İçeriğe atla

Gerilla savaşı

Gerilla savaşındayken bazı Afrikan Komandolar

Gerilla savaşı, küçük ve gizli birliklerin düzensiz harp tekniklerini kullanarak, düzenli bir orduya karşı yürüttükleri yıpratma savaşı taktiği, zayıf kuvvetlerin güçlüye karşı uyguladığı direniş savaşının unsurudur. Kentte olanı kentsel gerilla savaşı, kırsal olanı ise halk savaşı olarak bilinir.

Gerilla terimi Yarımada Savaşı'nda İspanyolların Napolyon Bonapart'ın Fransız ordusuna karşı mücadelelerde kullandıkları taktiği "Küçük savaş"ın İspanyolcasıdır. İlk defa Arabistanlı Lawrence tarafından yazılı bir savaş konsepti haline getirildi. Sun Tzu'nun öğretilerini bilen Mao Zedung tarafından başarıyla uygulandı. Mao'dan ilham alan Vo Nguyen Giap, Ernesto Che Guevara ve Carlos Marighella gerilla harbinin geliştirilmesinde katkıda bulundu.[1]

Gerilla savaşı, Türk Kurtuluş Savaşı sırasında Kuvâ-yi Milliye'nin yaptığı gibi işgal ordularına karşı olabileceği gibi, Küba devriminde görüldüğü gibi ülkedeki baskıcı yönetime karşı da olabilir. II. Dünya Savaşı'nda Alman ordularının işgal ettiği Bulgaristan, Yunanistan, Fransa, Yugoslavya, SSCB gibi ülkelerde yürütülen gerilla savaşlarına, Fransızcadan gelen partizan savaşı denir.Çeçenlerin Ruslarla Olan Asırlık Mücadelesi'de Gerilla Savaşına İyi Bir Örnektir.

Gerilla harbinin başarılı olması için halkın gerillaya desteği şarttır. Gerilla coğrafi şartlardaki olumsuzlukları düşman aleyhinde kullanabilmelidir. Gerilla savaşta nihai sonuç almayı yani düşmanı yenmeyi hedeflemez, düşmana zarar vermeyi, savaşma azim ve iradesini kırmaya çalışır. Dış desteğin sağlanması da gerillanın başarılı olabilmesi için hayati önem taşır. Gerilla kısa sürede belirlenmiş bir cephede veya alanda muharebe etmez. Çok uzun bir dönemde ve geniş bir coğrafi alanda taarruz zamanı ve istikameti kestirilemeyen ani baskınlar, pusular ve sabotajlar ile amacına ulaşmayı hedefler.[1]

Bir gerilla, genelde üniformayı andıran özel giysiler giyer. Tarihte, geniş halk desteği alan gerilla savaşlarının başarılı olarak yavaşlatma ve düşmanı yıpratma taktiğidir. Bunun diğer bir faydası da ordunun lojistik kaynağını tüketmektir.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b Nejat Eslen, Tarih boyu savaş ve strateji, Truva, ISBN 975 6237 457

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

Çin Komünist Devrimi, Çin'in kurulması yolunda, 1934'te imparatorluk içinde başlayan ve Çin-Japon Savaşı ve II. Dünya Savaşı'nı da içine alarak sonuca ulaşan Maocu bir halk devrimidir.

<span class="mw-page-title-main">Tanksavar</span> tank imha etmek üzere tasarlanan tahrip gücü yüksek silah

Tanksavar terimi her ne kadar tank türünü işaret etse de aslında tüm askeri amaçlı ZSA sınıf araçları kapsamaktadır. Bu terim bu türden araçların imhasını veya etkisiz hale getirilmesi için kullanılan tüm silah türlerini kapsar. Bunlar başlıca yüksek namlu çıkış hızına sahip topçu sistemleri, füzeler, değişik otomatik top ve tanksavar mayınlarını kapsar.

