İçeriğe atla

Gigantomani

Gigantomani (Eski Yunanca γίγας gigas, "dev" ve μανία mania, "çılgınlık") olağandışı veya gereğinden büyük boyutlu eserlerin, yapıların, binaların, anıtların üretilmesini tanımlamak için kullanılan bir terim.

Savunucularına göre tarihi olayları betimlemek veya gelecek kuşaklara aktarmak için gerekliyken,[1] eleştirmenlere göre gereksiz bir güç gösterisidir.[2][3] Gigantomani Sovyetler Birliği, Nazi Almanyası, İtalyan Sosyal Cumhuriyeti, Çin Halk Cumhuriyeti ve Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti gibi totaliter rejimlerin siyasal ve kültürel yaşamlarının değişen ölçülerde bir parçası olmuştur.[2]

Sovyetler Birliği'nde gigantomani

Sovyet lideri Josef Stalin'in sosyal mühendislik ve tarım ile sanayi alanında modernizasyon çabaları Helen Rappaport tarafından gigantomanik olarak tanımlanmıştır.[4] Aşırı derecede büyük sanayi komplekslerinin, çiftliklerin, mühendislik çabalarının, binaların ve heykellerin yaratılması sosyalist sistemin kapitalist sistem üzerine olan üstünlüğünü kanıtlamak içindi.[2] Bu projeler aynı zamanda Rus köylü toplululuğunun kitlesel olarak proleter bir topluma dönüştürülmesini de amaçlamaktaydı. Magnitogorsk gibi devasa inşaat alanları aynı zamanda işçiler ve Gulag mahkûmları için ideolojik eğitim merkezi olarak da işlev görmekteydi.[5]

Devasa inşaat projelerinin yanı sıra Stalin'in gigantomanisi sürekli olarak üretim kotalarının üzerine çıkmayı vurgulayan Stahanovizm ideologunda görülebilir.[6]

Sovyet gigantomanisi Stalin'in ölümünden sonra azalarak da olsa devam etmiştir.[2]

Örnekler

Nazi Almanyası'nda gigantomani

Nazi lideri Adolf Hitler mimarlık ile aşırı ilgiliydi ve Nazi rejiminin değerlerini ve başarılarını simgeleyecek, yabancıları ve gelecek nesilleri etkileyecek anıtsal eserlerin inşa edilmesini arzuluyordu.[7] Mimarlık için "taştaki Kelime" tanımlamasını kullanmıştır ve mimarlığın bir toplumun yükselişte mi düşüşte mi olduğunu gösterdiğini söylemiştir.[7] Devasa mimari bireyi büyüklüğü ile güçsüz hissettirmeli ve sonra da Nasyonal Sosyalizm'in değerleri ile şekillendirmeliydi.[8]

Albert Speer anılarında Hitler'in devasa nesneler için akıldışı takıntısının ayrıca savaş alanında sınırlı kullanımı olacak süper ağır tank yapılma isteği ile gösterdiğini de bildirir.[9]

Örnekler

Kuzey Kore'de gigantomani

Kuzey Kore lideri Kim Il-Sung, Stalinci ölçülerde devasa hidroelektrik santralı projesini desteklemiştir.[10] Bu projeler Juche ideolojisinin bir parçası olan insanın iradesi ile doğayı dönüştürebilme yeteneğini tasvir edecekti.[10] Başkent Pyongyang'ın devasa kentleşme projesi de Kim Il-Sung iktidarında başlamıştır. Bazıları otuz katlı yüksek binalardan oluşan banliyöler bir tanesi 13 şeritli dev yollarla şehir merkezine bağlanmıştır.[11][12] Aşırı büyük anıt ve binaları inşası devlet gücünü ve Kim Il-Sung'un kişisel kültünün Sovyetler Birliği'nde destalinizasyon sürecinden sonra bile devam ettiğini gösterir.[10]

