İçeriğe atla

Gilan, Kosova

Gilan
Şehir
Kosova üzerinde Gilan
Gilan
Gilan
Gilan’ın Kosova’daki konumu
Ülke/Bölge/UNMIKKosova Kosova (de facto)
Sırbistan Kosova-Metohiya (de jure)
Birleşmiş Milletler UNMIK (de jure)
İl/Okrug/DistrictKosova Gilan
Sırbistan Kosovskopomoravski
Birleşmiş Milletler District of Gnjilane
BelediyeGilan
İdare
 • Belediye BaşkanıAlban Hyseni (Vetëvendosje)
Yüzölçümü
 • Toplam391 km²
Rakım652 m
Nüfus
 (2011)[1]
 • Toplam90.015
 • Yoğunluk229.7/km²
Zaman dilimiUTC+01.00 (OAS)
 • Yaz (YSU)UTC+02.00 (OAYS)
Posta kodu
60000
Alan kodu+383 280
Plaka kodu06/GL
Resmî site
Gilan Belediyesi

Gilan (Arnavutça: Gjilani veya Gjilan; Sırpça: Гњилане / Gnjilane; Osmanlıca: Gölhan, Gülhan veya Külhan), Kosova'nın doğusunda bir şehir.[2][3][4][5][6][7]

De facto olarak Kosova’nın Gilan ilinde; de jure olarak Sırbistan’a bağlı Kosova ve Metohiya Özerk Bölgesi’nin Kosovskopomoravski Okrug’unda yer alır. Ayrıca de jure olarak Birleşmiş Milletler Kosova Geçici Yönetim Misyonu’nun Gilan Bölgesi’nde (District of Gnjilane) bulunur. Koordinatları, 42.27° Kuzey ve 21.28° Doğu şeklindedir.

Tarih

Gilan Müzik Okulu

Gilan isminin kökeni hakkında tartışmalar vardır. Arnavut kaynaklar şehrin geç Orta Çağ döneminde Balkanlar’ın merkezî yerlerinden olan Nobırda'dan gelen Ginay Ailesinden Bahti Beg Ginoli tarafından 1772'de kurulduğunu iddia ederler.[] Ginay Ailesi fikri, geç dönemi işaret ettiği için, pek geçerli görünmemektedir.

Sırp kaynaklar ise bu isimin Sırpçada "rezil" anlamına gelen Gnjidavdan geldiğini ve 14. yüzyıldan beri kullanıldığını iddia ederler.[]

Osmanlı devri haritalarının bazılarına ve bazı telaffuzlara dayanılarak “Gilan” şeklinin, Gülhan olduğuna dair fikirler vardır. Eski devirlere ait bazı Osmanlıca Kosova haritalarında Türkçe, “Gülhan” imlasına rastlanır.

Coğrafya

Gilan şehri ve Gilan ili, Kosova'nın güneydoğu kesiminde yer alır. Gilan ilinin sınırları içinde sırpça adıyla bilinen Binaçka Morava Arnavutça adıyla Morava e Binçes nehri akmaktadır.

Konum olarak Sırbistan'a ve biraz daha uzaktan da Makedonya'ya yakındır. Sırbistan ile iki anasınır kapısı vardir. Kameniçe (Kamenisa) kasabasına yakın olan Dheu Bardh (Beyaz Toprak) adıyla bilinen sınırkapısı Gilan - Bujanovcë (Buyanovsa) yol güzergâhındadır. Diğer sınırkapısı ise Gilan - Preşova güzergâhında olan Muçi Baba sınırkapısıdır. Bu iki sınırkapısı Kosova ile Sırbistan'ın önemli sınırkapılarıdır. Gilan ilinin biraz daha güney doğusuna bakıldığında ise Zhegër (Jegra) ilçesine bağlı olan, hâlen yol ve sınırkapsı inşası devam etmektedir. Bellanoc - Stançiç sınırkapısı Kosova ve Makedonya'yı çizen sınırkapısı olacaktır. Gilan ile Kumanova'yı birleştirecek olan bu sınırkapısı iki şehir için hem ekonomi açısından, hem de ulaşım açısından çok büyük kolaylık sağlanacağı düşünülüyor.

Nüfus

1991 yılında nüfusu 103.675 kişidir. Bu rakamın yaklaşık %88'ini Arnavutlar, gene yaklaşık %12'sini Türkler ve Sırplar oluşturur. Gilan'ın Türk nüfusundaki azlık, son süreçlerdeki dış göçün sonucudur. Gilan, Türkiye'ye büyük oranda göç vermiş bir bölgedir. Bölgeden Türkiye'ye göçen aileler arasında Gilan, Gelan, Geylan soyadları yaygınca kullanılır.

2011 nüfus sayımında Gilan nüfusu 90.015 olarak sonuçlanmıştır.[1]

Kültürel Yapı

Gilan Belediyesi sınırları içinde Arnavutça, Sırpça ve Türkçe şehirdeki resmî diller arasında yer almaktadır.[6][8] Gilan'a bağlı Doburçan köyü de Türk yerleşimi açısından ön plandadır.

