İçeriğe atla

Gezi Parkı olaylarında Türk basınının uyguladığı sansür

Olayları haber yapmadığı için NTV adlı kanalın yayın aracına zarar verildi. (Taksim Meydanı, 3 Haziran 2013)

Gezi Parkı olayları sırasında Türk basınının uyguladığı sansür ve yanlı haberler.

Eylem sırasında uygulanan sansüre örnekler

  • Olayların gelişmeye başladığı 31 Mayıs 2013 günü CNN Türk, NTV ve Habertürk haber kanallarında başka programlar sunuldu. CNN'nin uluslararası kanalı protesto gösterilerini canlı yayınlarken CNN Türk'de penguenlerle ilgili belgesel yayınlandı. CNN Türk bu durumu 1 Haziran günü de devam ettirdi.[1]
  • 3 Haziran'da Bloomberg HT ekranlarında yayınlanan Kelime Oyunu yarışmasında tüm sorular Gezi Parkı eylemlerinde kullanılan gaz bombası ve medyanın sansürüne uğrayan sözcüklerden oluştu. Her gün çekim yapılan ve akşamında yayınlanan yarışmada 4 Haziran günü çekim yapılmadı ve eski bir bölüm yayınlandı. Ardından programın yayınına son verildi.[2]
  • ABD'de yaşayan Türkler NY Times gazetesi için para toplayıp bir ilan yayınlamak istedi. Habertürk adlı internet sitesi bu ilana karşı bir ilanın hazırlandığını "Gezi'de reklam savaşları" adlı haberinde okurlarına sundu. Ancak site Gezi parkı protestolarını kötüleyen ilanının büyük haline bağlantı koyarken ve üst kısımda yayınlarken, Gezi parkı protestolarını destekleyen ve NY Times'ta yayınlanacak olan asıl ilanın büyük haline bağlantı vermedi.[3]
  • 2 Haziran günü Habertürk'te yayınlanan bir programda Fatih Altaylı Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'a çanak soru sormakla suçlandı.
  • Hürriyet internet sitesi 7 Haziran 2013 tarihinde "Uzmanlar uyarıyor" adlı bir haber yaptı. Bu haberde uzmanların yurt çapında tencere tava eylemlerine ara verilmesini istediğini çünkü yarın sınav olduğunu belirttiklerini iddia etti.[4] Gazete bu haberiyle Bir Bilen Safsatası isimli propaganda tekniğini kullanarak eylem kırıcılığı yapmaya çalıştı.[5]
  • Başak Özçelik polis tarafından öldüresiye dövülmüş ve bunun sonuçlarını Twitter sayfasında paylaşmıştı. 7 Haziran 2013 tarihinde başta Hürriyet gazetesi olmak üzere yandaş medya Özçelik'in fotoğraflarının üst kısmını müstehcen bulmaları nedeniyle buzlayarak yayınladı.[6]
  • İstanbul, Bahçelievler'de karşı bir grup protestocu halka saldırdığı ve 1'i ağır 5 kişinin yaralandığı olayları 7 Haziran'da soL ve Sözcü haberleştirirken Hürriyet ve NTV başta olmak üzere ana akım medya haber yapmadı.[7][8]

Eylem sırasında üretilen yalan haberler

  • habervaktim adlı internet sitesi eylemler sırasında camide içki içildiğini iddia etti. Ancak Bezm-i Alem Valide Sultan Camii müezzini bu iddiaları yalanladı.[9][10]
  • Ensonhaber ve bazı internet sitelerinde bir insanın açtığı pankartta yazan HALİT ERGENÇ (MUHTEŞEM REZALET) – 75 milyonun önünde karını Kenan İmirzalıoğlu götürüyor ses çıkarmadın da, 2 ağaç için adam mı oldun! yazısının manipüle edilmiş olduğunu 7 Haziran haberlerinde iddia etti, ancak pankart gerçekti.[11][12]
  • Kabataş Yalanı [13]

Sansüre tepkiler

Basının uyguladığı oto sansüre halk tepki göstermiştir.[14] Habertürk ve NTV binaları önünde gösteriler düzenlendi. 1 Haziran günü yaklaşık 3.000 İstanbul Teknik Üniversitesi öğrencisi NTV'nin Maslak'taki binası önünde oturma eylemi yaptı.[15][16] 3 Haziran günü ise Maslak'ta çalışan kişilerin katıldığı 10.000 kişilik bir gösteri düzenlendi.[14][17] Bu tepki büyüyünce kanal kendi binasındaki eylemi önce sesi vermeden yayınladı. Bunun teknik bir hata olduğunu iddia etti. Sonra kısa bir sesli yayın yapıldı ancak bu yayın da hemen kesildi.

