İçeriğe atla

Geçmişten Günümüze Azınlık Okulları: Sorunlar ve Çözümler

Geçmişten Günümüze Azınlık Okulları: Sorunlar ve Çözümler, Selçuk Akşin Somel ve Nurcan Kaya tarafından hazırlanıp 3 cilt kitap olarak yayımlanan rapor. Ekim 2011-Mayıs 2013 tarihleri arasında Tarih Vakfı tarafından yürütülen araştırma, Anadolu'da yüzyıllardır ana dilde eğitim veren azınlık okullarının dünü ve bugününü inceleyerek bu okulların sorunlarına getirilecek çözümlerin Türkiye'deki ana dilde eğitim tartışmaları için de bir rehber teşkil edeceği tespitinde bulunuyor.[1] Araştırmada 100'ün üzerinde kitap, süreli yayın, gazete vb. kaynak tarandı ve bir bibliyografya hazırlandı. Ayrıca Ermeni, Rum ve Musevi okullarında geçmişte veya günümüzde müdür, Türk müdür başyardımcısı, öğretmen, öğrenci ve veli olan 29 kaynak kişiyle, kamera ya da ses kaydı alınarak ortalama 1,5 saat süren sözlü tarih görüşmeleri yapıldı.[2]

Raporda 19. yüzyıldan 20. yüzyıl başlarına kadar Osmanlı Devleti'ndeki Ermeni, Rum ve Musevi okullarının durumları ve Tevhid-i Tedrisat Kanunu'ndan günümüze bu okulların sorunları ve çözüm önerileri ele alınıyor.[3][4] Rapora göre 1894 yılında Osmanlı İmparatorluğu bünyesinde değişik topluluklara ait 6.437 gayrimüslim okulu bulunuyordu. 1914 yılında bu sayı 2.580 idi. 1924-1925 eğitim öğretim yılında ülkede 138 azınlık okulu varken, 2011-2012 eğitim öğretim yılında bu rakam 22'ye düştü. Raporda, Cumhuriyet kurulduktan sonra pek çok topluluğa ait okulların kapatıldığı, Ermeni, Rum ve Musevilere ait okullardan sadece İstanbul, Gökçeada ve Bozcaada'da bulunanların açık kaldığı bilgisi paylaşıldı. Ülkedeki gayrimüslim nüfusunun azalması, bürokratik sınırlamalar ve dış siyasette yaşananlar nedeniyle azınlık okullarının birer birer kapatıldığı ifade edildi.[5]

Raporda yer alan bazı veriler

- 1894 yılında Osmanlı İmparatorluğu bünyesinde 6.437 gayrimüslim okulu bulunuyordu. 1914 yılında bu sayı 2.580'e düştü. (1.245 Rum, 1.084 Ermeni, 131 Musevi, 6 Bulgar, 29 Süryani, 35 Maruni, 2 Protestan, 46 Katolik, 1 Keldani, 1 Samiri)

- Cumhuriyetten sonra 1924-1925 eğitim yılında Türkiye'de 138 azınlık okulu vardı. Günümüzde, tamamı İstanbul'da olan 22 azınlık okulu var. (16 Ermeni, 5 Rum, 1 Musevi)

- 2012-2013 yılında Türkiye genelindeki Ermeni okullarında eğitim gören öğrenci sayısı 3.137 oldu. Bunlardan 67'si Ermenistan'dan gelen ailelerin çocuklarıydı. Aynı dönemde Rum öğrenci sayısı 230, Musevi öğrenci sayısı ise 688 kişiydi.[6]

Çözüm önerileri

  • Azınlık okullarına eğitim ve öğretime dair ayrı bir kanun ve yönetmelik hazırlanmalı.
  • Azınlık okulları konusunda reform yapılırken başka ülkelerde yaşanan olumsuzluklar hiçbir şekilde referans olarak kabul edilmemeli.
  • İstanbul'da bir eğitim fakültesi bünyesinde Türkiye'de konuşulan Batı Ermenicesi lehçesi öğretilmeli ve pedagojik formasyona sahip öğretmenler yetiştirilmeli.
  • Ders kitapları ve eğitim materyallerini geliştirmek amacıyla yeterli sayıda ve nitelikte insan kaynağı ve okul bütçeleri devlet tarafından finanse edilmeli.
  • Tüm azınlık okullarına T.C yurttaşı veya aynı azınlığa mensup olmayan öğrencilerin de alınması için kanundaki sınırlandırmalar kaldırılmalı.

