İçeriğe atla

Gilan (eyalet)

Gilan Eyaleti
استان گیلان / Ostān-e Gīlān
Konum
Gilan Eyaletinin İran'daki konumu.
Bilgi
Yönetim merkezi::Reşt
Alan :14.106 km²
Nüfus(2011[1]):
 • Nüfus yoğunluğu :
2.480.874
 171,7/km²
İl sayısı:16
Zaman dilimi:IRST (UTC+03.30)
  -Yaz (Yaz saati uygulaması):IRST (UTC+04.30)
Diller:Gilanice
Talişçe
Azerice[2][3]
Farsça
Tati dili

Gilan Eyaleti (Farsça: استان گیلان, Ostān-e Gīlān), İran'ın 31 eyaletinden birisidir.

Eyalet kuzeyinden Azerbaycan ve Erdebil, doğusundan Hazar Denizi ve Mazenderan, güneyinden Kazvin ile Zencan ve batısından yine Erdebil eyaletiyle çevrelenmiştir. Eyaletin güneyi Talişler'in İran'da yoğun olarak bulunduğu bir bölgedir. Yönetim merkezi Reşt olan eyaletin yüzölçümü 14.106 km²[4] ve nüfusu 2.404.861'tir.[5] Hazar Denizi'ne kıyısı vardır ki en önemli limanı Bandar Anzali'dir.

Nüfusunu çoğunluğu Gilanlılar olmak üzere, Mazenderanlılar, Talişler, İran Azerileri,[6] Farslar ve Tatiler'den ibarettir.

Yönetim Yapısı

Gilan Eyaleti, 16 şehristan ve 33 bahşa ayrılmıştır. Aşağıda bu alt bölümler ve haritada yerleri gösterilmiştir.

Sıra Şehristan Adı Nüfusu Yönetim merkezi Bağlı bahşlar
1 Amlaş şehristanı 46.108 Amlaş MerkezîRankuh
2 Astane Eşrefiye şehristanı107.801 Astane EşrefiyeMerkezîKiyaşehr
3 Astara şehristanı179.499 AstaraMerkezîLavandevil
4 Bandar Anzali şehristanı 130.851 Bandar Anzali Merkezî
5 Fuman şehristanı 96.788 Fuman MerkezîSerdar-e Cangal
6 Lahican şehristanı161.491 LahicanMerkezîRudboneh
7 Lengerud şehristanı133.133 LengerudMerkezîKumelehOtakvar
8 Masal şehristanı47.648 MasalMerkezîŞanderman
9 Reşt şehristanı847.680 ReştMerkezîHomamKöşk-e BicarKuçesfahanLaşt NeşaSangar
10 Rizvanşehr şehristanı 64.193 Rezvanşehr MerkezîPareh Sar
11 Rudbar şehristanı101.884 RudbarMerkezîAmarluHorgamRahmatabad ve Bulukat
12 Rudsar şehristanı144.576 Rudsar MerkezîÇabuksarKelaçayRahimabad
13 Şeft şehristanı63.375 ŞeftMerkezîAhmed Sargurab
14 Siyahkel şehristanı46.991 SiyahkelMerkezîDeylaman
15 Sumeye Sara şehristanı 129.629 Sumeye Sara MerkezîMirza Küçük ÇengeliTulem
16 Taliş şehristanı 179.499 Haştpar MerkezîAsalemHavikKargan Rud
HaritaKısaltmaŞehristan
AAstara
AAAstane Eşrefiye
BABandar Anzali
FFuman
HHaştpar
LhLahican
LrLangrud
RReşt
RbRudsar
RsRudbar
SSovme-e Sara
ShŞaft

Kaynakça

  1. ^ "Selected Findings of National Population and Housing Census 2011" (PDF). 31 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 31 Mart 2017. 
  2. ^ www.iranica.com[]
  3. ^ "www.guilan.ir". 27 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2009. 
  4. ^ "www.gazetteer.de". 17 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2009. 
  5. ^ "www.sci.org.ir". 7 Ağustos 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2009. 
  6. ^ "www.scialert.net". 18 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2009. 


