İçeriğe atla

Getika

De origine actibusque Getarum (Getae'nin [Gotlar'ın] Kökeni ve Eylemleri[n 1]),[1][2][3] genel olarak kısaltılmış Getika,[4] Jordanes tarafından MS 551'de veya kısa bir süre sonra Geç Latince olarak yazılmıştır,[5][6] Cassiodorus'un Got halkının kökeni ve tarihiyle ilgili hacimli bir açıklamasının bir özeti olduğunu iddia eder, günümüzde kayıptır.[7] Ancak Jordanes'in Cassiodorus'un çalışmalarını gerçekte ne ölçüde kullandığı bilinmiyor. Gerçek tarihe veya köken mitolojisine ne kadar yakın olduğu tartışmalı olsa da, Gotların kökeni ve tarihine tam bir hikâye veren tek eşzamanlı kaynak olarak önemlidir.

Çalışmanın özeti

Getica, Kuzey'in, özellikle de Scandza'nın (16-24) bir coğrafyası/etnografisi ile başlar. Gotların tarihinin, Berig'in üç gemiyle Scandza'dan Gothiscandza'ya (25, 94) uzak bir geçmişte göç etmesiyle başlamasına izin verir. Jordanes'in (veya Cassiodorus'un) kaleminde Herodot'un Getian yarı tanrısı Zalmoxis, Gotların kralı olur (39). Jordanes, Gotların Agamemnon ile savaştan bir şekilde kurtulduktan hemen sonra "Troya ve İlium"u nasıl yağmaladığını anlatır (108). Mısır firavunu Vesosis (47) ile de karşılaştıkları söylenmektedir. Jordanes'in çalışmalarının daha az kurgusal kısmı, Gotların MS 3. yüzyılda Roma askerî güçleriyle karşılaşmasıyla başlar. Eser, Gotların Bizans generali Belisarius tarafından yenilgiye uğratılmasıyla sona erer. Jordanes, 2030 yıllık bir tarihin ardından Gotlara karşı galip gelenleri onurlandırmak için yazdığını belirterek eserini sonlandırıyor.

Notlar

  1. ^ Geç antik dönem yazarları, halkları bu süreçte karıştıran Gotlar için yaygın olarak Getae'yi kullanmışlardır.

Kaynakça

Özel
  1. ^ Costa 1977, s. 32.
  2. ^ De Rebus Geticis: O. Seyffert, 329; De Getarum (Gothorum) Origine et Rebus Gestis
  3. ^ Smith 1870, vol. 2, p.607.
  4. ^ Mierow 1908.
  5. ^ Heather, Peter (1991), Goths and Romans 332-489, Oxford, ss. 47-49 (year 552) 
  6. ^ Goffart, Walter (1988), The Narrators of Barbarian History, Princeton, s. 98 (year 554) 
  7. ^ Wolfram 1988, Veya orijinal Die Goten (Münih 2001),Origo Gothica yalnızca Cassiodorus'un eseri için değil, aynı zamanda çok kafa karıştırıcı bir şekilde Getika için de bir isim olarak kullanıyor. Kaynak Cassiodorus,Variae 9.25.5: "Originem Gothicam fecit esse historiam Romanam", farklı şekillerde yorumlanabilir (bkz. Goffart 2006, ss. 57–59). Cassiodorus'un kayıp eseri, modern bilim tarafından daha yaygın olarak Historia Gothorum veya Gotların Tarihi olarak anılır.(Merrills 2005, ss. 102, 9)..
Genel

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Hunlar</span> MS 4-6. yüzyıllar arasında Avrasyada yaşamış göçebe halk

Hunlar, MS 4-6. yüzyıllar arasında Orta Asya, Kafkaslar ve Doğu Avrupa'da yaşayan göçebe bir halktır. İlk olarak Volga'nın doğusunda, o zamanlar İskitya'nın bir parçası olan bir bölgede yaşadıkları tahmin edilmektedir. MS 370 yılına gelindiğinde Hunlar Volga bölgesine varmış ve 430 yılına gelindiğinde ise Avrupa'da kısa ömürlü de olsa geniş bir hakimiyet kurmuşlardır. Gotları ve Roma sınırları dışında yaşayan diğer birçok Cermen halkını fethetmiş ve diğerlerinin Roma topraklarına kaçmasına neden olmuştu. Hunlar, özellikle Attila döneminde Doğu Roma İmparatorluğu'na sık ve yıkıcı baskınlar yaptılar. 451'de Hunlar, Batı Roma eyaleti Galya'yı işgal ettiler ve burada Katalonya Tarlaları Savaşı'nda Romalılar ve Vizigotlardan oluşan birleşik bir orduyla savaştılar ve 452'de İtalya'yı işgal ettiler. 453'te Attila'nın ölümünden sonra Hunlar Roma için büyük bir tehdit olmaktan çıkmış ve Nedao Savaşı'ndan sonra imparatorluklarının çoğunu kaybetmişlerdir (454?). Hun isminin varyantları Kafkasya'da 8. yüzyılın başlarına kadar kaydedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Balamir</span>