Örnekler

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Overy, Richard, Hitler ve Almanya'sı - Stalin ve Rusya'sı, ErKO Yayıncılık, İstanbul, 2004, s. 166-167
  2. ^ a b c d Khiterer, V. Gigantomania. Gale Encyclopedia of Russian History. ISBN 0028659074
  3. ^ Gökerküçük, Ziya (12 Ekim 2013). "25 KASIM STADI'NIN TOKİ'LEŞMESİ". Edirne Hudut Gazetesi. 13 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2016. 
  4. ^ Rappaport, Helen (1999). Joseph Stalin: A biographical companion. Biographical Companions. Santa Barbara, California: ABC-CLIO. s. 53. ISBN 978-1-57607-084-0. 
  5. ^ Paul R. Josephson. (2010). Would Trotsky Wear a Bluetooth?: Technological Utopianism under Socialism, 1917–1989. Baltimore: Johns Hopkins Press. p. 75. ISBN 0801894107
  6. ^ Lee, Stephen J. (2003). Europe, 1890–1945. Routledge. s. 303. ISBN 978-0-415-25455-7. 
  7. ^ a b Robert R. Taylor (1974). The Word in Stone: The Role of Architecture in the National Socialist Ideology. University of California Press. ISBN 0520021932. pp. 39–41
  8. ^ Housden, K. (2000). Hitler : Biography of a Revolutionary. Routledge. pp. 153–156 ISBN 0-415-16358-7
  9. ^ Speer, Albert (1970). Inside the Third Reich, p. 280. ISBN 978-1-84212-735-3.
  10. ^ a b c Josephson (2010), pp.145–147
  11. ^ Josephson (2010), pp.155–157
  12. ^ "Global Security – Pyongyang". 13 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2016. 

Konuyla ilgili yayınlar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Josef Stalin</span> Sovyetler Birliği lideri (1924–1953)

Josef Stalin, Gürcü asıllı Sovyet devlet adamı ve Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreteri (1922-1953). Sovyetler Birliği'ni 1924'ten ölümüne kadar diktatörlük rejimi ile yönetti. Stalin; Sovyetler Birliği'ni endüstriyel ve askerî bir süper güce dönüştürdü, fakat bunu gerçekleştirirken totaliter politikalar uyguladı ve milyonlarca Sovyet vatandaşı diktatörlüğü sırasında hayatını kaybetti. Stalin döneminde; 3 ila 20 milyon arasında insan çalışma kampları, zorunlu kolektivizasyon, kıtlık ve yargısız infazlardan dolayı ölmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Eva Braun</span> Adolf Hitlerin eşi

Eva Anna Paula Braun ya da evlendikten sonra aldığı soyadıyla Eva Hitler, Adolf Hitler'in uzun süreli hayat arkadaşı ve kısa bir süre için nikahlı eşiydi.

<span class="mw-page-title-main">Albert Speer</span> Alman mimar ve politikacı

Berthold Konrad Hermann Albert Speer, Nazi Almanyası'nın II. Dünya Savaşı boyunca Silahlanma Bakanı. Modern görüşlere sahip başarılı bir mimar, Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi'ne ilk katılanlardan, Hitler'in yakın dostu. Bazı tarihçiler onu "Nazi rejiminin en güçlü ve vicdansız liderlerinden" diye tanımladı. Savaştan sonra, Nazi yönetiminin bizzat içinde yer almış biri olarak kaleme aldığı iki otobiyografik eseri Üçüncü Reich'ın işleyişini açığa çıkaran önemli eserler olarak değerlendirilir.

<span class="mw-page-title-main">Stalinizm</span> Marksist-Leninist ideolojinin teori ve pratiği

Stalinizm veya Stalincilik, Marksist-Leninist ideolojinin 1928-1953 yılları arasında Sovyetler Birliği’ni yöneten Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreteri Josef Stalin’in uyguladığı siyasi sistemde kullanılan teori ve pratiğine verilen addır.

Landkreuzer P. 1000 Ratte (Rat), II. Dünya Savaşı sırasında Nazi Almanyası ordusu Wehrmacht tarafından kullanılmak üzere tasarlanan bir tank. 1942 yılında Adolf Hitlerin onayı ile Krupp firması ile tasarlanan tank projesi 1943 yılında Albert Speer tarafından iptal edildi ve bir daha tamamlanamadı. Toplamda 1800 ton olması düşünülen tank Almanlar tarafından üretilen en ağır tank olan Panzer VIII Maus on kez daha ağır bir tanktı. Üretilseydi dünya tarihinin en ağır tankı olacaktı. Renkli çizim-1 Renkli çizim-2

Landkreuzer P. 1500 Monster, II. Dünya Savaşı sırasında Almanya tarafından geliştirilen süper ağır topçu. Alman tank tasarımlarının en aşırı örneğidir.