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ "Geçmişten Günümüze Azınlık Okulları". www.milliyet.com.tr. 26 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2016. 
  2. ^ "Geçmişten Günümüze Azınlık Okulları: Sorunlar ve Çözüm Önerileri". egitimdeinsanhaklari.org. 16 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2016. 
  3. ^ ""Azınlık Okulları İçin Diyalog Çok, Çözüm Yok"". bianet.org. 30 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2016. 
  4. ^ "Azınlık okulları fesat yuvası görüldü". www.evrensel.net. 4 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2016. 
  5. ^ "6 bin 437 azınlık okulundan sadece 23'ü eğitime devam ediyor". www.hurriyet.com.tr. 4 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2016. 
  6. ^ "Azınlık okulları nerden nereye!". www.gazetevatan.com. 4 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2016. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Galatasaray Lisesi</span> İstanbulda bir lise

Galatasaray Lisesi, İstanbul'un Beyoğlu ilçesinin Galatasaray semtinde bulunan bir lisedir. Türkiye'nin en eski eğitim kurumlarından biri olan okul Fransızca eğitim vermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Hacettepe Üniversitesi Ankara Devlet Konservatuvarı</span> Devlet konservatuvarı

Ankara Devlet Konservatuvarı, günümüzde Hacettepe Üniversitesine bağlı olan müzik ve sahne sanatları okulu.

<span class="mw-page-title-main">Kuleli Askerî Lisesi</span> İstanbulda eski bir askerî lise

Kuleli Askerî Lisesi ya da günümüzdeki resmî adıyla Millî Savunma Üniversitesi Yabancı Diller Yüksekokulu Kuleli Yerleşkesi, İstanbul Boğazı kıyısında, Anadolu yakasında yer alan askerî okul. Bugünkü yerleşkede harp okullarını kazanan subay adayları, 1 yıl yabancı dil eğitimi almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Vefa Lisesi</span> 1872 yılında kurulan eğitim kurumu

Vefa Lisesi ya da eski adıyla Vefa İdadisi, 1872 yılında İstanbul'da kurulan, günümüzde Anadolu lisesi statüsündeki ortaöğretim kurumu.

<span class="mw-page-title-main">Robert Lisesi</span> İstanbulda bir lise

İstanbul Amerikan Robert Lisesi veya eski ismiyle Robert Koleji, Osmanlı Devleti bünyesinde Amerikan usûlü eğitim vermek üzere ABCFM'in gönderdiği Cyrus Hamlin ve Christopher Rhinelander Robert tarafından 1863 yılında İstanbul’da kurulmuş okuldur. Hâlen Türkiye Cumhuriyeti Millî Eğitim Bakanlığına bağlı, İngilizce eğitim yapan özel bir eğitim kurumu olarak hizmet vermeyi sürdürür. Karma eğitim yapan, hem gündüzlü hem yatılı öğrencileri olan bir okuldur. Eğitim süresi, hazırlık dâhil beş yıldır. 1863 yılında kurulan okul, Amerika Birleşik Devletleri dışında sürekli olarak faaliyet gösteren en eski Amerikan okuludur.

<span class="mw-page-title-main">Darüşşafaka</span> İstanbulda okul

Darüşşafaka, İstanbul'da kuruluşu 1863 yılına dayanan parasız, yatılı, karma öğretim kurumudur.

Türkiye Ermenileri, Türkiye sınırları içinde yaşayan ve Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan etnik azınlıktır. 1914-1921 yılları arasında 2 milyondan fazla olan Ermeni nüfusunun, günümüzde 40.000 ila 76.000 arasında olduğu tahmin edilmektedir. Bugün Türkiye Ermenilerinin ezici çoğunluğu İstanbul'da yaşamaktadır. Kendi gazetelerini, kiliselerini ve okullarını desteklemektedirler ve çoğunluğu Ermeni Apostolik inancına mensuptur ve Türkiye'deki Ermenilerin azınlığı Ermeni Katolik Kilisesi'ne veya Ermeni Evanjelik Kilisesi'ne mensuptur. Dört bin yıldan fazla bir süredir tarihi anavatanlarında yaşadıkları için Ermeni Diasporası'nın bir parçası olarak görülmemektedirler.

Kız Teknik Öğretim Olgunlaşma Enstitüleri, Türkiye'de ilk kez 1945 tarihinde açılan, 2 yıllık eğitim veren ve döner sermaye ile işletilen eğitim kurumlarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Fener Rum Erkek Lisesi</span> Rum Ortodoks Okulu

Fener Rum Erkek Lisesi İstanbul, Fener’de yer almaktadır. Rumlar ve Yunanlar arasında Milletin Büyük Okulu olarak anılır. 1454 yılında kurulan lise, İstanbul'da faaliyet gösteren üç Rum eğitim kurumundan biridir. Faaliyet halindeki diğer liseler, Zapyon ve Zoğrafyon liseleridir.