<i>Blitzkrieg</i> piyade ve hava desteğinin hızlı, ezici bir kuvvet yoğunluğunu kullanarak düşmanı kırmak, yerinden oynatmak ve dengesini bozmak için sürpriz saldırısı

Blitzkrieg ya da yıldırım harbi, II. Dünya Savaşı sırasında Almanların temel savaş doktrinidir. Doktrinin amacı hızlı ve ani saldırılarla, düşmanın düzenli bir savunma kurmasını engelleyip sonra da hızlı bir şekilde yok etmektir. I. Dünya Savaşı'nda uygulanan siper savaşı yöntemine karşı geliştirilmiştir. Tankların, uçakların ve zehirli gazların gelişmesiyle siper savaşları terk edilmeye başlanmış, daha çok hareketli savunmaya geçilmiştir. Almanların bütün savaş araçları bu doktrin üzerine üretilmiştir.

Askerî tarih, insanlık tarihi boyunca süregelen ve çatışma kategorisine giren olaylardan oluşur. Bunlar iki kabile arasındaki küçük çaplı dövüşmeden yeryüzündeki birey nüfusunun çoğunluğunu etkileyen düzenli ordular arasında geçen bir dünya savaşına kadar sıralanırlar. Bu olayları yazarak ya da diğer yollardan kaydeden kişilere de askerî tarihçi denir.

Partizan, yabancı bir güç veya bir ordu işgali ya da idaresi altında bulunan bir bölgenin kontrolüne direnmek için teşekkül etmiş düzensiz askerî kuvvetlerin üyesi.

Afrika Cephesi, I. Dünya Savaşı sırasındaki Afrika'ya dağılmış Alman sömürgeleri ile İtilaf Devletleri arasındaki savaşları kapsar. Savaşlar, Afrika'nın genelini etkilemekten çok, sadece Alman sömürgeleri etrafında gerçekleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Guevarizm</span> bir savaş stratejisi

Guevarizm Marksizm-Leninizm fikrine inanan ve ilkelerini benimseyen Küba Devrimi'nin önde gelen isimlerinden Marksist-Leninist devrimci Ernesto "Che" Guevara ile ilişkilendirilen bir komünist devrim teorisi ve gerilla savaşı askeri stratejisidir.

Halk savaşı; Mao Zedong'un, Çin Devrimi pratiği içerisinde geliştirdiği, yarı-sömürge konumunda olan ülkelerde, işçi sınıfı önderliğinde, temel gücü köylü kitlelere dayanan bir işçi-köylü ordusunun emperyalizme ve feodalizme karşı verdiği savaştır. İşçi sınıfı ve köylülüğün bazı kesimlerinin yanı sıra kent küçük-burjuvazisini de kapsayan bir ordunun savaşı olmasından kaynaklı, bu savaşa halk savaşı denir.

<span class="mw-page-title-main">Yarımada Savaşı</span>

Yarımada Savaşı veya İspanyol Bağımsızlık Savaşı, Napolyon Savaşları'nın İber Yarımadası'nda geçen bölümüdür. Fransız ordusu dağlık İber Yarımadası'nda modern savaş taktiklerinden mahrum savaşmış, düzenli ordular yerine gerillalara karşı savaşıldığı için yoğun kayıplar vermişlerdir. Bu sebeple Fransızlara karşı İngiliz, İspanyol ve Portekiz kuvvetleri arasında geçen savaş, Napolyon'un ordusunu yavaş yavaş tüketmiş ve devrilmesinde etkili olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Maquis</span> Fransız direniş örgütü

Maquis, II. Dünya Savaşı yıllarında Fransız Direnişi doğrultusunda hareket eden gerilla grupları. Genellikle taşrada etkin oldular.

Dördüncü nesil savaş, savaş nesillerinden biridir. Harp ile siyasetin, asker ile sivilin, barış ile çatışmanın, savaş alanı ile emniyetli bölgenin aralarındaki bulanık hatların olması olarak nitelendirilen savaş türü. Sanayi Çağı'nda savaş ile beraber modern savaştır.

