İçeriğe atla

Gey kurtuluş

Gey kurtuluş, 1960'ların sonlarından 1970'lerin ortalarında cinsel yönelimlerini topluma ifşa eden ve eşcinsel olduğunu gururla dile getiren kimliğini açık yaşayan lezbiyen ve gey hareketidir. Coming out ve onur yürüyüşü modern LGBT hareketinin önemli bir parçası olarak kaldı, lezbiyen ve gey topluluklarının görünürlüğünün artmasını sağladı. Hareket Kuzey Amerika, Batı Avrupa, Avustralya ve Yeni Zelanda toplumlarında lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender hareketidir.

Orijinleri ve hareketin tarihçesi

Gey kurtuluş gösterisi, Washington, DC, 1970

New York'ta 1969 yılında Stonewall ayaklanmaları yeni bir hareketin ilk kıvılcımları olarak hatırlanmaktadır, fakat hareketin kökeni bu simgesel olayın daha öncesine dayanmaktadır. Polisin 1725 başlarında bar-baskınlarında yeni bir şey oluşmaya başladı, Londra'da bir moli evinde müşteri olan birisi polis baskını ile savaştı. Organize hareketler özellikle Batı Avrupa'da 19. yüzyıldan bu yana toplumsal reform için kampanyalar yapmıştır. II. Dünya Savaşı'nın sonlarından 1960'ların başlarına kadar bu hareket Homofil hareketi olarak bilinir. Homofil hareketi "politik muhafazakârlık" olarak tanımlandı. Eşcinsel aşk ve transseksüellik zamanın baskın kültürü tarafından marjinal olarak görüldü.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Lezbiyen</span> homoseksüel kız veya kadın

Lezbiyen, başka bir kadına fiziksel ve/veya duygusal çekim hisseden kadındır. Lezbiyen, eşcinsel kadın anlamına gelmektedir. Hem kadınlara hem de erkeklere çekim hisseden kadınlar ise biseksüeldirler. Kişinin kendini tanımlaması veya kendine biçtiği cinsel kimlik, davranışlarıyla örtüşmüyor olabilir.

Gey, eşcinsel anlamında bir sıfat, terim ve isim. Genellikle eşcinsel erkekleri belirtmek üzere kullanılan terim, aynı zamanda eşcinsel kadınları tanımlamak için de kullanılmaktadır. Türkçeye İngilizcedeki "gay" kelimesinden; İngilizceye ise Eski Fransızcadaki "gai" kökeninden geçmiştir. Aslen "neşeli, umursamaz" ve "canlı renkli, gösterişli" anlamlarına gelen gey terimi ilk olarak 1960'lı yıllardan itibaren erkek eşcinseller tarafından kendilerini tanımlamak amacıyla kullanılmaya başlanmıştır. İngilizcedeki "gay" kelimesinin diğer anlamlarında kullanımı da zamanla yok olmaya yüz tutmuştur. Kadın eşcinsel anlamına gelen lezbiyen kelimesi ise 1800'lü yıllardan beri kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Pembe üçgen</span>

Pembe üçgen, eşcinsel kültürün en sık rastlanan ve en popüler simgelerinden biridir. Kökeni II. Dünya Savaşı'na uzanan Pembe Üçgen, Naziler tarafından cinsel yönelimi nedeniyle toplama kamplarına konulmuş eşcinsel erkeklere (gey) verilmiştir. Yine cinsel yönelimi nedeniyle tutuklanmış eşcinsel kadınlar (lezbiyen) ise Siyah Üçgen takmak zorunda bırakılmıştır. Eşcinseller, Nazi rejiminin baskı ve soykırımına maruz kalan gruplardan biridir.

Açılmak ya da coming out, kişinin cinsel yönelimini veya cinsel kimliğini, uygun gördüğü kişilere, "kendi isteğiyle" beyan etmesi. İngilizce coming out of closet kavramının kısaltması olan bu terim Türkçede de kullanılmaya başlanmıştır. Outing ise, eşcinsel bir bireyin cinsel yöneliminin, "kendi isteği olmaksızın", topluma ifşa edilmesidir. Bu duruma maruz kalmış ünlü kişiler arasında daha önce evlenip baba olmuş, cinsel yönelimi öğrenildiğinde toplum tarafından yargılanmış şarkıcı Elton John ve yazar Oscar Wilde da vardır.

<span class="mw-page-title-main">LGBT</span> Lezbiyen, gey, biseksüel ve trans bireyler için kullanılan kısaltma

LGBT veya GLBT ya da LGBTQ+, 1990'larda LGB kısaltmasından sonra ortaya çıktı ve 1980'lerin ortaları ile sonlarından bu yana gey sözcüğü yerine kullanılarak LGBT topluluğunu temsil etmeye başladı. Birçok etkinci, gey topluluğu kullanımının eksik bir tanımlama olduğunu düşünerek LGBT topluluğu kullanımına geçti.

Kuir veya Queer, heteroseksüel veya cisseksüel olmayan insanlar için kullanılan bir şemsiye tabirdir.