Toros Üniversitesi, 2009 yılında Mersin'de Mersin Eğitim Vakfı tarafından kurulmuş olan bir Vakıf Üniversitesi'dir.

<span class="mw-page-title-main">Mustafa Nail Bey</span> Osmanlı siyaset ve devlet adamı

Mustafa Nail Bey, Osmanlı devlet adamı. II. Meşrutiyet'in ilanından sonra kısa bir süre maarif nazırlığı yapmış ve bu süre içinde daha sonraki İkinci Meşrutiyet eğitiminin temellerini atmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İstanbul Üniversitesi Devlet Konservatuvarı</span>

İstanbul Üniversitesi Devlet Konservatuvarı, İstanbul Üniversitesi'ne bağlı sanat ve müzik okuludur.

<span class="mw-page-title-main">Kanuni Anadolu Lisesi</span> Trabzonda bir okul

Kanuni Anadolu Lisesi, eskiden Frontistirio Trapezuntas, 1889 yılında Mühendis Kakudilis tarafından inşa edilmiştir. Günümüzde Türkiye Cumhuriyeti Milli Eğitim Bakanlığına bağlı bir lise olarak hizmet vermektedir. Bina, görkemiyle ve tarihe tanıklık etmesiyle Trabzon'un tarihi ve estetik açıdan en değerli yapılarından biridir. Ayrıca bina Trabzon şehrinin en etkileyici Rum eseri olarak kabul edilmektedir.

Yirmi Kur'a Nafıa Askerleri ya da Yirmi Kur'a İhtiyatlar Olayı, 27 ile 40 yaş aralığındaki gayrimüslim erkeklerin, II. Dünya Savaşı nedeniyle Nisan 1941'de amele taburu olarak silah altına alınmasına rağmen silahlı eğitim yaptırılmak yerine yol, köprü, tünel inşaatlarında nafıa askerleri olarak Temmuz 1942'ye kadar çalıştırılmalarını konu alan ayrımcılık olayıdır. Askere alınan gayrimüslimlerde daha önce askerliğini yapıp yapmama, hastalık ve akıl sağlığı gibi kıstaslar uygulanmadı. Dil, din, ırk farkı gözetmeksizin vatandaşlarını eşit birer Türk yurttaşı olarak kabul eden 1924 Anayasası'na aykırı olarak askere alınan gayrimüslimlerin terhisinin yapıldığı 27 Temmuz 1942 tarihinden üç buçuk ay sonra ise Varlık Vergisi kanunu yürürlüğe girdi ve gayrimüslimlere art arda vurulan bu iki darbe ile birlikte ülke sermayesinin Türkleştirilmesi yolunda önemli bir aşama kaydedildi. Ülke sermayesinin Türkleştirilmesi yolunda azınlıklara vurulan son darbe ise 6-7 Eylül Olayları'yla İstanbul'daki hatrı sayılır derecede gayrimüslimin ülkeyi terk etmesine yol açan azınlıklara yönelik tahrip ve yağma hareketiydi.

Selçuk Akşin Somel, Türk tarihçi. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Uluslararası İlişkiler Bölümü'nü bitiren Akşin Somel, yüksek lisansını Boğaziçi Üniversitesi Tarih Bölümü'nde yaptı. Doktora eğitimini ise Bamberg Üniversitesi'nde Türkoloji, sosyoloji ve tarih üzerine tamamladı. Boğaziçi Üniversitesi, Freiburg Üniversitesi ve Bilkent Üniversitesi'de dersler verdi. Çeşitli tarihi konularda çalışmaları bulunan Somel, Sabancı Üniversitesi'nde öğretim üyesidir. 2013 yılında Tarih Vakfı tarafından yayınlanan "Geçmişten Günümüze Azınlık Okulları: Sorunlar ve Çözümler" raporunu hazırlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Bursa'daki gayrimüslimler</span>

