İçeriğe atla

Gine (madeni para)

Beş gine madeni para, James II, Büyük Britanya, 1688

Gine (/ˈɡɪniː/ ; genellikle gn. veya çoğul halde gns. olarak kısaltılır),[1] 1663 ile 1814 yılları arasında Büyük Britanya'da basılan ve yaklaşık çeyrek ons altın içeren bir madeni paraydı.[2] İsmi, paraların yapımında kullanılan altının büyük bir kısmının temin edildiği Batı Afrika'daki Gine bölgesinden gelmekteydi.[3] İngilizlerin makine ile bastığı ilk altın sikkesi olan gine, başlangıçta sterlin cinsinden 20 şiline, yani bir pounda eşit bir değeri temsil ediyordu.[2] Ancak altının gümüşe göre fiyatının yükselmesi, ginenin değerinin artmasına neden oldu ve zaman zaman otuz şiline kadar çıktı. 1717'den 1816'ya kadar değeri resmi olarak yirmi bir şilin olarak sabitlendi.

1816'daki Büyük Para Yenileme sürecinde, gine tedavülden kaldırıldı ve yerine nominal değeri bir sterlin (1 £) olan ve 0,2354 ons saf altın içeren bir İngiliz altın parası "sovereign" getirildi. Büyük Para Yenileme'nin ardından, madeni paralar artık kullanılmamasına rağmen "gine" sözcüğü günlük dilde veya özel bir terim olarak kullanılmaya devam etti; gine terimi ayrıca bazı alanlarda bir hesap birimi olarak varlığını sürdürdü. Dikkat çekici kullanımlar arasında, genellikle gine cinsinden faturalandırılan profesyonel ücretler (tıbbi, hukuki, vb.), at yarışı ve tazı yarışı [2] ve koç satışı yer alıyordu. Her durumda bir gine, bir pound ve bir şiline (21 şilin, ondalık gösterimde £1.05) eşit bir miktarı ifade ediyordu.[a]

III. George, "Spade" basımı, 1795

Kökeni

İlk gine 6 Şubat 1663 (361 yıl önce) (1663-02-06) üretildi; 27 Mart 1663 tarihli bir bildirge, madeni paraları yasal para birimi haline getirdi. Bir troy pound11⁄12 (0,9133) saf altın (ağırlıkça 22 ayar veya %0,9167 saflıkta)44+1⁄2 gine,[4] her biri teorik olarak 129,438 grain (8,385 gram taç altını, 7,688 gram saf altın veya 0,247191011 ozt (troy ons) saf altın) ağırlığındadır.

Madeni paranın değeri başlangıçta yirmi şilin (bir pound) idi, ancak Kral II. Charles döneminde altın fiyatlarındaki artış, piyasada primle işlem görmesine neden oldu. Altının fiyatı, özellikle sıkıntılı dönemlerde artmaya devam etti ve 1680'lere gelindiğinde sikkenin değeri 22 gümüş şilin seviyesine ulaştı. Nitekim Samuel Pepys, 13 Haziran 1667 tarihli günlük kayıtlarında 1 ginenin fiyatının 24 ila 25 şilin civarında olduğunu kaydetmiştir.[5]

Madeni paranın 1 in (25,4 mm) olan çapı II. Charles'ın saltanatı boyunca devam etti ve ortalama altın saflığı da (bir önceki yıl üretilen madeni paraların örnekleri üzerinde 1773'te yapılan bir analize göre) 0,9100 idi. "Gine" madeni paranın resmi adı değildi, ancak erken dönem madeni paraları üretmek için kullanılan altının çoğunun geldiği, Batı Afrika kıyılarında Gine Körfezi boyunca uzanan bölgenin geleneksel adına (büyük ölçüde modern Gana) atfen "Gine" olarak anılıyordu.[3]

Madeni para 1663 ile 1684 yılları arasında her yıl üretildi. 1663'ten 1665'e kadar ve 1668'de bazı madeni paraların üzerinde bir fil figürü yer alıyordu. 1674 veya 1675'ten itibaren basılan diğer madeni paralarda ise üzerinde howdah (fil sırtına yerleştirilen taşıma sepeti) bulunan bir fil figürü bulunuyordu.[6] Fil figürü, howdah'lı veya howdah'sız olarak, Kraliyet Afrika Şirketi'nin (RAC) amblemiydi. Bu şirket, 1672'den 1698'e kadar Afrika ile yapılan İngiliz ticaretinde köle, altın ve diğer mallar üzerinde tekel hakkı almıştı. RAC tarafından Afrika'dan ithal edilen altından yapılan madeni paralarda, hükümdarın başının altında fil amblemi yer alıyordu.[7]

Galeri

  • William and Mary
    William ve Mary
  • George I (quarter guinea)
    I. George (çeyrek gine)
  • George II (two guineas)
    II. George (iki gine)
  • George II
    II. George
  • George II (half guinea)
    II. George (yarım gine)
  • George III
    III. George
  • George III, "Spade" issue, 1798
    III. George, "Spade" basımı, 1798
  • George III (half guinea)
    III. George (yarım gine)
  • George III (half guinea)
    III. George (yarım gine)
  • George III (third guinea)
    III. George (üçüncü gine)

Ayrıca bakınız

  • Angel (madeni para), ginenin yerini alan madeni paradır.

