İçeriğe atla

Gerald Ford

Gerald Ford
Resmî portre, 1974
38. Amerika Birleşik Devletleri başkanı
Görev süresi
9 Ağustos 1974 - 20 Ocak 1977
Başkan YardımcısıNelson Rockefeller
Yerine geldiğiRichard Nixon
Yerine gelenJimmy Carter
40. Amerika Birleşik Devletleri Başkan Yardımcısı
Görev süresi
6 Aralık 1973 - 9 Ağustos 1974
BaşkanRichard Nixon
Yerine geldiğiSpiro Agnew
Yerine gelenNelson Rockefeller
Kişisel bilgiler
Doğum 14 Temmuz 1913(1913-07-14)
Omaha, Nebraska, ABD
Ölüm 26 Aralık 2006 (93 yaşında)
Rancho Mirage, Kaliforniya, ABD
Partisi Cumhuriyetçi Parti
Evlilik(ler) Betty Ford
Çocuk(lar) 4
Bitirdiği okul
İmzası

Leslie Lynch King Jr. veya bilinen adıyla Gerald Rudolph Ford Jr. (/ˈdʒɛrəld/ JERR-əld;[1] 14 Temmuz 1913 - 26 Aralık 2006), 1974'ten 1977'ye kadar 38. Amerika Birleşik Devletleri başkanı olarak görev yapan Amerikalı siyasetçi. Daha önce 1965 ile 1973 yılları arasında ABD Temsilciler Meclisi'nde Cumhuriyetçi Parti lideri olarak ve 1973 ile 1974 yılları arasında Başkan Richard Nixon'ın başkan yardımcısı olarak görev yaptı. Nixon, 1974 yılında başkanlıktan istifa etti ve Ford, başkanlık koltuğuna oturdu, ancak 1976'da tam dönem seçilemedi. Ford, başkanlık ya da başkan yardımcılığı seçimlerini kazanmadan başkan olarak görev yapan tek kişidir.

Ford, Omaha, Nebraska'da doğdu ve Grand Rapids, Michigan'da büyüdü. Michigan Üniversitesi'nde okudu ve okulun Amerikan futbolu takımında oynadı. Daha sonra Yale Hukuk Fakültesi'nden Juris Doctor diplomasıyla mezun oldu. 1942'den 1946'ya kadar ABD Deniz Kuvvetleri'nde yedek subay olarak görev yaptı. Ford, siyasi kariyerine 1949 yılında Michigan'ın 5. kongre bölgesinden ABD temsilcisi olarak başladı ve son dokuzu Temsilciler Meclisi azınlık lideri olarak olmak üzere yaklaşık 25 yıl boyunca bu görevi sürdürdü. Aralık 1973'te, Spiro Agnew'in istifasından iki ay sonra Ford, başkan yardımcılığına atandı. Ağustos 1974'te Nixon'ın istifasının ardından Ford, başkanlık koltuğuna oturdu.

Yurtiçinde Ford, artan enflasyon ve durgunluk ile Büyük Buhran'dan bu yana geçen kırk yılın en kötü ekonomisine başkanlık etti.[2] En tartışmalı kararlarından biri de, Watergate skandalındaki rolü nedeniyle istifa eden eski başkan Nixon'a af çıkarması oldu. Dış politika, usul açısından Kongre'nin artan rolü ve Başkan'ın yetkilerinin sınırlandırılması ile karakterize edildi.[3] Ford, Soğuk Savaş'ta yumuşamaya doğru bir hareketin işareti olan Helsinki Anlaşmalarını imzaladı. Başkanlığından dokuz ay sonra Güney Vietnam'ın çökmesiyle ABD'nin Vietnam Savaşı'na katılımı esasen sona erdi. 1976 Cumhuriyetçi başkanlık ön seçimlerinde Ford, Cumhuriyetçi adaylık için Ronald Reagan'ı yendi, ancak başkanlık seçimini Demokrat rakibi Jimmy Carter'a karşı kıl payı kaybetti.

