İçeriğe atla

Geriye dönüş (anlatı)

Bir anlatı tekniği olarak geriye dönüş (İng.: Flashback), anlatımın mevcut sahneyi zamansal bir devamlılık olmadan kesip geçmiş bir zamana dönmesidir.[1] Geçmişe dönüşler, genellikle ana hikâyenin arka planını doldurmak, tutarsızlıkları engellemek ya da yeni bir hikâye akışı kazanmak için yapılır.[2] Geriye dönüş tekniğinin aksine zaman atlaması tekniğinde gelecekte yaşanacak olaylar ortaya çıkarılır veya îmâ edilir.[3] Hem geriye dönüş hem de zaman atlaması tekniği; karakter gelişimini sağlamak, tutarlı hikâyeler oluşturmak ve yeni hikâye yapıları oluşturmak için kullanılan tekniklerdir. Anlatı tekniklerinde; içsel geriye dönüş, daha önce anlatıda geçen bir olaya dönmek iken dışsal geriye dönüş ise daha önce anlatıda olmayan bir olaya dönmek anlamına gelmektedir.[4]

Filmlerde geriye dönüş tekniği, genellikle bir belirsizliği çözmek için karakterin yaşamış olduğu bir olayı göstermek veya tasvir etmek amacıyla kullanılır.[5] Geriye dönüş özellikle kara film ve melodram için çok önemlidir.[5] Filmlerde ve televizyonda, izleyiciyi gösterilen sahnenin bir geri dönüş veya sıçrama olduğu konusunda uyarmak için çeşitli kamera teknikleri, düzenleme yaklaşımları veya özel efektler kullanılabilir; örneğin, görüntünün kenarları kasıtlı olarak bulanıklaştırılabilir, görüntü sarsıcı veya dalgalı olabilir veya sahneler olağandışı renklendirme veya renkli bir filmse tek renkli geriye dönüş sahnesi kullanılabilir. Sahne soluklaşabilir veya kaybolabilir, genellikle kamera karakterin yüzüne odaklanır ve genelde karakterin bizzat mevcut zamanki halindeki dış sesi anlatıcı olarak seçilir.[5]

Kaynakça

  1. ^ Pavis, Shantz (1998). Dictionary of the Theatre: Terms, Concepts, and Analysis. University of Toronto Press. s. 151. ISBN 0802081630. 
  2. ^ Kenny (2004). Teaching Tv Production in a Digital World: Integrating Media Literacy. Libraries Unltd Incorporated. s. 163. ISBN 1591581990. 
  3. ^ "flash-forward". thefreedictionary.com. 18 Eylül 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2018. 
  4. ^ Jung (2010). Narrating Violence in Post-9/11 Action Cinema: Terrorist Narratives, Cinematic Narration, and Referentiality. VS Verlag für Sozialwissenschaften. s. 67. ISBN 3531926020. 
  5. ^ a b c Hayward, Susan. "Flashback" in Cinema Studies: The Key Concepts (Third Edition). Routledge, 2006. p. 153-160

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Anime</span> Japonyaya özgü çizim sanatıyla çizilmiş animasyonlar

Anime (Japonca: アニメ, IPA:

<span class="mw-page-title-main">Meddah</span> belirli zaman ve mekânlarda güldürü içerikli öykü anlatan anlatıcı

Meddah, kıssahan veya şehnâmehân. Meddahın sözcük anlamı çok öven olup ilk başlarda İslam Peygamberi Muhammed zamanını öven kişileri ifade ederken zamanla topluluk önünde halk hikâyesi anlatan kişi anlamına dönüşmüştür. Araplarda bu kimselere “kāss”, “kassâs, İranlılarda ve Osmanlı Türklerinde ise “kıssahân” ve “şehnâmehân” denmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Hikâye</span> gerçek ya da tasarlanmış olayları ilgiyi çekecek bir biçimde anlatan, genellikle beş on sayfadan oluşan düzyazı türü

Hikâye ya da öykü, gerçek ya da gerçeğe yakın bir olayı aktaran kısa, düzyazı şeklindeki anlatıdır. Kısa oluşu, yalın bir olay örgüsüne sahip olması, genellikle önemli bir olay ya da sahne aracılığıyla tek ve yoğun bir etki uyandırması ve az sayıda karaktere yer vermesiyle roman ve diğer anlatım türlerinden ayrılır.

