İçeriğe atla

Gigantopithecus

Gigantopithecus
Yaşadığı dönem aralığı: 2-0,3 myö
Kuvaterner-Rankolabreyan[1][2] 
PreЄ
J
↓
Mandibula örneği, Museo di storia naturale di milano
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Animalia
Şube:Chordata
Sınıf:Mammalia
Takım:Primates
Alt takım:Haplorhini
İnfra takım:Simiiformes
Familya:Hominidae
Alt familya:Ponginae
Cins:†Gigantopithecus
Koenigswald, 1935
Tip tür
†Gigantopithecus blacki
(Koenigswald, 1935)
Türler
  • †G. bilaspurensis? (Simons & Chopra 1969)
  • †G. blacki (Koenigswald, 1935)
  • †G. giganteus? (Pilgrim, 1915)

Gigantopithecus (anlamı: "dev maymun"), Pleyistosen çağında Güney Çin'de (Hubei ve Guangşi eyaleti) ve Vietnam'da yaşamış, büyük insansı maymun cinsi.[1][3] Gigantopithecus blacki, Pleyistosen'e tarihlenen çok sayıda izole diş ve birkaç çene kemiğinden bilinir. Gigantopithecus giganteus ise, Siwaliklerin Geç Miyosen'inden (~7 myö) esas olarak boyutuyla ayırt edilen bir alt azı dişinden ve çene kemiğinden bilinen, bu cinsin olası bir Miyosen üyesidir.[3][4]

Açıklama

Yeniden canlandırması

Herhangi bir Sivapithecus'tan daha büyüktür ve bilinen tek mandibula, ön diş taç yüksekliklerinin azalması ve molarize veya büyütülmüş küçük azı dişlerine sahip olmasıyla ayırt edicidir. Öte yandan G. blacki, daha da büyüktür ve oldukça karmaşık postkanin oklüzal morfolojiye, nispeten daha büyük mandibulalara ve daha küçük ön dişlere sahiptir. G. giganteus ve G. blacki, insansı maymun evrimi sırasında yaygın olarak görülen alt çene ve dişlerin karakterlerini paylaştığı için (aslında, diğer birçok memeli soyunda da), ikisi arasındaki ilişki belirsizdir. Genel olarak çeneler, dişler ve özellikle mandibulalar, primatların evrimindeki homoplazi için mıknatıslardır. Bununla birlikte, en pinti hipotez, G. giganteus'un Gigantopithecus soyunun ilkel bir üyesi olduğu ve azı dişlerindeki Sivapithecus'a olan güçlü benzerliğin, büyüklük dışında, o taksonun kardeş dal olduğunu düşündürdüğüdür. Gigantopithecus blacki için daha iyi bir ata ortaya çıkarsa, G. giganteus için Indopithecus adı kullanılabilir.[5]

Yaşam biçimi

Gigantopithecus fosillerinin boyutu, ağaçsıllığını neredeyse kesinlikle engellemektedir ve rekonstrüksiyonların çoğunda yerde yaşayan bir ponginedir. Gigantopithecus için meyveler de dahil olmak üzere daha çeşitli diyetler önerilmiş olmasına rağmen, hacimli diyete sahipti ve belki de bambu (hem Siwalik hem de Çin yörelerinde bulunur) yemişti.[3]

Boyut

Gigantopithecus'un, 2 ayak üzerinde dururken yaklaşık 3 metre yüksekliğinde olduğu düşünülüyor.[6] Gigantopithecus blacki ayrıca bilinen en büyük primat türüdür.[1][7]

2017 yılında, Çinli paleoantropolog Yingqi Zhang ve Amerikalı antropolog Terry Harrison, 200 ila 300 kilogram arasında bir vücut kütlesi önerdiler, ancak bunun muhtemelen büyük bir tahmin olduğunu kabul ettiler. Daha eksiksiz kalıntılar olmadan güvenilir bir vücut kütlesi tahmini elde etmenin zor olduğu kabul ediliyor.[1]