Notlar

  1. ^ 2021 değerleriyle 1815 guinea'nın alım gücü yaklaşık 83.-£'dur.

Kaynakça

  1. ^ The Oxford Dictionary of Abbreviations. Oxford University Press. 1998. ISBN 0-1928-0003-5. 
  2. ^ a b c Roberts, Chris (2006). Heavy Words Lightly Thrown: The Reason Behind Rhyme. Thorndike Press. ISBN 0-7862-8517-6. 
  3. ^ a b Chambers, Robert, Domestic Annals of Scotland. Edinburgh: W & R Chambers, 1885. p. 259.
  4. ^ Stride, H. G. (1955). "The Gold Coinage of Charles II" (PDF). British Numismatic Journal. 28: 386-393. 15 Nisan 2023 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2020. 
  5. ^ Wikisource:Diary of Samuel Pepys/1667/June
  6. ^  Chisholm, Hugh, (Ed.) (1911). "Guinea". Encyclopædia Britannica. 12 (11. bas.). Cambridge University Press. s. 697. 
  7. ^ Margolin, Sam (13 Aralık 2010). "Guineas". Katz-Hyman, Martha B. (Ed.). World of a Slave: Encyclopedia of the Material Life of Slaves in the United States. ABC-CLIO (2010 tarihinde yayınlandı). s. 259. ISBN 9780313349430. 20 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2015. The coins were named because much of the gold used to produce them came from the Gold or 'Guinea' Coast of West Africa and was provided by the Royal African Company, which had been granted a monopoly of the Africa trade from 1672 until 1698. Coins produced from African gold bore the company's distinctive emblem below the monarch's head: an elephant or elephant and a castellated howdah, an ornate canopied seat used for riding on elephants and camels. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Para</span> devletçe bastırılan, üzerinde değeri yazılı kâğıt veya metalden ödeme aracı, nakit

Para, mal ve hizmetlerin değiş-tokuşu için kullanılan araçlardan en yaygın olanı. Para sözcüğü ile genellikle madenî para ve banknotlar kastedilmekle birlikte; ekonomide, vadesiz mevduatlar ve kredi kartları da parayı meydana getiren unsurlardan sayılır. Vadeli mevduat, devlet tahvili gibi değişim araçları ise para benzeri olarak değerlendirilir.

<span class="mw-page-title-main">Enflasyon</span> mal ve hizmetlerin zaman içinde değerinin artması, hayat pahalılığı

Enflasyon veya parasal şişkinlik, ekonomideki mal ve hizmetlerin fiyatlarındaki genel artıştır. Bu genellikle tüketici fiyat endeksi (TÜFE) kullanılarak ölçülür. Genel fiyat seviyesi yükseldiğinde, her bir para birimi daha az mal ve hizmet satın alır; sonuç olarak, enflasyon paranın satın alma gücünde bir azalmaya karşılık gelir. TÜFE enflasyonunun tersi, mal ve hizmetlerin genel fiyat seviyesinde bir düşüş olan deflasyondur. Enflasyonun yaygın ölçüsü, genel bir fiyat endeksindekinin yıllık olarak yüzde değişimi olan enflasyon oranıdır. Hanelerin karşılaştığı fiyatların hepsi aynı oranda artmadığından, bu amaçla genellikle tüketici fiyat endeksi (TÜFE) kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Nümismatik</span> Paraları inceleyen dal