Recep Tayyip Erdoğan, Fas gezisinden sonra ülkeye dönerken Halk TV penguen belgeseli yayınlayan kanallara gönderme yaparak penguenleri ekranına taşıdı.[18][19]

Yayın politikasına isyan eden bazı NTV çalışanları artık NTV ile çalışmak istemediklerini belirttiler. Fotoğraf sanatçısı Mehmet Turgut, haber merkezi yapımcısı Ömer Faruk Aykar ve sayısal editörlük görevini icra eden Dilara Eldaş görevlerinden istifa etti.[20][21]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Cooper Fleishman (2 Haziran 2013). "CNN-Turk airs penguin documentary during Istanbul riots". The Daily Dot. 23 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2017. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2013. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2013. 
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2013. 
  5. ^ "Arşivlenmiş kopya". 13 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2013. 
  6. ^ "Arşivlenmiş kopya". 10 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2013. 
  7. ^ "Arşivlenmiş kopya". 10 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2013. 
  8. ^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2013. 
  9. ^ "Arşivlenmiş kopya". 10 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2013. 
  10. ^ "Arşivlenmiş kopya". 13 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2013. 
  11. ^ "Arşivlenmiş kopya". 9 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2013. 
  12. ^ "Arşivlenmiş kopya". 13 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2013. 
  13. ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2019. 
  14. ^ a b http://sozcu.com.tr/2013/gundem/ntvnin-onunde-protesto.html[]
  15. ^ http://www.turuncutime.com/gundem/122414-itu-ogrencileri-ntv-onunde-medya-taksim-gezi-parkina-neden-sessiz-protestosu-yapildi.html []
  16. ^ "Arşivlenmiş kopya". 9 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2013. 
  17. ^ "Arşivlenmiş kopya". 13 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2013. 
  18. ^ "Arşivlenmiş kopya". 9 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2013. 
  19. ^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2013. 
  20. ^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2013. 
  21. ^ http://sozcu.com.tr/2013/gundem/ntvden-tayyipe-sansur.html[]

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Memet Ali Alabora</span> Türk dizi ve sinema oyuncusu

Memet Ali Alabora, Türk oyuncu.

<span class="mw-page-title-main">NTV</span> Türkiye merkezli ulusal haber kanalı

Nergis Televizyonu ya da kısaca NTV, 1996 yılında Cavit Çağlar ve Nuri Çolakoğlu tarafından kurulan, Türkiye'nin ilk haber kanalıdır. Ocak 1999'da Doğuş Yayın Grubu bünyesine katılarak yakaladığı başarı ile Türk medya endüstrisini değiştiren NTV, Türkiye'de tematik haber kanalı dönemini başlattı. NTV, ulusal ve uluslararası haberler başta olmak üzere, ekonomi, kültür-sanat, yaşam ve spor konularına odaklanan programlar da yayınlamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Aydın Doğan</span> Türk iş insanı ve eski medya patronu

Aydın Doğan, Türk iş insanı ve eski medya patronudur. Doğan Holding Onursal Başkanlığı görevinde bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Deutsche Welle</span> Alman kamu yayıncısı

Deutsche Welle, Almanya'nın Bonn ve Berlin kentlerinden yurt dışına 30 farklı dilde radyo, televizyon ve internet üzerinden yayın yapan medya kuruluşudur. Radyo ve internet servisi Bonn'da bulunmaktadır. Soğuk Savaş döneminde Almanya'nın Sesi adıyla bilinirdi.

<i>Takvim</i> (gazete) Türkiyede faaliyetlerini sürdüren günlük gazete

Takvim, Turkuvaz Medya Grubu bünyesinde yayınlanan günlük Türkçe gazete. Çok sayıda spor sayfası, magazin ve sağlık haberlerine ek olarak, güncel politikanın da yer aldığı gazete, ortalama 24 sayfadır. Takvim, genelde adliye ve polisiye haber ve yorumların işlendiği bir gazetedir.

<span class="mw-page-title-main">Habertürk TV</span> Türkiye merkezli ulusal haber kanalı

Habertürk TV, Ciner Yayın Holding'e ait bir haber kanalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Halk TV</span> Türkiye merkezli ulusal haber kanalı

Halk TV, Türkiye'de yayın yapan bir televizyon kanalıdır. Her saat başı haber veren bir kanaldır. Ayrıca bu kanalla ilişkili bir de radyo istasyonu bulunmaktadır.

Buket Aydın, Türk haber sunucusudur.

Jülide Ateş, Türk haber sunucusu.

<span class="mw-page-title-main">RedHack</span> Marksist, sosyalist hacker grubu

RedHack, 1997 yılında kurulan, kendilerini Marksist ve sosyalist olarak tanımlayan hacker grubu. Şubat 2012'de Ankara Emniyet Müdürlüğü'nün internet sitesini çökerterek adlarını duyuran grup aynı zamanda Türkiye genelinde yaklaşık 350'ye yakın emniyet müdürlüğü sitesini geçici bir süreliğine çalışmaz hale getirdi. Grubun çekirdek kadrosunu oluşturan üye sayısı 12'dir. 21 Ağustos 2006'da Atılım gazetesine verdikleri bir röportajda Redhack misyonlarını: “Aynılar aynı yerdedir, ayrılar ayrı yerdedir.” esprisinden hareketle Redhack'i Türkiye devrimine hizmet etmesi için devrimci dayanışmanın bir ürünü olarak kurduk ifadelerini belirtmişlerdir.