Başkanlık görevinin ardından Ford, Cumhuriyetçi Parti'de aktif olmaya devam etti, ancak çeşitli sosyal konulardaki ılımlı görüşleri, 1990'larda ve 2000'lerin başında partinin muhafazakâr üyeleriyle arasının açılmasına neden oldu. Ayrıca 1976 seçimlerinin ardından Carter'a karşı hissettiği düşmanlığı bir kenara bıraktı ve iki eski başkan yakın bir dostluk geliştirdi. Bir dizi sağlık sorunu yaşadıktan sonra 2006 yılında Rancho Mirage, Kaliforniya'da öldü. Tarihçiler ve siyaset bilimciler tarafından yapılan anketler, Ford'u ortalamanın altında bir başkan olarak değerlendirirken,[4][5][6] görev yaptığı döneme ilişkin geriye dönük kamuoyu yoklamaları daha olumluydu.[7][8]

Yaşamı

14 Temmuz 1913 tarihinde Nebraska eyaletinin Omaha kentinde dünyaya geldi. Doğduğunda ona Leslie Lynch King, Jr. adı verildi. 2 yaşındayken annesi, Gerald Rudolp Ford ile evlendi ve adı değiştirilerek üvey babasının adını aldı. Gerald Ford, Michigan eyaletinin Grand Rapids kentinde 3 üvey erkek kardeşiyle birlikte büyüdü. Babasının üvey olduğunu ancak 15 yaşına geldiğinde öğrendi.

Ford, Michigan Üniversitesi'ni bitirdikten sonra Yale Üniversitesi Hukuk Fakültesinden mezun oldu. II. Dünya Savaşı başladığında ABD'nin savaşa katılmasına karşı olan Ford, Pearl Harbor saldırısından sonra fikrini değiştirdi ve ABD Deniz Kuvvetleri saflarında savaşa katıldı. Büyük Okyanus bölgesindeki muharebelerde gösterdiği yararlılıklardan dolayı 9 yıldızlı Asya Pasifik Görev Madalyası'nı kazandı. Savaştan sonra 15 Ekim 1948'de Betty Ford'la evlendi.

Siyaset yaşamı

ABD'nin 38. Devlet Başkanı Gerald Ford, kendisinin Watergate sanıklarından Richard Nixon'a uyguladığı 8 Eylül 1974 tarihli af kararı ile ilgili olarak Meclis Yargı Alt Komitesi'nin açtığı soruşturmada (17 Ekim 1974)

Savaştan sonra 1949 yılında Michigan eyaletinden Temsilciler Meclisine seçildi. Muhalefet partisi liderliğine kadar yükseldi. 1973 yılında Başkan Yardımcısı Spiro Agnew'un istifa etmesi üzerine Başkan Richard Nixon tarafından tayin yoluyla Başkan Yardımcılığına getirildi. 1974 yılında Watergate skandalı sonucu Nixon istifa etmek zorunda kalınca başkanlığa yükseldi. Başkanlığa getirildikten sonra istifa eden Nixon'a başkanlık nezdinde af uygulamasında bulundu. Bu affın sonucunda Nixon'un suçlanmış olduğu yolsuzluklardan yargılanması mümkün olmadı. Gerald Ford bu kararı yüzünden çok eleştiri aldı.

Başkanlığı sırasında enflasyon oranı % 7'ye yükseldi. Kızıl Khmerler Kamboçya'da yönetimi ele geçirdiler. Amerika Birleşik Devletleri Vietnam'dan askerlerini geri çekti. 1976 yılında Gerald Ford Cumhuriyetçi Parti'nin adayı olarak başkanlık seçimlerine katıldı. Fakat Demokratik Parti'nin adayı Jimmy Carter'a yenilerek 1977 yılında siyasetten çekildi. Jimmy Carter'la televizyonda yaptığı bir tartışma programı sırasında Doğu Avrupa'nın Sovyet hakimiyetinde olmadığını söyleyerek siyasi bir gaf yapması politik yaşamının sonunu getirdi.

Siyasetten sonraki yaşamı

Gerald Ford Temmuz 2003'te Beyaz Saray'da zamanın başkanı George W. Bush ve eşiyle 90. doğum gününü kutladı.

Başkanlıktan ayrıldıktan sonra 30 yıla yakın bir süre yaşadı. Diğer emekli ABD başkanlarının geleneğine uyarak Grand Rapids'de bir Başkanlık Kütüphanesi inşa ettirerek 1981 yılında açılışını yaptı. Kendisinden sonra gelen Başkan Jimmy Carter'la yakın bir arkadaşlık kurdu. Ford'un ölümüne kadar Jimmy Carter ve eşi Ford'u düzenli olarak evinde ziyaret etmeye devam ettiler.

90 yaşına yaklaştığı yıllardan itibaren sağlığı bozuldu. 2006 yılında anjioplasti operasyonu geçirdi ve kalbine pil takıldı. 12 Kasım 2006 tarihinde ABD tarihinde en uzun süre yaşayan eski başkan sıfatını kazandı. 26 Aralık 2006 tarihinde öldü. Öldüğünde 93 yaşındaydı.