Nümismatik veya meskûkât, sikke veya kâğıt para koleksiyonculuğu ve paraları inceleyen çalışma sahası. Sikkecilik olarak da adlandırılır. Bu alanda uzman kişilere "nümismat" adı verilir. Nümismatik; kaybolmuş uygarlıkların, kentlerin ve yerleşim yerlerinin kesin olarak belirlenmesine katkı sağlar, tarihsel süreç içinde yok olmuş anıt ve yapılara ilişkin kanıtları bizlere anlatır. İmparatorların saltanatlarının başlangıç tarihlerinin, almış oldukları unvanların, imparatorluk dönemleri boyunca yaptıkları işlerin, kazandıkları zaferlerin ya da yenilgilerin kesin biçimde belirlenmesine yardımcı olur. Aynı zamanda nümizmatik Antik Sikke darbında kullanılan madenin türüne göre o toplumun, o dönemdeki ekonomik durumu konusunda ciddi ipuçları sağlamaktadır. Bir arkeoloğun kazı çalışmasında bulabileceği en iyi şeylerden biri Antik Sikkedir. Bulunmuş olan bir Antik Sikke yapılan arkeolojik çalışma katmanı için anında bir tarih sağlayabilir. Ek olarak Antik Sikkeler ticaret, ekonomi, sosyal organizasyon, mitoloji, ideolojiler, şahsiyetler, liderlik, askeri, önemli olayları anlatmaktadır. Antik Sikkelerin hangi devlet döneminde, hangi yıllarda, hangi İmparator adına darb edildiği gibi bulgular tarihsel gerçeklerin ortaya çıkarılmasında önemli rol oynamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Madenî para</span> altın, gümüş, bakır, bronz, alüminyum vb. madenlerin alaşımından yapılan para

Madenî para veya eski dilde sikke; altın, gümüş, bakır, bronz, alüminyum vb. madenlerin alaşımından yapılan para. İlkel çağlardan beri ticarette geçerli olan değiş-tokuş yöntemleri yerine, daha kullanışlı bir değişim aracı olarak icad edilmiştir. Sikke kavramı daha çok tarihî madenî paraları tanımlamak için kullanılır. Günümüzde madenî paraları tanımlamak için bozuk para kavramı da kullanılır ancak bozuk para kavramı her zaman 'sadece' madenî paraları kapsamayabilir.

<span class="mw-page-title-main">Akçe</span> Osmanlı Devletinin ilk zamanlarından itibaren bastırılan ve kullanılan gümüş para birimi

Akçe, Osmanlı Devleti'nin ilk zamanlarından itibaren bastırılan ve kullanılan gümüş para birimidir. İlk akçe Bursa'da Orhan Gazi tarafından 1327 yılında bastırılmıştır. Akçe Osmanlı Devleti'nin temel para birimiydi. Bu para biriminde ilk dönemlerde üzerine basılı bir tarih bulunmamasıyla birlikte, padişah I. Bayezid ile birlikte akçeler üzerine tarih basılma uygulamasına geçilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Döviz</span> mal veya hizmetler için genel olarak kabul edilen takas aracı

Döviz, dar anlamda yabancı parayı temsil eden belgeler. Türkçede yabancı ülkelerin paralarına da döviz denmektedir. Herhangi bir ülkenin parasının, başka bir ülkenin parasına dönüştürülmesiyle ilgili işlemlere de döviz işlemi veya kambiyo işlemi denir. Döviz kelimesi Türkçeye Fransızcadaki deviseden geçmiştir. Genel olarak döviz dendiğinde milletlerarası ödemelerde kullanılan ödeme araçlarının tamamı ifade edilir.

<span class="mw-page-title-main">Altın</span> Au sembolü ile gösterilen ve atom numarası 79 olan element

Altın, Au sembolü ile gösterilen ve atom numarası 79 olan element. Saf halinde parlak, hafif kırmızıya çalan sarı renkli, yumuşak, sünek ve dövülgen bir metaldir. Altının parlak sarı rengi, asitlere karşı dayanıklılığı, doğada serbest halde bulunabilmesi ve kolay işlenebilmesi gibi özellikleri, insanların İlk çağlardan beri ilgisini çekmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Banknot</span>

Banknot ya da kâğıt para; taşıyana üzerinde yazan miktarın ödenmesi basan kurum tarafından garanti edilen, faiz taşımayan, yasal bir ödeme aracı. İngilizcedeki bank ve note yani banka ve not kavramlarının birleşiminden gelir. Banknotun, altın, gümüş, döviz gibi menkul kıymetlerden teşekkül eden bir karşılığı bulunmayabilir. Eskiyen para tedavülden çekilerek imha edilir.

<span class="mw-page-title-main">Nikel</span> atom numarası 28 olan ve simgesi Ni olan kimyasal bir element

Nikel, atom numarası 28 olan ve simgesi Ni olan kimyasal bir elementtir.

<span class="mw-page-title-main">Amerikan doları</span> Amerika Birleşik Devletlerinin para birimi

Amerikan doları veya Birleşik Devletler doları, 1792 Para Yasası ile yürürlüğe girmiş, Amerika Birleşik Devletleri'nin resmî para birimidir. Dünya ticareti üzerinde en yaygın kullanılan para birimi olmasıyla da bilinir. Serbest dalgalanan bir para birimidir.

