İçeriğe atla

Gilanca

Kontrol Edilmiş
Gilanca
گیلکی Gileki
Ana dili olanlarİran
Konuşan sayısı3-4 milyon  (tarih gerekli)
Dil ailesi
Yazı sistemiArap alfabesi
Dil kodları
ISO 639-2ira
ISO 639-3–
Glottologgila1241  Gilaki[1]

Gilanice veya Gilekçe (گیلٚکي زٚوؤن : ɡilɵki zɵvön), Gilekler tarafından İran'ın kuzeyinde, Hazar Denizi'nin güney kıyılarında Gilan eyaletinde konuşulan İrani dillerin kuzeybatı grubuna dahil bir dildir. Gilekçeye Mazenderanca, Zazaca, Goranice gibi diller yakınlık arz eder. Gilanca, özellikle Zazaca'ya sözcük dağarcığı ve dil bilgisi bakımından çok benzer.

Sınıflandırma

Gilekçe Batı Gilekçesi, Doğu Gilekçesi[2][3][4][5] ve Galeşçe/Deylemice[6][7] olmak üzere üç ana lehçeye ayrılmaktadır. Doğu ve Batı lehçeleri Sefid Nehri[8] ile coğrafî olarak birbirinden ayrılmışken Galeş lehçesi Gilan'nın doğusundaki dağlık alanda ve batı Mazenderan'da konuşulmaktadır.[7] Üç ana lehçenin yanı sıra Reşi, Rudbari, Some'e Serayi, Lahicani, Lengerudi, Rudesari, Bender Enzali, Fumeni, Alamuti and Taleghani gibi ağızları bulunmaktadır.[9]