Balamber Han, Avrupa Hunlarının ilk kabile reisiydi. Bizanslı tarihçi Jordanes tarafından, Getica eserinde de Balamir'den aynı şekilde söz edilir. Jordanes, Balamir'i "Hunların kralı" olarak adlandırmıştır ve 370 yılında; 370'li yıllarda ve yaklaşık olarak 376 yılında Ostrogotlara karşı aldığı ezici galibiyetleri aktarmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Hun İmparatorluğu</span> Orta Çağda kurulmuş, çeşitli etnik gruplardan oluşmuş bir konfederasyon

Batı Hun İmparatorluğu ya da Avrupa Hun İmparatorluğu, 376 yılında başlayan çeşitli akınlarla Avrupa'daki Hun etkisinin artmasının kuruluşuna zemin hazırladığı, 434 ile 469 yılları arasında hüküm süren Hun kavimlerinin birleşmesi ile oluşmuş bir bozkır konfederasyonu.

<span class="mw-page-title-main">Ostrogotlar</span>

Ostrogotlar (Ostrogoth), Roma İmparatorluğu'nun son dönemlerinde ortaya çıkmış bir Cermen kabilesiydi. Ostrogotlar, Gotların doğu koluydu. Gotların batı koluna ise Vizigotlar deniyordu.

<span class="mw-page-title-main">Kırım Gotları</span>

Kırım Gotları, Karadeniz çevresindeki topraklarda, özellikle de Kırım'da, yaşamış olan Got kabilesi. Dilleri olan Kırım Gotçası 17/18. yüzyılda tükenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ulfilas</span>

Ulfilas (ya da Gotça Wulfila: küçük kurt ya da kurda ait [ayrıca Ulphilas. Orphila], Hristiyan misyoner ve Kitâb-ı Mukaddes tercümanı. Kitab'ı Mukaddes'i Got diline tercüme etmesi ile Arianizm’in Cermenler arasında yayılmasını sağlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Jordanes</span> Latince eser veren Got tarihçi ve yazar

Jordanes, ayrıca Jordanis yazılır ya da, daha seyrek, Jornandes, 6. yüzyıl Got asıllı Bizanslı bürokrat, hayatının sonraki bölümünde tarih konusuna yönelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Heruliler</span> tarihsel etnik grup

Heruliler MS'in üçüncü yüzyılında, görünüşe göre Azak Denizi yakınında Karadeniz’in kuzeyinde yaşayan ve daha sonra Orta Avrupanın Tuna’sındaki Roma sınırına göç eden bir Doğu Cermen kabilesidir. Geç Antik Çağı boyunca Gotlar, Hunlar, Scirii, Rugii ve Alanlar gibi doğu barbarlarındandırlar.

Burgundlar, Roma İmparatorluğu zamanında Germanya'da yaşayan büyük bir Doğu Cermen kavmi. Burgundlar ilk olarak 291'de Trier'de imparator Maximian'a verilen 11. methiyede Alamannilerle birlikte anılır ve 248 ile 291 yılları arasında gerçekleşmiş olabilecek olaylara atıfta bulunurlar ve görünüşe göre yüzyıllar boyunca komşu olarak da kalmışlardır.

<span class="mw-page-title-main">Vizigot Krallığı</span>

Vizigot Krallığı günümüzde güneybatı Fransa ile İber Yarımadası'nda 5. ile 8. yüzyıllar arasında yer alan bir krallıktır. Batı Roma İmparatorluğu'nun ardılı Cermen devletlerden biridir, başlangıçta Roma hükûmetinin güneybatı Galya'ya yerleştirdirdiği Kral Wallia yönetimindeki Vizigotlar tarafından Gallia Aquitania eyaletinde kurulmuş ve daha sonra tüm Hispania'ya fetih yoluyla genişlemiştir. Krallık, Hispanya'da Roma otoritesini yeniden kurma girişimleri sadece kısmen başarılı ve kısa ömürlü olan Doğu Roma veya Bizans İmparatorluğu'ndan bağımsızlığını korumuştur.

Romana, 6. yüzyılda Jordanes tarafından yazılmış Latince kitaptır. Yaratılıştan MS 552'de Kral Teya'ya karşı Narses'in elde ettiği zafere kadar en dikkat çekici olayların kısa bir özetidir. Eser birçok farklı başlık altında yayınlandı: De Regnorum ac Temporum Successione, Liber de origine mundi et actibus Romanorum ceterarumque gentium ya da De gestis Romanorum.