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Doğu Azerbaycan</span> İran eyaleti

Doğu Azerbaycan Eyaleti, İran'ın 31 eyaletinden birisidir. İran Azerbaycanı denilen ve İran'ın 6 eyaletini kapsayan bölge içinde yer alır. Aynı zamanda İran Azerileri'nin İran içinde en yoğun bulunduğu eyalettir.

<span class="mw-page-title-main">Hazar Denizi</span> Dünyanın en büyük gölü

Hazar Denizi dünyanın en büyük gölü veya eksiksiz bir deniz olarak sınıflandırılan dünyanın en büyük iç su kütlesidir. Adını Hazar Kağanlığı'ndan almıştır. Güneydoğu Avrupa ve güneybatı Asya'dadır ve dünyanın en büyük tuzlu su gölüdür. Hem deniz, hem de göl özelliklerini taşımaktadır. Petrol yataklarınca zengindir. Tektonik göllere örnektir. Endoreik bir havza olarak, Avrupa ile Asya arasında, Kafkasya'nın doğusunda, Orta Asya'nın geniş bozkırlarının batısında ve Batı Asya'daki İran platosunun kuzeyinde yer almaktadır. Denizin yüzey alanı 371.000 km2 ve hacmi 78.200 km3'tür. Tuzluluk oranı yaklaşık %1,2 olup, bu oran çoğu deniz suyunun tuzluluğunun yaklaşık üçte biri kadardır. Kuzeydoğuda Kazakistan, kuzeybatıda Rusya, batıda Azerbaycan, güneyde İran ve güneydoğuda Türkmenistan ile sınırlanmıştır. Hazar Denizi çok çeşitli canlı türlerine ev sahipliği yapmaktadır ve en çok havyar ve petrol endüstrileriyle tanınmaktadır. Petrol endüstrisinden kaynaklanan kirlilik ve Hazar Denizi'ne akan nehirler üzerine inşa edilmiş barajlar, denizde yaşayan organizmaları olumsuz etkilemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Talışlar</span> İranî etnik grup

Talışlar veya Talişler, Azerbaycan Cumhuriyeti'nin güneydoğu rayonları Lenkeran, Astara, Masallı ve Lerik), Baküde ve İran'ın kuzeydoğu eyaletleri Gilan ve Erdebil'de yaşayan İrani bir halktır.

<span class="mw-page-title-main">Erdebil (eyalet)</span>

Erdebil Eyaleti,, İran'ın 31 eyaletinden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Mâzenderan</span>

Mazenderan,, İran'ın 31 eyaletinden birisidir. Hazar Denizi'nin güney kıyısında yer alan eyalet, saat yönünde Gülistan, Simnan, Tahran, Kazvin ve Gilan eyaletleriyle komşudur. Eyaletin 15'inci yüzyıla kadar ismi, Taberistan'dır.

<span class="mw-page-title-main">Erdebil</span> İrandaki bir şehir

Erdebil, İran'ın Güney Azerbaycan bölgesinde, İran'ın aynı isimli Erdebil Eyaleti'nin yönetim merkezi olan şehirdir.

<span class="mw-page-title-main">Gilanca</span>

Gilanice veya Gilekçe, Gilekler tarafından İran'ın kuzeyinde, Hazar Denizi'nin güney kıyılarında Gilan eyaletinde konuşulan İrani dillerin kuzeybatı grubuna dahil bir dildir. Gilekçeye Mazenderanca, Zazaca, Goranice gibi diller yakınlık arz eder. Gilanca, özellikle Zazaca'ya sözcük dağarcığı ve dil bilgisi bakımından çok benzer.

