir. Şehir Atlas Okyanusu kıyısında kuruludur.

<span class="mw-page-title-main">Hava sıcaklığı</span>

Hava sıcaklığı, atmosferi oluşturan gaz moleküllerinin ısı enerjisi ile gerçekleşen titreşimlerinin ortaya çıkardığı etki. İklimin en önemli elemanı, diğer elemanlardan nem-yağış ile basınç ve rüzgarın oluşum sebebi.

<span class="mw-page-title-main">Cádiz Körfezi</span> Atlas Okyanusunun doğu kesiminde bir körfez

Cádiz Körfezi, Atlas Okyanusu'nun doğu kesiminde yer alan bir körfez. Cádiz Körfezi coğrafi olarak Portekiz'in güney, İspanya'nın güney batı ve Afrika'nın kuzey batı kıyılarıyla çevrilmiştir. Körfez, Cebelitarık Boğazı ile Batı Akdeniz'e bağlanmaktadır. Cádiz Körfezi, Avrupa ve Afrika levhalarının birbirlerinden önce uzaklaşıp ardından da yaklaşması sonucunda oluşmuştur. Körfezin yüzey suları birbirinden çok farklı şekilde kollar halinde akar, bu akıntının yönü yıl içinde değişen egemen rüzgârın yönüne bağlı olarak değişmektedir. Cádiz Körfezi kıyıları bölgede oldukça etkili olan batı ve güneybatı rüzgarlarının etki alanlarındadır.