<span class="mw-page-title-main">Portekiz Sömürge Savaşları</span> Portekiz Ordusuyla Portekiz’in Afrika’daki sömürgeleri arasında 1961-1974 yılları arasındaki yaşanmış savaşlar

Portekiz Sömürge Savaşları, aynı zamanda Denizaşırı Savaş ve Kurtuluş Savaşı olarak da bilinir, Portekiz Ordusuyla Portekiz'in Afrika'daki sömürgeleri arasında 1961-1974 yılları arasındaki savaşların adı. Soğuk Savaş döneminde Afrika kıtasındaki belirleyici ideoloji ve silahlı çatışmalardır. Portekiz, diğer Avrupa uluslarının aksine 1950 ve 1960'lı yıllarda Afrika'daki sömürgelerini bırakmamıştır. 1960'lı yıllarda sayısız silahlı kurtuluş örgütü ülkelerdeki komünist hareketin de gelişmesiyle bağımsızlık savaşı vermeye başlayacaktır. Bölgede ABD, Çin ve aparthayd yönetimindeki Güney Afrika desteğinde örgütlenen anti-komünist silahlı kuvvetlerle bağımsızlık yanlıları arasında iç savaşa varacak çatışmalar yaşanacaktır. Bölgedeki Portekiz'e karşı en belirgin kurtuluş savaşı veren ülkeler Angola, Mozambik ve Gine-Bissau olacaktır. Angola'da MPLA, Gine-Bissau'da PAIGC, Mozambik'de FRELIMO koordineli verdikleri silahlı mücadele karşısında Portekiz yönetimi zorlansa da öldürücü darbeyi 1974 yılında Lizbon'da gerçekleşen Karanfil Devrimi indirecektir. Portekiz Ordusu içerisinde örgütlenen Movimento das Forças Armadas Afrika'da sürmekte olan kanlı sömürge savaşları ve Salazar yönetiminden genel olarak kamuoyunun rahatsızlığı nedeniyle halkı da arkasına alarak darbe yapmış ve devrim sürecini başlatmıştır. Ülkedeki siyasal yapıda çok önemli değişiklikler gerçekleştiren yeni yönetim sömürgelerde kalan askerî birlikleri hızla geri çekecek ve Afrika'daki sömürgelerde iktidar yerel örgütlere hızla bırakılacaktır. Nisan 1974'te Lizbon'da gerçekleşen Karanfil Devriminin sömürge savaşını sona erdirmesinin ardından sömürge ülkelerindeki yüzbinlerce Portekiz vatandaşı ülkeye geri dönmeye başlamış, askerî personelin yanı sıra değişik etnik kökenden Afrikalı-Portekiz dönmüştür. Bu devasa göçten sonra özellikle Angola ve Mozambik'de uzun yıllar sürecek olan iç savaşlar çıkmıştır. Eski sömürge ülkeleri bağımsızlıklarını ilan ettikten sonra ciddi sorunlarla karşılaşacak, ekonomik ve sosyal gerilemenin yanı sıra, yolsuzluk, yoksulluk, eşitsizlik ve merkezi planlama eksikliği bağımsızlık dönemi üzerine kurulan beklentileri yerine getirmeye engel olacaktır. Afrika'da ilk sömürge sahibi olan Avrupalı ülke olan Portekiz, sömürgelerini de en son terkeden ülke olacaktır. Eski sömürgelerdeki ülkeler olan Angola'da Agostinho Neto, Mozambik'de Samora Machel, Gine-Bissau'da ise Luis Cabral devlet başkanı olacaklardır.

VIII. Davit, Bagrationi Hanedanına mensup Gürcü Kralı. Moğol İmparatorluğu işgalinde 1293 – 1311 yılları arasında tahta çıkmıştır

<span class="mw-page-title-main">Yakıp yıkma taktiği</span>

Yakıp yıkma taktiği, işgal eden düşman ordusuna karşı geri çekilen ordu tarafından kullanılan ve düşmana faydalı olabilecek her şeyin tahrip edilip kullanılamaz hale getirilmesine dayanan askerî taktiktir.