Sistematik

Gigantopithecus'un pongine yakınlıkları, Indopithecus ile filetik bir bağlantı yoluyla Sivapithecus (kafatasındaki özelliklerine dayanan kuşkusuz bir pongine) ile dolaylı bir ilişkiye dayanır. Bununla birlikte, Wood ve Harrison (2011) ve Begun (2015) tarafından belirtildiği gibi, G. blacki'nin karakteristik özellikleri (yani, ön dişlerin küçülmesi, küçük azı dişlerinin küçülmesi ve yanak dişlerinin göreli boyutunun artması) diğerlerinde (fosil insansı maymunlar, özellikle daha sonraki Miyosen taksonları arasında) bağımsız olarak gelişmiştir. G. blacki ile Miyosen insansı maymunları veya mevcut orangutanlar arasında yakın bir ilişkiyi destekleyen kanıtlar zayıftır.[1]

Zhang ve Harrison (2017) tarafından oluşturulmuş kladogram:[1]

Hominoidea (insansılar)
 

Hylobatidae (gibonlar)

 
 
 

Oreopithecus

 
 
 
 
 

Ouranopithecus

 
 

Dryopithecus

 
 
Homininae
 

Gorilla (goriller)

 
 
 

Pan (şempanzeler)

 
 

Australopithecus ve Homo (insanlar)

 
 
 
 
Ponginae
 

Gigantopithecus

 
 
 

Lufengpithecus

 
 
 

Ankarapithecus

 
 
 

Sivapithecus

 
 

Pongo (orangutanlar)

 
 
 
 
 
 
 
 

Kaynakça

Dipnotlar

  1. ^ a b c d e f Zhang, Yingqi; Harrison, Terry (2017). "Gigantopithecus blacki: a giant ape from the Pleistocene of Asia revisited". American Journal of Physical Anthropology (İngilizce). 162 (S63): 153-177. doi:10.1002/ajpa.23150. ISSN 1096-8644. 1 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2021. 
  2. ^ "Gigantopithecus". paleobiodb.org. 1 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2021. 
  3. ^ a b c Handbook of Paleoanthropology s. 1090.
  4. ^ Handbook of Paleoanthropology s. 950.
  5. ^ Handbook of Paleoanthropology s. 951.
  6. ^ "The Largest Ape That Ever Lived Was Doomed By Its Size". Science (İngilizce). 5 Ocak 2016. 4 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2021. 
  7. ^ "Gigantopithecus | Size, Fossils, & Facts". Encyclopedia Britannica (İngilizce). 5 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2021. 

Kitap

Handbook of paleoanthropology. Winfried Henke, Ian Tattersall, Thorolf Hardt. New York: Springer. 2007. ISBN 978-3-540-33761-4. OCLC 184984921. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Primat</span> memeli takımı

Primatlar veya iri beyinli yüksek memeliler, memeliler sınıfının Euarchontoglires üst takımına ait bir takımdır. Maymun adı kimi zaman bütün primatları kapsarken yalnızca simiyenler için de kullanılabilir. Primatları inceleyen bilim dalı primatolojidir.

<i>Orangutan</i> Primat

Orangutan (Pongo), Primates (primatlar) takımının Hominidae familyasına dahil olan bir cinstir ve şu üç türü içerir:

<span class="mw-page-title-main">Ponginae</span> hominid alt familyası

Ponginae, Primates (Primatlar) takımının Hominidae familyasını oluşturan iki alt familyadan biridir. Hominidae familyasını Homininae alt familyasıyla paylaşan Ponginae içinde sınıflanan cinslerden yalnızca Pongo (orangutan) günümüzde varlığını sürdürmektedir.

<span class="mw-page-title-main">İnsansılar</span> Eski Dünya maymunlarından bir primat üst familyası

İnsansılar veya insansı maymunlar (Hominoidea), Eski Dünya maymunlarından bir primat üst familyası. İnsansılar üst familyası iki familyaya bölünür: Gibongiller veya küçük insansı maymunlar (Hylobatidae) ve insangiller veya büyük insansı maymunlar (Hominidae).

<i>Ankarapithecus meteai</i>

Ankarapithecus meteai, geç Miyosen döneminde Anadolu'da yaşamış hominid türü. Yaklaşık 27.5 kg ağırlığında meyve yiyici bir insansıydı. Kalıntıları ilk kez 1950'lerde, daha sonra 1990'larda Ankara yakınlarında bulunmuştur. Ankarapithecus cinsine ait tek primattır ve Pakistan'da bulunan Sivapithecus ile benzer özellikler gösterir.