Ölümünden sonra açılmasını vasiyet ettiği mektubunda George W. Bush'un Irak politikasını eleştirmiştir, Irak'ta savaşın yanlış olduğunu belirtmiştir.

Kaynakça

  1. ^ "President Ford Inaugural Ceremony". C-SPAN.org. C-SPAN. 9 Ağustos 1974. 5 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2021. 
  2. ^ Frum, David (2000). How We Got Here: The '70s. New York City: Basic Books. ss. xxiii, 301. ISBN 978-0-465-04195-4. 
  3. ^ Lenczowski, George (1990). American Presidents, and the Middle East. Duke University Press. ss. 142–143. ISBN 978-0-8223-0972-7. 
  4. ^ "Lincoln Wins: Honest Abe tops new presidential survey". CNN. 16 Şubat 2009. 4 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2020. 
  5. ^ "Presidential Historians Survey 2017". C-SPAN. 1 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2020. 
  6. ^ "Presidents 2018 Rank by Category" (PDF). 20 Şubat 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2020. 
  7. ^ "Gerald Ford Retrospective". Gallup, Inc. 29 Aralık 2006. 21 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2023. 
  8. ^ "Polls: Ford's Image Improved Over Time". CBS News. 27 Aralık 2006. 6 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2023. 
Siyasi görevi
Önce gelen
Spiro Agnew		Amerika Birleşik Devletleri Başkan Yardımcısı
1973-1974 		Sonra gelen
Nelson Rockefeller
Önce gelen
Richard Nixon		Amerika Birleşik Devletleri başkanı
1974-1977 		Sonra gelen
Jimmy Carter
Parti siyasi görevi
Önce gelen
Charles A. Halleck		Cumhuriyetçi Parti Temsilciler Meclisi Lideri
1965-1973 		Sonra gelen
John Jacob Rhodes
Önce gelen
Richard Nixon		Amerika Birleşik Devletleri Başkan Adayı
Cumhuriyetçi
1976 Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimleri		Sonra gelen
Ronald Reagan

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ronald Reagan</span> 40. Amerika Birleşik Devletleri başkanı (1981–1989)

Ronald Wilson Reagan, 1981-1989 yılları arasında 40. Amerika Birleşik Devletleri Başkanı olarak görev yapan ve Amerikalı siyasetçi ve aktör. Cumhuriyetçi Parti üyesi olan Reagan, Amerikan tarihinin en önde gelen muhafazakâr figürlerinden biri olarak kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Richard Nixon</span> 37. Amerika Birleşik Devletleri başkanı (1969–1974)

Richard Milhous Nixon, 1969'dan 1974'e kadar 37. Amerika Birleşik Devletleri başkanı olarak görev yapan Amerikalı siyasetçi ve avukat. Cumhuriyetçi Parti üyesi olan Nixon, daha önce Kaliforniya temsilcisi ve senatörü olarak ve 1953 ile 1961 yılları arasında Başkan Dwight D. Eisenhower'ın başkan yardımcısı olarak görev yaptı. Başkanlık döneminde ABD'nin Vietnam Savaşı'na katılımının azaltılması, Sovyetler Birliği ve Çin ile yumuşama, Apollo 11'in Ay'a inişi ve Çevre Koruma Ajansı ile İş Güvenliği ve Sağlığı İdaresi'nin kurulması gerçekleşti. Nixon'ın ikinci dönemi, Watergate skandalının bir sonucu olarak görevinden istifa eden tek ABD başkanı olmasıyla erken sona erdi.

<span class="mw-page-title-main">George H. W. Bush</span> 41. Amerika Birleşik Devletleri başkanı (1989–1993)

George Herbert Walker Bush, 1989-93 arasında Amerika Birleşik Devletleri'nin (ABD) 41. başkanı, 1981-89 arasında da ABD'nin 43. başkan yardımcısı. II. Dünya Savaşı gazisi son ABD başkanıdır. ABD'nin 43. başkanı George W. Bush'un babasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Jimmy Carter</span> 39. Amerika Birleşik Devletleri başkanı (1977–1981)

James Earl "Jimmy" Carter Jr., Amerikan siyasetçi ve Amerika Birleşik Devletleri'nin 39. başkanı. 1977-1981 yılları arasında başkanlık yapmıştır. Carter Center'daki çalışmalarından dolayı 2002 yılında Nobel Barış Ödülü'nü kazanmıştır. George H. W. Bush'un 30 Kasım 2018'de ölmesinden sonra hayatta olan en yaşlı ABD Başkanı unvanını kazandı.