<span class="mw-page-title-main">Senaryo</span> Tiyatro oyunu, piyes, film, dizi vb. eserlerin sahnelerini ve akışını gösteren yazılı metinler

Senaryo Tiyatro oyunu, piyes, dizi, film, video oyunu gibi eserlerin sahnelerini ve akışını gösteren yazılı metinlere verilen isimdir.

Tretman veya geliştirim senaryosu, genellikle film, televizyon programı ve radyo oyunu için tasarlanır. Sahne kartları ve senaryonun ilk aşaması arasındaki adımdır. Tretman genelde sinopsisten uzun, film öyküsünden kısa olur. İdeal bir tretmanın uzunluğunun ne kadar olduğuna dair bir fikir birliği yoktur. Tretman, bir sanat eserinden ziyade filmi, yapımcılara ve ajanslara pazarlama metnidir. Öykü geliştirilirken, çekilecek filmin akışı ve her görüntüsü bu evrede tasarlanır. Öyküdeki her çekim içeriği ve bunun ayrım içindeki yeri tam olarak belirlenerek tıpkı perdede görüntüleneceği biçimde yazılır. Lakin yeri tanımlayıcı görüntüler yazılmaz. Örneğin; 20 planda Eyfel Kulesi gösterilecekse bu ve bunun gibi şeyler tretmana yazılmaz.

<span class="mw-page-title-main">Abbas Kiyarüstemi</span> İranlı yönetmen, senarist, fotoğrafçı ve yapımcı

Abbas Kiyarüstemi, dünya çapında tanınan ve takdir gören İranlı yönetmen, senarist ve yapımcıdır. 1970'ten bu yana sinema alanında çalışmakta olan Kiyarüstemi, kısa film ve belgeseller de dahil olmak üzere, 40'tan fazla filmde çalıştı. Özellikle Köker Üçlemesi, Kirazın Tadı ve Rüzgâr Bizi Sürükleyecek filmleriyle dikkat çekti ve eleştirel başarı kazandı.

Üstkurmaca, klasik anlamdaki tüm kurmaca türlerine atıfta bulunan bir kurmaca türüdür.

Abbas Kiyarüstemi, filmlerinde görülen, çocuk kahramanlar kullanmasından kırsal bölgelerde geçen hikâyelere ve arabaların içinde sabit kamerayla çekilmiş diyaloglara, teknik ve temaları karakteristik bir şekilde kullanmasıyla tanınır. Ayrıca İran şiirinden diyalog, film adları ve filmlerinde işlediği temalarda yararlanması ve çoğunlukla belgesel tarzda film yapımını tercih etmesi de yönetmenin belirgin özelliklerindendir.

Kafa sesi veya dış ses sinemada veya tiyatroda hikâyenin anlatımına katkı sağlamak üzere oyuncuların haricinde arka planda duyulan konuşma sesidir. Bir tür sesli düşünme tekniğidir.

Neo-noir belirgin bir biçimde kara film unsurlarından faydalanan ama 1940'ların ve 1950'lerin kara filmlerinde bulunmayan, yenilenmiş konuları, içeriği, görsel efektleri veya medyayı içinde barından, genellikle modern sinemada ortaya çıkan bir tür.

Önceden ima etme veya diğer adıyla önseme, bir romanda ya da filmde, olacak hakkında okur ya da izleyiciye önceden bazı ipuçları verme, anlatım tekniğidir.

Rivayet, Anlatı veya kıssa; roman, hikâye, masal, senaryo vb. kurgusal veya kurgusal olmayan edebî türlerde bir olay dizisini anlatma biçimidir. Anlatı insan yaratıcılığının ve toplumu etkileme sanatının bir yüzüdür.

Hatalı başkahraman, kurguda, romanın konusunun daha sarsıcı ve unutulmaz olabilmesi için, izleyicileri önyargılarla kandırarak yapılan edebî bir tekniktir. Bu teknikte bir karakter kurgu boyunca izleyiciye başkahramanmış gibi gösterilir ve sonradan aslında öyle olmadığı anlaşılır. Başlangıçta izleyici tarafından, sunulan karakter kurgunun ana karakteri sanılır ve ilerleyen kısımlarda genellikle bu yaratılan karakter öldürülerek aslında bu yaratılan karakterin başkahraman olmadığı gösterilir. Bazen de yaratılan karakterler arasında sadece rolleri değişerek şaşırtma yapılabilir. Kurgu da ilk başta başkahraman sayılan kişi daha önemsiz bir role düşer ve kurgudan ayrılır ya da daha etkili bir şaşırtmayla öncesinde baş kahraman sanılan kişi sonrasında izleyicinin karşısına baş düşman olarak çıkartılabilir.