<span class="mw-page-title-main">Catarrhini</span> insanlar da dahil olmak üzere Eski Dünya maymunlarının ve insansıların alt takımı

Catarrhini ya da Eski Dünya maymunları, köpeksi maymunlar ve insansılardan (Hominoidea) oluşur. Geoffroy 1812 yılında bu iki grubu bir araya getirerek Catarrhini, "Eski Dünya maymunları" adını vermiştir. Simiiformes alt takımındaki kız kardeşi Platyrrhini alt takımıdır. Bilimsel kanıtlara rağmen insansıların doğrudan maymun olarak tanımlanmasına karşı bazı dirençler olmuştur, bu nedenle "Eski Dünya maymunu" Cercopithecoidea veya Catarrhini anlamına gelebilir. Aslında insansıların maymun olduğu 18. yüzyılda Georges-Louis Leclerc tarafından zaten fark edilmişti. Linnaeus bunu 1758 yılında, bugün cadı makiler ve Yeni Dünya maymunları olarak tanıdığımız türlerle birlikte tek bir cins olan "Simia" içine yerleştirmiştir. Catarrhini'nin tamamı Afrika ve Asya'ya özgüdür.

<i>Orrorin</i> Soyu tükenmiş memeli cinsi

Orrorin, Homininae içerisinde yer alan, primatların soyu tükenmiş bir cinsidir. Her ikisi de Kenya'da yer alan Miyosen tarihli Lukeino Oluşumu ve Pliyosen tarihli Mabaget Oluşumu'ndan çıkarılan örneklerinden bilinir. İki ayak üzerinde durabilen ilk hominidlerden olabileceği için paleoantropolojik açıdan önemli görülür.

<span class="mw-page-title-main">Maymun</span> bazı primatlar için kullanılan terim

Maymun, Primatlar takımındaki kimi memelileri kapsayan bir terimdir. Kimi kullanımlarda terim tüm primatları kapsarken genelde Simiiformes infra takımındaki primatlar için kullanılır.

<i>Nakalipithecus</i>

Nakalipithecus nakayamai, Üst Miyosen'in erken dönemlerinde bugünkü Kenya bölgesinde yaşamış tarih öncesi büyük insansı maymun (hominidae) türüdür. Bu maymun, 2005 yılında Japon ve Kenyalı araştırmacılar tarafından Kenya'nın Nakali bölgesinde çıkarılan bir çene kemiği fosili ve 11 adet ayrık dişlerden tanımlanmıştır.

<i>Sivapithecus</i> Miyosen hominidi

Sivapithecus soyu tükenmiş bir büyük insansı maymun cinsidir. 12.2 milyon yıl öncesine tarihlenen, bu cinse atanan hayvanların fosil kalıntıları, şimdi genellikle geç Miyosen'e tarihlenir. İlk fosiller 19. yüzyılda Hint Yarımadası'nın Siwalik Tepelerinde ve Kutch'ta bulunmuştur.Bu cinsteki türlerden herhangi biri modern orangutanların atası olabilir.

<i>Dryopithecus</i> Avrupadan soyu tükenmiş büyük insansı maymun

Dryopithecus, Avrupa'nın orta - geç Miyosen döneminde yaşamış, soyu tükenmiş bir büyük insansı maymun cinsidir. 1856'daki keşfinden bu yana, cins, aralarındaki çok küçük farklılıklara dayalı olarak tek kalıntılardan tanımlanan, sayısız yeni tür ile taksonomik kargaşaya maruz kalmıştır ve holotip örneğinin parçalı doğası, fosil örneklerini ayırt etmeyi zorlaştırmaktadır. Şu anda tek bir tartışmasız tür vardır, D. fontani tip türü, ancak daha fazlası da olabilir. Cins, Afrika insansı maymunlarının grubu olan Homininae alt familyasında bir dal olarak Dryopithecini oymağında ya da kendisine özel bir alt familyada (Dryopithecinae) sınıflandırılır.