Kaynakça

Wikimedia Commons'ta Gilan, Kosova ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
  1. ^ a b 2011 Genel Nüfus Sayımı REKOS2011 12 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Kosova İstatistik Kurumu
  2. ^ Prof. Dr. Hamdi Hasan, Makedonya ve Kosova Türklerince Kullanılan Atasözleri ve Deyimler, Türk Dil Kurumu, Ankara 1997, s. 22
  3. ^ "Yıldırım Belediyesi-Gilan Belediyesi kardeş şehir". 13 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2010. 
  4. ^ Duyuru[] TİKA
  5. ^ Hazine Dairesi’nde bir Kosovalı 8 Ağustos 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Milliyet gazetesi
  6. ^ a b Kosova’nın Gilan şehrinde Türkçe resmi dil oldu 28 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Haber
  7. ^ Raif Vırmıça, Kosova’da Osmanlı Mimarî Eserleri I, TC. Kültür Bakanlığı, Ankara 1999, s. 308-328
  8. ^ OSCE Implementation of the Law on the Use of Languages by Kosovo Municipalities 27 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Mamuşa</span>

Mamuşa, Kosova'nın güneyinde bir kasaba ve belediye merkezi. Prizren Belediyesi'nden ayrılarak oluşturulan yeni bir belediyedir. Bugün Mamuşa'da Türk Silahlı Kuvvetleri Barış Gücü'nün bir kısmı bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">İpek, Kosova</span> Kosovada kent

İpek, Kosova'nın kuzeybatısında bir şehir ve belediye merkezi. Kosova’nın büyük yerleşim birimlerinden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Kosova</span> Güneydoğu Avrupada bir ülke

Kosova, resmî adıyla Kosova Cumhuriyeti, Balkanlar'da bulunan ve dünyada sınırlı tanınırlığa sahip denize kıyısı olmayan bir ülkedir. Kuzeyde ve doğuda Sırbistan, güneyde Kuzey Makedonya ve Arnavutluk, batıda ise Karadağ ile komşudur. 1999'da Birleşmiş Milletler kontrolü altına alınan Kosova, 2008'de Sırbistan'dan tek taraflı olarak bağımsızlığını ilan etti. Mart 2020 itibarıyla 97 ülke tarafından tanınmaktadır. Kosova'nın bağımsızlığını tanımayan Sırbistan, bölgeyi kendisine bağlı Kosova ve Metohiya Özerk Bölgesi olarak kabul etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Glogofça</span>

Glogofça veya Glogovaç, Kosova'nın orta bölgesinde, Kosova Ovası'nın batısında uzanan bir kasaba ve belediyedir.

<span class="mw-page-title-main">Yakova</span> Kosovada kent

Yakova veya Yakofça, Kosova'nın batısında bir şehir ve belediyedir. Belediyenin nüfusu 130.000 olarak tahmin edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Mitroviça</span> Kosovada kent

Mitroviça, Kosova'nın kuzeyinde bir şehir ve belediye merkezi. Şehir, 1998-1999 Kosova Savaşı'ndan sonra bölünmüştür ve iki farklı belediye idaresinin kontrolündedir. Belediyenin kuzey kısmı, 1998-1999 Kosova Savaşı'ndan sonraki süreçte Sırpların; güney kısmı Arnavut, Türk ve Boşnakların beraber yaşadığı Müslüman kontrolündedir.

<span class="mw-page-title-main">Deçan</span> Kosovada kent

Deçan Kosova'nın batısında bir kasaba ve belediye merkezi.

<span class="mw-page-title-main">Nobırda</span> Kosovada köy

Nobırda, Kosova’nın doğusunda bir kasaba ve belediye merkezi. Bazı tarih çalışmalarında kasabanın adı için Novaberde, Novaborda gibi şekillerde okunmalara rastlanabilir.

<span class="mw-page-title-main">İstok</span> Kosovada kent

İstok, Kosova'nın kuzeybatısında bir kasaba ve belediye merkezidir.

<span class="mw-page-title-main">İşterpçe</span> Kosovada belediye

İşterpçe veya Ştırpçe Kosova’nın güneyinde, Şar Dağları’nın kuzey eteklerinde bir kasaba ve belediye merkezi.

<span class="mw-page-title-main">Kameniçe</span> Kosovada kent

Kameniçe, Kosova'nın doğusunda bir kasaba ve belediye merkezi.

<span class="mw-page-title-main">Leposaviç</span>

Leposaviç, Kosova'nın kuzeyinde bir kasaba ve belediye merkezi.

<span class="mw-page-title-main">Kastriot</span> Kosovada kent

Kastriot veya Obiliç, Kosova'nın orta kesiminde, başkent Priştine’nin kuzeybatısında bir şehir ve belediyedir. Yugoslavya dönemi ve sonrasında kullanımda kasabanın adı “Obiliç” olarak da geçer.

<span class="mw-page-title-main">Rahofça</span>

Rahofça, Kosova’nın güneybatısında bir kasaba ve belediye merkezi.

<span class="mw-page-title-main">Viti</span>

Viti, Kosova’nın güneydoğusunda, Gilan yakınlarında bir kasaba ve belediye merkezi.

<span class="mw-page-title-main">Ranilug</span>

Ranilug, Kosova'nın güneydoğusunda, Gilan yakınlarında bir köy ve belediye merkezi. Kosova'da yeni oluşturulan bir belediyedir.

<span class="mw-page-title-main">Parteş</span>

Parteş, Kosova'nın güneydoğusunda, Gilan yakınlarında bir köy ve belediye merkezi. Kosova'da yeni oluşturulan bir belediyedir.

<span class="mw-page-title-main">Klokot</span>

Klokot, Kosova'nın güneydoğusunda, Gilan yakınlarında bir köy ve belediye merkezi. Kosova'da yeni oluşturulan bir belediyedir.

<span class="mw-page-title-main">Doburçan</span> Kosovada bulunan bir köy

Doburçan, Kosova’nın doğu kesiminde bir köydür. Gilan yakınlarında yer alan Doburçan, Kosova’da tarihten bugüne Türk nüfusuna sahip köylerden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Poduyeva</span>

Poduyeva veya Poduyova Kosova’nın kuzeydoğusunda, Sırbistan sınırı yakınlarında bir şehir ve belediye merkezi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.