<span class="mw-page-title-main">Lyndon B. Johnson</span> 36. Amerika Birleşik Devletleri başkanı (1963–1969)

Lyndon Baines Johnson, Amerika Birleşik Devletleri'nin 36. başkanıdır. Genellikle Lyndon B. Johnson veya kısaca LBJ olarak anılır. Başkanlığa John F. Kennedy'nin suikast sonucu öldürülmesi üzerine gelmiştir. Bir sonraki seçimde Amerikan tarihinin en yüksek oy oranlarından birini kazanarak tekrar başkanlığa seçilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Watergate skandalı</span> 1970lerde ABDde meydana gelen siyasi skandal

Watergate skandalı, 1972 ile 1974 yılları arasında Richard Nixon'ın başkanlığı sırasında Amerika Birleşik Devletleri'nde yaşanan ve Nixon'ın istifasıyla sonuçlanan büyük bir siyasi tartışmaydı. Skandalın adı, Nixon yönetiminin 17 Haziran 1972'de Washington, D.C.'deki Watergate Ofis Binası'nda bulunan Demokratik Ulusal Komite merkezine yapılan baskındaki rolünü gizleme girişimlerinden kaynaklanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Donald Rumsfeld</span> Amerikalı siyasetçi

Donald Henry Rumsfeld, iki ayrı ABD hükûmetinde Savunma Bakanı olarak görev yapmış Amerikalı siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">2008 Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimleri</span> ABDnin 44. başkanını belirleyen seçim

2008 Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimleri 4 Kasım 2008 tarihinde yapılmış, Demokratik Parti'nin adayı Illinois senatörü Barack Obama ABD'nin 44. devlet başkanı seçilmiştir. 4 yılda bir yapılan Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimlerinin sonucu seçiciler kurulu esasına göre belirlenmektedir. Bu sisteme göre ABD'nin her eyaleti başkanlık seçimlerinde nüfuslarıyla orantılı bir temsil hakkına sahiptir. 2008 yılındaki bu seçimlerde Obama Cumhuriyetçi Parti'nin adayı olan Arizona senatörü John McCain'yle yarışmış, seçiciler kurulundaki 538 üyeden 365'ini kazanarak başkan seçilmiştir. Seçimi kazanan Barack Obama 20 Ocak 2009 tarihinde yemin ederek göreve başladı.

<span class="mw-page-title-main">Barack Obama</span> 44. Amerika Birleşik Devletleri başkanı (2009–2017)

Barack Hussein Obama, Amerika Birleşik Devletleri'nin 44. başkanı. İlk olarak 4 Kasım 2008'de yapılan 2008 ABD başkanlık seçimlerinde ABD'nin 44. devlet başkanı seçilmiş ve 20 Ocak 2009 tarihinde bu görevi George W. Bush'tan devralmıştır. 6 Kasım 2012'de yapılan 2012 ABD başkanlık seçimlerinde Mitt Romney karşısında seçimi kazanmış ve Amerika Birleşik Devletleri Başkanlığına ikinci kez seçilmiştir. Demokrat Parti'nin adayı olan Obama, ABD tarihindeki ilk ve tek Afroamerikalı devlet başkanıdır. Başkanlık görevinden önce; 2005'ten 2008'e kadar Illinois senatörü ve 1997'den 2004'e kadar da Illinois eyalet senatörü olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Mitt Romney</span> Utahı temsil eden Amerika Birleşik Devletleri senatörü

Willard Mitt Romney, Amerikalı bir iş insanı ve siyasetçidir. 2 Ocak 2003 – 4 Ocak 2007 tarihleri arasında Massachusetts eyaletinin 70. valisi olarak görev yapmıştır. 2012 ABD başkanlık seçimlerinde Cumhuriyetçi Parti'nin başkan adayı olarak yarışmış, ancak bu seçimleri Barack Obama'ya karşı kaybetmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Nelson Rockefeller</span> New York valisi (1959-1973) ve ABDnin 41. başkan yardımcısı (1974-1977)

Nelson Aldrich Rockefeller, New York valisi (1959-1973) ve ABD'nin 41. başkan yardımcısı (1974-1977). Cumhuriyetçi Parti'nin ılımlı kanadının önderlerindendi.