<span class="mw-page-title-main">Stonewall ayaklanmaları</span> 1969da eşcinsel hakları adına New Yorkta kendiliğinden ortaya çıkmış olan isyanlar

Stonewall ayaklanmaları, ABD'nin New York şehrinin Greenwich Village semtinde yer alan Stonewall Inn adındaki bir bara 28 Haziran 1969'da yapılan bir polis baskınından sonra başlayan bir dizi gösteri ve direniş eylemleridir. Bu gösteriler ABD tarihinde eşcinsellere ve cinsel azınlıklara baskı uygulayan bir sisteme karşı ilk açık direniş olarak tanımlanmaktadır. Başta Amerika Birleşik Devletleri olmak üzere tüm dünyadaki eşcinsel hakları hareketini tetikleyen olay olarak da kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Yunanistan'da LGBT hakları</span>

Yunanistan'da eşcinsellik, Yunanistan sınırları içerisindeki eşcinsel bireylerin yaşam biçimidir.

Homofil, "eşcinsel" veya "gey" kelimelerine alternatif bir kelimedir. "Homophile movement", 1950'ler ve 1960'lardaki gey hakları hareketine verilen isimdir.

<span class="mw-page-title-main">Frank Kameny</span> Amerikalı gay hakları aktivisti (1925-2011)

Dr. Franklin E. "Frank" Kameny, Amerikalı gökbilimci ve LGBT hakları eylemcisi. Amerikan gey hakları hareketinin en önemli kişilerindendir.

Daughters of Bilitis, ABD'deki ilk lezbiyen hakları örgütü. 1955 yılında San Francisco kentinde kuruldu. 1950'li yıllarda lezbiyen barlar kuşku uyandıran meşruiyete sahip oldukları ve bu nedenle polis baskınlarına maruz kaldıkları için DOB, lezbiyen barlarına bir alternatif sağlamak için kuruldu. Daughters of Bilitis'in kurucuları, kuruluş döneminde Mattachine Society gibi eşcinsel gruplarından haberdar olmadıklarını iddia ederler, zira lezbiyen ve gey hareketinin her iki tarafı arasında henüz irtibat yoktu.

Gay Liberation Front, Stonewall ayaklanmalarına karşılık olarak Haziran 1969 ayında New York'ta kurulan bir lezbiyen ve gey siyasi örgütü idi. İsmi Vietnam Ulusal Kurtuluş Cephesi ismine benzerliğinden dolayı seçilmiştir.

LGBT kültürü, lezbiyen, gey, biseksüel, transgender ve queer (LGBT) kişilerin paylaştıkları ortak kültür. "Gey kültürü" terimi buna eşanlamlı olmadığı hâlde yine bu kavramı tanımlamak için kullanılır, ancak belirgin olarak eşcinsel erkeklerin kültürüne de atfedilebilir. LGBT kültürü yere ve katılımcının kimliğine göre değişir.

<span class="mw-page-title-main">Gey bar</span>

Gey bar veya Gay bar, lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender müşterilere yönelik bir eğlenme, içme tesisidir. LGBT bireylerin bir araya gelme, eğlenme noktalarından biri olarak kabul edilir. Bilinmesi açısından "erkek barı, kız barı, gey kulübü, gey barı, eşcinsel barı, lezbiyen barı" gibi isimlerle de tanımlanabilmektedir. eşcinsel turizminin önemli bir parçasını oluşturur.

LGBT sembolleri, Lezbiyen, Gey, Biseksüel, Transgender birliğini göstermek ve cinsel kimlik ve cinsel yönelimleri tanımlamak için semboller kabul edilir, semboller gey gurur, değerler ve tanımlamaları temsil eder. II. Dünya Savaşı'nda Naziler tarafından kullanılan pembe üçgen de bir eşcinsellik sembolüdür ancak Nazi Soykırımı'ndaki çağrışımları yinelemektedir.

LGBT topluluğu veya LGBT toplumu, lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) bireylerin ortak çıkarları, sorunları ve hedefleri doğrultusunda birleşmesi, bir bütün haline gelmesi. LGBT olup farklı sorunları olan gruplar, topluluklar, altkültürel hareketler, gey mahalleleri ve LGBT örgütlerinden oluşmaktadır. Bu amaçla oluşturulan LGBT topluluğu eşcinsel bireylerin insan hakları hareketinin temelini attı.

LGBT tarihi, ilk çağlardan günümüze kadar gelen çok eski bir uygarlık tarihine sahiptir. Lezbiyen, gey, biseksüel ve trangender bireylerin duygusal ve cinsel birlikteliğini ifade eder.

<span class="mw-page-title-main">Cinsel Devrim</span> 20. yy Amerikan sosyal hareketi

Cinsel Devrim, Batı dünyasında 1950'li yılların ortalarından başlayıp 1960'larda belirginlik kazanan, genel olarak cinselliğin evliliğe, tek eşliliğe, heteroseksüelliğe ve üremeye indirgenmesine karşı çıkan, cinsel özgürlük konusunda haz ve istek üzerine her eylemi meşru gören bir siyasi harekettir.

<span class="mw-page-title-main">Mercan Denizi Adaları Gey ve Lezbiyen Krallığı</span> Mikro Ulus

Mercan Denizi Adaları Gey ve Lezbiyen Krallığı, Avustralya merkezli bir grup eşcinsel hakları aktivisti tarafından sembolik bir siyasi protesto olarak kurulan mikro ulustur.

<span class="mw-page-title-main">Kuir çalışmaları</span>

Kuir çalışmaları, cinsel çeşitlilik çalışmaları veya LGBT çalışmaları, lezbiyen, gey, biseksüel, trans, cinsiyet disforisi yaşayan, aseksüel, kuir, cinsel kimliğini sorgulayan, interseks insanlara ve kültürlere ve bunlarla alakalı konulara odaklanan cinsel yönelim ve cinsiyet kimliği ile ilgili konuların incelenmesidir.