<i>Juche</i> Kuzey Kore Devlet İdeolojisi

Juche veya Cuçe, hükûmet tarafından "Kim İl-sung'un ulusal ve uluslararası düşünceye özgün, mükemmel ve devrimci katkısı" olarak nitelendirilen Kuzey Kore'nin resmi devlet ideolojisidir. "İnsan kaderinin efendisidir", Kore halkının "devrimin ve inşaatın ustaları" olarak hareket etmeleri ve kendine güvenmek ve güçlü olmak suretiyle bir ulusun gerçek sosyalizmi elde edebileceğini ileri sürmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kore İşçi Partisi</span> Kuzey Koredeki iktidar siyasi parti

Kore İşçi Partisi (KİP), genelde Kuzey Kore olarak bilinen Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti'nde iktidarda olan siyasi partidir. Yüksek Halk Meclisinde temsil edilen en büyük partidir ve Anavatanın Birleşmesi için Demokratik Cephe'yi oluşturan diğer iki yasal parti ile birlikte de jure ile bir araya gelmektedir. Bu küçük partiler KİP'ye tamamen bağımlıdır ve KİP'nin “öncü rolünü” varlıklarının bir koşulu olarak kabul etmektedir. Parti, ülkenin kurulmasından beri iktidardadır ve liderleri Kim İl-sung (1949-1994), oğlu Kim Jong-il (1994-2011) ve torunu Kim Jong-un (2011-) olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği liderleri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Sovyetler Birliği'nin yaklaşık yetmiş yıllık tarihinin hiçbir döneminde ülkenin resmî bir lideri olmadı ve devlet başkanı de facto olarak yöneticilik yaptı, çünkü ülkedeki siyasi sistemi oluşturan iktidar tüm sovyetler arasında paylaştırılmıştı. Buna karşın her dönem pratikte üst düzey liderler bulunmaktaydı ve bu liderlerin genellikle Halk Komiserleri Konseyi Başkanlığı ya da Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreterliği makamları vasıtasıyla sorumlukları ve yetkileri bulunurdu. Devletin kuruluşunda Sovyetler Birliği Komünist Partisi (SBKP) öncü parti ilkesine uygun olarak devletin ana yönetim organı olarak konumlandı ve bu durum Sovyet Anayasası 6. maddesi ile anayasal olarak koruma altına alındı. Böylelikle SBKP toplumunda öncü rolü oynayan parti olarak tek parti yönetimi ile devlet yönetiminde söz sahibi oldu.

<span class="mw-page-title-main">Reichskanzlei</span>

Reichskanzlei, 1871'den 1945'e kadar Alman Reich'ı döneminde Almanya Şansölyeliğinin geleneksel adıydı. 1875'teki Şansölyelik yeri, Berlin'deki Wilhelmstraße'de bulunan Prens Antoni Radziwiłł'nin (1775-1833) eski şehir sarayıydı. Hem saray hem de yeni bir Reich Şansölyesi binası II. Dünya Savaşı sırasında ciddi şekilde hasar gördü ve sonra yıkıldı. Günümüzde Almanya Şansölyelik ofisine genellikle Kanzleramt ya da daha resmi olarak Bundeskanzleramt adı verilir. İkincisi, 2001 yılında tamamlanan Şansölye Ofisinin yeni yer adıdır.

<span class="mw-page-title-main">Yakov Cugaşvili</span>

Yakov Cugaşvili, Kızıl Orduda üsteğmen. Josef Stalin'in dört çocuğundan en büyüğü idi. Yakov, Stalin'in ilk eşi Ekaterina Svanidze'den olan çocuğuydu.

<span class="mw-page-title-main">Welthauptstadt Germania</span>

52°31′00″K 13°23′20″D

<span class="mw-page-title-main">Volkshalle</span>

Volkshalle, aynı zamanda Große Halle veya Ruhmeshalle, Nazi Almanyası'nda yeniden yapılandırılmış bir Berlin'de inşa edilecek anıtsal, kubbeli bir bina önerisiydi. Projenin fikir babası Adolf Hitler idi ve tasarımını Hitler'in mimarı Albert Speer üstlendi. Volkshalle, çizim tahtasını asla geçemedi.