Farsça Zazaca Türkçe Gilanca
Ab Awe Su Av
Ab tengi kerden Teyşan, Têsan biyaene Susamak Faşkal av
Ab demağ Çhılm, zux Sümük Zak
Ab raket u saket Awa mendiye Durgun Su Mande aw
Ab gıl, alud Awa lemişte, zadıkıne Kirli Çamurlu su Tül aw
Aşti Aştiye Barış Aşt
Miaverem Ez anane Getiriyorum Havaram
Biyaverem Ez biari Getireyim Biyaram
Mi averdem Mı ardêne Getirirdim Haverded bum
Averde budem Mı ardi bi Getirmiştim Biyardah bum
Arayiş kerden Xemelnaene Süslenmek Çakun vakun gudan
An ca, der an caha Uca, aca, ica Ora, oralarda Aye, uyandar, uyan
İn ca, der in caha Naca, ita, nica Bura, buralarda İ yar, i yandar, iyan, irar
Averden Ardene Getirmek Havardan
Ez pa derd amaden Bêzar biyaene, qefeliyaene Yorulmak, bıkmak Va katan
Oftaden Waro gınaene, kewtene Düşmek Katan
Efşanden Pışkıtene Serpmek, dağıtmak Şondan
Efkenden, endaxten Vıla kerdene Yaymak Gentan
Elek, ğarbil Pırocıne, elege Elek Kum
Umid Umıd Umut Nanje
İntixab kerden, dest çin kerden Weçinıtene Seçmek Vajen dovjen gudan
İstaden Vınderdene Ayakta dikilmek Hisan
İnca, der inca İtya, naca, nica Bura, burada İyar, iyandar
İncaha İtyay, nacay Buralar İyan
Baran Varan, varış Yağış Varaş, baraş
Baran mi barid Varış/Varan vareno Yağmur yağıyor Varaş vare
Darem ber mi gerdem Ezo geyrenan a Dönmekteyim Vagerdesederem
Baz hem, du bare Anci, reyna Tekrar, yine Hande
Bang, giriye Veng, bırraiş, qiraiş Ses, bağırtı, feryat, ezan, sesli ağlamak Vang
Beççe, kudek Doman, qıc Çocuk Zak
Bexşiden Xatırê cı şanıtene Bağışlamak Baxşen
Berader Bıra Kardeş Abrar
Ber xasten- bolend şoden Berz biyaene, werıştene Yükselmek, kalkmak Varasan
Ber xizanden, bolend kerden Berz kerdene, werznaene Yükseltmek, ayağa kaldırmak Varasanen
Borden Berdene Götürmek Baordan
Birişte kerden Potene/Pewtene Kavurmak- közlemek Biştan
Berf barid Vewre varena Kar yağıyor Varf ba varas
Boriden Bırrnaene Kesmek-ayırmak-kopuk Ben
Bozorg şoden Pil biyaene Büyümek, erişkin olmak, irileşmek, başkan olmak Pille vabaon
Bestankar, delepkar Waştoğ İstekli, alacaklı Qarze xa
Beliden Qult kerdene, roqılotnaene Yutmak Fabarasan
Benefşe Menemşe, bınewşe Menekşe Mişin
Bute Gone Çalı, geven Gavand, abarak
Biyaid Bêrê Gelin Beyey
Bişter, ziyadter Vêşêri, zêdêri Çok fazla Veştar
Eblaq Belekın Alacalı Kalaç
Payan kar-axer kar-ser encam Peyniye, axıri Son, nihayet Axare kun
Poxten Pewtene Pişirmek Putan
Pertab kerden Eştene, partav kuwıtene Fırlatmak, atmak, bırakmak Tuadan
Porsiden-sual kerden Persaene, pers kerdene Sormak Vapursen
Paşti pa zeden Pasqule pırodaene Tekmelemek A lang a dan
Gerdiden-geşten Geyraene Dolaşmak, dönmek, tur atmak Gardasan
Gerdanden Çarnaene Döndürmek, değiştirmek Gardaden
Gorosne, guşne Veyşan, gest Açlık Vaşna
Gırıften Gırewtene Almak Gitan
Mirevem bazar suzan migrem Şonan suke/bacar derzine herinenan Pazara iğne almaya gidiyorum Şunam bazar darzan haginam
Gırye Bermayış, berbış Ağlama Borme
Girye kerden Bermaene, berbaene Ağlamak Burme gudan
Girye mikoned Bermeno/Bermena Ağlayan Burme kuna
Gosesten, pare kerden Lete/Parçe kerdene Parçalamak Fûsanen
Goşad Hira, hera Geniş, ferah Val
Goften Vaten Söylemek Gutan
Gendom Genım Buğday Gandam
Guyende Vatoğ Söyleyen Ba gute kes
Giyah Vaş Ot Vaş
Pune Pune Yarpuz otu Pitinik, pitune, paşeki
Kaşten Karrıtene Tohum saçmak Kastan, karasan
Kerden Kerdene Yapmak, etmek Gudan
Keşiden Kaş kerdene, antene Çekmek Hakas en
Kubiden Kuwıtene Ezmek, dövmek Kutan
Furuxten Rotene Satmak Fartan
Mi fehmem Fahm kenan, areze kenan Anlıyorum Famam
Asrane Veraşaniye İkindi kahvaltısı Varcast
Sobhane Ara Kahvaltı Caşt
Şamgah, ğurub, ser şeb Şan Akşam Şane ser
Şeb Şewe Gece Şow
Şoden Biyaene Olmak, yapılmak Vakatan
Şosten Şütene Yıkamak Şurdan
Şostem Mı şüt Yıkadım Başurdam
Mişuim Ez şünan Yıkıyorum Şuram
Şuleven kerden atiş Adır wekerdene Ateşi alevlendirmek Atiş ve giranen
Şikesten Şıkıtene Kırmak Şakanen
Mişikinem Ez şıknenan Kırarım, kırıyorum Şakanam
Şoma Şıma Siz Şame
Şina kerden Ajne kerdene Yüzmek Jone şir gudan
Şinaxten Şınasnaene, nas kerden Tanımak Şanaxten
Mişinasem Şınasnenan, nas kenan Tanırım, tanıyorum Şanaxtem

http://www.zazaki.de/farhangedeylami.htm 25 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Kaynakça

  1. ^ Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, (Ed.) (2017). "Gilaki". Glottolog 3.0. Jena, Germany: Max Planck Institute for the Science of Human History. 
  2. ^ تاریخ بدخشان / تالیف میرزاسنگ محمدبدخشی ؛ باتصحیح و تحشیه منوچهر ستوده. Afghanistan Centre at Kabul University. 1988. doi:10.29171/azu_acku_ds375_bay43_meem38_1367. 
  3. ^ "ALAMŪT – Encyclopaedia Iranica". iranicaonline.org. 29 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2021. 
  4. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; :02 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: )
  5. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; :12 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: )
  6. ^ محمود رنجبر، رقیه رادمرد (۱۳۸۲)، بررسی و توصیف گویش گالشی
  7. ^ a b «محمود رنجبر» و «رقیه رادمرد»؛ «بررسی وتوصیف گویش گالشی»؛ نشر گیلکان
  8. ^ "Stilo, Don "A Description of the Northwest Iranian Project at the Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology"". 9 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2024. 
  9. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Gilaki isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: )

İlgili Araştırma Makaleleri

Yolcu trafiğine göre Avrupa'nın en işlek havalimanları listesi, yıllık toplam yolcu adedine göre en işlek 100 havalimanını kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Beluçça</span>