Bretton Woods sistemi, II. Dünya Savaşı sırasında Temmuz 1944'te ABD'nin küçük bir kasabası olan Bretton Woods'da toplanan Birleşmiş Milletler Para ve Finans konferansında ortaya çıkan iktisadi sistemdir. Bu konferansa 44 ülkenin temsilcileri katılmıştır ve bu konferansa gelen devletlerin yarısından fazlası az gelişmekte olan ülkelerdir. Ayrıca Romanya dışındaki sosyalist ülkeler fona üye olmamış ve sistemin dışında kalmışlardır. Aynı zamanda Bretton Woods sisteminin kurulma sebeplerinden biri olan 1929 yılında yaşanan ekonomik buhran ve hemen ardından gelen dünya savaşı ile ekonomisi dibe vuran ülkeler, uluslararası alanda yaşanan para değişiminin duraksama noktasına gelişi ve savaş sebebiyle ülkeler arası alım satım ticaretinin durması, uluslararası alanda tekrar parasal döngünün düzelmesi ve ekonomik istikrarın sağlanması için böyle bir sistemin kurulması amaçlandı.

<span class="mw-page-title-main">Rumi Altın</span>

II. Mahmud zamanında İstanbul ve Mısır'da 4 ayrı ağırlıkta darbedilmiş altın paradır. Ağırlıkları aşağıdaki gibidir :

Altın standardı, standart ekonomik hesap biriminin sabit miktarda altına dayandığı bir para sistemidir. Altın standardı, 1870'lerden 1920'lerin başlarına, 1920'lerin sonlarından 1932'ye ve ayrıca 1944'ten ABD'nin ABD dolarının altına konvertibilitesini tek taraflı olarak sonlandırıp Bretton Woods sistemine kesin olarak son verdiği 1971 yılına kadar uluslararası para sisteminin temelini oluşturdu.

<span class="mw-page-title-main">Tağşiş</span>

Tağşiş, değerli madenlerin içerisine daha değersiz olanlarına katılarak gerçek değerinin düşürülmesi işlemidir. Böylece üzerinde yazılı olan değer aynı kalsa da gerçek değeri düşmektedir. Örneğin altın için “Ayar” kavramı içerisine katılan yabancı madenlerin oranını ifade eder. Ayar yükseldikçe altının oranı artmaktadır. Altına genellikle bakır katılır. Fakat bu durum rengini değiştirerek kızıllaşmasına neden olur. Günümüzde bozuk paraların gerçek değeri ihmal edilir. Çünkü göreceli olarak değersiz madenlerden imal edilirler. Önemli olan üzerindeki nominal değerdir.

<span class="mw-page-title-main">Sovyet rublesi</span> para birimi

Sovyet rublesi, Sovyetler Birliği'nin para birimiydi. Sovyet rublesinin alt birimi kopektir.

<span class="mw-page-title-main">Para politikası</span>

Para politikası, hükûmetin, merkez bankasının ya da para otoritesinin, ekonomiye, para arzı yönetimi ya da döviz piyasası işlemlerini kullanmak yoluyla yön vermesidir. Para teorisi, ekonomi için en uygun (optimal) para politikasının belirlenmesini sağlar.

<span class="mw-page-title-main">Kraliyet Afrika Şirketi</span>

Royal African Company , Afrika'nın batı kıyısında ticaret yapmak üzere Stuart Hanedanı ve Londralı tüccarlar tarafından kurulmuş bir ticari şirketti. II. Charles'ın kardeşi York dükü James tarafından yönetiliyordu. Şirketin asıl hedefi Fetret döneminde Prens Rupert tarafından tespit edilen Gambiya Nehri’nin yukarılarındaki altın alanlarıydı. Şirket asıl amacın yanı sıra mal ve köle ticaretiyle de uğraştı.

Bizans para sistemi, Batı'nın yıkılmasından sonra Doğu Roma İmparatorluğu'nda kullanılan para çoğunlukla iki tür sikkeye aitti: altın solidus ve açıkça değer verilen bronz para çeşitleri. İmparatorluğun sona ermesiyle para birimi sadece gümüş stavrata ve küçük bakır paralar ile altın para basılmadı.

<span class="mw-page-title-main">Thaler</span>

Thaler, Erken Modern Dönem'de Kutsal Roma İmparatorluğu ve Habsburg Monarşisi'nin eyalet ve bölgelerinde basılan büyük gümüş sikkelerden biridir. Dolar ve Samoalı tālā adları thalerden gelir.

<span class="mw-page-title-main">Doblon</span>

Dublon, yaklaşık 4 dört İspanyol doları veya 32 reali değerinde ve 6.766 gram 22 ayar altından iki esküdo altın madeni paraydı. Doblonlar İspanya, Yeni İspanya, Peru ve Yeni Granada valiliklerinde basıldı. İspanyol esküdosu, standart İspanyol altın madeni parası olarak daha ağır altın excelente'nin yerini aldığından; doblon, doble excelente veya çift ducat kupürünün yerini aldı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.