<span class="mw-page-title-main">Juche Kulesi</span> mimari yapı

Juche Kulesi ya da resmi adıyla Juche Fikri Kulesi, Kuzey Kore'nin başkenti Pyongyang'da yer alan, adını Kim İl-sung'un doktrinleştirdiği Juche felsefesinden alan beton dikilitaş tarzındaki anıtsal sütun. Sosyalist gerçekçi sanat tarzının bir örneği olan anıtın önünde İşçi ve Çiftçi Kadın Heykeli'nden esinlenilen; proletaryayı, çiftçilerini ve entelijansiyayı temsil eden orak, çekiç ve yazı fırçası taşıyan üç kişinin bulunduğu 30 metre yüksekliğinde bronz bir heykel bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kim İl-sung Meydanı</span>

Kim İl-sung Meydanı, Kuzey Kore'nin başkenti Pyongyang'da bulunan anıtsal meydan.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Sarayı</span>

Sovyetler Sarayı, tasarımı Sovyet mimar Boris İofan tarafından hazırlanan ve resmen kabul edilen yapı. 1937 yılında başlanan proje, Nazi Almanyası'nın 1941 yılında Sovyetler Birliği'ne saldırması sebebiyle sonlandırılamamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kumsusan Güneş Sarayı</span> anıt mezar

Kumsusan Güneş Sarayı, diğer adıyla Kumsusan Anıt Sarayı ya da bazı kaynaklarda geçen adıyla Kim İl-sung Müzesi, Kuzey Kore'nin başkenti Pyongyang'da yer alan, ülkenin kurucusu Kim İl-sung'a ait anıt mezar. Yapı önceleri sadece Kim İl-sung'un adına inşa edilmiş iken, oğlu Kim Cong-il'in 2011 yılındaki ölümünün ardından her iki liderin adıyla anılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kişi kültü</span> Bir liderin veya kişinin idealize edilmiş, kahramanca ve tapınılacak bir imajını yaratmak için kitle iletişim araçları, propaganda, sanat, vatanseverlik ve hükümet tarafından düzenlenen gösteri tekniklerinin kullanılması

Kişi kültü veya lider kültü, genellikle hükûmet tarafından liderin idealize edilmiş ve kahramanlaştırılmış bir imajının oluşturulması amacıyla yapılan bir çabadır. Tarihsel olarak, kitle iletişim araçlarının, propaganda, gösteri, sanat, vatanseverlik ve hükûmet tarafından organize edilen gösteri ve mitingler gibi teknikler aracılığıyla geliştirilmiştir. Kişilik kültü, apotheosis ile benzerdir, ancak modern toplumsal mühendislik teknikleriyle genellikle tek parti rejimlerinde veya baskın parti rejimlerinde devlet veya parti tarafından oluşturulur. Kişilik kültleri genellikle totaliter veya otoriter hükûmetlerin liderleriyle ilişkilendirilir. Aynı zamanda bazı monarşilerde, teokrasilerde, başarısız demokrasilerde ve hatta liberal demokrasilerde de görülebilir.

<span class="mw-page-title-main">Açlık Planı</span> Nazi Almanyasının gıda talebini güvence altına almayı hedeflemiş plan

Açlık Planı, ana hatları Herbert Backe tarafından belirlenen, bununla birlikte Heinrich Himmler gibi üst düzey Nazi yöneticilerinin de katkı sunduğu, Nazi Almanyası'nın gıda talebini güvence altına almayı hedeflemiş plan.

<span class="mw-page-title-main">Schwerbelastungskörper</span>

Schwerbelastungskörper,, Almanya'nın başkenti Berlin'in Tempelhof semtinin kuzeybatı kesiminde Dudenstraße, General-Pape-Straße ve Loewenhardtdamm'ın kesiştiği noktada bulunan büyük bir beton silindirdir. Adolf Hitler'in baş mimarı Albert Speer tarafından bölgenin bataklık, kumlu zemininde büyük binalar inşa etmenin mümkün olup olmadığını belirlemek için inşa edildi. 1941 ve 1942 yılları arasında inşa edilen Schwerbelastungskörper, yakındaki bir arsa üzerinde devasa bir zafer takı için zemini test etme amacını taşıyordu. Nazi mimari tarzındaki tak, Paris'tekinden yaklaşık üç kat daha büyük olacaktı. Tak; Berlin'in merkezini, Hitler'in tasavvur ettiği Nazi Almanyası'nın ruhunu yansıtan heybetli, anıtsal bir başkent olarak yeniden tasarlama planının bir bileşeniydi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.