Gerhart Hauptmann
| Gerhart Hauptmann | |
|---|---|
 Gerhart Hauptmann | |
| Doğum | 15 Kasım 1862 Obersalzbrunn, Silezya, Prusya Krallığı |
| Ölüm | 6 Haziran 1946 (83 yaşında) Agnetendorf (Jagniątków), Polonya |
| Meslek | Oyun yazarı |
| Milliyet |  Almanya |
| Dönem | 19. yüzyıl sonları - 20. yüzyıl başları |
| Edebî akım | Doğalcılık |
| Önemli ödülleri | Nobel Edebiyat Ödülü (1912) Goethe ödülü (1932) |
| İmza |  |
Gerhart Johann Robert Hauptmann, (d. 15 Kasım 1862; Ober Salzbrunn, Silezya - ö. 6 Haziran 1946; Agnetendorf, Aşağı Silezya), Alman oyun yazarı ve yazar.[1] Doğalcı bir yaklaşımla ele aldığı oyunlarıyla çağdaş Alman tiyatrosunu hazırlayan öncü yazarlardandır. Natüralizm akımının en önemli Alman temsilcisi olarak bilinir.[2] Ancak çalışmalarında başka tarzlarla da bütünleşmiştir. Kendisinin muhtelif Avrupa ve ABD üniversitelerinde onursal doktora unvanları bulunuyor. Üç tane Grillparzer, bir tane Goethe ve 1912 yılında Nobel Edebiyat Ödülü'ne lâyık görülmüştür.
Hayatı
Çocukluğu ve Gençliği
Gerhart Hauptmann, 15 Kasım 1862 tarihinde Polanya'da Aşağı Silezya'nın Ober Salzbrunn şehrinde doğdu. Ebeveyni, yörede bir otel işleten Robert ve Marie (Straehler) Hauptmann çiftiydi. Hauptmann'ın kendinden büyük üç kardeşi vardı: Georg (1853–1899), Johanna (1856–1943) ve Carl (1858–1921). Genç Hauptmann muhitte masalcı olarak tanınıyordu.
1868'de köy okuluna başladı. 10 Nisan 1874'te Breslau'da ön yeterlilik sınavını geçtiği liseye yazıldı. Hauptmann büyükşehirde gördüğü yeni çevreye alışmakta zorluklar yaşadı. Bir papazın yanında barınmadan önce, ağabeyi Carl'la birlikte perişan bir öğrenci pansiyonunda kaldı. Bundan başka, okulu ona problemler çıkardı. Okulda onu en çok rahatsız eden şey öğretmenlerinin ona karşı sert, soylu ailelerin çocuklarına karşı ise iyi davranmasıydı. Kendinde bu sebeplerle isteksizlik ve yakalandığı hastalıklar nedeniyle derslere katılamadığından ilk yılını tekrarlamak zorunda kaldı. Hauptmann 1878 baharında amcası Gustav Schubert'in Udanin'deki çiftliğinde tarım öğrenmek için ortaokuldan ayrıldı. Bir buçuk yıl sonra bu öğrenimi tamamlamak zorunda kaldı. Fiziksel açıdan yetersizdi ve onu 20 yıl boyunca ölümle burun buruna getirecek olan bir akciğer hastalığına yakalanmıştı.
1880 yılında Breslau Sanat Enstitüsünde heykeltıraşçılık eğitimi alan Hauptmann 1883 yılında heykeltıraş olarak Roma'ya yerleşir. İki yıl sonra zengin bir iş insanının kızı olan Marie Thielmann ile evlenir ve çiftin üç çocuğu olur. Berlin yakınlarında Erkner semtine yerleşirler ve Hauptmann natüralist düşünceye sahip şairlerin derneği olan “Durch” ile iletişime geçer. Hauptmann 1889 yılında “Freie Bühne” (Serbest Sahne) isimli derneği kurar ve birçok eseri burada sahnelenir. “Vor Sonnenaufgang” (Güneşin doğuşu) isimli ilk yapıtının prömiyesi bu sahnede yapılır. Böylelikle modern çağın dramasının ileri gelen temsilcisi olur. Gerhart Hauptmann 1904 yılında eşinden boşandıktan sonra müzisyen öğrencisi Margarete Marschalke ile evlenir. İkinci eşinden bir oğlu dünyaya gelir. “Die Ratten” (Fareler) yapıtının prömiyesi 1911 yılında Berlin'de bulunan Lessing tiyatrosunda sahnelenir. Birçok ödüle layık görülen Hauptmann, 1918 yılında Alman Cumhuriyetinin kuruluşunda da aktif olur. Nasyonal sosyalizm'e bir beyanatta bulunmayan Hauptmann 1933'te kamu hayatından çekilir. 6 Haziran 1946 yılında 84 yaşında Agnetendorf' da hayata veda eden Hauptmann'ın Yahudilere uygulanan tatbikatı anlatan öyküsü “Die Finsternisse” (Karanlıklar) ölümünden sonra yayınlanır. Türkçeye çevrilmiş eserinin adı "Dokumacılar"dır.
Eserleri
- 1885 – Promethidenlos
- 1888 – Bahnwärter Thiel
- 1889 – Vor Sonnenaufgang
- 1890 – Das Friedensfest
- 1891 – Yalnız İnsanlar (Einsame Menschen)
- 1892 – Kollege Crampton
- 1893 – Die Weber
- 1893 – Der Biberpelz
- 1893 – Hanneles Himmelfahrt
- 1896 – Florian Geyer
- 1897 – Die versunkene Glocke
- 1898 – Fuhrmann Henschel
- 1900 – Schluck und Jau
- 1900 – Michael Kramer
- 1901 – Der rote Hahn
- 1902 – Der arme Heinrich
- 1903 – Rose Bernd
- 1905 – Elga
- 1904 – Die Weber
- 1906 – Und Pippa tanzt!
- 1909 – Griselda
- 1910 – Der Narr in Christo Emanuel Quint
- 1910 – Peter Brauer (Tragikomödie)
- 1911 – Die Ratten
- 1912 – Atlantis
- 1912 – Gabriel Schillings Flucht
- 1913 – Festspiel in deutschen Reimen
- 1914 – Der Bogen des Odysseus
- 1917 – Der weisse Heiland
- 1917 – Winterballade
- 1918 – Der Ketzer von Soana
- 1921 – Anna
- 1922 – Festaktus zur Eröffnung des Deutschen Museums
- 1925 – Veland
- 1925 – Die Insel der großen Mutter oder Das Wunder von Île des Dames
- 1928 – Des großen Kampffliegers, Landfahrers, Gauklers und Magiers Till Eulenspiegel Abenteuer
- 1928 – Wanda
- 1929 – Dorothea Angermann
- 1930 – Die Spitzhacke
- 1932 – Vor Sonnenuntergang
- 1937 – Das Abenteuer meiner Jugend (Autobiographie)
- 1939 – Die Tochter der Kathedrale
- 1939 – Ährenlese
- 1941 – Iphigenie in Delphi
- 1941 – Das Märchen
- 1942 – Magnus Garbe (erster Version: 1914)
- 1944 – Iphigenie in Aulis
- 1946 – Neue Gedichte
- 1947 – Mignon (posthum)
- 1948 – Agamemnons Tod/Elektra (posthum)
Kaynakça
- ^ Lewis, Derek (2016). Historical dictionary of contemporary Germany (2. bas.). Lanham, Md.: Rowman & Littlefield Publishers. ISBN 978-1442269569.
- ^ Watanabe-O'Kelly, Helen (1997). The Cambridge history of German literature. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-0521434171.