<span class="mw-page-title-main">Rick Perry</span>

James Richard "Rick" Perry 2000-2015 yılları arasında Teksas eyalet valiliği görevini yürüten siyasetçi. Bu görevinden önce Teksas valisi George W. Bush'un yardımcılığını yaptı. 15 yıllık valilik hizmetiyle Teksas tarihinin en uzun süre valilik yapan kişi unvanına sahiptir. Valilik döneminde 2002, 2006 ve 2010'da olmak üzere üç kez valilik seçimlerini kazanmıştır. Daha sonra Enerji Bakanlığı görevini üstlenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">1976 Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimleri</span>

1976 Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimleri, 2 Kasım 1976 tarihinde Mevcut Cumhuriyetçi Başkan Gerald Ford ile Demokrat aday Georgia Valisi Jimmy Carter arasında gerçekleşti. Başkan Richard Nixon'ın Watergate skandalı yüzünden istifası üzerine Başkan Yardımcılığı görevini yürüten Gerald Ford Başkanlığa gelmişti. Fakat Ford girdiği ilk seçimleri kaybederek görevini Demokrat aday Jimmy Carter'a devretti.

<span class="mw-page-title-main">Betsy DeVos</span>

Elisabeth Dee DeVos, Cumhuriyetçi Parti üyesi Amerikalı politikacı. 7 Şubat 2017 – 8 Ocak 2021 tarihleri arasında Donald Trump kabinesinde eğitim bakanı olarak görev yaptı. 2021 Amerika Birleşik Devletleri Kongre Binası Baskını sonrasında bakanlık görevinden istifa etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Teksas'ta siyaset</span>

Teksas'ta siyaset, ABD'nin eyaletlerinden biri olan Teksas'taki politik konuları ele alır.

<span class="mw-page-title-main">Cyrus Vance</span>

Cyrus Roberts Vance, ABD'li avukat ve 1977-1980 yılları arasında Başkan Jimmy Carter kabinesinde ABD Dışişleri Bakanı. Bu görevde bulunmadan önce Johnson İdaresinde ABD Savunma Bakan Yardımcısı olarak görev yaptı. Kennedy yönetimi sırasında Ordu Sekreteri ve Savunma Bakanlığı Baş Hukuk Müşaviri olarak görev yaptı.

1789 yılında makamın ortaya çıkmasından itibaren 49 Amerika Birleşik Devletleri başkan yardımcısı vardır. Başlangıçta, başkan yardımcısı, Seçiciler kurulunda başkan için en çok oyu alan ikinci kişi olurdu. Ancak 1800 seçimlerinde, Seçiciler kurulunda Thomas Jefferson ile Aaron Burr arasında oy eşitliği Temsilciler Meclisi tarafından başkanın seçilmesine yol açtı. Böyle bir olayın tekrarlanmasını önlemek için, Anayasaya 12. Ek Madde eklendi ve seçmenlerin başkan yardımcısı için ayrı bir oy kullandığı mevcut sistem oluşturuldu.

<span class="mw-page-title-main">1832 Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimleri</span>

1832 Birleşik Devletler başkanlık seçimi, on ikinci dört yılda bir yapılan başkanlık seçimiydi. 2 Kasım ile 5 Aralık 1832 arasında yapılmıştır. Demokrat Parti adayı görevdeki başkan Andrew Jackson, Ulusal Cumhuriyetçi Parti adayı Henry Clay'a karşı zafer elde etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Alexander Haig</span>

Alexander Meigs Haig Jr., Amerikalı asker ve siyasetçi. Başkan Ronald Reagan yönetiminde Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanı ve Başkanlar Richard Nixon ve Gerald Ford yönetiminde Beyaz Saray Genel Sekreteri'ydi. Bundan önce, Amerika Birleşik Devletleri Ordusu'nda generaldi ve önce ABD Genelkurmay Başkan yardımcısı ve ardından Avrupa Yüksek Müttefik Komutanı olarak görev yaptı. Haig, 1973 yılında ABD Ordusu tarihindeki en genç orgeneral oldu.

<span class="mw-page-title-main">Elliot Richardson</span> Amerikalı avukat ve siyasetçi (1920 – 1999)

Elliot Lee Richardson, Amerikalı avukat ve Cumhuriyetçi politikacı. 1970 ile 1977 yılları arasında Richard Nixon ve Gerald Ford'un kabinelerinde görev yapan Richardson, Amerika Birleşik Devletleri tarihinde dört bakanlık görevinde iki kişiden biridir. Amerika Birleşik Devletleri Başsavcısı olarak Richardson, Başkan Nixon'un özel savcı Archibald Cox'u kovma emrini protesto etmek amacıyla toplu bir istifaya öncülük ederek Watergate skandalında önemli bir rol oynadı. İstifası, Nixon'a karşı bir güven krizini hızlandırdı ve sonuçta başkanın istifasına yol açtı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.