Psikolojik gerilim, karakterlerin dengesiz duygusal durumlarının gizem ile birlikte sürekli olarak değiştiği bir gerilim türüdür. Gerilim türünün özelliklerini göstermekle birlikte, gizem ve drama türlerini de içinde barındırır. Drama ve gizeme ek olarak, pek çok psikolojik gerilim türü, çoğunlukla psikolojik korku türlerinin en üst sıralarında yer alır.

Psikolojik korku, okuyucuları, izleyicileri veya oyuncuları korkutmak, rahatsız etmek veya germek için zihinsel, duygusal ve psikolojik durumlara dayanan bir korku ve psikolojik kurgu alt grubudur. Bu alt tür sıklıkla psikolojik gerilim türünün ilgili alt türü ile çakışmaktadır; kurgu veya konu ile ilgili gerilim, drama, aksiyon ve dehşeti artırmak ve genel olarak nahoş bir görüntü oluşturmak için çoğunlukla kararsız, güvenilmez veya rahatsız edici psikolojik durumlara sahip gizemli unsurlar ve karakterler kullanmaktadır, böylece rahatsız edici ve gerilimli bir atmosfer oluşturmaktadır.

Plot twist, bir kurgu eserde planda yapılan radikal bir değişiklik içeren edebi tekniktir. Hikâyenin sonuna yakın olduğunda sürpriz son olarak bilinir. İzleyicinin önceki olaylara ilişkin algısını değiştirebilir veya onu farklı bir bağlama yerleştiren yeni bir çatışma ortaya çıkarabilir. İzleyiciyi belli bir duruma hazırlamak amacıyla olay örgüsünün habercisi olarak kulllanılabilir. İzleyiciden bilgi saklama veya belirsiz veya yanlış bilgilerle onu yanıltma gibi olay örgüsünü değiştirmek için kullanılan çeşitli yöntemler vardır.

<span class="mw-page-title-main">Sandbox oyunu</span>

Sandbox oyunu, genellikle önceden belirlenmiş bir hedef olmaksızın ve alternatif olarak oyuncunun kendisi için belirlediği bir hedefle, oyuncuya etkileşim için büyük ölçüde yaratıcılık sağlayan bir oyun öğesi içeren bir video oyun türüdür. Bu tür oyunların herhangi bir amacı olmayabilir ve bazen oyun dışı veya yazılım oyuncakları olarak anılır. Daha sık olarak, sandbox oyunları, bu yaratıcı unsurların diğer türlere dahil edilmesinden ve yeni ortaya çıkan oyunlara izin verilmesinden kaynaklanır. Sandbox oyunları genellikle oyuncuya oyun dünyasında hareket ve ilerleme özgürlüğü veren bir açık dünya konseptiyle ilişkilendirilir. "Korumalı alan" terimi, çocukların içinde istedikleri hemen hemen her şeyi yaratmalarına izin veren bir sanal alanın doğasından gelir.

Adım taslağı, hikâyeyi bir sinema filmi senaryosuna dönüştürmek amacıyla bir hikâyenin ayrıntılı olarak anlatılmasıdır. Diğer bir değişle, hikâyede neler olduğunun sahne sahne açıklamasıdır.

Görsel efekt, görüntülerin film yapımında ve video prodüksiyonunda canlı aksiyon çekimi bağlamı dışında oluşturulduğu veya manipüle edildiği süreçtir. Gerçekçi görüntüler oluşturmak için esas canlı çekim ve diğer canlı çekim görüntülerinin veya bilgisayar tabanlı görüntü (CGI) öğelerinin filme bütünleştirilmesine VFX denir.

Zaman sıçraması(ing: flashforward), edebiyat, film, televizyon ve diğer anlatı yapılarında bir teknik olarak hikâyenin mevcut noktasından anlatıyı geçici olarak zamanda ileriye götüren bir sahnedir. Zaman atlamaları, genellikle gelecekte gerçekleşmesi beklenen olayları temsil etmek için kullanılır. Zaman atlamaları ayrıca hikâyenin henüz gerçekleşmemiş önemli kısımlarını da ortaya çıkarabilir. Gelecekteki olayların gösterilmediği, bunun yerine üstü kapalı olarak ima edildiği foreshadowing'e de benzemektedir.