<span class="mw-page-title-main">Çernyahov kültürü</span>

Çernyahov kültürü yahut Sântana de Mureș kültürü, MS 2 ila 5. yüzyıllar arasında günümüz Ukrayna, Romanya, Moldova ve Belarus'un bir kısmı olmak üzere, Karadeniz'in batı ve kuzeyinde bulunan bu Doğu Avrupa ülkelerinin topraklarına tekabül eden yerlerde tespit edilmiş bir arkeolojik kültürdür. Kalıntıların Sarmatlar, Slavlar, Gotlar ve Daçyalılar gibi halkların kültürel karışımı sonucu ortaya çıktığı tahmin edilmektedir.

Bassianae Savaşı, 468'de Ostrogotlar ve Hunlar arasında gerçekleşen bir savaştı. 454'te Nedao'daki yenilgiden kurtulan Hun lideri Dengizik büyük bir Hun gücüyle Tuna nehri boyunca bir istila başlattı, ancak Ostrogot kralı Valamir tarafından yenildi. Jordanes, Hunların Gotları "sonsuza dek" sürecek bir barış içinde bıraktığını yazıyor.

<span class="mw-page-title-main">Cassiodorus</span>

Cassiodorus, tam adı Flavius Magnus Aurelius Cassiodorus, tarihçi, devlet adamı ve keşiş. Barbar tehdidinin belirdiği dönemde Roma kültürünün korunmasında önemli bir rol oynamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Scandza</span> tarihçi Jordanes tarafından tanımlanan bölge ve ada

Scandza, Got-Bizans tarihçisi Jordanes tarafından Getika adlı eserinde "büyük ada" olarak tanımlanmıştır. Ada, dünyayı çevreleyen denizin Arktik bölgelerinde bulunuyordu.

<span class="mw-page-title-main">Ermanaric</span>

Ermanaric, Hun istilasından önce, o zamanlar İskit'in Gotların yaşadığı Oium'un büyük bir bölümünü yöneten bir Greuthungian Gotik kralıydı. İki Roma kaynağında bahsedilir: Ammianus Marcellinus'un çağdaş yazıları ve altıncı yüzyıl tarihçisi Jordanes'in Getica'sında. Ayrıca daha sonraki Cermen kahramanlık efsanelerinde kurgulanmış bir biçimde görünür.

<span class="mw-page-title-main">Athanagild</span>

Athanagild Hispania ve Septimania'nın Vizigot Kralıdır. 551'de selefi Agila I'e isyan etmiştir. Agila ve Athanagild'in orduları Sevilla'da karşılaştı ve burada Agila ikinci bir yenilgiyle karşılaşmıştır. Agila'nın 554'teki ölümünün ardından saltanatının geri kalanında tek hükümdarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Eurik</span> Vizigot kralı

Eurik, ayrıca Evarik olarak da bilinir, 451’de Attila’ya karşı yapılan Katalon Muharebesi'nde hayatını kaybeden Vizigot Kralı I. Theodoric'in oğullarından birisiydi. 466 yılında kardeşi II. Teodorik'i katlettikten sonra, bu yıldan öldüğü 484 yılına kadar Vizigot Kralı olarak hüküm sürmüştür. İmparatorlukla olan foedus antlaşmasını feshetmiş ve krallığın sınırlarını Akitanya’nın dışına çıkararak İber yarımadasına kadar genişletmiştir. Başarılı dış politikası ve siyasi hamleleri hükümdarlığında önemli yere sahiptir. Ölümünün ardından, haleflerine bağımsız ve güçlü bir krallık bırakmıştır. Vizigot Krallığı'nın gelişimi ve dönüşümü Euric'in hükümdarlığı sırasında gerçekleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Gesalec</span>

Gesalic İspanyolca ve Portekizcede Gesaleico, Katalanca'da Gesaleic, 507-511 yılları arasında Vizigot kralıydı.

<span class="mw-page-title-main">Abritus Muharebesi</span> Romalılar ile Gotik ve İskit kabileleri arasındaki muharebe (251)

Abritus Muharebesi, aynı zamanda Forum Terebronii Muharebesi olarak da bilinir, 251 yazında Roma'nın Moesia Inferior eyaletindeki Abritus yakınında meydana gelmiştir. Romalılar ile Gotik kral Cniva'nın yönetimindeki Got ve İskit kabilelerinden oluşan bir federasyon arasında gerçekleşmiştir. Roma ordusu büyük bir yenilgiye uğradı ve Roma imparatorları Decius ve oğlu Herennius Etruscus savaşta öldürülmüştür. Yabancı bir düşman tarafından öldürülen ilk Roma imparatorları oldular. Bu, Roma İmparatorluğu'nun Cermen kabilelerine karşı uğradığı en kötü yenilgilerden biriydi ve Romalı tarihçi Ammianus Marcellinus tarafından MS 9'daki Varus Muharebesi, 170'teki Roma İtalya'sının Marcomannic istilası ve 378'de Hadrianapolis Muharebesi ile eşdeğer olarak değerlendirir.