Kapi, Miyosen'de yaklaşık 13.8 ila 12.5 milyon yıl önce yaşamış bir maymun cinsidir. Tip türü K. ramnagarensis'tir ve tam bir alt azı dişinden bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Orangutan ve insanın son ortak atası</span> Yaklaşık 16 milyon yıl önce yaşamış bir büyük insansı

Hominidae'nin Homininae ve Ponginae alt familyalarına filogenetik bölünmesi, kabaca 18 ila 14 milyon yıl önce, orta Miyosen'e tarihlenir. Bu bölünme aynı zamanda Pittsburgh Üniversitesi Sanat ve Bilim Okulu'nda antropoloji profesörü olan Jeffrey H. Schwartz ve Buffalo Müzesi'nde bilim direktörü John Grehan tarafından "orangutan- insan son ortak atası" olarak anılır.

Danuvius guggenmosi, Güney Almanya'da 11.6 milyon yıl önce, Orta - Geç Miyosen döneminde yaşamış soyu tükenmiş bir bazal hominid türüdür; ayrıca Danuvius cinsinin tek üyesidir. O sırada bölge muhtemelen mevsimsel iklime sahip bir ormanlıktı. Bir erkek numunenin yaklaşık 31 kg (68 lb) ve iki dişi numunenin 17 ve 19 kg ağırlığında olduğu tahmin edilmiştir. Hem cins hem de tür Kasım 2019'da tanımlanmıştır.

<i>Saadanius</i>

Saadanius, topluca Eski Dünya maymunları olarak bilinen köpeksi maymunlar ve insansı maymunlarının son ortak atasıyla yakından ilişkili olan, fosilleri Erken Oligosen'e tarihlenen bir primat cinsi. Cins, sadece 29 ila 28 milyon yıl öncesine tarihlenen tek bir kısmi kafatasından bilinen tek tür Saadanius hijazensis ile temsil edilir. 2009 yılında batı Suudi Arabistan'daki Mekke yakınlarında keşfedildi ve ilk olarak 2010 yılında hem yaşayan hem de fosil Eski Dünya maymunları ile karşılaştırıldıktan sonra tanımlandı.

<span class="mw-page-title-main">Primatların kökeni ve evrimi</span> Primatların jeolojik zaman boyunca kökeni ve çeşitlenmesi

Primatların kökeni ve evrimi, yaklaşık 55 milyon yıl önce küresel olarak ortaya çıkan "gerçek" primatların (Euprimates) kökenini ve evrimsel tarihini konu alır. Bilinen en eski gerçek primat, geç Paleosen döneminde Fas'ta yaşamış, Altiatlasius'tur.

<i>Afropithecus</i> miyosen hominoidi

Afropithecus, Kuzey Kenya'da 17–17.5 milyon yıl öncesine tarihlenen çeşitli yerlerden bilinen bir bazal hominoid cinsi. Afropithecus, mevcut hominoidlerin çoğu ile premaksiller sağlamlıkta ve uzunlukta bir artış paylaşır. Birçok Geç Miyosen ve Pliyosen hominidi gibi, Afropithecus da çok kalın oklüzal mineye sahiptir. Öte yandan, Afropithecus'un kranial morfolojisi, özellikle orta yüzün morfolojisi, Aegyptopithecus'unkini hatırlatır. Proconsul'da olduğu gibi, Afropithecus ilkel ve türetilmiş karakterlerden oluşan bir mozaiğe sahiptir.

Micropithecus, Miyosen devrinde yaşamış, nispeten geniş kesici dişlere, düşük sivri uçlara ve yuvarlak oklüzal tepelere sahip uzun postcanine dişlerle karakterize bir catarrhine primatıdır.

<i>Lufengpithecus</i>

Lufengpithecus, Çin'in güneyindeki Yunnan eyaleti, Lufeng'in Geç Miyosen dönemine ait birkaç çarpık kafatası ve çok sayıda diş de dahil olmak üzere kapsamlı malzeme ile temsil edilen bir Asya hominididir. Diş ölçüleri, mevcut herhangi bir insansı maymundan çok daha büyük bir cinsel dimorfizm derecesini gösterir.

Proteopithecus sylviae, tam bir kafatası, dişleri olan birkaç çene ve bazı uzuv kemikleri ile bilinen bazal anthropoid türü.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.