Beluçça, Hint-Avrupa dil ailesinin İran dilleri koluna ait bir dildir. İran'ın güneydoğusunda Sistan ve Belucistan, Pakistan'ın güneybatısında Belucistan eyaletleri, Afganistan'ın güney bölgelerinde ve Türkmenistan'da konuşulmaktadır. Ethnologue'a göre,8,8 milyon konuşanı olan dilin konuşurlarının 6.28 milyonunun Pakistan'da yaşadığı düşünülmektedir. İsa öncesinde Hazar ve komşu bölgelerinde hüküm süren Pers ve Med uygarlıkları ile bağı olan bir dildir. Hint-Avrupa dil ailesine bağlı bir kuzeybatı İran dili olan Beluçça aynı gruptan olan Farsçayla yakından ilişkilidir. Günümüzde Pakistan, Belucistan, doğu İran ve Afganistan'da konuşulmaktadır. Afganistan'da bazı bölgelerde halkın çoğunluğunun konuştuğu bölgesel dillerden biridir. Yoğun olarak konuşulduğu bölgeler için üçüncü resmi dil olarak kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Yuzuru Hanyu</span> Japon artistik patinajcı (d. 1994)

Yuzuru Hanyū, Japon buz patencidir. 2 kez Olimpiyat şampiyonu, 2 kez Dünya şampiyonu, 1 kez 2010 Dünya Gençler şampiyonu, 1 kez 2009-10 Gençler Grand Prix şampiyonu, 4 kez ISU Grand Prix Finali şampiyonu, 4 Kıta şampiyonu ve 6 kez Japonya ulusal şampiyonu olmuştur. Artistik buz pateni tarihinde Super Slam tamamlayan ilk ve tek erkek sporcudur.

<span class="mw-page-title-main">Mâzenderanca</span> Kuzeybatı İran dili

Mazenderance Hint-Avrupa dil ailesinin İrani diller grubunun Kuzeybatı İran dilleri koluna bağlı bir dildir. Hazar Denizi'nin güney kesiminde başta Mazenderan olmak üzere Gilan ve Gülistan eyaletlerinde konuşulur. Mazenderanca, Farsçadan çok büyük ölçüde etkilenmiş olmasına rağmen, kuzeybatı İran kökenli bağımsız bir dil olarak varlığını sürdürmektedir.

<i>Clarissa Explains It All</i>

Clarissa Explains It All, 1991 yılında, Nickelodeon kanalında yayınlanmaya başlanan Melissa Joan Hart'ın başrolde oynadığı küçük bir kızın ailesiyle birlikte yaşadığı hayatı mizahi yolla anlatan yarım saatlik süresi olan çocuklara yönelik dizidir. Dizi 1994 yılında yayından kaldırılmıştır.

Game of Thrones: A Telltale Games Series, Telltale Games tarafından geliştirilen ve yayınlanan aynı isimdeki dizi ve romana dayalı video oyunudur. Bölüm bölüm yayınlanmaktadır, ilk bölümü 2 Aralık 2014'te yayınlanmış, 6. yani sezon finali ise 17 Kasım 2015'te yayınlanmıştır. Ayrıca 6. bölümün yayınlanmasından hemen sonra oyunun yapımcıları oyunun ikinci sezonununda olacağını açıklamışlardır fakat 2018'de Telltale, iflas etmek üzere olduğu için çalışanlarını kovmuş ve projelerinin büyük bir kısmını iptal etmiştir, bu projelere Game of Thrones'un ikinci sezonu da dahildir. Oyun, Android, iOS, Microsoft Windows, OS X, PlayStation 3, PlayStation 4, Xbox 360 ve Xbox One platformları için yayınlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">ANO 2011</span>

ANO 2011, Çekya'da Andrej Babiš tarafından kurulan ekonomik merkezci ve popülist bir siyasi partidir. Eski Memnun Olmayan Vatandaşların Hareketi partileşmesi sonucunda kuruldu. "Ano", Çekçede "evet" anlamına gelir.

<i>Evcil Hayvanların Gizli Yaşamı</i>

Evcil Hayvanların Gizli Yaşamı, Illumination Entertainment şirketinin yapımını üstlendiği 2016 yılı 3 boyutlu animasyon, komedi filmi.

<span class="mw-page-title-main">Lawrence Berkeley Ulusal Laboratuvarı</span>

Lawrence Berkeley Ulusal Laboratuvarı, Amerika Birleşik Devletleri Enerji Bakanlığı için Kaliforniya Üniversitesi tarafından işletilen bir bilim ve mühendislik araştırması laboratuvarıdır. 26 Ağustos 1931 tarihinde kurulmuş olup Kaliforniya'nın Berkeley kentinde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Eliza Bennett</span>

Eliza Bennett, Yakın dönem tanınmış İngiliz oyuncu.