Kelime Oyunu, sunuculuğunu Ali İhsan Varol'un yaptığı, sırasıyla Kanal 1, Bloomberg HT, Show TV, FOX ve günümüzde teve2'de hafta içi her gün yayımlanmaya devam eden Türk yarışma programıdır. Yarışmanın 14. sezonunda (2023-2024) sunuculuğunu İbrahim Selim üstlenmiştir.

Kanal 7 Medya Grubu, Türkiye'de faaliyet gösteren İslami sermayeli bir medya şirketidir. 27 Temmuz 1994'te Nurettin Sözen yönetimindeki BRT'nin RTÜK Kanunuyla kapanmasıyla beraber aynı frekans üzerinden dönemin belediye başkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından 8 farklı ortağıyla kuruldu. 1994'te Kanal 7, BRT'ye ait frekanstan Sarıyer'de yayına başladı. Şu anda bünyesinde Kanal 7, Ülke TV, Kanal 7 Avrupa, TVT televizyonlarını, izle7 ve Haber7.com adlı internet sitelerini ve Radyo 7 adlı radyo istasyonunu bulundurmaktadır. Aynı grup bünyesinde yayın yapmış olan Haber 7 televizyonu ise 2008 yılında adını değiştirerek Ülke TV adını almıştır. Medya grubunun başkanı ise Zekeriya Karaman'dır.

<span class="mw-page-title-main">Gezi Parkı olayları</span> 2013te İstanbulda başlayan protesto

Gezi Parkı olayları veya Gezi Parkı direnişi, 28 Mayıs 2013 tarihinde, ilk olarak İstanbul'daki Taksim Gezi Parkı için hazırlanan kentsel gelişim planına karşı çıkmak amacıyla düzenlenen, daha sonrasında ifade özgürlüğü, medya sansürü, otoriteryanizm gibi toplumsal sorunlara ve Erdoğan'ın görece baskıcı yönetimine karşı toplumsal bir harekete dönüşen protesto hareketleridir.

Çapulcu başkasının malını alan, talan eden kimse, yağmacı ve düşman toprağına atla hücum edip yağma eden, akıncı anlamlarına gelir. Recep Tayyip Erdoğan tarafından Gezi Parkı olayları sırasında göstericiler için kullanıldıktan sonra Türk Dil Kurumu (TDK) tarafından, kelimenin tanımının değiştirildiği öne sürülmektedir. TDK sitesinde hâlen kullanılan tanım "Düzene aykırı davranışlarda bulunan, düzeni bozan, plaçkacı" olarak görülmektedir. Fakat Gezi Parkı olayları sırasında değiştirildiği iddia edilen bu tanım TDK'nın Türkçe Sözlüğünün 2010 yılında çıkan 11. baskısında aynen yer almaktadır.

Ethem Sarısülük, 2013 yılında Gezi Parkı protestoları sırasında Ankara'da Polis tarafından vurularak öldürülen eylemci. Ankara'daki Gezi Parkı eylemi sırasında Polis memuru Ahmet Şahbaz tarafından başından ağır yaralanan Sarısülük, 14 gün yoğun bakımda kaldı. 12 Haziran 2013 tarihinde beyin ölümü gerçekleşen Ethem Sarısülük, 14 Haziran 2013 tarihinde saat 15.15'te Ankara Numune Hastanesi'nde öldü. Yapılan otopside mermi çekirdeğinin beynin içinde olduğu rapor edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Gezi Parkı olayları zaman çizelgesi</span> Vikimedya liste makalesi

Aşağıdaki zaman çizelgesi Gezi Parkı olayları sırasında ve sonrasında yaşanan olayları kronojik sıralamasını içermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Sümeyye Erdoğan</span> Recep Tayyip Erdoğanın kızı, Selçuk Bayraktarın eşi

Sümeyye Erdoğan Bayraktar, Türk Sivil Toplum Kuruluşu aktivisti. Türkiye cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın dört çocuğundan birisidir. 2013 yılında, başbakan olan babasının gönüllü danışmanlarından idi. Baykar Teknik Müdürü Selçuk Bayraktar'ın eşidir.

Cem Aydın, Türk gazeteci ve TV habercisi.

<i>T24</i> Haber sitesi

T24, 1 Eylül 2009 tarihinde Türkiye'de yayına başlayan internet gazetesidir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de medya</span> Türk medyasına genel bakış

Türkiye'de medya, farklı görüşlerin ifade edildiği yerli ve yabancı süreli yayınları içeren, son derece rekabetçi yerli gazetelerden oluşan bir medya sektörüdür. Medya sahipliği, genellikle varlıklı kişiler tarafından kontrol edilen holdinglerin parçası olan birkaç büyük özel medya grubunun elinde yoğunlaşmıştır ve bu da sunulan görüşleri sınırlı kılmaktadır. Buna ek olarak şirketler, iktidar ile dostça ilişkiler kurmaya çalışmak dahil olmak üzere sahiplerinin iktisadi çıkarlarını desteklemek için nüfuzlarını kullanmaktadırlar. Türkiye'de medya, kamuoyu üzerinde güçlü bir etkiye sahiptir.