<span class="mw-page-title-main">İran'ın eyaletleri</span> İranın yerel idaresi

İran'ın eyaletleri, İran her biri (Farsça: مرکز markaz / Türkçe: merkez) olarak adlandırılan bir yerel yerleşim birimi olan şehirden yönetilen ve Türkiye'deki İllere karşılık gelen Otuz bir adet "Ostan" adı verilen eyalete ayrılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Zahid Gilani</span> İranlı ilahiyatçı (1216-1301)

Zahid Gilani tam adıyla Tâcüddîn İbrahim b. Rûşen Emîr b. Bâbil b. Bîdâr el-Kürdî es-Sencânî Zahidiyye tarikatının şeyhi ve mutasavvıf.

<span class="mw-page-title-main">Taberistan</span>

Taberistan, şimdiki Mazenderan, Gülistan ve Gilan eyaletlerini içine alan İran'daki tarihi bölge. Hyrkania adlı tarihsel bölgeden farkı, Türkmenistan'ın Hazar Denizi kıyılarını sınırları içine almamasıdır. Ancak yine de, bazı kaynaklar tarafından Hyrkania ile aynı yer olduğu belirtilmekle beraber bu konuda bir kesinlik yoktur.

<span class="mw-page-title-main">Reşt</span>

Reşt, İran'ın kuzeydoğusundaki Gilan Eyaleti'nin yönetim merkezi olan şehirdir.

<span class="mw-page-title-main">Bender Enzeli</span>

Bender Enzeli, İran'ın Gilan Eyaleti'nde şehir.

<span class="mw-page-title-main">Astara, İran</span>

Astara, İran'ın Gilan Eyaleti'nde şehir.

Masal şehristanı, İran'ın Gilan Eyaleti'ne bağlı olan 16 şehristandan birisidir.

Rizvanşehr şehristanı, İran'ın Gilan Eyaleti'ne bağlı olan 16 şehristandan birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Talış şehristanı</span>

Taliş şehristanı, İran'ın Gilan Eyaleti'ne bağlı olan 16 şehristandan birisidir. Taleş bölgesi, İran'ın kuzeyinde ve Hazar Denizi kıyısında dağlık doğa harikası bir alanda bulunur. Hazar Denizi'nin güney-batı kıyısında Reşt'in 140 km kuzey batısında yer almaktadır. Şehristan, 2373 kilometrekarelik bir alanı kaplar ve Gilan'ın toplam yüzölçümünün 1/4'ünü oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Lengerud</span>

Langrud (Farsça:لنگرود), İran'ın Gilan Eyaleti'nde şehir.

Reşt Havaalanı, İran'nın Gilan Eyaleti'nin merkezi Reşt kentinde yer alan bir havaalanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Talışça</span>

Talışça veya Talişçe, İran ve Azerbaycan'da konuşulan bir Kuzeybatı İran dilidir. Tatça ve Zazaca ile yakından ilişkili dil, İran'ın Hazar Denizi kıyılarındaki Gilan ve Erdebil eyaletleri ile Azerbaycan'ın güney illerinde yaklaşık 220.000 kişi tarafından konuşulmaktadır. Konuşurlar Hazar Denizi'nin batı ve güneybatı kıyı bölgelerinde yoğunlaşmıştır. Glottolog Talişçeyi Türkiye'de konuşulan Zazaca ile Hazar Denizi'nin güney kıyılarında konuşulan Tatça ve lehçeleri ile birlikte Eski Azerice'den türeyen Azeri dilleri grubu içinde sınıflandırmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Şomal</span>

Şomal, İran'ın kuzeyinde, Hazar Denizi kıyısına yakın, ılıman bir iklim ve çok sayıda subtropikal ve tropikal ormanlarla karakterize edilen doğal bir bölgedir. Şomal bölgesinin topraklarında Gilan, Mâzendaran ve Gülistan eyaletlerinin yanı sıra Erdebil ve Kuzey Horasan'da da bulunmaktadır. Şomal, orta İran'ın kurak, çöl arazisinden Elburz sıradağlarına kadar uzanır. Bölge, İran leoparının kalesi olarak bilinir.