<span class="mw-page-title-main">The Young Bucks</span> Amerikalı profesyonel güreş takımı

The Young Bucks, Amerikalı profesyonel güreş takımı. Ring adları sırayla Matt ve Nick Jackson olan Matthew ve Nicholas Massie kardeşlerden oluşmaktadır. Şu anda All Elite Wrestling (AEW) şirketinde güreşçi ve ortak genel müdür yardımcısı olarak çalışmaktadır. The Young Bucks, New Japan Pro-Wrestling (NJPW) ve Ring of Honor (ROH) şirketlerinde tanınmıştır. Takım, NJPW grubu olan Bullet Club'ın bir parçasıyken 2018 yılında çıkan bir "iç savaş" sonrasında Kenny Omega, Adam "Hangman" Page, Marty Scurll ve Cody Rhodes ile The Elite grubunu oluşturmuştur.

<i>Black Widow</i> (film, 2021) Cate Shortland’ın yönettiği 2021 yapımı film

Black Widow, ABD yapımı, 9 Temmuz 2021 tarihinde vizyona giren, Marvel Comics'in yayınladığı Black Widow isimli çizgi romandan uyarlanan ve Marvel Studios tarafından yapımı üstlenilen yirmi dördüncü Marvel Sinematik Evreni süper kahraman filmi. Yönetmenliğini Cate Shortland'ın yaptığı, başrollerini Scarlett Johansson, Florence Pugh, David Harbour, O. T. Fagbenle, Ray Winstone ve Rachel Weisz'ın paylaştığı filmin çekimleri Macaristan, Norveç ve Birleşik Krallık gibi ülkelerde yapıldı.

Marvel Sinematik Universe (MCU) bir olan medya franchising ve paylaşılan kurgusal evren arasında ayardır süper kahraman dizileri içinde görünen karakterlere göre Marvel Comics yayınları. MCU ilk olarak 2013'ten 2020'ye kadar ABC, Netflix, Hulu ve Freeform'da yayınlanan Marvel Television dizileriyle televizyona genişledi. Marvel Studios films- arkasında -the yapım stüdyosu üzerine dizi bırakmadan başlayacak Disney+ parçası olarak 4. Evre'nın başlangıcı olan WandaVision dizisi ile başladı.

<span class="mw-page-title-main">Kuvasz</span>

Kuvasz geleneksel bir Macar sürü koruyucu köpek ırkıdır. Irk hakkında eski Macar metinlerinde kayıtlar vardır. Tarihsel olarak bekçi köpekleri olmuşlardır, ancak son yetmiş yılda evlerde evcil hayvan olarak gittikçe daha fazla sayıda yetiştirilirler.

<i>Pereskiopsis</i>

Pereskiopsis, Opuntioideae alt familyasındaki kaktüs 'in bir cins'idir. Tipik kaktüslerin aksine, kalıcı etli yaprakları vardır. Cins adı, Pereskia cinsine benzerliğini ifade eder. Çoğu tür Meksika'nın güneyinde Guatemala'dan Honduras'a kadar ve bir türü de Bolivya'da bulunur. Yanlış yazım Peireskiopsis de kullanılmıştır.

Grove Street Games, Gainesville, Florida merkezli bir Amerikan video oyunu geliştiricisidir. 2007 yılında Thomas Williamson ve Michael Owen tarafından kurulmuştur. Şirket, Rockstar Games özelliklerine dayalı birkaçı da dahil olmak üzere mobil oyun portları geliştirmesiyle tanınır.

Amerikan televizyon dizisi Loki'nin aynı adlı karakteri içeren Marvel Comics'e dayanan ilk sezonunda, Loki'nin Avengers: Endgame (2019) olayları sırasında Tesseract'ı çaldıktan sonra gizemli Time Variance Authority'ye (TVA) getirildiğini görür ve kendisinin tehlikeli bir varyantını yakalamaya yardım etmek zorunda kalır.

Batı Gilekçe ya da Biye Pes Gilekçe Gilekçenin Gilan eyaletinin batısında konuşulan lehçesidir.

Doğu ya da Biye Piş Gilekçe, Gilekçenin, Gilan eyaletinin doğu bölgelerinde ve Mazenderan eyaletinin batı bölgelerindek konuşulan lehçesidir.

Galeşçe ya da Deylemce Gilekçenin Gilan eyaletinin doğu ve güneydoğu bölgeleri ile Mazenderan eyaletinin batısında konuşulan lehçesidir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.