Bizans İmparatorluğu zamanından beri Bursa şehrinde Hristiyan ve Yahudi toplumları yaşamaktaydı. Bursa Osmanlı İmparatorluğu'nun kontrolüne geçtikten sonra da gayrimüslim toplumlar Bursa'da yaşamaya devam etti. 1831 yılında Bursa'da 10.552 hane müslüman ve 5.586 hane gayrimüslim yaşamaktaydı. Kiliseleri, sinagogları, cemaat okulları, idari yapıları ve yargı kurumları bulunan gayrimüslim azınlıklar, Osmanlı tebaası ve birer Osmanlı milleti olarak yaşadılar. Bursa'nın Osmanlı dönemindeki ticaret, zanaat ve tarım etkinliklerinde, kentin gelişiminde, Müslümanların olduğu kadar Rum, Ermeni ve Yahudi nüfusun da önemli bir payı olmuştur. 1915 Ermeni Soykırımı olayları ve 1923 Nüfus Mübadelesi sonucu Bursa'nın Hristiyan nüfusu büyük ölçüde azaldı. Yahudi nüfus ise İsrail'in kuruluşundan sonra giderek azalmıştır. Günümüzde Bursa'da gayrimüslim olarak ancak 60 civârında Yahudi vatandaşın yaşadığı tahmin edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi</span> Jandarma ve Sahil Güvenlik Teşkilatlarının subay, astsubay ve diğer personel ihtiyacını karşılayan askeri yükseköğretim kurumu

Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi (JSGA), Jandarma ve Sahil Güvenlik Teşkilatlarının subay, astsubay ve diğer personel ihtiyacını karşılamak, ön lisans, lisans ve lisansüstü eğitim-öğretim, bilimsel araştırma, yayın yapmak üzere, bünyesinde fakülte, enstitü, astsubay meslek yüksekokulları, eğitim ve araştırma merkezleri ile kurslar bulunan İçişleri Bakanlığı'na bağlı bir askeri yükseköğretim kurumudur. Akademi, 31 Temmuz 2016 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanan 25 Temmuz 2016 tarih ve 669 sayılı KHK ile 2803 sayılı Jandarma Teşkilat, Görev ve Yetkileri Kanunu'na eklenen 13/A maddesine göre kurulmuştur. Jandarma Eğitim Komutanlığı ve Jandarma Okullar Komutanlığı'nın lağvedilmesiyle, söz konusu teşkillerin konuşlu bulunduğu Ankara Beytepe Yerleşkesi, Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi'nin kullanımına tahsis edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Harput Ermenileri</span>

Harput, asırlardır büyük çoğunluğunu Ermeniler'in oluşturduğu azınlıklara yurt olmuştur. Bölgeye muhtemelen M.Ö. 6. Yüzyıl civarlarında yerleşen Ermeniler bölgenin Arap ve Türk müslümanlarca alınmasından sonra onların bir tebaası olarak yaşadılar. Kendilerine ait din ve kültürleriyle Elazığ'da derin izler bıraktılar. 1915 yılında Tehcir Kanununun çıkmasıyla Suriye'nin kuzeyine ve ABD'ye zorunlu göçe tabi tutulan Harput'lu Ermeniler, günümüz Modern Türkiye'sinde hiçbir etnik baskı görmeden hayatlarını sürdürmektedirler.

<span class="mw-page-title-main">Hava Lisesi</span> 1957–1974 yılları arasında Hava Harp Okuluna öğrenci yetiştiren askerî lise

Hava Lisesi, 1957 yılında Hava Harp Okuluna öğrenci yetiştirmek için Manisa'da kurulan, daha sonra İzmir'e taşınan ve 1974 yılında kapatılan askerî lise. Ardılı olarak tekrar "Hava Lisesi" adıyla 2008 yılında Bursa'da açılan Işıklar Askerî Hava Lisesi, 2016 yılında çıkarılan 669 sayılı KHK hükmü uyarınca diğer askerî liselerle birlikte kapatılmıştır.

Özel eğitim, öğrencilerin bireysel farklılıklarına; akademik, sosyal, günlük yaşam ve benzeri yetersizliklerine hitap eden geliştirilmiş ve bireyselleştirilmiş eğitim anlayışıdır. Özel eğitim, öğrenme güçlüğü, gelişimsel yetersizlikler, iletişim bozuklukları, duygusal ve davranışsal bozukluklar, fiziksel engelli ve diğer yetersizlik sınıfında olan veya yetersizliği olmayıp özel yeteneği yani yüksek yeterliliği olan öğrencilere uygun eğitim sağlamayı amaçlar. Yetersiz veya yüksek yeterliliğe sahip öğrencilerin farklı öğretim yaklaşımları, teknoloji kullanımı, özel olarak uyarlanmış bir öğretim sınıfı, ek ders, BİLSEM, destek eğitim odası veya ayrı bir özel eğitim okulu vb gibi eğitim hizmetlerinden yararlanmaları sağlanır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.