Siper savaşı ya da mevzi harbi, büyük bölümü askerî birliklerin, düşmanın hafif silahlarla açtığı ateşle yüz yüze kaldığı ve toplarından korunduğu siperlerde geçen savaş türüdür. Hareket harbinin tersine, düşman güçlerinin zamanla eridiği yıpratma savaşının temel ögesidir.

Gerilla savaşı, küçük ve gizli birliklerin düzenli bir orduya karşı yürüttükleri yıpratma savaşıdır.

<span class="mw-page-title-main">Yunan Direnişi</span>

Yunan Direnişi, II. Dünya Savaşı sırasında 1941-44 yılları arasında Mihver Devletleri işgali altında bulunan Yunanistan’da işgale karşı faaliyet gösteren silahlı ve silahsız farklı siyasi görüşlere sahip grupları içeren terimdir. II. Dünya Savaşı'nın sona ermesinden az önce Almanların ülkeden atılmasının ardından direnişin farklı unsurları iktidarı almak için birbirleriyle mücadeleye girişmiş ve sonunda Yunan İç Savaşı patlak vermiştir.

İstila, bir jeopolitik varlığın çok sayıda savaşçısının, bu tür başka bir varlığın sahip olduğu topraklara agresif bir şekilde girdiği ve genellikle aşağıdakilerden biri amacıyla düzenlediği askeri bir saldırıdır: fetih; bir bölge üzerinde kontrolü veya otoriteyi özgürleştirmek veya yeniden kurmak; bir ülkenin bölünmesini zorlamak; kurulu hükümeti değiştirmek veya söz konusu hükûmetten tavizler almak; veya bunların bir kombinasyonu. Bir istila, bir savaşın nedeni olabilir, bir savaşı sona erdirmek için daha büyük bir stratejinin parçası olabilir veya kendi içinde bütün bir savaşı oluşturabilir. İstilalarla ilgili operasyonların büyük ölçekli olması nedeniyle, genellikle planlama ve yürütmede stratejiktirler.

<span class="mw-page-title-main">Brusilov Taarruzu</span>

Brusilov Taarruzu I. Dünya Savaşı sırasında Çarlık Rusyası Ordusu tarafından 4 Haziran - 20 Eylül 1916 tarihleri arasında Doğu Cephesinde gerçekleştirilen saldırıdır. Dünya askerî tarihindeki en kanlı çarpışmalardan olan taarruz Avusturya-Macaristan İmparatorluğu birliklerini çöküşün eşiğine getirmiştir. Güneybatı Cephesi komutanı Orgeneral Aleksey Brusilov tarafından planlanan ve komuta edilen saldırı başarılı olsa da tüm cephe genelinde diğer komutanlardan beklenen koordineli saldırılar gerçekleşmeyince Çarlık Ordularında da oldukça yüksek asker kayıpları yaşanmıştır. Taarruzun başlamasıyla birlikte Romanya Krallığı, İtilaf Devletleri saflarında savaşa katılma kararı almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Düzensiz askeriye</span> standart olmayan herhangi bir askeri organizasyon

Düzensiz askeriye veya düzensiz ordu bir ülkenin ulusal silahlı kuvvetlerinden farklı, standart olmayan herhangi bir askeri bileşendir. Dışlama ile tanımlandığından, terimin kapsamına giren şeyde önemli farklılıklar vardır. Askeri organizasyonun türüne veya kullanılan taktiklerin türüne atıfta bulunabilir. Düzensiz bir askeri örgüt, düzenli ordu örgütünün parçası olmayan bir örgüttür. Standart askerî birlik organizasyonu olmadan, genellikle çeşitli daha genel isimler kullanılır; bu tür organizasyonlar birlik, grup, kol veya kuvvet olarak adlandırılabilir. Düzensizler, bu örgütlere üye olan veya düzensiz askeri taktikler uygulayan özel askerî birliklerin üyesi olan asker veya savaşçılardır. Bu, aynı zamanda düzensiz piyade ve düzensiz süvari birimleri için de geçerlidir.